وریام سنگھ سندھو
 | |
|---|---|
| فائل:Jpls4.jpg | |
| جم | 10 ستمبر 1945 (عمر 68) |
| کم کِتہ | لکھاری، کہانی کار |
| بولی | پنجابی |
| دور | بھارت دی آزادی توں بعد - جاری |
| صنف | کہانی |
| مضمون | سماجی |
| تحریک | سماج واد |
وریام سنگھ سندھو (جم: 10 ستمبر 1945 ) اک پنجابی کہانی کار اے۔ 2000 وچّ، اسنوں اپنے کہانی مجموعےچوتھی کوٹ لئی ساہت اکادمی انعام ملیا۔[۱] اوہ مول روپ وچ پنجابی لکھاری اے،[۲] اوہدیاں رچناواں ہندی[۳]، بنگالی، اردو اتے انگریزی وچّ ترجمہ ہو چکیاں ہن۔
جیون
سودھوسندھو دا جم سرکاری ریکارڈ مطابق 10 ستمبر 1945 نوں (اصل 5 دسمبر 1945 نوں بدھوار والے دن) نانکے پنڈ چونڈا کلاں ، ضلع امرتسر وکھے ہویا۔ اوہ پنج بھین-بھرا ہن۔ تنّ بھیناں اتے دو بھرا۔ وریام سنگھ سندھو سبھ توں وڈا، پلیٹھی دا پتر اے۔ اسدے نانکے اؤلکھ جٹّ ہن۔[۴] بی۔اے۔، بی۔ایڈّ۔ کر کے اوہ سکول ماسٹر بن گیا۔ نوکری دے نال-نال اس نے ایم اے، ایم۔فل۔ کر لئی اتے لائلپور خالصہ کالج وکھے پنجابی لکچرار لگّ گیا۔اوہ آشاواد وچ یقین رکھن والا مارکسسٹ لکھاری اے۔ پنجاب دی چھوٹی کرسانی دا اوہ اہل کتھاکار اے۔سیاسی طور تے چیتن نہ ہون کرکے اوہ نمن کرسانی جا نمن ورگا دے سنکٹا دِ ٹیک قسمت تے رکھن دی تھا سماجی، سیاسی، معاشی کارنا نوں متھدا اے۔ اوہ سمسیاوا دی ڈونگھائی وچ جا کے تھاہ پاؤن والا وچارشیل ساہتکار اے۔ شاعری تو بعد اسنے کہانی نوں اپنے وچار پرگٹاوے دا زریعہ بنایا اے۔ ہن اوہ اپنا ریٹائرد جیون ہور وی اکاگر-چتر ہوکے ساہت رچنا دے لیکھے لا رہا اے۔
وریام سنگھ سندھو (5 دسمبر 1945-) دا جم اپنے نانکے پنڈ چونڈا کلاں، ضلع امرتسر وکھے ہویا ۔ اوہ بی۔اے۔، بی۔ایڈّ۔ کر کے سکول استاد بن گئے۔ نوکری دے نال-نال اوہناں نے ایم اے، ایم۔پھل۔ کر لئی اتے لائلپر خالصہ کالج وکھے پنجابی لکچرار لگّ گئے۔اوہ آشاواد وچ یقین رکھن والے پنجاب دی چھوٹی کرسانی دے اہل کہانی کار ہن۔ اوہناں دیاں رچناواں ہندی، بنگالی، اردو اتے انگریزی وچّ ترجمہ ہو چکیاں ہن۔ اوہناں دیاں رچناواں ہن; کہانی مجموعہ: لواے دے ہتھ (1971)، انگ-سنگ (1979)، بھجیاں باہیں (1987)، چوتھی کوٹ (1998) اتے تل-پھلّ (2000); ہور رچناواں: کروٹ (سمپادت)، کتھا-دھارا (سمپادت)، کلونت سنگھ ورک دا کہانی دنیا، کشتی دا دھرو تارہ-کرتار سنگھ، پردیشی پنجاب، گفا وچلی اڈان (سوے-جیونی)، غدر لہر دی گاتھا، پردیسی پنجاب (سفرنامہ) اتے وگدی سی راوی (سفرنامہ) ۔اوہناں دی کتاب 'چوتھی کونٹ' نوں ساہت اکادمی انعام ملیا اے ۔ اس توں بناں وی کئی ہور انعام اوہناں نوں اپنی ساہت رچنا لئی مل چکے ہن ۔
دلدل وریام سنگھ سندھو
رچناواں
سودھوکہانی مجموعے
سودھو- لواے دے ہتھ (1971)
- انگ-سنگ (1979)
- بھجیاں باہیں (1987)
- چوتھی کوٹ (1998)
- تل-پھلّ (2000)
- چونویاں کہانیاں
- کروٹ (سمپادت)
- کتھا-دھارا (سمپادت)
وریام سنگھ سندھو دا کہانی - مجموعہلواے دے ہتھ چھپیا ۔ اس وچلیاں کہانیاں دا رچنا دور پنجاب وچ نکسلباڑی سحر دا اے۔ پنجاب دے غریب لوکا پرتی ہمدردی اتے فلسروپ اپجے روہ دا تجربہ اناں کہانیاں وچ پرگٹایا گیا اے۔ اسدے دوسرے کہانی - مجموعہ انگ سنگ وچلیاں کہانیاں وی سماجی فکر نوں وشا- وستو بناؤدیا ہن۔ اگلے دو کہانی - مجموعہ بھجیاں باہاں اتے چوتھی کوٹ پنجاب وچ پیدا ہوئے کھاڑکؤ بنام آتنکوادی لہر دے سروکارا نال متعلق ہن۔
غیر-فکشن
سودھو- کلونت سنگھ ورک دا کہانی دنیا
- کشتی دا دھرو تارہ-کرتار سنگھ
- پردیشی پنجاب
- گفا وچلی اڈان (سوے-جیونی)
- غدر لہر دی گاتھا
- پردیسی پنجاب (سفرنامہ)
- وگدی سی راوی (سفرنامہ)
انعام
سودھو- 1979 ہیرا سنگھ درد انعام
- 1980 گرو نانک دیوَ یونیورسٹی دا بھائی ویر سنگھ انعام
- 1981 پنجاب ساہت اکادمی انعام
- 1988 کلونت سنگھ ورک انعام
- 1990 سجان سنگھ انعام
- 2000 پنجابی لئی ساہت اکادمی انعام [۵] (چوتھی کونٹ کہانی-مجموعہ نوں )
وریام سنگھ سندھو بارے
سودھوڈاکٹر۔ جسوندر کور مطابق - وریام سنگھ سندھو اپنی برتاتک رچنا سمے اسے تکنیک دی ورتو کردا اے۔ اداہرن وجو اسدی کہانی پرچھاوے نوں ویکھیا جا سکدا اے۔ اس کہانی وچ اوہ جیون برتات دے نال نال ساہس کرم برتات ، سماجی آروہن برتات ، ناٹکی برتات ، تریخی برتات وغیرہ کئی ترا دیا ونگیا دی چاشنی سملت کر جادا اے۔ وریام سنگھ سندھو دی کہانی عامَ طور تے بیت چکی گھٹنا اتے مشتمل ہندی اے۔ اس لئی اس دا برتات بھوتدور وچ ہی چلدا اے۔ سمے دے تنا کالا - حال دور، بھوت تے مستقبل وچو حال دور دا سما عامَ طور تو دوجے دوہا کالا نالو سیمت ہندا اے۔ بھوتدور تے مستقبل بہت وسترت ہندے ہن تے انا دا جنا مرضی وستھار کیتا جا سکدا اے۔ سو کہانی کار عامَ طور تے انا وسترت کالا نوں وتھاردے ہوئے کسے گھٹنا نوں اگے لے آؤدے ہن تے کسے نوں پچھے۔ اس ترا اوہ اک ہی دور وچ گھٹیا گھٹناوا دے سمے نوں بدل کے عنہ نوں پوروَ-پرستتی تکنیک راہی بیان کرکے کہانی نوں روچک تے بااثر بناؤدے ہن۔ پنجابی سماج وچ پونجیوادی دور جے قائم ہون مگرو اتھو دے کسانی جیون وچ بڑی تیزی نال پرورتن ہوئے۔ اتھودی امیر کرسانی نے سرمائیدار وجو ابھرنا تے نمن کسانی استھرتا دی شکار ہو گئی ۔ اسدا سارا ڈھاچا کھیروں کھیروں ہو گیا اتے اسدی اپنی حود وی خطرے وچ پے گئی۔ سٹے وجو نمن کسانی وچ بہت نگھار آ گیا ۔
ڈاکٹر ۔ بلدیو سنگھ دھالیوال مطابق - وریام سنگھ سندھو دیا کہانیا وچ یتھارتھواد دے وکھ وکھ پاسار ، جویں منورتھواد ، پرگتیوادیتھارتھواد وغیرہ مل جادے ہن پر اوہ انا دی اتّ تو مکت اے۔ وریام سنگھ سندھو دی کہانی وچ سنت سنگھ سیکھو واگ انٹیکجوئل انش شامل ہندا اے۔ پر سنت سنگھ سیکھو عامَ کرکے سدھے لکھاری - کتھنا راہی پاٹھک نوں سمبودھن ہون لگّ جادا اے جد کہ سندھو دی کہانی دا انٹیکجوئل انش اس دے رچنا - ویرنیا وچ شامل ہندا اے ۔ وریام سنگھ سندھو دی کہانی اتے کلونت سنگھ ورک دا اثر بہت گوڑا اے۔ سندھو نے ورک دیا کہانیاؤتے کھوج-کم وی کیتا اے۔ اس لئی اسنے ورک دے کہانی-لچھنا نوں صرف سہج روپ وچ ہی نہی سگو سچیت روپ وچ وی گرہن کیتا اے ۔ وریام سنگھ سندھو دی پوروکالی ، پرگتیوادی رچنا نظر والی کہانی اتیئہ آروپ لگدا رہا اے کہ اس وچّ پرچار دی سر اچی اے۔وریام سنگھ سندھو دی نوَ - پرگتیوادی فکر وستو - یتھمطلب نال اک سر ہو کے ہی پیش ہندی اے ۔
ڈاکٹر ۔ دھن ونت کور انوسار- وریام سنگھ سندھو دی کہانی سمکالین پراسنگکتا نے اسنوں اس دور دا سبھ تو ودھ چرچت کہانی کار بنا دتا اے ۔ اوہ ہم عصر چنوتیا نوں گمبھیرتاپبروک مکھاتب ہویا اے اتے اپنی سرجناتمک کریاتمکتا دے جاری اوردھومکھی ترقی دا نشان پرسعنصر کر سکیا اے۔ وریام سنگھ سندھو کھبے پکھی سیاسی چیتنتا نال پرنایا ہویا کہانی کار اے اتے اسدی کہانی دا رچنا حوالہ پنجاب دے پنڈا دی چھوٹی کسانی اتے غیر -کسانی کتیا نال تعلقات رکھدی نمن مدھ گٹھ اے۔ اوہ اس گٹھ دے جماعتی ورودھا وتکریا ، خاندانی ،بھائیچارک ٹکراوا، الجھنا اتے انا دی مانسکتا دے پرچنڈ دوندا دبدھاوا نوں نرول سمجک تہذیبی معاشی سندربھا وچ نجٹھن دی تھا راجیتک پرپیکھ وچو وی گرہن کردا اے۔وریام سنگھ سندھو دیا کہانیا چھوٹی کسانیدی ٹٹ رہی مطلب انتظام نوں روپائت کردیا پونجیوادی دور دے اک تریخی عمل دا بیدھ وی کرواؤدیا ہن اتے جدید دور دی گنجھل دار ستھتی وچ گھرے سدھے سادے انسان دی ہونی دا تارکک وویک وی سرج جادیا ہن۔
حوالے
سودھو- ↑ "Sahitya Akademi awards presented". The Hindu. فروری 21, 2001. http://hindu.com/2001/02/21/stories/0221000z.htm. Retrieved on جون 27, 2012.
- ↑ Chahryar Adle; Madhavan K. Palat and Anara Tabyshalieva (2005). Towards the Contemporary Period: From the Mid-nineteenth to the End of the Twentieth Century. UNESCO, 894. ISBN 9231039857.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ http://www.parvasi.com/index.php?option=com_content&task=view&id=10130&Itemid=95
- ↑ http://hindu.com/2001/02/21/stories/0221000z.htm