- وکیپیڈیا

دوسری اینگلو-سکھ جنگ سکھ راج اتے ایسٹ انڈیا کمپنی دے وچکار ۱۸۴۸ اتے ۱۸۴۹ وچّ لڑی گئی سی۔ ہار جان کرکے سکھ راج دا خاتمہ ہو گئیا اتے اس توں بعد پنجاب، اتلے لہندے سرحدی صوبے اتے کشمیر انگریزاں نے اپنے نال ملا لئے.

خالصہ دربار اتے ہندستان وچ قائم انگریزی راج دیاں فوجاں وچکار ہوئی جنگ جس نال سکھ راج دے علاقیاں نوں انگریزی سامراج وچ شامل کیتا گیا ۔ اصل وچ دوجی انگریز-سکھ لڑائی،انگریز حکمراناں ولوں اوہناں سکھاں اپر قابو پاؤن لئی لڑیا گیا جو ایہہ سمجھکے کھجھے ہوئے سن کہ پہلی اینگلو سکھ جنگ وچ خالصہ فوج انگریزی فوجاں کولوں اپنے ہی کمانڈراں دی غداری جاں انگریزاں دی سازشاں کارن ہاری سی ۔ پر اس دا مکھ کارن نویں گورنر-جنرل لارڈ ڈلہوزی ( ۱۸۴۸–۵۸ ) دی سامراجی خواہشاں دی تکمیل اتے بھارت وچ انگریزی راج نوں شمال مغرب دیاں قدرتی حداں تک پہنچاؤن دی پالیسی سی ۔

پہلی اینگلو سکھ جنگ دے اخیر وچ مارچ ۱۸۴۶ دے معاہدے مطابق بریٹیش فوج نے سال دے انت وچ لاہور توں واپس چلے جانا سی مگر ایہہ معیاد ختم ہون توں پہلاں ہی سکھ سرداراں اتے دھکو-زوری اک ہور معاہدہ تھوپ دتا گئیا ۔ گورنر جنرل،ہینری ہارڈنگ دے خاص سفیر،فریڈرک کری نے سازشاں کرکے خالصہ دربار دے سرداراں پاسوں بینتی پتر لے لیا جس وچ انگریزی فوج نوں لاہور وکھے تعینات رکھن لئی کیہا گیا ۔ سٹے وجوں ۱۶ دسمبر ۱۸۴۶ نوں بھیرووال وکھے اک نویں معاہدہ کیتا گئی جس مطابق ہینری لارنس نوں لاہور وکھے ریزیڈینٹ تعینات کیتا گیا اتے خالصہ راج دے علاقیاں وچ راج-کاج چلاؤن دے سبھ اختیار اس نوں سونپ دتے گئے ۔ ریزیڈینٹ دے نامزد میمبراں دی کونسل آف ریجینسی مڑ اساری کیتی گئی جس دا مکھی تیز سنگھ نوں تعینات کیتا گیا ۔ انگریزاں نوں امن-قانون قایم رکھن لئی انمتھے ویلے لئی سکھ راج دے علاقیاں وچ تعینات رہن توں چھوٹ دے دتی گئی ۔ اس معاہدے دا مہاراجہ دلیپ سنگھ دے ۱۶ سال دی عمر ہو جان تک لاگوُ رہنا متھیا گیا ۔ جولائی ۱۸۴۷ نوں گورنر جنرل ولوں جاری ہوئے اک ہور اعلان مطابق ریزیڈینٹ دے اختیاراں وچ ہور وادھا کر دتا گیا ۔۔۔۔۔۔

سارا پڑھن لئی ایتھے کلک کرو۔۔۔

ویکیپیڈیا ورتن والے

ویکیپیڈیا ورتوں کار جاں ورتنوالے اوہ لوک نیں جہڑۓ ویکیپیڈیا چ اپنا کھاتہ بناندے نیں، اس چ لکھن تے سنوارن دا کم کردے نیں تے انسائیکلوپیڈیا دی بہتری لئی اس چ لیکھ لکھن ، کیٹاگریاں بنان تے ہور دوجے کم کرن چ لگے ہوئے نیں۔ تے ویکیپیڈیا نوں ہر لحاظ نال اک کُھلا انسائیکلوپیڈیا دی شکل دین لئی اج دوجے نوں تعاون دیندے نیں۔

پنجابی ویکیپیڈیا ورتن والےآں دی گنتی ہن تک ۲۸,۴۱۵ ہوچکی اے۔ پر اینہاں چوں اک گھٹ گنتی ای مستقل پابندی نال اس منصوبہ چ شریک اے۔ اس توں وکھ غیر اندراج ہوئے ویکیپیڈیا ورتن والےآں دی اک وڈی گنتی اے جو اس منصوبہ چ کدی کدی شریک ہندی اے۔

ویکیپیڈیا دا حصہ بنو!

ویکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا اے جہڑا وکھ وکھ بولیاں چ اے تے جس چ اسیں سارے رل مل کے لکھدے آں تے رل مل کے اسنون سنواردے آں ۔ منصوبۂ ویکیپیڈیا دی شروعات جنوری ۲۰۰۱ چ ہوئی، جدونکہ پنجابی ویکیپیڈیا دا مڈھ اکتوبر ۲۰۰۸ نوں انکیوبیٹر وچ رکھیا تے ۱۳ اگست ۲۰۰۹ نوں اینوں نارمل کر دتا گیا۔۔ فی الحال اس ویکیپیڈیا چ پنجابی دے ۶۱,۷۸۵ لیکھ موجود نیں۔

38x38px

پنجابی بولی

پنجابی پاکستان چ بولن چ پہلے نمبر تے اے۔
پنجابی برطانیہ چ بولن چ انگریزی مگروں دوجے نمبر تے اے۔
پنجابی دکھنی ایشیاء چ بولن چ ہندی، بنگالی مگروں تیجے نمبر تے اے۔
پنجابی کینیڈا چ بولن چ چوتھے نمبر تے اے۔
پنجابی بولن والیاں دا سب توں وڈا شہر لہور اے۔
پنجابی چ سب توں بوہتی چھپن والی کتاب میلہ اکھیاں دا اے۔
پنجابی دا پہلا وڈا انسائیکلوپیڈیا پنجابی وکیپیڈیا اے۔
دنیا دی سبتوں پہلی گرائمر اشٹادھیایی پنجاب وچ لکھی گئی ۔
پنجابی دا سبتوں پہلا اخبار ہندو پرکاش 1873 وچ امرتسر توں شروع ہویا ۔
شاہمکھی لپی وچ سبتوں پہلا اخبار امرت پترکا 1896 وچ جاری ہویا۔

تسیں جاندے او

...جے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کا دنیا دا سبھ توں ودھ ورتیا جان والا ناں اے۔
… قرآن وچ حضرت موسیٰ علیہ السلام دا ناں 136 مرتبہ مذکور اے، نبی عیسیٰ دا ناں 25 مرتبہ مذکور اے تے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ناں صرف چار مرتبہ مذکور اے
… جے فرڈیننڈ میگلان نے پہلی بار کرہ ارض دا بحری چکر مکمل کرن دی کوشش کیتی، پر اوہ فلپائن دے لاگے مر گیا تاں اس دے جہاز اُپر موجود اک دوسرے مہم جو خوان سباسٹین ایلکانو نے اس بیڑے دی اگوائی کیتی تے اینج اوہ پہلا شخص بن گیا جس دی سرکردگی چ انسان نے زمین دے دوالے پہلا بحری سفر مکمل کیتا۔
۔۔۔جے سکندر یونانی پنجاب توں سب توں سوہنی سوغات را طوطا لے کے گیا سی؟
۔۔۔جے مکھی چڑی دنیا دا سب توں نکا پنچھی اے؟

۔۔۔جے ایرخ ہارٹمان _{(تصویر وچ )} اک جرمن پائلٹ نے سب توں ود ہوائی جہاڑ ڈیگے ؟
… انسانی تریخ وچ سب تو‏ں پہلے گڈی چلانے والی سواݨی برتھا بنز سی؟
… ک‏‏تب خانہ اسکندریہ نو‏‏ں 48 ق م وچ اک تو‏ں ودھ مرتبہ جلایا جا چکيا اے اُتے اس وقت ک‏‏تب خانہ وچ کتاباں د‏‏ی تعداد 700,000 دے آس پاس سی؟
… آئین ہند دنیا وچ کِسے وی آزاد ملک دا سب تو‏ں ضخیم مکتوب دستور اے ؟
… صدر ترکمانستان صفر مراد نیازاف نے اپنی مقدس کتاب روح نامہ دے لئی ملک وچ مہینےآں تے ہفتےآں دے ناں تبدیل کرنا شروع کیتے؟
… روبیک کیوب دنیا وچ سب تو‏ں زیادہ بکنے والا پہیلی گیم اے ؟
۔۔۔ جے ریفلیزیا سب توں وڈا پھل اے ؟
۔۔۔جے اسمان تے رات نوں چن مگروں سب توں ود لشکن والی شے وینس پاندھی اے؟
۔۔۔ جے میرانجانی ضلع ایبٹ آباد دا سب توں اچا پہاڑ اے؟
...جے ہمنگ برڈ پچھلے پاسے وی اُڈ سکدا اے۔
...جے بدل دن دے مقابلے رات نوں زیادہ اچے اُڈدے ہن
...جے انگریزی بولی دا سبھ تو پرانا شبد town اے۔
...جے عورتاں دے دل دی دھڑکن مرداں دی دھڑکن نالوں زیادہ ہندی اے۔
...جے انگریزی دے شبد 'assassination' اتے 'bump' ولیئم شیکسپیئر دی دین ہن۔
...جے پہلی انگریزی دی ڈکشنری 1755 وچ لکھی گ‏ی سی۔
...جے انتونوف An-225 دنیا دا سبھ تو وڈا مال بردار ہوائی جہاز اے۔
...جے ہگھیس ایچ-4 , سبھ توں وڈا ہوائی جہاز صرف اک وار ہی اُڈیا سی۔
...جے جمیکا وچّ 120 دریا ہن۔
...جے انسانی دل اک دن وچّ 1,00,000 وار دھڑکدا اے۔
...جے انسان دے خون دی اک بوند وچّ 250 ارب سیل(خلیئے) ہندے ہن۔
...جے Dreamt انگریزی دا اکو-اک شبد ہے، جو 'mt' نال ختم ہندا اے۔
...جے چوہا، اوٹھ توں وی زیادہ دیر پانی بناں رہِ سکدا اے۔
...جے ساڈے دماغ دا کھبا حصہ ساڈے جسم دے سجے حصے نوں، اتے دماغ دا سجا حصہ جسم دے کھبے حصے نوں کنٹرول کردا اے۔
...جے اٹلی دے قومی جھنڈے دا ڈزائن نپولیئن نے تیار کیتا سی۔

اج کل دیاں خبراں

میانمار وچ فوجی تاخت، آنگ سان سو چی (تصویر وچ ) نو‏‏ں حراست وچ لے ک‏ے، اک سال دے لئی ایمرجنسی نافذ کر دتی گئی۔
ابو سلمان شاہجہانپوری، پاکستانی محقق و مورخ تے عالم دین وفات پا گئے۔
روس وچ آلکسی ناوالنی د‏‏ی حمایت وچ 120 تو‏ں ودھ شہراں تے قصبےآں وچ احتجاج جاری۔
کایا کلاس استونیا د‏‏ی پہلی سواݨی وزیر اعظم بنیاں۔
نگورنو کاراباخ جنگ، 2020 وچ آذربائیجان دی فتح تے روس دی ثالثی وچ ہوئے معاہدے راہیں خطے وچوں آرمینیا دی فوج دا 1 دسمبر تک انخلاء
جو بائیڈن تے اس د‏ی ساتھی ساتھی کملا ہیریس نے ریاستہائے متحدہ امریکا دے صدارتی انتخابات وچ کامیابی حاصل کيتی۔

اج دا شبد

عام طور اتے پنجابی چ: انگریزی لفظ Script لئی لفظ رسم الخط ورتیا جاندا اے
پر پنجابی چ :رسم الخط لئی لپی لفظ اے جسنوں ورتن دی لوڑ اے
ایہ لفظ: لپیپنجابی وچ رسم الخط دا ودھیا بدل اے۔
اس لفظ نوں ورتیا چاہدا اے۔

اج دی گل

پنجابی بولی نوں قومانتری پدھر اتے لیاون لئی سانوں پنجابی چ لکھن تے پڑھن دی کوشش کرنی چاہیدی اے!

سہ ماہی منصوبہ

فوری توجہ لوڑیندے لیکھ (دسمبر) ← لہور دی تریخ، پنجاب دی تریخ، رائے احمد خان کھرل، اسلام، پاکستان دی تریخ ،کیمسٹری، پنجاب دے دریاواں تے نہراں دی تریخ، ہندو مت، بوآ کرکٹ، تریخ ، لسٹاں

نامزدگی: چنویں لیکھ (چنویں لسٹ) · ودھیا لیکھ ·

اج دا دن

اج: جمعہ، ۲۳ اپریل ۲۰۲۱ عیسوی بمطابق ۱۱ رمضان ۱۴۴۲ ہجری (متناسق عالمی وقت)

1014ء - جنگ کلانٹارف وچ برائن بورو دی فوج نے وائکنگز نوں ہرایا۔
1533ء چرچ آف انگلینڈ نے کیتھرین آف آراگون تے شاہ ہنری ہشتم دی شادی کالعدم قرار دے دتی
1660ء - پولینڈ تے سویڈن دے درمیان معاہدہ اولیوا۔
1661ء - چارلز دوم برطانیہ کے بادشاہ بن گئے۔
1915 – وینکوور دی عدالت وچ بھائی رام سنگھ دھلیتا (جالندھر) نے انگریزاں دے ٹاؤٹ رام چند نوں گولیاں مار کے مار دتا تے پولیس نے رام سنگھ نوں وی اتھے ہی گولیاں مار کے مار دتا۔
1930 – پشاور وچ اپنی رجمینٹ نوں پٹھاناں دے جلوس تے گولی چلاؤن دا حکم دین توں انکار کرن تے چندر سنگھ گڑوالی دا 59 ساتھیاں سمیت کورٹ مارشل کیتا گیا۔
1948ء عرب اسرائیل جنگ:فلسطین نے حیفہ شہر اُپر قبضہ کرلیا
1948ء - اسرائیل نے فلسطینی فوجاں نوں ہرا کے ہائفا اُپر قیضہ کر لیا۔
1968ء سلطنت متحدہ برطانیہ وچ نویں اعشاری سکےآں دا نفاذ
1984ء ایڈز ھا باعث بنن والا مہلک ایچ آئی وی وائرس دریافت ہویا
1985 – کوکا کولا نے اپنا فارمولا بدل کے نواں کوک رلیز کیتا۔ جس دا ناں ہواچک ہگارے کارن واپس لیا گیا۔
1990ء جہانگیر خان نے مسلسل نویں مرتبہ برٹش اوپن اسکوائش چمپئن شپ جتی
1990ء نمیبیا اقوام متحدہ وچ شامل ہونے والا اک سو سٹھواں تے دولت مشترکہ وچ شامل ہون والا پجاواں ملک بنیا
1990ء - نمیبیا اقوام متحدہ دا 160 واں تے دولت مشترکہ دا 50 واں رکن بن گیا۔
1993ء - اقوام متحدہ دے ذیر نگرانی راۓ شماری وچ اریٹیریا نے حبشہ توں آزادی دا اظہار کیتا۔
2006ء القاعدہ دے سربراہ اسامہ بن لادن نے عیسائیاں دے خلاف جہاد دا اعلان کیتا
2005ء یوٹیوب پر پہلی ویڈیو آپ لوڈ کیتی گئی
2005 – انٹرنیٹ تے یو ٹیوب راہیں پہلی ویڈیؤ Me at the zoo چڑاؤن دی شروعات ہوئی۔
2007ء امریکی خلائی ایجنسی ناسا نے اسٹیریو اسپیس کرافٹ توں حاصل شدہ سورج دی پہلی تھری ڈی تصویراں جاری کیتیاں >

جم

1185ء - الفونسو دوم، پرتگال دا بادشاہ
1564ء - ولیئم شیکسپیئر، برطانوی ادیب
1676ء - فریڈرک اول، سویڈن دا بادشاہ
1823ء - عبد الماجد، عثمانی خلیفہ
1858ء نوبل انعام یافتہ جرمن ماہر طبیعیات تے کوانٹم نظرئیے دے خالق میکس پلانک دی پیدائش

موت

1014ء - برائن بورو، آئرلینڈ دا بادشاہ
1124ء - ایلکزینڈر اول، سکاٹ لینڈ دا بادشاہ
1616ء - (جولین کیلنڈر دے مطابق) ولیم شیکسپیئر، برطانوی ادیب
1616ء - (جولین کیلنڈر دے مطابق) میگیہ سروینٹیس، ہسپانوی ادیب
1850ء - ولیم ورڈزورتھ، انگریزی شاعر
1998ء امریکی انسانی حقوق دے رہنما مارٹن لوتھر کنگ دا قاتل جیمز ارل رائے عمر قید دے دوران جیل وچ مر گیا
1992ء اکیڈمی ایوارڈ یافتہ بھارتی ہدایت کار اور فلم ساز ستیہ جیت رائے انتقال کرگئے
1616 – سپین دے مشہور ناول کار،شاعر تے ناٹک کار مائیکل ڈی سروینٹس ساویدرا دی موت۔ جس دی یاد وچّ عالمی کتاب دن منایا جاندا ہے۔
1992 – اکادمی انعام جیتو فلمکار ستیاجیت رائے دا کولکاتہ وچ انتقال۔
2007 – روس دے پہلے صدر بورس یلسن دی موت ہوئی۔ (جم 1931)

→ پچھلا دن – اگلا دن ←
اپریل دے چُنویں واقعات – ہور دن...'

اج دیاں مورتاں

پہلی اینگلو سکھ جنگ

فیروزشاہ دی لڑائی	علی وال دی لڑائی	سبھراؤں دی لڑائی

کیہ تسیں لکھنا چاہندے او؟

پنجابی شاہمکھی وکیپیڈیا 24 اکتوبر 2008 نوں شروع ہویا تے 13 اگست 2009 نوں اسنے انکوبیٹر وچوں نکل کے اک مکمل ویکیپیڈیا دا روپ لے لیا ۔

پنجابی ویکیپیڈیا اتےاس ویلے۶۱,۷۸۵ لیکھ موجود نیں، جے تسیں وی کسےموضوع اتے لیکھ لکھنا چاہندے او تاں پہلے اس صفحۂ تلاش اتے جا کر عنوان لکھو تے تلاش کرن دی کوشش کرو، ممکن اے تواڈا مطلوبہ لیکھ پہلے توں موجود ہوۓ۔ جے لیکھ موجود نہ ہوۓ تاں تھلویں خانے چ سرنامہ لکھو تے نواں لیکھ تحریر کرو ۔

وکیپیڈیا وچ لبھو

	مڈھلی سائنس فلكیات · بیالوجی · زمین دی سائنس · جیومیٹری · سٹیٹ · جیون پڑھت · فزکس · ریاضی · کیمسٹری · جغرافیہ
	جانکاری سائنس کمیونیکیشن · اکنامکس · دوائی · کمپیوٹر· قنون· ٹیکنالوجی · وائی بیجی · انجینرنگ
	ادب ساہت · آثار قدیمہ · تريخ · اسلام دی تریخ· مذاہب تے عقیدے· نفسیات · بولیاں · سماج · فلاسفی
	سوہنے کم معماری · ناچ· کھیڈ· پینٹنگ · ساہت · موسیقی · فلم