چونواں مضمون
خانان قازان جاں قازان خانیت (تاتاری بولی تے ترکی بولی چ: قازان خانلیغی ؛ روسی بولی چ : کازانسکوئے خانستوا) گھبلے زمانےآں دی اک تاتاری ریاست سی جہڑی ایتھے واقع پرانی ریاست وولگا بلغاریہ دے علاقےآں تے 1438ء توں 1552ء تک موجود رہی ۔ اس خانان دے علاقے اج دے روس دیاں ریاستاں تاتارستان ، ماری ایل ، چوواشیا ، موردوویا دے سارے تے ادمرتیا تے باشکیرستان (باشکوتوستان) دے کجھ حصےآں تے مشتمل سن ۔ اسدا راجگڑھ قازان شہر سی ۔
غیاث الدین خان نے طلائی اردو دیاں مشکلاں تے مسئلےآں توں فیدہ چکدے ہوئے 1420ء دے دہاکے چ خود نوں قازان الس آزاد حکمران بنا ليا ۔ نتیجے چ طلائی اردو دے سابق خان الغ محمد نے قازان اتے مل مار لیا تے طلائی اردو سلطنت نوں توڑدے ہوئےآں ، اپنی خود دی وکھری قازان خانیت قائم کر لئی ۔
خانان قازان دے علاقے ، مسلمان بلغاراں دی آبادی دے علاقے بلغار ، چوکاتاو ، قازان تے قاشان راجواڑا تے دوجے علاقے جہڑے وولگا بلغاریہ نال تعلق رکھدے سن تے مشتمل سن ۔ دریائے وولگا ، دریائے کاما تے دریائے وئیاتکا خانان دے تن وڈے دریا تے آبی تجارتی رستے سن ۔ آبادی اکثریت قازان تاتار (مسلمان بلغار جنہاں نے تاتاری بولی اپنا لئی سی) سی ۔ اینہاں دی شناخت تاتاراں تک محدود نئیں سی ، بوہت سارے اپنے آپ نوں صرف مسلمان یاں "قازان دے لوک " دی شناخت دیندے سن ۔ خانان دا ریاستی مذہت اسلام سی ۔۔۔۔۔اج کل دیاں خبراں
- 5 اگست، بھارت نے ریاست جموں تے کشمیر دے خصوصی درجے نوں ختم کر کے اسنوں مرکز دے زیر انتظام دو علاقیں وچ تقسیم کر دتا، جموں تے کشمیر تے لداخ۔
- 25 جولائی، تونس دے صدر باجی قائد السبسی 93 برس دی عمر وچ انتقال کر گئے۔
- 22 جولائی، باکس آفس اُتے اوینجرز سیریز دی آخری فلم اوینجرز : اینڈگیم نے 2 ارب 79 کروڑ ڈالر کما کے اواتار نوں پیھے چھڈ دتا ۔
- 14 جولائی، کرکٹ عالمی کپ 2019ء وچ انگلستان، نیوزی لینڈ نوں فائنل وچ شکست دے کے پہلی وار عالمی چیمپیئن بن گیا۔
- 7 جولائی، فیفا خواتین دے عالمی کپ وچ امریکا (گولڈ بال فاتح میگن رپینو ) نے نیدرلینڈز نوں فائنل وچ شکست دے دتی۔
- 17 جون، محمد مرسی کمرہ عدالت وچ انتقال کر گئے۔
- 13 جون، خلیج عمان وچ دو تیل بردار جہازاں، اک جاپانی تے اک ناروی اُتے حملہ، امریکا تے سعودی عرب نے ایران تے الزام لا دتا۔
- 10 جون، چین نوں ملزمان دی حوالگی توں متعلق بل دے خلاف ہانگ کانگ وخ 10 لکھ توں ودھ افراد داا احتجاج۔
- 6 جون، میٹ فریڈرکسن دی قیادت وچ سوشل ڈیموکریٹ تے اس دے اتحادیاں نے ڈنمارک دے پارلیمانی انتخابات وچ بھاری اکثریت دے نال جت حاصل کیتی۔
- 4 جون، بی جے پی دی قیادت وچ قائم حکومت پورے ملک وچ طلبہ ااُتے ہندی زبان نوں نافذ کرنے دا منصوبہ رکھدی اے۔ اس مبینہ پلان دے خلاف کئی ریاستاں تے حکومت دیاں حلیف جماعتاں دے احتجاج دے بعد وفاقی حکومت نے منصوبے نوں مؤخر کر دتا۔
- 2 جون، وزیر اعظم نریندر مودی دی نویں کابینہ وچ شامل 56 وچوں 22 وزیراں دے خلاف مختلف مجرمانہ مقدمات درج نیں 16 وزیراں نے اپنے خلاف اقدام قتل تے فرقہ ورانہ ہم آہنگی نوں تباہ کرنے ورگے سنگین جرائم دے مقدمات دا اعتراف کیتا اے۔
ویکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا اے جہڑا وکھ وکھ بولیاں چ اے تے جس چ اسیں سارے رل مل کے لکھدے آں تے رل مل کے اسنون سنواردے آں ۔ منصوبۂ ویکیپیڈیا دی شروعات جنوری 2001 چ ہوئی، جدونکہ پنجابی ویکیپیڈیا دا مڈھ اکتوبر 2008 نوں انکیوبیٹر وچ رکھیا تے اج 13 اگست 2009 نوں اینوں نارمل کر دتا گیا۔۔ فی الحال اس ویکیپیڈیا چ پنجابی دے 48,051 لیکھ موجود نیں۔
اج: جمعرات، 19 ستمبر 2019 عیسوی بمطابق 19 محرم 1441 ہجری (UTC)
واقعات
- 1848ء - امریکا دے بونڈ تے *انگلستان دے لیسل نے *زحل دا چاند ہائپریون دریافت کیتا۔
- 1893ء - *نیوزی لینڈ عورتاں نوں ووٹ دا حق دینے والا پہلا ملک بنیا۔
- 1950ء - *اقوام متحدہ نے *چین دی رکنیت نوں مسترد کردیا۔
- 1960ء - صدر پاکستان *ایوب خان تے *جواہر لال نہرو دے درمیان *سندھ طاس معاہدہ اُتے *کراچی وچ دستخط۔
- 1991ء - پاکستان نوں ایٹمی توانائی دے بین الاقوامی ادارے (آئی اے ای اے) دے بورڈ دا بلا مقابلہ رکن منتخب کے لیا گیا۔
==جم
- 1911ء – *ولیم گولڈینگ، برطانوی ناول نگار، ناٹک نگار، تے شاعر، نوبل انعام یافتہ
- 1919ء – خمار بارہ بنشاعر، اردو شاعر
- 1913ء – *فرانسس فارمر، امریکی اداکارہ
- 1926ء – *مساٹوشی کوشیبا، جاپانی ماہر طبیعیات، نوبل انعام یافتہ
- 1961ء – *آفتاب اقبال، پاکستانی صحافی تے پروگرام خبرزار دے میزبان
موت
- 1812ء – *مائر امشیل روتشیلڈ، جرمن بینکار
- 1881ء – *جیمز گارفیلڈ، امریکی جنرل، وکیل تے سیاست دان، تے 20ویں صدر ریاستہائے متحدہ امریکا
- 2006ء – *الزبتھ ایلن، امریکی اداکارہ