چونواں مضمون

تحصیل دیپال پور دا لہجہ

پنجاب دی دھرتی اُتے انسان دی ہوند دے کُھرے لکھاں ورھیاں پرانے ہن، پر جتھوں تیکر تہذیبی جیون دا سانگا ہے تاں سواں وادی نوں مہذب انسان دا پہلا گھر منیا ویندا اے۔ ایہدے مگروں ہڑپا ورگی اُچ ٹیسی اُتے اپڑی تہذیب ایس گل دا ہُنگارا بھریندی ہے کہ ایتھوں دا انسان صدیاں پہلاں وی کِنا سُگھڑ ہا۔ بھیڑے بھاگ اساڈے کہ اجے تیکر ہڑپا توں لبھن والیاں مہراں نہیں پڑھیاں جا سکیاں تے ایس پاروں ایس وسیب بارے ٹھکویں گل نہیں کیتی جا سکدی رگ وید وچ ایس دھرتی نوں سپت سندھو آکھیا گیا ہے، یعنی ست دریاواں دی سر زمین۔ آریہ مگروں ایس دھرتی اُتے دھاڑاں دی ہک لمی وہیر ہے پر اوہدا وی لیکھا جوکھا ایڈا سوکھا نہیں۔ ایہو کارن ہے کہ پنجاب دا اڈو اڈ سمیاں وچ جغرافیہ کیہ رہیا؟ ایہہ گل ہُن نتارنی سوکھی نہیں۔ ترکاں دے ہلیاں تے بھیرہ لہور دے ہندو راجیاں بارے ایس گل دی دس پیندی ہے:

تریخ چوں پنجاب اتے اک ٹوٹا

اٹھویں صدی عیسوی تک سیاسی اور تمدنی لحاظ سے افغانستان ہندستان میں شمار ہوتا تھا۔ اور وہاں کی ترک آبادی بُدھ مت قبول کر چکی تھی لیکن اسلامی سلطنت کی حدود بڑھتے بڑھتے دریائے کابل کے جنوب میں لغمان تک جا پہنچیں تھیں اور اب ان کے اور ہندووں کے درمیان کوئی اور چیز حائل نہ تھی۔ رائے جے پال والی لاہور اپنی آبائی سلطنت کی بتدریج تخفیف سے سخت نالاں تھا اور سبکتگین کے بار بار کے حملوں سے عاجز آ گیا تھا۔ تنگ آمد بجنگ آمد آخر کار وہ ایک لشکر جرار لے کر جس کا رنگ رات کی طرح سیاہ اور جس کی چال طوفانی لہروں کی طرح شور انگیز تھی، لمغان کی وادی میں اُتر آیا۔

ہک سما ہا جدوں پنجاب دیاں حداں لمغان تیکر کھلریاں ہوئیاں ہان۔ وت ترک راج، مغل شاہی تے سکھاں دی حکومت سمے وی پنجاب دیاں حداں اج نالوں وکھریاں ای ہان۔ انگریزی راج دے چوکھے سمے دلی تے صوبہ سرحد وی پنجاب دا حصہ رہیا۔ آزادی مگروں پنجاب دو ٹوٹے ہو گیا تے پھیر چڑھدا پنجاب تناں ٹوٹیاں وچ اگوں ونڈیا گیا۔ جیس خطے دی تاریخ دا اینا کھلار ہوسی اوہدے وچ بولی دی نہار تے رنگا رنگی کنج دی ہوسی؟ے۔۔

اج کل دیاں خبراں

• 3 ستمبر، جماعت اسلامی بنگلہ دیش دے رہنما میر قاسم علی نوں سنہ 1971ء چ جنگ آزادی بنگلہ دیش دے دوران چ قتل، آتش زنی تے ہورالزاماں دی وجہ توں سزائے موت دتی گئی۔
• 7 اگست، کوئٹہ سرکاری ہسپتال بم دھماکے چ 77 افراد ہلاک، 100 توں ودھ زخمی۔
• 15 جولائی، ترکی فوج کی بغاوت دی کوشش ناکام، 194 افراد ہلاک 1400 زخمی، حالات جمہوری حکومت دے مکمل اختیار چ نیں۔ ہن تک دی کارروائی چ 25 کرنل تے 5 جنرلاں نوں اپنے عہدےآں توں فارغ کر دتا گیا اے۔
• 8 جولائی، مشہور سماجی شخصیت عبد الستار ایدھی 88 برس دی عمر چ وفات پا گئیا۔
• 3 جون، معروف ہیوی ویٹ باکسنگ چیمپئن محمد علی 74 سال دی عمر چ وفات پا گئیا۔

ویکیپیڈیا اک آزاد انسائیکلوپیڈیا اے جہڑا وکھ وکھ بولیاں چ اے تے جس چ اسیں سارے رل مل کے لکھدے آں تے رل مل کے اسنون سنواردے آں ۔ منصوبۂ ویکیپیڈیا دی شروعات جنوری 2001 چ ہوئی، جدونکہ پنجابی ویکیپیڈیا دا مڈھ جنوری 2009ء چ رکھیا گیا۔ فی الحال اس ویکیپیڈیا چ پنجابی دے 42,070 لیکھ موجود نیں۔

ساڈے نال رلو
جے تواڈا کھاتہ پہلے توں اے تاں، مہربانی کرکے لاگ ان ہوو.

کیہ تسیں حالے تک کھاتہ نئیں بنایا؟.