قازق لوک
Қазақтар
Qazaqtar
قازاقتار
کل آبادی
ت. 15 million
گنجان آبادی والے علاقے
 قازقستان 11,244,547 (2014)[۱]
 چین1,500,000[۲]
 ازبکستان800,000[۳]
 روس647,732[۴]
 افغانستان440,000
 منگولیا201,526[۵]
 کرغیزستان33,200[۶]
 امریکہ24,636[۷]
 ترکی10,000[۸]
 کینیڈا9,600[۹]
 ایران3,000 - 4,000 to 15,000[۱۰][۱۱]
 یوکرین5,526[۱۲]
 متحدہ عرب امارات5,000[۱۳]
 چیک جمہوریہ4,821[۱۴]
 آسٹریا1,685[۱۵]
 بیلاروس1,355[۱۶]
 جرمنی1,000[۱۷]
زباناں
قازق بولی
مذہب
اکثریت اسلام سنی, اقلیت تانگری ازم,[۲][۴][۱۸][۱۹][۲۰] تے عیسائیت[۲۱]
متعلقہ نسلی گروہ
کرغیز لوک, قراقل پاک لوک, نوغائی
ہور ترک لوک

قازق قازقستان دے لوکاں نوں آکھیا جاندا اے ، قازق قازقستان ۔ چین ، روس تے منگولیا چ وسدے نیں ۔ قازقاں دی بولی نوں قازق بولی آکھیا باندا اے جہڑی اک ترک بولی اے جیہڑی قازقستان چ بولی جاندی اے ایدے بولن والیاں دی گنتی 12 ملین جاں 1 کروڑ 20 لکھ اے۔

چین دے سنکیانگ صوبے وچ اک قازق ٹبر

قازق وچکار ایشیا دے شمالی حصے وچّ وسن والے اک ترک بولیاں ٹبر دی بولی بولن والے لوکاں دا نام ہے ۔ قازقستان بوہتی آبادی اس نسل دی ہے ، حالانکہ قازق لوک بہت سارے ہور دیساں وچّ وی ملدے ہن ، جویں کہ ازبکستان ، منگولیا ، روس اتے چین دے شنجیانگ صوبے وچّ ۔ دنیا بھر وچّ 1.3 اتے لے کے 1.5 کروڑ قازق لوک ہن اتے ایہناں وچوں زیادہتر دی ماں بولی قازق بولی ہے ۔ قازق لوک بہت ساری پرانے ترکی قبیلےآں دی اولاد ہن ، جویں کہ ارگن لوک ، خزر لوک ، قارلوق لوک، قپچاق لوک اتے کومین لوک۔ منیا جاندا ہے کہ ایہناں وچّ کجھ حد تکّ وچکار ایشیا دی کجھ ایرانی بولیاں بولن والے قبیلے ( جویں کہ ساکا، سکیتھی لوک اتے سرمتی لوک ) وی شامل ہو گئے ۔ قازق لوک سائبیریا توں لے کے کالا سمندر تکّ پھیلے ہوئے سن اتے جدوں اس علاقے وچّ ترک - منگول لوکاں دا راج چلیا تدّ وی اوہ وچکار ایشیا وچّ ہی بسے رہے ۔

اک قازق ویاہ مسجد وچ

ناں ماخذ سودھو

اتہاسکاراں وچّ قازق نام دے سروت نوں لے کے اختلاف ہے ۔ کجھ کہندے ہن کہ ایہہ ترک بولیاں دے قز شبد توں آؤندا ہے جسدا مطلبّ گھمکڑ ہے ، کیونکہ قازق لوک ستیپی علاقے دے خانہ بدوش سن ۔ ہور ودوان کہندے ہن کہ ایہہ منگول بولی دے خسک شبد توں آیا جو سامان ڈھون لئی اک پہیے والی گڈی ہندی ہے اتے جسدا استعمال قازق لوک گیاہستان (سٹیپ) اتے جگہ توں جگہ جاندے ہوئے کیتا کردے سن ۔ تیجی رائے ایہہ ہے کہ ایہہ پرانے ترکی شبد قزگاک توں آیا ہے ، جسدا مطلبّ ہے بٹورنا جاں ملنا ، یعنی قزگاک اوہ بندہ ہویا جو اپنا فائدہ اتے منافع ڈھونڈھے ۔ ۔[۲۲][۲۳][۲۴]

جنٹک جڑاں اتے روپ - رنگ سودھو

قازق لوک دیکھن وچّ منگول دکھدے ہن لیکن ایہناں وچّ ہلکہ یورپی اثر وی دسدا ہے ۔ ایہناں وچوں زیادہتر دے بال کالے اتے اکھاں خاکی ہندیاں ہن ، حالانکہ نیلی - ہری اکھاں والے اتے لال - بھورے والاں والے وی کدے - کدے نظر آؤندے ہن ۔ ایہناں دا رنگ گورا جاں ہلکہ گندمی ہندا ہے ۔

جنٹک نظریئے نال 55 ٪ قازقاں دا نسلی گروہ (ہیپلو گروپ) ایشیائی ہے ، جس وچّ ہیپلو گروپ ڈی ، سی ، جی اتے زیڈ 36.2 ٪ ہن ، اے اتے ایف 6.9 ٪ ہن اتے ہور ایشیائی ہیپلو گروپ 11.9 ٪ ہن ۔ 41 ٪ قازقاں دا ہیپلو گروپ لہندے یوریشیا توں ہے ، جس وچّ ایچ ( 14.1 ٪ ) , دے ( 2.6 ٪ ) , جے ( 3.6 ٪ ) , ٹی ( 5.5 ٪ ) , یُو5 ( 3 ٪ ) اتے ہور گروپ ( 12.2 ٪ ) شامل ہن ۔

مذہب سودھو

قازق لوک زیادہتر سنی اسلام دے ساتھی ہندے ہن ۔ بہت سارے قازق اپنے اسلام توں پہلاں دے دھرم دے تتواں نوں وی اپنے جیون وچّ شامل کردے ہن ۔ ایہناں وچّ نظر ، تسبیح اتیؤجھاواں ( جنہاں نوں بکھسی کیہا جاندا ہے ) دیاں پرتھاواں شامل ہن ۔[۲۵]

آبادی سودھو

قازقستان دی آبادی وچ قازق
1897 1911 1926 1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009
73.9% 60.8% 59.5% 38.0% 30.0% 32.6% 36.0% 39.7% 53.4% 63.1%

قازق تریخی آبادی: [۲۶]

سال آبادی
1600 1,200,000?
1900 2 million? (1,5-3 million)
1939 4,000,000?
1970 6,500,000?
2013 13,600,000

اقلیتی آبادی سودھو

روس سودھو

روس زیادہ تر قازق روس دی قازقستان نال لگدی سرحد دے علاقےآں وچ رہندے نیں :-

روس دی قازق آبادی[۲۷]
national censuses data
1939 % 1959 % 1970 % 1979 % 1989 % 2002 %
356 646 0.33 382 431 0.33 477 820 0.37 518 060 0.38 635 865 0.43 653 962 0.45

منگولیا سودھو

منگولیا دی قازق آبادی[۲۸]
national censuses data
1956 % 1963 % 1969 % 1979 % 1989 % 2000 % 2010[۵] %
36,729 4.34 47,735 4.69 62,812 5.29 84,305 5.48 120,506 6.06 102,983 4.35 101,526 3.69

چین سودھو

ازبکستان سودھو

قازق لوک

مورتاں سودھو


ایہ وی ویکھو سودھو

حوالے سودھو

  1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  2. ۲.۰ ۲.۱ Census 2000 counts 1.25 mln Kazakhs The Kazak Ethnic Group, later the Kazakh population had higher birth rate, but some assimilation processes were present too. Estimatians made after the 2000 Census claim Kazakh population share growth (was 0.104% in 2000), but even if this share value was preserved at 0.104% level it would be no less than 1.4 mln in 2008
  3. Kazakh population share was constant at 4.1% in 1959–1989, CIA estimates Archived 2019-01-05 at the وے بیک مشین this share declined to 3% in 1996. Official Uzbekistan estimation (E. Yu. Sadovskaya "Migration in Kazakhstan in the beginning of the 21st century: main tendentions and perspectives" ISBN 978-9965-593-01-7) in 1999 was 940,600 Kazakhs or 3.8% of total population. If Kazakh population share was stable at about 4.1% (not taking into account the massive repatriation of ethnic Kazakhs (Oralman) to Kazakhstan estimated over 0.6 mln) and the Uzbekistan population in the middle of 2008سانچہ:Dead link was 27.3 mln, the Kazakh population would be 1.1 mln. Using the CIA estimate of the share of Kazakhs (3%), the total Kazakh population in Uzbekistan would be 0.8 mln
  4. ۴.۰ ۴.۱ Russia National Census 2010
  5. ۵.۰ ۵.۱ Mongolia National Census 2010 Provision Results. National Statistical Office of Mongolia Archived 15 September 2011 at the وے بیک مشین (in Mongolian.)
  6. In 2009 National Statistical Committee of Kyrgyzstan. National Census 2009 Archived 8 March 2012 at the وے بیک مشین
  7. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  8. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  9. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  10. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  11. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  12. Ukrainian population census 2001 Archived 17 January 2012 at the وے بیک مشین: Distribution of population by nationality. Retrieved on 23 April 2009 سانچہ:Dead linkسانچہ:Cbignore
  13. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  14. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  15. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  16. population census 2009 Archived 18 September 2010 at the وے بیک مشین: National composition of the population.
  17. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  18. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  19. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  20. "Chapter 1: Religious Affiliation". The World’s Muslims: Unity and Diversity. Pew Research Center's Religion & Public Life Project. August 9, 2012. Retrieved 4 September 2013
  21. سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے 2009 Census لئی۔
  22. Olcott, Martha Brill, The Kazakhs, Hoover Press, 1995, p. 4, ISBN 978-0-8179-9351-1. Retrieved on 7 اپریل 2009
  23. Grodekov, Nikolaĭ Ivanovich. Kirgizy i Karakirgizy Syr-Dar'inskoi oblasti, vol. 1, Tashkent: Iuridicheskii byt, 1889, p. 1
  24. Yudin, Veniamin P. Tsentralnaya Aziya v 14-18 vekah glazami vostokoveda, Almaty: Dajk-Press, 2001, ISBN 978-9965-441-39-4
  25. Mongolian music, dance, and oral narrative, Carole Pegg, University of Washington Press, 2001, ISBN 978-0-295-98030-0, ... Although Kazakhs in Bayan Olgii aimag were Muslim prior to the communist revolution, Kazakh shamans (baksy) cured illnesses by miming their journeys to the spirit world and accompanying themselves with a staff ...
  26. rjgg.org/index.php/RJGGRE/article/download/129/146 Этногенез казахов с точки зрения популяционной генетики
  27. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
  28. "Монгол улсын ястангуудын тоо, байршилд гарч буй өөрчлөлтуудийн асуудалд" М.Баянтөр, Г.Нямдаваа, З.Баярмаа pp.57–70 Archived 27 March 2009 at the وے بیک مشین

سانچہ:قازقستان