ساکا
سک جاں ساکا پرانے ویلے وسطی ایشیا وچّ رہن والی سکیتھی لوکاں (سیتھی لوک)دا اک قبیلہ جاں قبیلےآن دا گروہ سی ۔ اوہناں دی صحیح نسل دی پہچان کرنا مشکل رہا ہے کیونکہ پرانے بھارتی ، ایرانی ، یونانی اتے چینی ماخذ اوہناں دا وکھ وکھ ویروا(ٹیکا ) دندے ہن ۔ پھر وی بوہتے اتہسکار منندے ہن کہ 'سبھی سکّ سکتھی سن ، لیکن سارے سکتھی سکّ نہیں سن ' , یعنی 'سک(ساکا)' سکیتھی لوکاں دے اندر دے کجھ قبیلےآں دا نام سی ۔ سکتھی لوکاں دے حصہ ہون دے ناطے سک اک پرانی ایرانی بولیاں دی بولی بولدے سن اتے ایہناں دا ہور سکتھی - سرمتی لوکاں نال تعلق سی ۔ سکاں دا بھارت دے اتہاس اتے گہرا اثر رہا ہے کیونکہ ایہہ یوئیزی لوکاں دے دباء توں ہندستان(برصغیر) وچّ وڑ آئے اتے انھاننے اتھے بہت سامراج بنائے ۔جدید بھارتی قومی کیلنڈر 'شک سنوت' کہاندا ہے ۔ بہت سارے اتہسکار اوہناں دے دکھن ایشیائی بادشاہتاں نوں 'شکاستان' کہن لگے ہن ، اس وچ پنجاب , ہریانہ , راجستھان , گجرات , سندھ , خیبر پختونخواہ اتے افغانستان شامل سن ۔ [۱][۲]
وورن
سودھوساکا پرانے آریا دے ویدک ویلے توں تعلقدار رہے ہن جو شاکل جزیرہ اتے وسن دے کارن شاکا اتھوا شکّ کہلائے ۔ بھارتی تے اوہناں اتہاس دے مطابق طاقتور راجا سارگون ( Sargon-I ) ولوں دیسوں کڈھے گئے سن اتے لمبے ویلے تکّ در بدر رہن دے کارن اپنا صحیح اتہاس محفوظ نہیں رکھ پائے ۔ ہنّاں نے سکاں نوں شاکل جزیرےعلاقے توں وی باہر کڈ دتا گیا سی ۔ جس دے پاروں سکاں دا کئی علاقےآں وچّ بکھراو ہویا ۔
وشیش— پرانوں وچّ اس قبیلے دی پیدائش سورج ونشی راجا نرشینت توں کہی گئی ہے ۔ راجا سارگون نے راجا نرشینت نوں راجیچیت تے دیس توں نرواست کیتی سی ۔ ورناشرم وغیرہ دے اصولاں دا پالن نہ کرن دے کارن تے براہمناں توں الگّ رہن دے کارن وے ملیچھ ہو گئے سن ۔ اوہناں دی نسل شکّ اکھوائی ۔
اج دے ودوناں دا کہنا ہے کہ وسطی ایشیا پہلے شکدویپ دے نام توں جانیا جادا سی ۔ یونانی اس دیس نوں 'سیریا' کہندے سن ۔ اسی وچکارلے ایشیا دے رہنیوالے شکّ کہے جاندے ہے ۔ اک ویلے ایہہ قبیلہ وڈا اتے سرکڈھواں ہو گئیا سی ۔ عیسیٰ توں دو سو سال پہلا اس نے متھرا اتے مہاراشٹر اتے اپنا راج کر لیا سی ۔ ایہہ لوک اپنے نوں دیوَ پتر کہندے سن ۔ انھاننے ١٩٠ سال تکّ بھارت اتے راج کیتا سی ۔ اوہناں وچّ کنشک اتے ہوشک وغیرہ وڈے وڈے اتے سرکڈھویں راجا ہوئے ہن ۔
ہندستاندے لہندے حصے کا پیسا اتے گندھارہ وچّ یوناں دے کارن رکّ نہ سکے اتے درہ بولان پار کر ہندستان وچّ داخل ہوئے ۔ ایتھے انھاننے پشکلاوتی(پشاور) اتے ٹیکشلا(ٹیکسلا) اتے قبضہ کر لیا اتے اتھوں یون ہٹ گئے ۔ 72 قبل مسیح ۔ سکاں دا سرکڈھواں آگو موئس جو ہن لہندے علاقےآں دا راجہ سی ۔ اسنے مہاراجادھراج مہاراج دی لقب دھارن کیتا جو اسدے سکےآں اتے لکھیا ہے ۔ اسی نے اپنے ماتحت ساتراپاں دی تعیناتی کیتی جو تکششلا (ٹیکسلا)، متھرا ، مہاراشٹر اتے اجین وچّ راج کردے سی ۔ اپنے اخیر ویلے وچّ ایہہ جمہوری ہو گئے ۔ شکّ غیرملکی سمجھے جاندے سن بھانویں انھاننے شیو مت (ہندو مت)قبول کرلیا سی سی ۔ مالو جنہاں نے وکرمادتیا دے نیتر وچّ مالوا توں سکاں دا راج ختم کر دتا اتے اس فتح دے نشان روپ وچّ وکرم سنوت دا چلن کیتا جو اج وی ہندوآں دے مذہبی کماں وچّ ویوہرت ہے ۔ شکاں دے کئی بادشاہتبں دے شکاری وکرمادتیا گپتا سلطنت دے چندر گپت دوتیا نے ختم کرکے اکٹھا راج قایم کیتا ۔ ساکاں نوں وی دوجے غیرملکی قبیلےآں وانگ بھارتی سماج نے ضم کر لیا ۔ شکاں دی شروعاتی فتحاں دا نشان شکّ سنوت اج تکّ پرچلت ہے ۔
انھاننوں وی ویکھو
سودھوباہرلے جوڑ
سودھو- Legends of giants in western Europe Archived 2007-02-17 at the وے بیک مشین
- Scythians/Sacae: Article by Jona Lendering Archived 2013-11-12 at the وے بیک مشین
- Article by Kivisild et al on genetic heritage of early Indian settlers Archived 2007-06-27 at the وے بیک مشین
حوالے
سودھو
- ↑ The age of the Parthians, Vesta Sarkhosh Curtis, Sarah Stewart, I.B.Tauris, 2007, ISBN 978-1-84511-406-0, ... whose names are not clearly transmitted, succeeded in expelling the Saca horde from Drangiana, and drove them eastwards into Arachosia and the Punjab. There the invaders established a powerful kingdom, known as Sakastan ...
- ↑ Varia: Numismatic Chronicle, Sir Alexander Cunningham, Bernard Quaritch, London, 1890 ... The words are sarva Sakastana puyae, "for the merit of all the people of Sakastan," that is of the country occupied by the Sakas. The name of the city of Taxila is also found on the capital. At this time, therefore, the Indian territory of the Sakas must have extended from the Indus to Mathura, and from Kashmir to Sindh ...
< / small>