راجستھان
.jpg)
.svg)
راجستھان (Rajasthan)، شمالی بھارت دی اک ریاست اے۔ ایہدے لغوی معنی راجےآں دا استھان یا راجےآں دا تھاں اے۔ تقسیم ہند تے تشکیل راجستھان توں پہلاں ایتھے کثیر تعداد وچ چھوٹیاں وڈیاں نوابی ریاستاں تے راجواڑے قائم سن جیہناں وچ اکثریت راجپوت ریاستاں دی سی، ایس لئی ایہنوں راجپوتانہ وی کہیا جاندا سی۔[۵][۶]
ایہدا کل رقبہ ۳۴۲٬۲۳۹ کلومربع میٹر (۱۳۲٬۱۳۹ مربع میل) اے جو بھارت دے کل جغرافیائی رقبے دا 10.4 فیصد اے۔ ایہ بلحاظ رقبہ بھارت دی سبھ توں وڈی ریاست اے تے بلحاظ آبادی ستويں وڈی رہاست اے۔
راجستھان، بھارت دے شمال مغرب وچ واقع آ، جِتھے ایہدا بوہتا علاقہ بنجر تے بے آب و گیاہ صحرائے تھر اُتے مشتمل اے۔ صحرائے تھر وَل ایہدی سرحد پاکستان ناݪ مِݪدی اے۔ شمال مغرب وچ پاکستان دے صوبے پنجاب تے سندھ واقع نیں۔ بھارت وچ ایہ 5 ریاستاں ناݪ لگدا اے۔ شمال وچ پنجاب، شمال مشرق وچ ہریاݨا تے اتر پردیش، جنوب مشرق وچ مدھیہ پردیش تے جنوب مغرب وچ گجرات اے۔ ایہدا جغرافیائی محل وقوع 23°.3' توں 30°.12' شمالی عرض البلد تے 69°.30' توں 78°.17' مشرقی طول البلد اے، جیہدے وچ ٹراپک آف کینسر ایہدے جنوبی سِرے توں گُزردا اے۔
ایہدے اہم خدوخال وچ کالی بنگن تے بالاتھل وچ انڈس تہذیب دے کھنڈرات، دلواڑا جین مندر، راجستھان دے واحد پہاڑی مقام ماؤنٹ آبو اُتے واقع جین مت دی زیارت گاہ، قدیم اراولی پہاڑی سلسلے تے مشرقی راجستھان وچ بھرت پور دا کیولاڈیو نیشنل پارک، شامل نيں، اک عالمی ثقافتی ورثہ سائٹ جو برڈ لائف لئی مشہور اے۔ راجستھان تن قومی ٹائیگر ریزروز دا گھر وی اے، ضلع سوائی مادھوپور وچ رنتھمبور نیشنل پارک، ضلع الور وچ سارسکا نیشنل پارک تے ضلع کوٹا وچ داراہ نیشنل پارک۔
برطانوی راج وچ اس علاقے دا نام راجپوتانہ سی۔ ریاست راجستھان، 30 مارچ 1949 نوں اودوں قائم ہوئی جدوں برطانوی راج دی راجپوتانہ ایجنسی دیاں ریاستاں نوں نويں بھارتی یونیئن وچ ضم کر دتا گیا تے ایہدا نام راجستھان رکھ دِتا گیا۔ ایہدا راجگڑھ تے سبھ توں وڈا شہر جے پور اے۔ ہور اہم شہر جودھ پور، کوٹا، بیکانیر، اجمیر، بھرت پور تے اودے پور نيں۔
راجستھان دی معیشت بھارت دی ستويں وڈی ریاستی معیشت اے جیہدی مجموعی خام ملکی پیداوار وچ ₹10.20 لکھ کروڑ (US$130 بلیئن) تے فی کس جی ڈی پی ₹118,000 (US$1,500) اے۔ انسانی ترقی دے انڈیکس وچ راجستھان بھارت دیاں ریاستاں وچ 22 ويں نمبر اُتے آ۔
حوالے
سودھو- ↑ "Rajasthan Profile" (PDF)۔ بھارت وچ مردم شماری۔ 16 ستمبر 2016 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 21 جولائی 2016
- ↑ "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (جولائی 2014 to جون 2015)" (PDF)۔ Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India۔ صفحہ: 34–35۔ 28 دسمبر 2017 میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 16 فروری 2016
- ↑ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab"۔ hdi.globaldatalab.org (بزبان انگریزی)۔ 23 ستمبر 2018 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 13 ستمبر 2018
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ "Census 2011 (Final Data) – Demographic details, Literate Population (Total, Rural & Urban)" (PDF)۔ planningcommission.gov.in۔ Planning Commission, Government of India۔ ۲۷ جنوری ۲۰۱۸ میں اصل (PDF) سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 اکتوبر 2018
- ↑ "INTER-STATE COUNCIL SECRETARIAT – Ministry of Home Affairs, Government of India"۔ وزارت داخلہ، حکومت بھارت۔ 17 فروری 2017 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2018
- ↑ "North Zone Cultural Centre"۔ www.culturenorthindia.com۔ Ministry of Culture, حکومت بھارت۔ 19 اکتوبر 2018 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 1 دسمبر 2018
اجمیر · انوپ گڑھ · اودے پور · ٹونک · سروہی · سیکر · سوائی مادھوپور · راجسمند · پالی · ناگور · کوٹا · کارولی · جودھ پور · جھنجھنو · جھالاواڑ · جالور · جیسلمیر · جے پور · ڈونگرپور · دھولپور · دوسا · چتوڑگڑھ · بوندی · بھرت پور · بھیلواڑا · باڑمیر · باراں · بانس واڑا · الور · چورو · ہنومان گڑھ · بیکانیر · سری گنگا نگر