سادھو سنگھ دھامی

سادھو سنگھ دھامی
فائل:Sadhu Singh Dhami.jpg
جم	1 جنوری 1906(1906-01-01) پپلاں والا، ضلع ہشیارپور
موت	۱۰ جون ۱,۹۹۷(1997-06-10) (عمر 91 سال) جنیوا، سوٹزلینڈ
کم کِتہ	ناول کار
بولی	پنجابی، اتے انگریزی
دور	1931-97
مضمون	پنجابی لوک ودیش وچ
وڈے کم	ملوکا

ڈاکٹر: سادھو سنگھ دھامی پنجابی دے مشہور ناول "ملوکا" دے لکھاری سن۔ اس ناول وچّ 1920ویاں وچّ کینیڈا وچّ رہِ رہے پنجابیاں دے جیون نوں پیش کیتا گیا ہے۔

مڈھلا جیون

ڈاکٹر دھامی دا جم سنّ 1906 وچّ پنجاب دے ضلع ہشیارپور دے پنڈ پپلاں والاں وچّ ہویا۔ سنّ 1922 وچّ اوہ کینیڈا آ گئے۔ اس سمیں کینیڈا آئے دوسرے پنجابیاں وانگ پہلاں پہل اوہناں نے اک لکڑ دی ملّ وچّ کم کیتا۔ پھر اوہ پڑھن لگّ پئے۔ کنیڈا وچّ اپنی یونیورسٹی دی پڑھائی دی شروعات اوہناں یونیورسٹی آف بریٹیش کولمبیا توں کیتی۔ پھر اوہ اپنی پڑھائی لئی پہلاں البرٹا اتے پھر ٹرانٹو چلے گئے۔ سنّ 1937 وچّ اوہناں نے یونیورسٹی آف ٹرانٹو توں فلاسفی وچّ پی ایچّ ڈی دی ڈگری پراپت کیتی۔ اوہ کنیڈا وچّ ایہہ ڈگری لین والے پہلے پنجابی ویکتی سن۔ سنّ 1937-42 تکّ اوہ یونیورسٹی آف ٹرانٹو ادھین ورکرز ایجوکیشنل ایسوسی ایشن آف کنیڈا لئی فلاسفی دے لکچرار رہے۔ اس دے نال نال اس سمیں دوران اوہناں نے اک فری لانس لیکھک اتے ٹریڈ یونین آرگینائیزر وجوں وی کم کیتا۔

نوکری اتے لکھاری

سنّ 1942-66 تکّ اوہناں نے انٹرنیشنل لیبر آرگینائیزیشن دے سوٹزرلینڈ دے شہر جنیوا وچلے دفتر وچّ کم کیتا۔ سنّ 1966 وچّ رٹائرمینٹ توں بعد اوہ لکھن ول رچت ہوئے اتے اوہناں نے یو کے، کینیڈا، بھارت، سوٹزرلینڈ اتے اٹلی توں چھپدے کئی رسالیاں وچّ اپنے لیکھ چھپوائے۔ سنّ 1978 وچّ اوہناں نے کنیڈا دے صوبے برٹش کولمبیا وچّ اپنی کجھ ورھیاں دی رہائش دے تجربے دے آدھار 'تے اپنا پہلا ناول ملوکا انگریزی وچّ لکھیا۔ ایہہ ناول دلی ستھت پرکاشک ارنولڈ-آئنمان نے پرکاشت کیتا۔

ناول ملوکا

انگریزی وچّ چھپیا ناول ملوکا بہتی چرچہ دا وشا نہ بنیا۔ سنّ 1988 وچّ سادھو بننگ، سکھونت ہندل اتے گورمیل رائے نے سانجھے طور 'تے ملوکا دا پنجابی وچّ ترجمہ کیتا۔ وینکوور ستھّ دے سہیوگ نال اس نوں پنجابی وچّ بھاجی گرشرن سنگھ نے 1988 وچّ بلراج ساہنی یادگر پرکاشن ولوں چھاپیا۔ ملوکا نوں کنیڈا وچّ رلیز کرن لئی وینکوور ستھّ نے ڈاکٹر: سادھو سنگھ دھامی نوں کنیڈا سدیا اتے کنیڈا دے وکھ وکھ شہراں وچّ ناول دے رلیز سماگم کرن دا پربندھ کیتا۔

فائل:Maluka 1 JPEG.jpg

ملوکا پہلا ایڈیشن

کینیڈا دے پنجابیاں ولوں اس ناول نوں بہت بھرواں ہنگارا ملیا۔ ہر شہر دے رلیز سماگم وچّ لوک وڈی گنتی وچّ ڈاکٹر: دھامی نوں سنن لئی پہنچے اتے ناول نوں خریدیا۔ کنیڈا دے مکھ دھارا دے انگریزی میڈیئے نے ڈاکٹر: سادھو سنگھ دھامی اتے ناول ملوکا دا وڈا نوٹس لیا۔ وینکوور سنّ نے ڈاکٹر: دھامی بارے لکھیا اتے سی بی سی ریڈیو نے ڈاکٹر: دھامی نال انٹرویو براڈکاسٹ کیتی۔ کنیڈا وچّ اس ناول دی سفلتا دے نتیجے وجوں بھارت وچّ وی اس نوں بھرواں ہنگارا ملیا۔ کئی اخباراں اتے رسالیاں نے اس بارے رویو لکھے۔ اس طرحاں ایہہ ناول پنجابی ساہت جگت دا اک مہتوپورن انگ بن گیا۔ اس ناول نوں پنجابیاں ولوں ملے بھرویں ہنگارے نے ڈاکٹر: سادھو سنگھ دھامی نوں بہت اتشاہت کیتا اتے اوہناں نے فروری 1989 وچّ ناول ملوکا دا دوسرا حصہ انگریزی وچّ لکھیا۔ اس حصے دا ترجمہ ڈاکٹر. سادھو سنگھ (پی اے یو) نے کیتا اتے سنّ 1993 وچّ ناول ملوکا دے دوویں حصیاں نوں اکٹھیاں کر کے اک ناول دے روپ وچّ پنجابی آرٹ ایسوسی ایشن ایڈمنٹن نے انگد پبلیکیشنز دے سہیوگ نال پرکاشت کیتا۔ جویں پہلا دسیا گیا ہے کہ ناول ملوکا توں بناں ڈاکٹر: دھامی لگاتار فلاسفی نال سمبندھت آرٹیکل وی لکھدے رہے سن۔ اوہناں دی گرو نانک بارے انگریزی وچّ لکھی اک کتاب "گورو نانک پوئٹ اینڈ فلاسفر" تھرڈ آئی پبلیکیشن، لندن، انٹیریؤ دے نوتیج بھارتی ہوراں چھاپی۔

موت

سنّ 1997 وچّ ڈاکٹر: سادھو سنگھ دھامی دی جنیوا، سوٹزرلینڈ وچّ موت ہو گئی۔ اس سمیں اوہ اکننویں سالاں دے سن۔

حوالے

پنجابی لکھاری
ناول لکھاری	اوم پرکاش گاسو  • امرتا پریتم  • سنت سنگھ سیکھوں  • سوہن سنگھ سیتل  • شاہ چمن  • کرنل نرندرپال سنگھ  • کرمجیت کسا  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • گردیال سنگھ  • جسونت سنگھ کنول  • نانک سنگھ  • نرنجن تسنیم  • بلدیو سنگھ سڑکناما  • بوٹا سنگھ شاد • بھائی ویر سنگھ  • رام سروپ انکھی  • محمد منشا یاد  • فرزند علی
شاعر	اللہ یار خاں جوگی • شاہ مراد  • امتوج  • سوِیتوج  • شمیل  • اوتار سنگھ پاش  • لُطف علی  • سنت رام اداسی  • شِو کمار بٹالوی  • سرجیت پاتر  • ہربھجن ہلواروی  • گیانی گرمکھ سنگھ مسافر  • گرچرن رامپوری  • جسونت ظفر  • جسونت دید  • جلھن جٹ  • جگتار  • تارا سنگھ  • نند لال نورپوری  • پرمندر سوڈھی  • پروفیسر موہن سنگھ  • باوا بلونت  • بسمل فریدکوٹی  • بھائی ویر سنگھ  • لال سنگھ دل  • پورن سنگھ  • بلبیر آتش  • بابا نجمی  • شریف کنجاہی  • افضل پارس  • مولا بخش کشتہ  • راجا رسالو • احمد راہی  • اختر حسین اختر  • سائیں اختر  • منیر نیازی  • سجاد حیدر • فقیر محمد فقیر  • فضل حسین گجراتی  • جوگی جہلمی  • ظفر اقبال  • درشن سنگھ آوارا • لوک راج • احسان اللہ طاہر  • استاد دامن • ستھرا شاہ • ساجن بابو  • منور حسین چشتی  • اعزاز احمد آذر  • ارشاد سندھو  • غلام حسین ندیم  • طارق گجر  • طارق عزیز  • سرفراز انور صفی
مخولیا شاعر	انور مسعود  • سید سلیمان گیلانی  • امام دین گجراتی • عبیر ابوذری • خالد مسعود • گیانی ہری سنگھ بڑبولا • کنول مشتاق • ہزارا سنگھ رمتا • عاشق راں • ڈاکٹر انعام الحق جاوید • م ش عالم • راجا نثار احمد یاور • مسافر لودھی • مجید سالک • مشتاق عالم گوگا • محمد صدیق میرپوری
عورت لکھاری	امرتا پریتم  • اجیت کور  • سکھوِندر امرت  • دلیپ کور ٹواݨا  • نینا ٹواݨا  • بچنت کور  • منجیت ٹواݨا  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ترسپال کور • ہاجرہ مشکور ناصری • فرخندہ لودھی • پِیرو پریمن  • منجیت اندرا • شفقت سلطانہ
صوفی شاعر	شاہ حسین  • شاہ شرف  • ہاشم شاہ  • بلھے شاہ  • وارث شاہ  • بابا وجید  • بابا فرید  • علی حیدر  • سلطان باہو  • خواجہ غلام فرید  • سائیں مولا شاہ  • بابو رجب علی  • عاصم بخاری  • نوشہ گنج بخش  • میاں محمد بخش
کہاݨی کار	سنتوکھ سنگھ دھیر  • سنت سنگھ سیکھوں  • سجان سنگھ  • صوبا سنگھ  • کلبیر سنگھ کانگ  • کرپال سنگھ کسیل  • کرتار سنگھ دگل  • گلزار سنگھ سندھو  • گربچن سنگھ بھلر  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • جیت سنگھ سیتل  • پیارا سنگھ داتا  • پریم گورکھی  • بلونت گارگی
غزل گو	سادھو سنگھ ہمدرد  • سرجیت پاتر  • جگتار • جسوندر (غزل گو)  • دیپک جیتوئی
قصا کار	احمدیار  • ہاشم شاہ  • پیلو  • قادریار • مولوی غلام رسول  • جوگا سنگھ  • فضل شاہ  • میاں محمد بخش  • امام بخش • دمودر • مقبل • حافظ برخوردار • احمد گجر
وار تے جنگنامہ	شاہ محمد  • پیر محمد
ناٹک لکھاری	اجمیر سنگھ اولکھ  • ایشور چندر نندا
ڈاکٹر لکھاری	ڈاکٹر جسونت گلّ  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ڈاکٹر عارف محمود  • ڈاکٹر شہباز ملک  • ڈاکٹر حسن رضوی • ڈاکٹر جاوید سوز  • ڈاکٹر محمد بشیر گورایا • ڈاکٹر سرفراز حسین
تریخ لکھاری تے ہور	کرم سنگھ  • کاہن سنگھ نابھا  • ڈاکٹر کرپال سنگھ  • ڈاکٹر. گنڈا سنگھ  • تیرا سنگھ چن  • گرنام سنگھ تیر  • ایشر سنگھ ایشر  • گیانی گردتّ سنگھ • گیانی دتّ سنگھ • بلبیر سنگھ  • اچھرو سنگھ  • باوا بدھ سنگھ
لکھاری	ایشور چترکار • صاحب سنگھ  • پنڈت شردھا رام • تیجا سنگھ  • گیانی گیان سنگھ  • ڈاکٹر چرن سنگھ  • لال سنگھ کملا اکالی  • برج لال شاستری  • ہرندر سنگھ روپ  • پریتم سنگھ  • سرون سنگھ  • عجائب کمل  • ارشاد احمد پنجابی
تنقید نگار	ستندر سنگھ نور  • لابھ سنگھ کھیوا • ڈاکٹر سرفراز حسین
ہور	سادھو سنگھ دھامی  • نرندر سنگھ کپور
اردو لکھاری	سعادت حسن منٹو  • ساحر لدھیانوی  • اُپیندر ناتھ اشک  • راجندر سنگھ بیدی  • مجید امجد