گرچرن رامپوری

گرچرن رامپری کینیڈا واسی پنجابی شاعر اے ۔ اوس دا جم تھاں دوراہا نیڑے پنڈ رامپور اے۔ اوہ پچھلے چھ دہاکےآں توں ساہت سرجنا کر رہیا اے ۔ اوس نے اپنے جیون وچّ وکھ-وکھ لہراں دا اثر قبولدیاں لوکاں دے مدعیاں نوں اپنی شاعری دا موضوع بنایا اے۔ سر. گربخش سنگھ پریتلڑی، پروفیسر موہن سنگھ، امرتا پریتم، نوتیج سنگھ پریتلڑی ، بلونت گارگی، راجندر سنگھ بیدی، کلونت سنگھ ورک، پربھجوت کور، نرندرپال سنگھ تے ہور وی بہت سارے پرسدھ لکھاری اوہناں دے جانکار سن ۔

جیونی

گرچرن رامپوری دا جم 23 جنوری 1929 نوں پنڈ رامپور (دراہے نیڑے) ہویا۔ ایہہ پنڈ نہر سرہند دے نیڑے وسیا ہویا اے۔ اوہ اپنے ماپیاں دا وڈا پتر اے۔ پڑھدے ویلے چھوٹی عمر وچّ ہی پندراں کو سال دی عمر وچّ اوس دا ویاہ کر دتا گیا سی۔ سنّ 1948 وچّ پلیٹھی لڑکی دیوندر دے جم توں بعد اوہناں دی جیون ساتھن جسونت کور کینسر دی نامراد بیماری نال چلانا کر گئی۔ اس توں بعد دوسرا ویاہ سنّ 1950 وچّ سرجیت کور نال ہویا تے ترونجا سال ساتھ نبھیا۔ پر اوہ وی ستمبر 2003 وچّ لمی بیماری پچھوں گزر گئی۔ چار بچے ہن، دو لڑکے اتے دو لڑکیاں۔ اگانھ اوہناں دے پروار ہن۔ تناں دے پروار کینیڈا دے برٹش کولمبیا صوبے دے شہر کوکیوٹلم وچّ رہندے ہن۔ اک لڑکی اپنے پروار سمیت امریکہ دے شہر سیاٹل وچّ رہندی اے۔ ہن اوہ اپنی زندگی دے چراسیویں سال وچّ داخل ہو چکیا اے۔

رچنا

اوہ 1944 توں پندراں سالاں دی عمر وچّ کویتا لکھن لگّ پئیا سی۔ اوس دی پہلی کویتا سنّ 1950 وچّ ‘پریتلڑی’ وچّ چھپی سی۔ اوہدا ناں سی، “کنکاں دی خوشبو”۔ اگے جا کے اوس نے اپنی پہلی کتاب دا ناں وی “کنکاں دی خوشبو” رکھیا۔ 1964 وچّ دیس چھڈن توں پہلاں اوس دیاں تنّ کتاباں چھپیاں سی۔ کنکاں دی خوشبو ، ‘قول قرار’ اتے ‘کرناں دا آلھنا’ سن۔ اس توں پچھوں 1971 وچّ اک کتاب ‘انی گلھی’ چھپی۔ اس توں بعد ‘قتل گاہ’ اتے ‘اگنار’۔ ایہہ دو کتاباں پنجاب وچّ 20 سال لمبے ات گردی دے دکھانت نال سبندھت ہن۔اس متعلق اوہ اک انٹرویو وچّ کہندا اے ،" پنجاب نوں لگی اگّ دا سیک سانوں ادھر پنجابوں باہر بیٹھیاں نوں وی لگیا؛ اس بارے لکھنا میرے من دی لوڑ سی۔ جدوں سیاسی لوک اپنے سوارتھاں لئی منکھتا دا لہو وہاؤن تے بھولے بھالے نردوش لوکاں دیاں زندگیاں نال کھیڈن توں جھکن نا تاں اس کوڑے سچ نوں بیان کرنا ہریک لکھاری دا دھرم اے۔ میں منکھی پیڑ نوں محسوس کیتا تے جنا کجھ میں لکھ سکدا سی، لکھیا۔"

اس دیاں ہور کتاباں ہن: کنچنی، اج توں آرنبھ تکّ (سمچی کویتا پڑچول سنے)۔ ‘دوہاولی’ اک وکھری قسم دی کتاب اے، جس وچّ کسے وچار نوں دوہے دے روپ وچّ دو تکاں وچّ پورا کیتا گیا۔ اس کتاب وچّ پنج سو دوہے وکھ-وکھ وشیاں اپر ہن۔

پہلی کتاب “کنکاں دی خوشبو” وچوں باراں کویتاواں دا روسی انوواد “پنجابی کویاں دی کویتا” وچّ چھپیا۔ ایہہ کتاب 1957 وچّ ماسکو وچّ چھپی سی اتے نتاشا تالستایا نے پنجابی کویتاواں دا روسی ترجمہ کیتا سی۔

کتاباں

شاعری

• کنکاں دی خوشبو (1953، 1996)
• قول-قرار (1960، 1996)
• کرناں دا آلھنا (1963، 1997)
• انی گلی (1973، 1997)
• کنچنی (1980، 1997)
• قتل گاہ (1985، 1997)
• اگنار (کویتا 1993، 1997)
• اج توں آرنبھ تکّ (2001)
• دوہاولی (2003)
• The Circle of Illusion (Poetry)، 2011
• The Hues of Rainbow (Poetry & commentary about it)، National Book Shop Delhi، 2013

حوالے

پنجابی لکھاری
ناول لکھاری	اوم پرکاش گاسو  • امرتا پریتم  • سنت سنگھ سیکھوں  • سوہن سنگھ سیتل  • شاہ چمن  • کرنل نرندرپال سنگھ  • کرمجیت کسا  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • گردیال سنگھ  • جسونت سنگھ کنول  • نانک سنگھ  • نرنجن تسنیم  • بلدیو سنگھ سڑکناما  • بوٹا سنگھ شاد • بھائی ویر سنگھ  • رام سروپ انکھی  • محمد منشا یاد  • فرزند علی
شاعر	اللہ یار خاں جوگی • شاہ مراد  • امتوج  • سوِیتوج  • شمیل  • اوتار سنگھ پاش  • لُطف علی  • سنت رام اداسی  • شِو کمار بٹالوی  • سرجیت پاتر  • ہربھجن ہلواروی  • گیانی گرمکھ سنگھ مسافر  • گرچرن رامپوری  • جسونت ظفر  • جسونت دید  • جلھن جٹ  • جگتار  • تارا سنگھ  • نند لال نورپوری  • پرمندر سوڈھی  • پروفیسر موہن سنگھ  • باوا بلونت  • بسمل فریدکوٹی  • بھائی ویر سنگھ  • لال سنگھ دل  • پورن سنگھ  • بلبیر آتش  • بابا نجمی  • شریف کنجاہی  • افضل پارس  • مولا بخش کشتہ  • راجا رسالو • احمد راہی  • اختر حسین اختر  • سائیں اختر  • منیر نیازی  • سجاد حیدر • فقیر محمد فقیر  • فضل حسین گجراتی  • جوگی جہلمی  • ظفر اقبال  • درشن سنگھ آوارا • لوک راج • احسان اللہ طاہر  • استاد دامن • ستھرا شاہ • ساجن بابو  • منور حسین چشتی  • اعزاز احمد آذر  • ارشاد سندھو  • غلام حسین ندیم  • طارق گجر  • طارق عزیز  • سرفراز انور صفی
مخولیا شاعر	انور مسعود  • سید سلیمان گیلانی  • امام دین گجراتی • عبیر ابوذری • خالد مسعود • گیانی ہری سنگھ بڑبولا • کنول مشتاق • ہزارا سنگھ رمتا • عاشق راں • ڈاکٹر انعام الحق جاوید • م ش عالم • راجا نثار احمد یاور • مسافر لودھی • مجید سالک • مشتاق عالم گوگا • محمد صدیق میرپوری
عورت لکھاری	امرتا پریتم  • اجیت کور  • سکھوِندر امرت  • دلیپ کور ٹواݨا  • نینا ٹواݨا  • بچنت کور  • منجیت ٹواݨا  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ترسپال کور • ہاجرہ مشکور ناصری • فرخندہ لودھی • پِیرو پریمن  • منجیت اندرا • شفقت سلطانہ
صوفی شاعر	شاہ حسین  • شاہ شرف  • ہاشم شاہ  • بلھے شاہ  • وارث شاہ  • بابا وجید  • بابا فرید  • علی حیدر  • سلطان باہو  • خواجہ غلام فرید  • سائیں مولا شاہ  • بابو رجب علی  • عاصم بخاری  • نوشہ گنج بخش  • میاں محمد بخش
کہاݨی کار	سنتوکھ سنگھ دھیر  • سنت سنگھ سیکھوں  • سجان سنگھ  • صوبا سنگھ  • کلبیر سنگھ کانگ  • کرپال سنگھ کسیل  • کرتار سنگھ دگل  • گلزار سنگھ سندھو  • گربچن سنگھ بھلر  • گربخش سنگھ پریتلڑی  • جیت سنگھ سیتل  • پیارا سنگھ داتا  • پریم گورکھی  • بلونت گارگی
غزل گو	سادھو سنگھ ہمدرد  • سرجیت پاتر  • جگتار • جسوندر (غزل گو)  • دیپک جیتوئی
قصا کار	احمدیار  • ہاشم شاہ  • پیلو  • قادریار • مولوی غلام رسول  • جوگا سنگھ  • فضل شاہ  • میاں محمد بخش  • امام بخش • دمودر • مقبل • حافظ برخوردار • احمد گجر
وار تے جنگنامہ	شاہ محمد  • پیر محمد
ناٹک لکھاری	اجمیر سنگھ اولکھ  • ایشور چندر نندا
ڈاکٹر لکھاری	ڈاکٹر جسونت گلّ  • ڈاکٹر ہرشندر کور  • ڈاکٹر عارف محمود  • ڈاکٹر شہباز ملک  • ڈاکٹر حسن رضوی • ڈاکٹر جاوید سوز  • ڈاکٹر محمد بشیر گورایا • ڈاکٹر سرفراز حسین
تریخ لکھاری تے ہور	کرم سنگھ  • کاہن سنگھ نابھا  • ڈاکٹر کرپال سنگھ  • ڈاکٹر. گنڈا سنگھ  • تیرا سنگھ چن  • گرنام سنگھ تیر  • ایشر سنگھ ایشر  • گیانی گردتّ سنگھ • گیانی دتّ سنگھ • بلبیر سنگھ  • اچھرو سنگھ  • باوا بدھ سنگھ
لکھاری	ایشور چترکار • صاحب سنگھ  • پنڈت شردھا رام • تیجا سنگھ  • گیانی گیان سنگھ  • ڈاکٹر چرن سنگھ  • لال سنگھ کملا اکالی  • برج لال شاستری  • ہرندر سنگھ روپ  • پریتم سنگھ  • سرون سنگھ  • عجائب کمل  • ارشاد احمد پنجابی
تنقید نگار	ستندر سنگھ نور  • لابھ سنگھ کھیوا • ڈاکٹر سرفراز حسین
ہور	سادھو سنگھ دھامی  • نرندر سنگھ کپور
اردو لکھاری	سعادت حسن منٹو  • ساحر لدھیانوی  • اُپیندر ناتھ اشک  • راجندر سنگھ بیدی  • مجید امجد