شیعہ
باب تشیع
عقاید
فروعنماز • روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد • امر بہ معروف • نہی از منکر • تولی • تبری
عقاید برجستہمہدویت: غیبت (غیبت صغرا، غیبت کبراانتظار، ظہور و رجعت • بدا • شفاعت و توسل • تقیہ • عصمت • مرجعیت، حوزہ علمیہ و تقلید • ولایت فقیہ • متعہ • شہادت ثالثہ • جانشینی محمد • نظام حقوقی
شخصیتاں
چہاردہ معصوممحمد • علی • فاطمہ • حسن • حسین • سجاد • باقر • صادق • کاظم • رضا • جواد (تقی) • ہادی (نقی) • حسن (عسکری) • مہدی
صحابہ محترم نزد شیعہسلمان فارسی • مقداد بن اسود • میثم تمار • ابوذر غفاری • عمار یاسر • بلال حبشی • جعفر بن ابی‌طالب • مالک اشتر • محمد بن ابوبکر • عقیل • عثمان بن حنیف • کمیل بن زیاد • اویس قرنی • ابوایوب انصاری • جابر بن عبداللہ انصاری • ابن‌عباس • ابن مسعود • ابوطالب • حمزہ • یاسر • عثمان بن مظعون • عبداللہ بن جعفر • خباب بن ارت • اسامة بن زید • خزیمة بن ثابت • مصعب بن عمیر • مالک بن نویرہ • زید بن حارثہ
زنان: فاطمہ بنت اسد • حلیمہ • زینب • ام کلثوم بنت علی • اسماء بنت عمیس • ام ایمن • صفیہ بنت عبدالمطلب • سمیہ
رجال و علماکشتہ‌شدگان کربلا • لسٹ رجال حدیث شیعہ • اصحاب اجماع • روحانیان شیعہ • عالمان شیعہ • مراجع تقلید
متبرک تھ‏‏انو‏اں
مکہ و مسجدالحرام • مدینہ، مسجد النبی و بقیع • بیت‌المقدس و مسجدالاقصی • نجف، حرم علی بن ابی‌طالب و مسجد کوفہ • کربلا و حرم حسین بن علی • کاظمین و حرم کاظمین • سامرا و حرم عسکریین • مشہد و حرم علی بن موسی الرضا
دمشق و زینبیہ • قم و حرم فاطمہ معصومہ • شیراز و شاہ‌چراغ • کاشمر و حمزہ بن حمزہ بن موسی بن جعفر امامزادہ سید مرتضی و آرامگاہ سید حسن مدرس • آستانہ اشرفیہ و سید جلال‌الدین اشرف • ری و حرم شاہ عبدالعظیم
مسجد • امامزادہ • حسینیہ
مقدس ایام
عید فطر • عید قربان (عید اضحی) • عید غدیر خم • محرّم (سوگواری محرمتاسوعا، عاشورا و اربعین) • عید مبعث • میلاد پیامبر • تولد ائمہ • ایام فاطمیہ
رویدادہا
رویداد مباہلہ • رویداد غدیر خم • سقیفہ بنی‌ساعدہ • فدک • رویداد خانہ فاطمہ زہرا • قتل عثمان • جنگ جمل • نبرد صفین • نبرد نہروان • واقعہ کربلا • مؤتمر علماء بغداد • حدیث ثقلین • اصحاب کسا • آیہ تطہیر •
کتاباں
قرآن • نہج‌البلاغہ • صحیفہ سجادیہ
کتب اربعہ: الاستبصار • اصول کافی • رہتل الاحکا‏م • من لایحضرہ الفقیہ
مصحف فاطمہ • مصحف علی • رسالہ حقوق • اسرار آل محمد
وسائل‌الشیعہ • بحارالانوار • الغدیر • مفاتیح‌الجنان
تفسیر مجمع‌البیان • تفسیر المیزان • کتب شیعہ
شاخاں
دوازدہ‌امامی (اثنی‌عشری) • اسماعیلیہ • زیدیہ • غلاہ • واقفیہ
منابع اجتہاد
کتاب (قرآن) • سنت (روایات پیامبر و ائمہ) • عقل • اجماع

پنج شہید پنج شیعہ فقہاء سن جنہاں نو‏ں حزب اختلاف نے مختلف ادوار وچ شیعہ مذہب تے فقہ دے دفاع وچ قتل کيتا۔ [۱]

عبد امینی دے مطابق شہداء الفضل د‏‏ی کتاب وچ ، شیخ بہائی اسکالر نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے اسکالرز تے سوانح نگار شہید تیسرے نامیڈھسٹ دے طور اُتے ، شہید پارٹی دے 997 دے مولی عبداللہ توستاری خراسانی جاندے نيں تے یقینا بعد وچ ایہ عنوان قاضی نور اللہ شاستری دے حقوق حق تے محمد طغیٰ برغانی استعمال شدہ اجتہاد دے طریقے دے مالک نيں۔ [۲]

پہلا شہید۔

سودھو

پہلا شہید شیخ شمس الدین محمد بن مکی ابن احمد امیلی نباندی جزینی ، جو کہ پہلے شہید کے ناں تو‏ں مشہور نيں ، شیعہ دے عظیم فقہا وچو‏ں نيں۔ وہ 734 ہجری وچ پیدا ہويا ، 712 شمسی سال دے برابر ، تے 786 ہجری وچ ، 763 شمسی سال دے برابر ، اسنو‏ں شیعہ مذہب اختیار کرنے اُتے دمشق وچ قتل کر دتا گیا۔ اس نے بوہت سارے آقاواں نو‏‏ں استعمال کيتا ، جداں کہ علامہ حالی دے بیٹے فخر المحققاں ، تے سید ضیاء الدین عبداللہ حالی ، تے سید امید الدین ابن عبد المطلب حالی۔

شہید ثانی

سودھو

شہید ثانی شیخ زین الدین ابن علی ابن احمد عاملی جوبائی ، جو کہ شہید ثانی کے ناں تو‏ں مشہور نيں ، اک عظیم شیعہ فقہاء وچو‏ں نيں۔ زین الدین شاہد تھانوی 13 شوال نو‏‏ں 911 ہجری وچ پیدا ہوئے ، 27 اسفند 884 دے برابر ، پنڈ جبہ (یا جبہ) جبل امیل وچ ، اک سائنسی خاندان وچ ، تے 966 ھ وچ شہید ہوئے ، 938 شمسی دے برابر

تیسرا شہید۔

سودھو

محمد تقی برغانی ، 1263 ھ وچ غالبا قزوین وچ ، جتھے زیادہ تر اسنو‏ں تیسرا شہید تے کچھ اسنو‏ں چوتھا شہید سمجھدے نيں۔ [۳] عام طور اُتے ایران وچ اوہ تے ہندوستان وچ سید نور اللہ حسینی شوشتری دوناں نو‏ں تیسرے شہید دا لقب دتا جاندا اے تے ایران وچ محمد باقر استھابناندی تے ہندوستان وچ سید محمد سبزواری دوناں نو‏ں شہید ربی دا لقب دتا جاندا ا‏‏ے۔

سید نور اللہ حسینی شوشتری سال وچ مارے گئے: ہندوستان وچ 1019 قمری؛ اوہ (زیادہ تر ہندوستانی مسلماناں وچ ) تیسرے شہید دے طور اُتے جانیا جاندا ا‏‏ے۔

شہید رابع

سودھو

محمد باقر استنباندی ، 1326 ھ (1286 ھ) وچ شیراز وچ ماریا گیا۔ اوہ ایران دے شیعاں وچ چوتھے شہید دے طور اُتے زیادہ مشہور نيں۔ اس آئینی فلسفی د‏‏ی سائنسی تے سیاسی زندگی دے بارے وچ اک کتاب شہید ربی دے ناں تو‏ں لکھی گئی ا‏‏ے۔[۴] بھانويں تاریخی طور اُتے ، سید نور اللہ حسینی ششتری دے بعد ، محمد طغی برگھانی نو‏‏ں بعض اوقات چوتھا شہید سمجھیا جاندا اے ، لیکن تیسرے شہید دے بارے وچ اپنی وضاحت دے نال ، اوہ تیسرے شہید دے طور اُتے خاص طور اُتے ایران وچ زیادہ مشہور نيں۔

مرزا محمد کامل دہلوی ، غالبا بھارت دے شہر دہلی وچ ماریا گیا۔ [۵] اوہ ہندوستان دے مسلماناں وچ چوتھے شہید دے طور اُتے مشہور نيں۔

سید محمد مہدی خراسانی ، جو 1218 ھ وچ مشہد وچ ماریا گیا ، چوتھے شہید دے طور اُتے وی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ [۲]

شہید خامس (پنجواں شہید)

سودھو

شہید خامس محمد باقر الصدر (1353 وچ 1313 وچ پیدا ہويا تے 1359 وچ 1400 وچ فوت ہويا ) عراق وچ سپریم شیعہ سیاسی کارکن سی۔ جسنو‏ں کدی کدی شہید خامس وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ [۱][۶]

حوالے

سودھو
  1. ۱.۰ ۱.۱ Five Martyrs of Shia Islam مشارکتهای ویکی انگلیسی، بازبینی 17 فوریه 2012.
  2. ۲.۰ ۲.۱ سیری در ریاض الجنة (7 صفحه - از 37 تو‏ں 43) پایگاه مجلات تخصصی نور؛ مجله آینه پژوهش» مرداد و شهریور 1381 - شماره 75
  3. برغانی
  4. "خطا: {{Cite web}} کے استعمال کے دوران no |title= specified زمرہ:مضامین مع شکستہ حوالہ جات". https://web.archive.org/web/20160821191552/http://www.irdc.ir/fa/book/334/default.aspx. Retrieved on
    ۱۲ فوریه ۲۰۱۶. 
  5. «بزرگداشت شهید رابع در دهلی نو». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۱۳-۱۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۳.
  6. Mohammad Baqir al-Sadr مشارکتهای ویکی انگلیسی، بازبینی 17 فوریه 2012.