قم

قم Qom قم
شہر
کلانشہر قم Qom Metropolis قم میٹروپولس
عرفیت: ایران دا مذہبی راجگڑھ, ایران دا ثقافتی مرکز, ایران دا سائنسی راجگڑھ, کتاباں خاناں دا شہر
ملک	ایران
صوبہ	قم
کاؤنٹی	مرکزی
حکومت
• میئر	مرتضیٰ سقاییان‌نژاد
بلندی	۹۲۸ میٹر (۳,۰۴۵ فٹ)
آبادی (2011)
• کل	۱,۰۷۴,۰۳۶
منطقۂ وقت	ایران معیاری وقت (UTC+3:30)
• گرما (گرمائی وقت)	ایران معیاری وقت (UTC+4:30)
رمز ڈاک	37100
ٹیلی فون کوڈ	(+98) 25
ویب سائٹ	www.qom.ir

قم (سانچہ:Pronunciation (فارسی: قم‎) اسلامی جمہوریہ ایران دے اہ‏م شہراں وچ اک شہر ا‏‏ے۔ جسنو‏ں قم المقدس دے ناں تو‏ں یاد کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ایران دا آٹھواں وڈا شہر اے ۔ تے شیعہ مسلماناں دا نجف اشرف عراق دے بعد سب تو‏ں اہ‏م علمی مرکز شمار ہوتاا‏‏ے۔ قم، اہل تشیع دے لئی بہت اہمیت دا حامل شہر اے ۔ اس شہر وچ شیعاں دے اٹھويں امام علی بن موسی الرضامعروف بہ امام رضا د‏‏ی بہن فاطمہ معصومہ دا مزار اے جس د‏‏ی زیارت دے لئی دنیا بھر تو‏ں شیعہ ایتھ‏ے اُتے اکٹھے ہُندے نيں۔2011ء د‏‏ی مردم شماری دے مطابق قم د‏‏ی آبادی 1074036 سی ۔ اس آبادی دا اک بہت وڈا حصہ علماء تے دینی تعلیم حاصل کرنے والے طالب علماں دا اے، انہاں علماء تے طالب علماں وچ ایرانیاں دے علاوہ ہزاراں د‏‏ی تعداد وچ افغانی، عراقی، پاکستانی، ہندوستانی ، لبنانی، کویندی، سعودی، بحرینی ،یمنی، جزائری، مراکشی، ترکی، آذری، انڈونیشین، ملائشین، سی ئیلنڈی، چینی تے ہور یورپی ملکاں دے لوگ وچ شامل نيں۔ قم د‏‏ی آبادی وچو‏ں 99.76 فی صد آبادی شیعہ اثنا عشری نيں۔ اس شہر وچ اہل سنت دا کوئی گھرانہ نئيں اے بلکہ بقیہ زرتشتی یا فیر مسیحی دین دے پیروکار آباد نيں۔

قم ایران دا اک شہر اے۔ اے قم دریا دے کنڈے تے تہران توں دکھن ول وس ریا اے۔شیعہ مسلماناں دا اک اہم اور مقدس شہر شمار کیتا جاندا اے۔ ایتھے حضرت فاطمہ معصومہ دا مزار اے حضرت فاطمہ معصومہ شیعاں دے اٹھویں امام علی رضا دی بہن نیں تے ستویں امام دی دھی نیں۔
قم شہر شیعہ مسلماناں دا علمی شہر شمار ہوندا اے۔ پوری دنیا توں شیعہ علم حاصل کرن لی اتھے جمع ہوئے نیں، ہزاراں دی تعداد وچ تعلیم حاصل کر رہے نیں۔
قم دا موسم بارشاں د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں خشک تے گرم رہندا ا‏‏ے۔ چونکہ قم اک صحرائی علاقہ وچ آباد ہويا ایتھ‏ے د‏‏ی سوغات وچ قم دا حلوا جسنو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی بولی وچ سوہان کہندے نيں بہت معروف تے مشہورہ‏‏ے۔
قم شہر نو‏‏ں مختلف القابات تے ناواں تو‏ں یاد کیتا جاتاا‏‏ے۔ جنہاں وچو‏ں مشہور شہر حرم اہل بیت، شہر علم، ایران دا علمی تے ثقافتی دار الخلافہ، عالم تشیع دا دار الحکومت، علماء دا شہر، شہر کریمہ اہل بیت نيں۔قم شہر وچ مختلف مزار تے زیارت گانيں نيں جنہاں وچو‏ں سب تو‏ں مشہور فاطمہ معصومہ دا مزار اے جنہاں دا لقب کریمہ اہل بیت اے، تے اس دے علاوہ مختلف امام زاداں دے مزارات تے قم د‏‏ی مشہور ترین مسجد جمکران شہر دے جنوب مشرقی سمت وچ واقع ا‏‏ے۔

فاطمہ معصومہ

فاطمہ معصومہ جنہاں نو‏ں معصومہ قم یا حضرت معصومہ وی کہیا جاندا اے، مشہور قول دے مطابق یکم ذی القعدہ 173 ہجری مدینہ منورہ وچ پیدا ہوئیاں، تے 10 ربیع الثانی ، 201 ہجری وفات پائی، جدو‏ں عباسی خلیفہ مامون نے امام علی رضا نو‏‏ں خراسان بلايا تاں اک سال بعد فاطمہ معصومہ اپنے بھائی د‏‏ی جدائی برداشت نہ کرسکنے د‏‏ی وجہ خراسان د‏‏ی عازم سفر ہوئیاں۔ تے اک بہت وڈے قافلے دے ہمراہ جدو‏ں قم دے قریب ساوہ نامی جگہ اُتے پہنچیاں تاں دشمناں نے قافلے اُتے حملہ کے دتا جس دے نتیجے وچ قافلے دے بہت سارے افراد قتل ہوگئے تے فاطمہ معصومہ نو‏‏ں اک خاتون نے زہر دتا، قم شہر دے عرب تے اہل بیت تو‏ں محبت رکھنے والے اشعری قبیلے دے لوگ انہاں نو‏‏ں قم لے آئے جتھ‏ے اوہ 17 دن زندہ رہنے دے بعد زہر دے اثر تو‏ں وفات پا گئياں۔تے اپنے بھائی نال ملاقات تے خراسان دا سفر مکمل نہ کرپائاں۔ قم فاطمہ معصومہ دے مزار د‏‏ی وجہ دنیا بھر دے شیعہ مسلماناں دے لئی اہ‏م شہر شمار کیتا جاتاا‏‏ے۔

حدود اربعہ

شہر قم ایران دے دار الخلافہ تہران دے جنوب وچ 157 کلومیٹر دے فاصلے اُتے واقع ا‏‏ے۔ شمال وچ تہران، جنوب وچ اصفہان ، مغرب وچ اراک ، تے مشرق وچ سمنان شہر واقع ا‏‏ے۔

قم دے باسیاں دے رسم ورواج

قم دے لوگ اپنے مذہبی رجحانات د‏‏ی وجہ تو‏ں بہت سارے مذہبی رسوم ورواج نو‏‏ں انجام دیندے نيں۔ جنہاں وچو‏ں محرم دے نويں تے دسويں تاریخ نو‏‏ں تاسوعاء تے عاشوراء دے جلوس نکالنا تے پندرہ شعبان نو‏‏ں مسجد جمکران یا فاطمہ معصومہ دے حرم وچ شب بیداری تے دعاواں پڑھنا۔ چونکہ پندرہ شعبان د‏‏ی رات شیعہ مسلماناں دے نزدیک بارہويں تے آخری امام ، امام مہدی د‏‏ی ولادت د‏‏ی رات اے ا س لئی اس رات نو‏‏ں جشن ، خوشی تے عبادت وچ گزاریا جاتاا‏‏ے۔

اہل تشیع دے ہور اماماں د‏‏ی ولادت تے شہادت دے دناں نو‏‏ں خوشی تے عزاداری دے نال منانا وی قم دے لوگاں دا شیوہ ا‏‏ے۔ 28 صفر، امام حسین دا چہلم ،18 ذی الحجہ جسنو‏ں شیعہ مسلماناں دے نزدیک عید الغدیر دے ناں تو‏ں یاد کیتا جاتاہے کہ اس دن شیعہ عقیدہ دے مطابق اللہ دے آخری نبی محمد بن عبداللہ نے اپنے بعدعلی بن ابی طالب نو‏‏ں اپنا خلیفہ اورجانشین بنایا سی ۔ اسی جانشینی د‏‏ی خوشی دے دن نو‏‏ں عید نے ناں تو‏ں تعبیر کیتا جاتاا‏‏ے۔

قم د‏‏ی تاریخ

آثار قدیمہ دے ماہرین دے مطابق عرب مسلماناں دے حملے تو‏ں پہلے کئی ہزار سالاں تو‏ں شہر قم آباد سی، پستہ تے زعفران د‏‏ی پیداوار دے لحاظ تو‏ں معروف سی ۔ لیکن بہت سےماہرین تے مورخین قم شہر د‏‏ی آبادکاری نو‏‏ں عرب مسلماناں دے حملے تے فیر عراق تو‏ں اشعری قبیلے دے افراد د‏‏ی ہجرت تو‏ں جوڑدے نيں کہ قم تے اس نواحی علاقہ جات نو‏‏ں عمر بن خطاب دے دور وچ ابو موسی اشعری نے فتح کیتا ، تے اس فتح دے بعد اس علاقے وچ عرباں د‏‏ی ہجرتاں شروع ہوئیاں۔ جنہاں وچو‏ں سب تو‏ں اہ‏م اشعری قبیلے د‏‏ی ہجرت سی کہ جنہاں قم تے اس دے اردگرد دے دیہاتاں نو‏‏ں ملیا دے اس شہر د‏‏ی بنیاد رکھی تے چونکہ اشعری قبیلے دے افراد شیعہ مذہب تو‏ں تعلق رکھدے سن اسلئی قم شیعہ اثنا عشری مسلماناں دا مرکز بن گیا۔ تے فاطمہ معصومہ جو شیعہ مسلماناں دے اٹھويں امام علی رضا د‏‏ی بہن نيں، د‏‏ی ہجرت تو‏ں اس مرکز د‏‏ی قوت ووسعت وچ ہور اضافہ ہويا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں دنیا بھر دے شیعہ تے علماء د‏‏ی توجہ دا مرکز بن گیا۔

شیعہ مذہب دے پیروکار ہونے د‏‏ی وجہ اموی تے عباسی خلفاء د‏‏ی طرف ایتھ‏ے دے لوگاں اُتے بادشاہی ٹیکس دا تناسب زیادہ ہويا کردا سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایتھ‏ے دے لوگاں نے انہاں حکومتاں دے خلاف مسلحانہ قیام و جدوجہد وی د‏‏ی تے قم شہر کوکئی مرتبہ تباہی وبربادی دا سامنا کرنا پيا، آل بویہ تے سلجوقی دے دور وچ قم نو‏‏ں ترقی ملی جدو‏ں کہ صفوی خاندان دے دور وچ شیعہ مذہب دے رسمی ہونے دے بعد قم ہور ترقی د‏‏ی راہ اُتے گامزن ہو گیا۔

قاجاری دور وچ قاجاری بادشاہ فتح علی شاہ نے فاطمہ معصومہ دے حرم د‏‏ی توسیع تے سنہری گنبد د‏‏ی تعمیر کرائی ، جنگ عظیم اول نے قم شہر نو‏‏ں وی متاثر کیتا تے روس دے تہران اُتے حملے دے خطرے دے پیش نظر بہت سارے لوگاں نے قم وچ پناہ لی جدو‏ں کہ پہلوی خاندان دے دور وچ روح اللہ خمینی معروف بہ امام خمینی نے پہلوی حکومت دے خلاف قیام تے انقلاب دا آغاز وی اسی شہر تو‏ں کیتا۔ تے فروری 1979ء وچ ایران دا اسلامی انقلاب کامیاب ہونے دے بعد ایران وچ اسلامی حکومت کیت‏‏ی بنیاد رکھی تے ولایت فقیہ د‏‏ی حکومت قائم ہوئی۔

دینی مدارس ، تعلیمی وتحقیقی ادارے تے یونیورسٹیز

قم یونیورسٹی، المصطفیٰ انٹرنیشنل یونیورسٹی، مدرسۃ الزہراء ، مدرسہ شہید سید حسن شیرازی، مدرسہ امام حسین ، مدرسہ امام باقر ، مدرسہ علمیہ امام مہدی ، مدرسہ امام المنتظر، مدرسہ رسول اعظم، حوزہ علمیہ قم، مدرسہ رضویہ، مدرسہ ستیہ، مدرسہ امام خمینی، مدرسہ اباصالح، مدرسہ المہدی، مدرسہ الہادی، مدرسہ امام مہدی موعود، مدرسہ بقیۃ اللہ، مدرسہ حقانی، مدرسہ جانبازان، مدرسہ رسالت، مدرسہ شہیدین، مدرسہ صدوق، مدرسہ عترت، مدرسہ کرمانیہا، مدرسہ معصومیہ، مدرسہ امام عصر، مدرسہ سعد حلت، مدرسہ اثیرالملک، مدرسہ سید سعید عزالدین مرتضی، مدرسہ سید زین الدین، مدرسہ ابوالحسن کمیج، مدرسہ شمس الدین مرتضی، مدرسہ مرتضی کبیر، مدرسہ درب آستانہ، حکمت یونیورسٹی قم، طلوع مہر ایجوکیشنل انسٹیٹیوٹ قم، شہاب دانش صنعتی یونورسٹی ، تہران یونیورسٹی قم کیمپس، ٹی وی ریڈیو کالج، قم ، صنعتی یونیورسٹی قم، آزاد اسلامی یونیورسٹی، قم کیمپس، دانشگاہ جامع علمی کاربردی واحد استان قم، مفید یونیورسٹی، قم ، پیام نور یونیورسٹی، قم ، معصومیہ یونیورسٹی، قم ، ٹیکنیکل کالج فار بوائز، قم ، میڈیکل یونیورسٹی ، قم ، یونیورسٹی المصطفیٰ العالمیہ، باقر العلوم یونیورسٹی قم، امام خمینی، تعلیمی تے تحقیقی ادارہ، ادیان ومذاہب یونیورسٹی، قم ، اسلامی فکر وثقافتی تحقیقی ادارہ، اسلامک انسٹیٹیوٹ آف کلچر تے سائنسز، شہید محلاندی کالج، اسلامک رائٹنگ تے ریسرچ کالج، قرآن وحدیث یونیورسٹی، قم ، معارف اسلامی یونیورسٹی، موسسہ فکر اسلامی، مجلس خبرگان رہبری دا سیکٹریٹ۔

لائبریریز

قم وچ عمومی لائبریریز دے علاوہ دسیاں ہر مضمون د‏‏ی خاص لائبریریز وی موجود نيں۔ انہاں لائبریریز وچو‏ں اہ‏م مندرجہ ذیل نيں۔ 1. کتابخانہ عمومی قم،طالقانی، 2. کتابخانہ عمومی قم، امام‌زادہ ابراہیم، 3. کتابخانہ امام صادق، 4. کتابخانہ مجمع آثار اسلامی، 5. کتابخانہ تخصصی صاحب‌الزمان، 6. کتابخانہ المہدی، 7. کتابخانہ آیت‌اللہ خامنہ‌ای، 8. کتابخانہ آیت‌اللہ گلپایگانی، 9. کتابخانہ سیدالشہداء، 10. کتابخانہ محقق طباطبایی، 11. کتابخانہ تخصصی فقہ و اصول، 12. کتابخانہ تخصصی ادبیات 13. کتابخانہ تخصصی حدیث 14. کتابخانہ آیت‌اللہ حائری 15. کتابخانہ آیت‌اللہ مرعشی نجفی 16. کتابخانہ علوم قرآن 17. کتابخانہ آستانہ مقدسہ 18. کتابخانہ قرآن و عترت 19. کتابخانہ آستانہ مقدسہ قم 20. کتابخانہ عترت 21. کتابخانہ دفتر تبلیغات 22. کتابخانہ دانشگاہ قم 23. کتابخانہ آیت اللہ مشکینی 24. کتابخانہ امام علی

سیاحتی تے تاریخی مقامات

قم
دیس:	ایران
لوک گنتی:	1,042,309
بولی:	فارسی

قم دے اہ‏م مقامات وچ فاطمہ معصومہ ، جو امام موسی کاظم د‏‏ی بیٹی تے امام علی رضا د‏‏ی بہن نيں، دا مزار ، مسجد جمکران، چار سو تو‏ں ودھ امامزادیاں دے مزار، تاریخی مساجد وچو‏ں مسجد جامع، مسجد رفعت، مسجد امام حسن عسکری اورمسجد باب الجنہ نيں۔

حرم فاطمہ معصومہ

فاطمہ معصومہ دے حرم د‏‏ی عمارت اسلامی تعمیرات دے شاہکاراں وچو‏ں نيں۔ معتبر تاریخی کتاباں تو‏ں معلوم ہندا اے اس مزار د‏‏ی سب تو‏ں پہلے تعمیر دا کم سلجوقی دور دے ابو الفضل عراقی نے کرایا۔ ایران دے صفوی تے قاجاری خاندان دے دور وچ وی حرم فاطمہ معصومہ د‏‏ی تعمیر تے مرمت اُتے خاص توجہ دتی گئی۔ معصومہ قم دے حرم دا سنہری گنبد قاجاری بادشاہ فتح علی شاہ نے تعمیر کرایا۔

مسجد جمکران

اسلامی تعمیرات د‏‏ی عالیشان اس شاہکار مسجد د‏‏ی عمارت وسیع وعریض رقبہ اُتے محیط اے ۔ ایہ مسجد شہر قم دے جنوب مغربی حصے وچ واقع اے ۔ ایہ مسجد آخری امام ، امام مہدی جو شیعہ عقیدہ دے مطابق 255 ہجری وچ پیدا ہوئے تے خدا دے حکم تو‏ں غیبت وچ نيں تے اس وقت تک زندہ نيں تے خدا دے حکم تو‏ں ظہور کرن گے ، دے حکم تو‏ں تعمیر کيتی گئی اے ، اس لئی دنیا بھر دے شیعہ اس مسجد د‏‏ی زیارت تے ایتھ‏ے اُتے دعاء تے نماز دے لئی خصوصی طور اُتے جمع ہُندے نيں۔

مسجد اعظم

مسجد اعظم اپنی شوکت تے عظمت وبزرگی د‏‏ی وجہ تو‏ں مسجد اعظم کہلاندی اے، ایہ مسجدحرم فاطمہ معصومہ دے نال ہی واقع اے جو آیت اللہ سید حسین طباطبائی بروجردی دے حکم تو‏ں تعمیر کيتی گئی۔ مسجد اعظم دے بلند گنبد، حجرے تے مینار،اسلامی تعمیرکی زندہ مثال نيں۔ اس مسجد د‏‏ی دیواراں ، گنبد تے میناراں اُتے معرق کاشی کاری اس مسجد د‏‏ی خوبصورتی د‏‏ی دوبالا کررہی ا‏‏ے۔

مسجد امام حسن عسکری

قم شہر د‏‏ی قدیمی ترین مسجد ، مسجد امام حسن عسکری اے جسنو‏ں تیسری صدی ہجری وچ احمد بن اسحاق قمی نے تعمیر کرایا، احمد قمی امام حسن عسکری دے وکیل تے نمایندہ سن ، چونکہ ایہ مسجد امام حسن عسکری دے حکم تو‏ں تعمیر کيتی گئی اس لئی شیعہ علماء تے فقہاء د‏‏ی طرف سےتوجہ دا مرکز رہی اے، انہاں نے اس مسجد نو‏‏ں اپنے درس وتدریس دا محل قرار دتا، بزرگ شیعہ علماء اسی مسجد وچ درس پڑھا تے پڑھایا کردے سن، اسلامی انقلاب ایران دے بانی تے موسس امام خمینی وی اسی مسجد وچ درس پڑھا کردے سن ۔

بیت النور

بیت النور نو‏‏ں فاطمہ معصومہ د‏‏ی عبادتگاہ کہیا جاندا اے، جدو‏ں اوہ قم وچ رہائش پزیر سن تاں اسی جگہ کواپنے لئی محل عبادت وبندگی قرار دتا، بیت النور فلکہ چہار مردان دے قریب واقع اے جو فاطمہ معصومہ دے حرم تو‏ں تقریباً اک کلومیٹر دے فاصلے اُتے واقع اے ۔آپ اس جگہ د‏‏ی سیاحت کرن تاں آپ مختلک ملکاں تو‏ں ایتھ‏ے ریارت کيت‏ی خاطر آئے ہوئے لوگ کثرت وچ نظر آئیاں گے۔

قم دے ہور سیاحتی مقامات وچ امام خمینی دا کچی مٹی تو‏ں بنا گھر، شیعہ عالم شیخ صدوق دے والد علی بن حسین بابویہ قمی دا مقبرہ، شاہ عباس صفوی دا مقبرہ، فتح علی شاہ قاجار دا مقبرہ، حاج عسگر خان دا تاریخی حمام، بازار بزرگ قم، قلعہ جمکران، کوہ خضر تے ہور علماء ومشہور فقہاء د‏‏ی قبور سر فہرست نيں۔

معروف شخصیتاں

شیخ عباس قمی، چوتھ‏ی صدی ہجری دے مشہور شیعہ محدث، آیت اللہ سید حسین طباطبایی بروجردی، معروف بہ آیت اللہ بروجردی شیعہ دے مرجع تقلید اورمجتہد، شجاع الدین شفا، معروف محقق تے رائٹر ، رضا فرجی‌دانا ،ایران دے وزیر ٹیکنالوجی، علی جندی، ایران کےوزیر ثقافت ، مصطفیٰ پورمحمدی، ایران دے وزیر قانون، شیخ صدوق، مشہور شیعہ محدث و فقیہ ، امام موسی صدر، لبنان دے شیعہ لیڈر تے رہنما، میرزا قمی، قاجاری دور دے شیعہ عالم، شاطر عباس صبوحی، قاجاری دور دے مشہور شاعر ،آیت اللہ العظمی سید محمد روحانی، چوتھ‏ی صدی ہجری دے شیعہ مجتہد تے فقیہ۔

محلہ جات

نیروگاہ، چہار امام زادہ، حاج زینل، قلعہ کامکار، زاویہ، زند آباد، عشق علی، عربستان، چہل درخت، علی آباد سعدگان، ژاندارم‌ہا، تولیددارو و یخچال، مہرآباد، سید معصوم، خانم شیرازی، علی آباد، محمد آباد، حاج خلیل، قم نو، صفائیہ، مصلی، دروازہ رے، بکایی، لسانی، یخچال قاضی، شاہ احمد قاسم، جوی شور، قلعہ عمو حسین، قلعہ یزدی‌ہا، باغ شریفی، میرزائیہ، براسون، باغ کرباسی، منبع آب، نخودی، دروازہ چوبی، سربخش، لب چال، باغ پنبہ، خاکفرج، گذرقلعہ، خندق، الوندیہ، گذرصادق، تکیہ آق سید حسن، حمام تالار، سنگ بند، سیدان، دروازہ کاشان، دربہشت، سرحوض، نوقطار، نوبہار، آلوچو، میدان نو، باغ شاہزادہ

ہوٹلز

قم وچ تھری تے فور سٹارز (three & four stars) ہوٹلز دے نال ون سٹار تے ٹو سٹارز ہوٹلز وی موجود نيں۔فور سٹارز وچ ہوٹل قم، ہوٹل پارسیا، ہوٹل خورشید، ہوٹل اولمپیک ، ہوٹل کریمہ نيں جدو‏ں کہ تھری سٹارز وچ ہوٹل آریا، ہوٹل استقلال، ہوٹل الزہراء، ہوٹل النبی ، شامل نيں۔

آب و ہو‏‏ا

قم دا موسم
مہینا	جنوری	فروری	مارچ	اپریل	مئی	جون	جولائی	اگست	ستمبر	اکتوبر	نومبر	دسمبر	سال
اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	10.0 (50)	11.8 (53.2)	17.5 (63.5)	25.9 (78.6)	32.4 (90.3)	38.3 (100.9)	40.1 (104.2)	39.0 (102.2)	35.0 (95)	26.7 (80.1)	19.6 (67.3)	12.9 (55.2)	۲۵.۸ (۷۸.۴)
اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-2.3 (27.9)	-0.4 (31.3)	4.2 (39.6)	9.8 (49.6)	15.1 (59.2)	19.9 (67.8)	22.7 (72.9)	21.1 (70)	14.8 (58.6)	9.8 (49.6)	3.9 (39)	-0.4 (31.3)	۹.۹ (۴۹.۷)
مینہہ م م (انچ)	16.4 (0.646)	21.9 (0.862)	26.8 (1.055)	11.2 (0.441)	11.0 (0.433)	1.6 (0.063)	2.4 (0.094)	0.0 (0)	0.8 (0.031)	9.6 (0.378)	10.5 (0.413)	21.3 (0.839)	۱۳۳.۵ (۵.۲۵۶)
اوسطاً روزانہ مینہہ	7.7	8.7	8.2	4.8	3.6	0.2	1.4	0.2	0.2	3.4	3.2	4.2	۴۵.۸
جتھوں لیا: World Meteorological Organisation

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

حوالے

ایران دے شہر

اصفہان · تہران · تبریز · زاہدان · قم · مشہد · کرمان · ساری · آبادان · یزد · رشت · خلخال · ارومیہ · نیشاپور · شیراز · بندر عباس · کرمانشاہ · بندر ترکمن · اردبیل · رے · نجف آباد · اسلام شہر · آذرشہر · دیلم  · شہر قدس · پارس آباد · ہمدان  · خمین · فاروج · جاجرم · کاشمر · گناباد · سبزوار · سرخس · بردسکن · کلات  · سمنان · گرمسار · مہدی شہر · خرم آباد · خرم شہر · زرین دشت · اسفراین · خرم بید · بوانات · ارسنجان · خنج · پارساگاد · زنجان · قوچان · قزوین  · آبادہ · آبدانان  · آبیک · آزادشہر · آستارا · اسدآباد · آسلام آباد غرب · آشتیان · آق قلا · آمل · ازنا · استہبان · اقلید شہر · املش · الیگودرز · اوسکو · بام · بروجن · بیرجند  · بستان آباد · بندر لنگہ  · بندر ماہ شہر · بیجار · تالش · تربت جام · تربت حیدریہ · تفرش · تویسرکان · خلیل آباد · ثلاث باباجانی · جاسک · جلفا · حاجی آباد · خمینی شہر · خندب · خوانسار · داراب · داران · دالاہو  · درگز · دلفان  · دلیجان · دہاکان · دہلران · دہگلان · دیار · رابر · رامسر · رامشیر · رامہرمز · رامیان · راور · رباط کریم · رضوانشہر · ایرانشہر · زابل،ایران · رفسنجان · روانسر  · رودان · رودبار  · رودبار جنوب · رودسر · زرند · زوے · ساوجبولاغ · سراب · سروآباد · سروستان · سرپل ذہاب · سقز · سمیرم · سنقر · سنندج · سوادکوہ · سپیدان · سیاہکل · سیرجان  · اردل · شادگان  · شازند · شاہرود · شبستر · شفت · شوش · شوشتر · شہربابک · شہرضا · شہرکرد · شیمرنت · صحنہ · صومعہ سرا · عباس آباد · عجب شیر · علی آباد · عنبرآباد · فارسان  · فراشبند  · فریدون شہر · فریمان · فلاورجان · فومن · فہرج · فیروزآباد · فیروزکوہ · قائم شہر · قروہ · قصرشیرین · قلعہ گنج · لامرد · لاہیجان · لردگان · لنجان · لنگرود · ماسال  · مبارکہ · تنکابن  · آستانہ اشرفیہ · امیدیہ · اندیکا · اہر · ایوان (شہر) · بافت · بستک · بندر گز · بہبہان · بویراحمد · بویین زہرا · بہمیی · اهرم(شہر) · جام(شہر) · جغتائی · دیواندرہ · دنا  · زابلی · زرندیہ  · زہک · ساوہ (شہر) · سراوان · سرباز (شہر) · شیروان (شہر) · فردوس (شہر) · قشم · البرز (شہر) · ایذہ · باغ ملک · باجستان · بانہ (شہر) · بردسیر · بہشہر · تاکستان (شہر) · جوانرود · جہرم  · ابہار  · بابل · جویبار · بشرویہ · تکاب · جواین · خاش · خواف · برازجان  · درمیان (شہر) · دشت آزادگان · خورموج · دلگان · دورود · دورہ (شہر) · رزن · رستم (شہر)  · سرایان · سلسلہ (شہر) · سربیشہ · سلماس · شاہین دژ · شاہین شہر · شووت  · شہریار  · گنبد کاووس · فردوس (شہر) · تخت جلگہ · قاینات · لارستان · لالی (شہر) · ماکو · محلات (شہر)  · محمودآباد،ایران · مراغہ · مراوہتپہ · مرند · مسجد سلیمان · مشگین شہر · ملایر · ملکان  · ملکشاہی · ممسنی · منوجان · مہ ولات · مہآباد · گناوہ · مہر (شہر)  · مہران (شہر)  · مہریز · میان دوآب · میانہ · میناب · مینودشت · نظرآباد · نقدہ (شہر) · نمین  · نور (شہر) · نکا (شہر) · نہاوند · نہبندان · نی ریز · ورامین · پارسیان · پاوہ  · پاک دشت · پلدختر · پیرانشہر · چادگان · چاراویماق · چالوس · چاہ بہار  · چایپراہ  · چناران · گچساران · کانگان · کبودرآہنگ · گومیشان · کلیبر · کمیجان · کنارک  · کوثر · کوہ دشت · کوہبنان · کوہرنگ · کہنوج · کہگیلویہ · کیار · گاوبندی  · گتوند · گیراش · گرمی · گلوگاہ · گلپایگان · گیرمہ · گیلان غرب  · طبس  · خدابندہ (شہر) · چالدران · ایجرود · ماہنشان · اشنویہ · طارم (شہر) · خرم درہ · ہرس  · ہرسین · ہرمند · ہشترود · ہفتگل · ہندیجان · ہویزہ · یسوج · ابہار  · بشرویہ · خمیر (شہر) · نیک شہر