شیراز
شیراز ایران دا آبادی دے لحاظ نال 5ویں وڈا شہر اے تے صوبہ فارس دا صدرمقام اے ۔ شیراز موسمی اعتبار نال معتدل اے تے گذشتہ اک دہائی توں علاقائی تجارت دا مرکز اے ۔ ماضی چ شہر بنی بویہ دا راجگھر وی رہیا سی ۔
آبادی تے جغرافیہ
سودھو
شیراز ایران دا اک ترقی کردا ہویا شہر اے ۔ اس دی آبادی سن 2006ء دے مطابق 12،27،311 سی ۔ اس دا رقبہ یاں زمینی پھیلاؤ 340 مربع کلومیٹر تے ایہہ سطح سمندر توں 1500 میٹر اچا اے ۔
تریخ
سودھوقبل از اسلام
شیراز تقریبا 4 ہزار سال قدیم شہر اے ۔ شہر دا ناں شیراز ، شہر دے لہندے دکھنی حصے چ آثار قدیمہ دی کھدائی دے دوران لبھن آلیاں 2000 قبل مسیح دیاں تحریراں چ لکھیا ہویا ملیا اے ۔ ایرانی دیو مالائی ورایاتاں دے مطابق ، شیراز ابتداء چ تاہمورس دیویبند نے آباد کیتا سی ، جہڑا بعد چ کھنڈراں چ بدل گیا سی ۔ جگ چ شراب دا سبتوں پرانا نمونہ جہڑا 7،000 سال پرانا اے ، وی شہر دے باہردے حصے توں اک مٹی دے مرتبان چ کھدائی چ لبھیا سی ۔
حخمانیشی سلطنت دے ویلے چ شیراز سوسا توں پرسی پولس تے پارسا گرد جان آلے راہ چ پیندا سی ۔ فردوسی دے شاہنامے چ دسیا گیا اے کہ ایران دے پارتھیائی (پارتھیا) دے شہنشاہ ارتابانوس V نے اپنا اقتدار شیراز تک ودھایا ۔ ساسانی سلطنت دے ویلے چ شیراز بیشاپور تے گور نوں استخر نال ملان آلے رستے دے وچکار سی ۔ ساسانیاں دے دور چ شیراز اک اہم علاقائی مرکز سی ۔
اسلامی دور
شیراز دے لاگے ساسانی سلطنت دے راجگھر استخر تے عرب وجاں دے مل مارن دے مگروں ، شیراز اک صوبائی صدر مقام بن گیا سی ۔ استخر دے زوال دے بعد ، عرباں تے دوجے مقامی حکمراناں دے اقتدار چ شیراز دی اہمیت ودھدی گئی ۔ بنی بویہ (1055ء-945ء) نے اسنوں اپنا راجگھر بنایا تے ایتھے مسیتاں ، محل ، کتب خانہ تے شہر دی فصیل بنائی ۔ منگولاں دے وسطی ایشیا تے ایران اتے حملے توں پہلاں سلجوق سلطنت تے خوارزم شاہی سلطنت نے وی شیراز تے راج کیتا ۔
شیراز منگولاں دے ہتھوں تباہی توں محفوظ رہیا ، کیونجے اسدے مقامی حکمران نے چنگیز خان دی اطاعت تے تاوان دینا منظور کر لیا سی ۔ اک وار فیر شیراز امیر تیمور دے ہتھوں تباہی نا دوچار ہون توں بچ گیا ، حدوں اسدے حکمران شاہ شجاع نے امیر تیمور دی اطاعت قبول کر لئی ۔ 13ویں صدی عیسوی چ شیراز ادب تے فنون لطیفہ دا وڈا مرکز بن گیا ، اس دی وجہ کسدے حکمراناں دی ادب دی سرپرستی تےعلم دوستی دے نال نال بوہت سارے فارسی ادیباں تے فنکاراں دی شہر چ موجودگی سی ۔ ایسے وجہ توں کلاسیکل جغرافیہ دانآں نے شیراز نوں دارالعلم دا ناں دتا سی ۔ ایران دے اہم شاعراں ، فلاسفراں چوں شیخ سعدی ، حافظ شیرازی تے فلسفی ملا صدرا دا جم شیراز دا سی ۔
سن 1504ء چ شیراز تے صفوی ٹبر دے بانی شاہ اسماعیل صفوی دیاں فوجاں نے مل مار لیا ۔ صفوی سلطنت دے پورے دور (1722ء - 1501ء) دے دوران شیراز نوں صوبائی صدرمقام دی حثیت حاصل رہی ۔ شاہ عباس اول دے دور چ فارس دے گورنر امام قلی خان نے صفوی سلصنت دے راجگھر اصفہان دی طرز تعمیر تے شیراز چ محل تے دوجیاں عمارتاں تعمیر کروایاں ۔ صفویاں دے زوال دے مگروں شیراز تنزلی دے اک دور چوں لنگھیا ، جس چ وادھا افغاناں دے حملےآں تے نادر شاہ افشار دے گورنراں دی بغاوتاں نے کیتا ۔
اسلامی جمہوریہ
ایران دے اسلامی انقلاب دے بعد شیراز چ ترقی تے بحالی دے بوہت سارے کم ہوئے ۔ قرآن دروازہ دی بحالی دا کم ، حافط شیرازی دے مزار تے شاعر خواجو کرمانی دے مزار دی بحالی دے کم وی کیتے گئے ۔
جغرافیہ
سودھو
شیراز ایران دے دکھن چ صوبہ فارس دے اتلے لہندے حصے چ واقع اے ۔ ایہہ کوہ زاگروس دے قدماں چ اک سر سبز میدان چ سطح سمندر توں 1500 میٹر اتے واقع اے ۔ ایہہ تہران توں 919 کلومیٹر دکھن چ اے ۔ اک موسمی دریا رودخانی خشک شہر دے اتلے حصے توں لنگھ کے جھیل مہارلو چ ڈگدا اے ۔
آب و ہوا
سودھوشیراز دا موسم معتدل اے ۔ شیراز چ کافی گنتی چ باغات نیں تے بارش وی چنگی مقدار چ ہو جاندی اے سالانہ بارش تقریبا 23 انچ ہندی اے ۔