شراب
شراب الکحل والی اک شربت اے جینوں انگوراں دے خمیری رس توں بنایا جاندا اے۔ انگوراں دا رس بنا مٹھے، انزائم تیزاب یا پانی دے اپنی کیمیائی پدھر نوں اکو رکھدیاں ہویاں اندروں پلٹدا اے۔ خمیر اوہدے اندر کھنڈ نوں الکوحل تے کاربن ڈائی آکسائڈ وج پلٹ دیندا اے۔ انگوراں دیاں وکھریاں ونڈاں تے وکھرے خمیر وکھرے سواد تے رنگاں دیاں شراباں بناندے نیں۔ انگوراں توں علاوہ کسے ہور شے نال بنی شراب نال اوس شے دا ناوی اندا اے۔ چٹی شراب، لال شراب تے گلابی شراب مشہور ونڈاں نیں۔ شراب انگوراں دی اک ونڈ شراب انگور دے دانیاں توں بنائی جاندی اے۔
شراب اک لمبے جر توں انسانی رہتل وچ ورتی جارئی اے۔ 6000 م پ وچ پہلے ایہدا بنان تے ورتن کوہ قاف دے دیس جارجیا وچ ہویا۔ ایتھوں ایہدا پین تے ورتن ایران، ہندستان، ینان تے فیر یورپ ول گیا۔ ایس نوں چوکھا پی کے انسان اپنے ہوش کما دیندا اے تے ایس لئی ایس دا پین اسلام وج روکیا گیا اے۔ اردو فارسی شاعری وچ ایہدے جوکھے قصیدے نیں۔ فرانس، اٹلی شراب بنان والے وڈے دیس نیں۔
تریخ
سودھوشراب بنان دی اک لمی تے پرانی تاریخ اے۔ ایہ اج توں 5000 م پ پہلے ایران یا 6000 م پ ورے پہلے جارجیا وچ پہلی واری بنائی گئی سی۔ 4500 م پ پہلے ایہ بلقان اپڑیا تے پرانے یونان تھریس تے روم وج ایہ عام سی۔ شراب نے موہبی سوچاں نوں وی کوڑے رنگ نال رنگیا اے۔ یونانی دیوتا ڈایونائیسس تے اوسے پدھر دا رومی دیوتا باکچس شراب دے وکھالے سن۔
پرانے نشاناں توں پتہ چلدا اے جے انگوراں توں شراب بنان دا کم سب توں پہلے 8000 ورے پہلے کوہ قاف تے لیندے ایشیاء دے وشکارلے تھاں وچ ٹریا۔ ایتھے دیاں وکھریاں تھانواں ایران وچ 7000 ورے پہلے، 6100 ورے پہلے آرمینیا وچ تے 8000 ورے پہلے جارجیا وچ شراب بنان دے نشان لبھے نیں۔ 2006 وچ 110 دے نیڑے اج دے انگوراں دیاں ونڈاں دا کھرا جارجیا تک جا اپڑیا جتھوں اک مرتبان وی 8000 ورے پرانا ملیا جیدے وچ الکوحل دے نشان ملے۔ ایران دے زیگروس پہاڑاں دے اک پنڈ وچوں لبھے 7000 ورے پرانے ٹٹے پانڈیاں دا کمیائی کھوج کرن تے پتہ چلیا اے جے اوہناں وچ شراب بنائی جاندی سی۔ یونان وچ ایہ 4500 ورے پہلے ایہدا مڈھ بجھدا دسدا اے۔
فونیقی بپاری شراب نوں یورپ تے لیندے ول پھیلان وچ سب توں اگے سن۔ فونیقی لبنان دے کنڈے دے واسی سن تے ایہ تھاں شراب بنان وچ دنیا دیاں پرانیاں تھاواں وج گنی جاندی اے فونیقی ایتھوں دی شراب پرانے مصر (2686 BC–2134 BC) تے رومی سمندر دے دوالے دیاں تھانواں تک ویچدے سن۔ رابرٹ بولارڈ نے 750 م پ وچ دو فونیقی ڈبے سمندری جہازاں وچوں بپار لئی پیجیاں جانوالیں ٹھیک ٹھاک بوتلاں لبیاں۔ فونیقی شراب دے پہلے وڈے بپاری سن اوہ شراب نوں ہوا توں بچان لئی اوس نوں زیتون دے تیل، لکڑ دے ٹکن تے اوہدے اتے گوند لا کے بند کردے سن۔
ہندستان وچ انگوری شراب دی گل لکھتاں وچ پہلی واری چندرگپت موریہ دے وزیر چانکیہ نے کیتی۔ اوہ بادشاہ تے وزیراں دے مدھو نوں پین نوں چنگا نہیں سمجھدا سی۔
لکھتاں تے شاعری وچ شراب دی گل بڑی پرانے اے۔ یونانی شاعر ہومر نے 28 صدیاں پہلے اپنی شاعری وچ ایہدی گل کردا اے۔ مصری فرعون تتنخامون دی قبر وچوں شراب دیاں بوتلاں وی ملیاں نین جنہاں شراب دی بنن تھاں تے بنانوالے دا نان وی لکھیا ہویا اے۔
رومی سلطنت دیاں جتھے وڈیاں چھونیاں سن اوتھے اوہناں انگور لگا کے شراب بنان لک کے تاں جے دوروں ناں منگوانی پوے تے اینج بوردو ٹرائیر تے کولچسٹر شراب بنانوالے گڑھ بن گۓ سن۔ کیتھولک چرچ اپنی مزہبی رسماں وچ شراب ورتدا سی ایس لئی پاردی شراب بناندے سن۔
انگور
سودھو
شراب انگور دی اک اچیچی ونڈ شراب انگور (Vitis vinifera) توں بندی اے۔ ایہ بوٹا ویل ہوندا اے تے لیندے دکھنی ایشیاء، رومی سمندر دے دوالے دیساں تے وشکارلے یورپ دا واسی اے۔ ایس نوں دنیا دیاں ہور تھانواں تے وی لگایا گیا اے۔ ایہدے پتے گول دل والی شکل دے ہوندے نیں۔ ایہ ویل 10 توں 20 میٹر تک لمی ہوسکدی اے۔ شراب بنانوالی ونڈ شراب انگور دیاں وکھریاں ونڈاں پائینوٹ نویر، شارڈونے، کابرنے سوینو، گامے، مرلوٹ وی نیں۔ اگر اکو ونڈ دی ہووے تے سچی تے اگر اک توں چوکھیاں ونڈاں رلیاں ہون تے رلی شراب اخواندی اے۔ رلی شراب گھٹیا نہیں ہوندی ایہ پر وکھری ونڈ دی ہوندی اے۔
انگور دی ونڈ نال انگوری کھیت دا وکھالہ، اچائی، زمین دی کیمسٹری، ماحول تے موسم وی شراب بنن تے اوہدے مل تے اسر پاندے نیں۔
شراب بنانا
سودھوانکوراں دی فصل جدوں پکدی اے تے اوہنوں ہتھاں نال توڑ کے ٹوکریاں تے فیر ٹرکاں وچ پاکے شراب بنان دی تھاں لیایا جاندا اے۔ بنانویلے شروع وچ ای لال شراب تے چٹی شراب دے بنان دا ول وکھرا اے۔ لال شراب بناندیاں انگور دا گودا تے چھلکا وی ورتیا جاندا اے تے ایہناں نال ای انگوری رس خمیر پھڑدا اے تے ایہدا رنگ لال ہوندا اے جد کے چٹی شراب وچ انگور دا صرف رس کڈیا جاندا اے ایہدا چھلڑ بالکل نہیں ملائیدا۔ چٹی شراب وچ وی انگور کالا ای ہوندا اے پر اوہدا رس ای کڈیا جاندا اے۔ گلابی شراب وچ چھلڑ نوں چوکھا چر تک نال رہن دتا جاندا اے تے یا فیر چٹی یا لال شراب نوں رلا کے گلابی شراب بنائی دی اے۔ لال شراب بناندیاں گودے وچ خمیر ملاندے نیں یا فیر ایہدے اندر یا ہوا توں ای ایہنوں خمیر مل جاندا اے۔ چٹی شراب وچ وی خمیر ملایا جاسکدا اے۔
خمیرا ہوندا کم اک توں دو ہفتے لے لیندا اے تے خمیر رس وچ کھنڈ نوں ایتھانول تے کاربن ڈائی آکسائڈ وچ پلٹ دیندا اے۔ کاربن ڈائی آکسائیڈ ہوا وچ اڈ جاندی اے۔ لال شراب لئی اگلا کم دوجا خمیر دینا ہوندا اے۔ ایہدے وچ بیکٹیریائی خمیر دتا جاندا اے۔ ایہدے وچ مالک ایسڈ لیکٹک ایسڈ وج پلٹدا اے تے تیزاب گھٹ جاندا اے تے سواد مٹھا ہوجاندا اے۔ ایتھے شراب نوں بلوط دے بنے ڈرماں وچ پاکے رکھیا جاندا اے جیدے نال بلوط دا سواد وی ایہدے نال رلدا اے۔ ایتھے ایہ ہفتیاں یا مہینیاں تک پئی ریندی اے۔ ودھیا شراباں سالاں تک پیاں ریندیاں نیں۔ پر 10٪ لال تے 5٪ چٹیاں شراباں ای 5 ورے مگروں اوس توں ودھیا سواد دین گیا جیہڑا اوہ اک سال مکروں دیندیاں نیں۔
کج بلبلیاں والیاں شراباں جیویں شیمپائن وچ خمیری کم بوتل دے اندر ای ہوندا اے تے کاربن ڈائی آکسائیڈ اندر ای پھسا لئی جاندی اے تے او ای بلبلے بناندی اے۔
شراب دے انگ
سودھوشراب وچ ایتھانول تے خمیری انگوری رس ہوندا اے۔
پیکنگ
سودھولامت شراباں شیشے دیاں بوتلاں وچ وکدیاں نیں جنہاں اتے ٹکن کارک دے لگے ہوندے نیں۔ کج شراباں نوں موٹے پلاسٹک دیاں بوتلاں وچ وی رکھیا جاندا اے۔ شیشے دی بوتل صاف ہوندی اے دوبارہ ورتی جاندی اے تے محول بیلی اے۔
رکھنا
سودھوشراب رکھن لئی کوٹھڑیاں ہوندیاں نیں تے ایہ اچیچا ایسے کم لئی بنیاں ہوندیاں نیں ایتھے گرمی ناپ تے گل اچیچی ہوندی اے۔ شراب کوٹھڑی وچ چانن، گرمی تے ہل جل نہیں ہونی چاہیدی ایہدے نال وی شراب خراب ہوجاندی اے۔ شراب جنی پرانی ہوے اوہنی ودیا ہوندی اے۔ 13 سیلسیس نوں یا 15 سیلسیس نوں ودیا سمجھیا گیا اے۔ گل 50٪ توں 70٪ ہونی چاہیدی اے۔ ایس توں تھوڑی گل تے کارک سک جاندا اے تے ہوا دے بوتل وچ جاندے رستے بن جاندے نیں تے شراب دی کوالٹی ماڑی ہوجاندی اے۔
ویلہ لنگھن نال شراب دا سواد ودھیا ہوندا اے۔ شراب دے ودھیا ہون وچ ایہدے اندر کھنڈ، تیزاب تے فینولکس دا واوا کم ہوندا اے۔
چکھنا
سودھو
شراب دا چکھنا شراب دا اک نتارا اے تے شراب نوں جانچن لئی صدیاں توں ورتیا جاریا اے۔ ایہدے ول ہن بناۓ جاچکے نیں جنہاں نال ایہدی خوشبو، سواد تے گناں نوں ناپی دا اے۔ چکھنے نوں چار حصیاں وچ ونڈیا گیا اے۔
- وکھالہ
- گلاس وچ بو
- منہ وچ سواد
- پین مگروں
ایہناں چارے گناں نال کسے شراب نوں چانچی دا اے۔ دوجیاں شراباں نوں سوچ وچ رکھ کے چکھی جانوالی شراب نوں ناپیا جاندا اے۔
شراب ناپن دا اک ہور ول اننا نتارا وی ہے۔ ایہدے وچ شراب دا ناں نئیں دسیا جاندا اے تے کدے شراب نوں کالی بوتل وج پا کے وی جکھیا جاندا اے تاں جے شراب دا رنگ وی ناں دسے۔ لوکاں دی پسند، مشہوری، شراب دی بنن تھاں کسے شراب نوں ودھا گھٹا دیندی اے۔
1976 وچ پیرس وچ اننے ول نال شراباں نوں چکن دا پڑ پیا۔ فرانس تے کیلیفورنیا دیاں شراباں فرنچ گرووان نے چکھیاں بنا جانے کی کیہڑی فرانس دی اے تے کیہڑی کیلیفورنیا دی اے۔ انت تے اوہناں کیلیفورنیا دیاں شرابان نوں ودھ نمبر دتے۔ اگر ایہ شراباں بارے پہلے دس دتا جاندا اے تے فرنچ شراباں نے اپنی پرانی مانتا باہجوں اگے نکل جانا سی۔ ایس گل تے بوتل شاک دے ناں توں فلم وی بنی سی۔
مزہب وچ
سودھوشراب دا ورتن کئی مزہباں تے رہتلاں دیاں رسماں وچ عام اے۔ یہودی تے عیسائی مزہباں دیاں مزہبی رسماں وچ ایہدا ورتن ہے۔ اسلام وچ ایہدے تے پکی روک اے۔
شراب بنانوالے دیس
سودھوفرانس، اٹلی، سپین، امریکہ، چین، ارجنٹینا، اسٹریلیا، چلی، دکھنی افریقہ تے جرمنی 2011 وچ شراب بنان والے وڈے دیس سن۔ شراب پین وچ فرانس، پرتگال، اٹلی، کروشیا سب توں اگے نیں۔
| نمبر | دیس (شراب تے آرٹیکل نال جوڑ) |
بنائی (ٹن) |
|---|---|---|
| 1 |  فرانس |
4,711,600 |
| 2 |  اٹلی |
4,251,380 |
| 3 |  سپین |
3,520,870 |
| 4 |  امریکہ*** |
2,259,870 |
| 5 |  ارجنٹائن |
1,504,600 |
| 6 |  چین* |
1,450,000 |
| 7 |  جرمنی |
1,026,100 |
| 8 |  دکھنی افریقہ |
978,269 |
| 9 |  اسٹریلیا |
961,972 |
| 10 |  چلی |
791,794 |
| دنیا** | 26,416,532 | |
مشہور شراباں
سودھوشمپین یا شیمپائن فرانس دی اک مشہور شراب اے۔ ایہ فرانس دے تریخی صوبے شیمپائن دے ناں تے اے۔ ایہدے وچ پینوٹے نوئر، شارڈونے تے پینوٹے میونیر انگور ورتے جاندے نیں۔ ایہدے وچوں کاربونیشن باہجوں بلبلے نکلدے نیں تے ایہ شراب 17ویں صدی توں ای یورپ دے شاہی ٹبراں وچ پسند کیتی جاندی اے۔ ایہ کسے جت یا خوشی دے ویلیاں تے پیتی یا پلائی جاندی اے۔
لال شراب گوڑے رنگ دے انگوراں توں بندی اے۔
چٹی شراب تیلا پیلی، ہری پیلی یا پیلے سنہرے رنگ دی ہوندی اے۔
زریلی شراب
سودھوپاکستان وچ ہر ورے زریلی شراب پین نال کئی لوک مر جاندے نیں۔ شراب زریلی اودوں ہوندی اے جدوں بنان دا ول تے خمیرے ہون دے حالات ٹھیک ناں ہون۔ ایھدے وچ گرم ناپ، خمیر ناپ آندے نیں تے ایتھانول بنن دے بجاۓ اوہدے نال یا اوہدی تھاں میتھانول بن جاندی اے جیہڑی شراب نوں زریلا کردیندی اے۔
دیسی شراب
سودھودیسی شراب اوہ شراب اے جیہڑی پنجاب وچ لوک آپ پنڈاں تھانواں تے بناندے نیں تے ایہدی وچ ہوسکدا اے بنان دے ول ٹھیک ناں ہون تے زریلی ہوسکدی اے۔ ایہ انکور دے رس یا کنے دے رو توں بنائی جاندی اے۔
ایہدے بنان وچ مٹي دا کھڑا لے کے اوہدے وچ انگور یا کنے دا رس پا کے اتے چپن رکھ دیئی دا اے تے چپن دیے کناریاں تے گلا آٹا لا کے ہوا دا آن جان بند کردتا جاندا اے۔ اوس مٹکے نوں فیر کوڑے دی ٹیری وج دب دیندے نیں۔ اینج اوہدے اندر آکسیجن نئی جاسکدی تے اندر دے بیکٹیریا رس وچ کھنڈ نوں الکوحل وچ پلٹ دیندے نیں۔ 2 ہفتے مگروں گھڑے نوں کھول کے تے مٹھی اگ تے رکھی دا اے اوہدے وچوں نکلن والی ہواڑ نوں ٹھنڈا کریدا اے تے اوہ شراب بن جاندی اے۔
ایہ شراب زریلی ہوسکدی دی اگر گھڑے دا منہ ٹھیک ول نال بند ناں کیتا ہووے الکوحل نال میتھانول وی بن جاندی اے جیہڑی شراب نون زریلی کردی اے تے ایس شراب دے پین والے اننے ہوجاندے نیں تے زیادھ پین نال مر وی سکدے نیں۔
صحت تے اثر
سودھوچوکھی پیتی شراب صحت لئی ٹھیک نہیں پر ایہ ویھکیا گیا اے جے ایہدا مناسب ورتن دل دے رکن توں ہون والی موت نوں بچاندا اے۔ فرنج لوک چوکھی شراب ورتدے نین تے اوہناں وچ دل دا روگ گھٹ اے۔ لال سراب وچ اک کیمیکل ریزرواٹول ہوندا اے جیہنوں دل تے ہور روگاں وچ چنگا منیا گیا اے۔ شراب وچ ہور فیدے والے کیمیکل پولی فینول، انٹی اوکسیڈنٹ تے فلیوونوئڈ نیں۔
چوکھی شراب پین نال بندا اپنے تے قابو نہیں رکھ سکدا۔ اک آئسلینڈی اکھان اے،" یملا، نیانا تے شرابی ہمیشہ سچ بولدے نیں۔" شراب پی کی گڈی چلان تے روک اے۔
پاکستان وچ پین
سودھوبرطانوی ادارے بی بی سی نے یورپی مانیٹر دے پتے نال دسیا اے جے دنیا دے 37 وڈے شراب پینوالے دیساں وچ پاکستان دا نمبر 35واں اے۔ ایتھے مدرے ناپ وچ ہر بندھ سلانہ 0.04 لٹر شراب پیندا اے۔ جدکے دنیا وج بننوالی ساری شراب دا 50٪ دکھنی ایشیاء وچ پیتا جاندا اے۔
شراب بارے
سودھو- شراب سورج چانن اے جیہنوں پانی نے کٹھیاں رکھیا ہویا اے۔ گلیلیو
- شراب بنا کھانا اینج ای اے جیویں چانن بنا دن۔ یین انتھلیم برلا - ساوارن
- مینوں ایہ دسو تسیں کی پیندے او تے میں توانوں ایہ دساں گا تسیں کون او۔یین انتھلیم برلا - ساوارن
- برگنڈی توانوں یملیاں گلاں سوچواندی اے، بورڈے ایہ کلاں کراندی اے تے شمپین ایہ کم کرندی اے۔ یین انتھلیم برلا - ساوارن