سلمان فارسی
سلمان فارسی | |
---|---|
(عربی وچ: سَلْمَان اَلْفَارِسِيّ) | |
معلومات شخصیت | |
پیدائشی نام | مابہ بن یوذخشان |
جم | سنہ 568 |
وفات | سنہ 657 (88–89 سال)[۱] |
مدفن | مسجد سلمان فارسی |
شہریت | ساسانی سلطنت |
کنیت | ابو عبد اللہ |
لقب | سلمان الخیر سلمان ابن الاسلام |
عملی زندگی | |
طبقہ | صحابہ |
نسب | فارسی |
نمایاں شاگرد | انس بن مالک |
پیشہ | واعظ ، عسکری قائد ، مترجم ، لکھاری |
مادری زبان | فارسی میانہ |
پیشہ ورانہ زبان | فارسی میانہ ، کلاسیکی عربی |
عسکری خدمات | |
لڑائیاں تے جنگاں | تمام بعد اک دے فتح اسلامی فارس |
ترمیم |
سلمان فارسی (فارسی : سلمان پارسی، عربی : سلمان الفارسی ) رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے مشہور اصحاب وچوں سن ۔ ابتدائی طور اُتے انہاں دا تعلق زرتشتی مذ ہب توں سی مگر حق دی تلاش انہاں نوں اسلام دے دامن تک لے آئی۔ آپ کئی زباناں جاندے سن تے مختلف مذاہب دا علم رکھدے سن ۔ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بارے وچ مختلف مذاہب دی پیشینگوئیاں دی وجہ توں اوہ اس انتظار وچ سن کہ حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ظہور ہو تے اوہ حق نوں اختیار کر سکن۔
حلیہ
سودھوبال گھنے، کان لمبے تے دراز قامت سن ۔[۲]
نام نسب
سودھونسبی تعلق اصفہان دے آب الملک دے خاندان توں سی، مجوسی نام مابہ سی، اسلام دے بعد سلمان رکھیا گیا تے بارگاہِ نبوت توں سلمان الخیرلقب ملیا، ابوعبداللہ، کنیت اے، سلسلۂ نسب ایہ اے: مابہ ابن بوذخشان بن مورسلان بن یہوذان بن فیروز ابن سہرک۔[۳]
حالات
سودھوسلمان فارسی ۔ ایران دے شہر اصفہان دے اک پنڈ روزبہ وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد دا تعلق زرتشتی مذہب نال سی ۔ مگر سلمان فارسی ۔ دا دل سچ دی تلاش وچ سی ۔ پہلے آپ نے مسیحیت اختیار کيتی تے حق دی تلاش جاری رکھی۔ اک مسیحی راہب نے انہاں نوں بتانا کہ اک سچے نبی دی آمد قریب اے جس دی پیشینگوئی پرانی مذہبی کتاباں وچ موجود اے۔ اس باعلم راہب نے نبی دا حلیہ تے انہاں دے ظہور دی ممکنہ جگہ یعنی مدینہ دے بارے وچ وی دسیا جو اس وقت یثرب کہلاندا سی ۔ ایہ جاننے دے بعد سلمان فارسی نے مدینہ جانے دی کوشش شروع کر دتی۔
مدینہ دے راستے وچ انہاں نوں اک عرب بدوی گروہ نے دھوکے نال اک یہودی دے ہتھ غلام دے طور اُتے بیچ دتا۔ ایہ یہودی مدینہ وچ رہندا سی چنانچہ سلمان فارسی ۔ مدینہ پہنچ گئے تے اس یہودی دے باغ وچ سخت محنت اُتے مجبور ہو گئے۔ کچھ عرصے دے بعد انہاں نے سنیا کہ اک نبوت دے دعویدار مکہ شہر توں ہجرت کرکے مدینہ آئے نيں۔ سلمان فارسی ۔ نے انہاں دی خصوصیات توں فوراً پہچان لیا کہ ایہی اللہ دے سچے نبی نيں۔ انہاں نے مہر نبوت وی ملاحظہ کيتی۔ اس وقت انہاں نے اسلام قبول کر لیا۔ انہاں نوں غلامی توں آزادی دلانے دے لئی رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے خود اپنے ہتھ نال کھجور دے درخت بوئے جس دا مقصد یہودی دی شرط پوری کرنا سی ۔
مناقب
سودھوانہاں دے بارے وچ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا ارشاد اے کہ جے ایمان ثریا دے پاس وی ہوئے گا تو اوہدی قوم دے لوگ اسنوں ضرور تلاش کر لین گے [۴] غزوہ خندق دے موقع اُتے خندق دی کھدائی دے موقع تے سلمان سب توں زیادہ سرگرم سن ۔ اس اُتے مہاجرین نے کہیا کہ " سلمان ساڈا اے " انصار نے ایہ سنیا تو کہیا "سلمان ساڈا اے "۔ رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تک ایہ گل پہنچی تو آپصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا " سلمان ساڈے اہل بیت وچوں اے " اس لئی سلمان نوں مہاجرین یا انصار دی بجائے اہل بیت وچ شمار کیتا گيا۔
زہد وتقویٰ
سودھوانہاں دا زہد وورع اس حد تک پہنچ گیا سی جس دے بعد رہبانیت دی حد شروع ہوجاندی اے۔ اوہدی ادنٰی مثال ایہ اے کہ عمربھر گھر نئيں بنایا، جتھے کدرے دیوار یا درخت دا سایہ ملدا پڑے رہندے، اک شخص نے اجازت چاہی کہ میں آپ دے لئی مکان بناداں؟ فرمایا: مینوں اوہدی حاجت نئيں، اوہ پیہم اصرار کردا رہیا، ایہ برابر انکار کردے رہے، آخر وچ اس نے کہیا کہ آپ دی مرضی دے مطابق بناواں گا، فرمایا: اوہ کداں؟ عرض کیتا کہ اِنّا مختصر کہ کھڑے ہوؤ تو سرچھت نال مل جائے تے جے لیٹو تو پیر دیواراں نال لگن، فرمایا خیر اس وچ کوئی مضائقہ نئيں؛ چنانچہ اس نے اک جھونپڑی بنادتی۔[۵]
مواخاۃ
سودھوغلامی توں آزادی دے بعد مسلماناں دے نال مستقل اقامت اختیار کيتی، اس وقت بالکل غریب الدیار سن، کوئی شناسا نہ سی، آنحضرت صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے مکی مہاجرین دی طرح انہاں توں تے ابودرداء نال مواخاۃ (مواخاۃ دے معنی بھائی چارہ دے نيں)کرادتی۔[۶]
غزوہ خندق
سودھوغزوہ خندق دے دوران وچ جدوں مسلمان شدید خطرے وچ سن، حضرت سلمان فارسی ۔ نے مشورہ دتا کہ مدینہ دے ارد گرد خندق کھودی جائے چنانچہ خندق کھودتی گئی جس نے مشرکین نوں حیران کر دتا کیونکہ ایہ طریقہ اس توں پہلے عرب وچ استعمال نئيں ہويا سی ۔
گورنری
سودھوحضرت عمر ۔ دے عہد خلافت وچ مدائن دی گورنری پرسرفراز ہوئے، چونکہ سلمان فارسی مقربین بارگاہِ نبوی وچوں سن ؛ اسی لئی عمر انہاں دا بہت احترام کردے سن، اک دفعہ ایہ عمر دے پاس گئے، اس وقت آپ اک گدے پرٹیک لگائے بیٹھے سن، سلمان نوں دیکھ کے گدا انہاں دی طرف ودھا دتا۔[۷]
وفات
سودھوحضرت علی ۔ نے سلمان فارسی نوں 656ء وچ مدائن دا گورنر مقرر کیتا مگر اوتھے جانے دے چند ہفتے بعد انہاں دا انتقال ہو گیا۔ آپ دی تاریخ وفات 10 رجب المرجب33ھ اے۔[۸] انہاں دا روضہ مدائن ہی وچ اے۔[۹]
حوالے
سودھو- ↑ مصنف: Aydın Əlizadə — عنوان : Исламский энциклопедический словарь — ناشر: Ansar
- ↑ صفہ تے اصحاب صفہ از مولانا مفتی مبشر ص 198
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ صحیح البخاری جلد 2 ص 727 قدیمی کتب خانہ کراچی
- ↑ استیعاب:2/576
- ↑ بخاری:2/898،
- ↑ مستدرک حاکم:3/599
- ↑ جہان امام ربانی،اقلیم ہشتم،صفحہ 377،امام ربانی فاؤنڈیشن کراچی
- ↑ تذکرہ مشائخ نقشبندیہ نور بخش توکلی صفحہ53 ناشر مشتاق بک کارنر لاہور