شیعہ
اصول دین (عقائد)
بنیادی عقائدتوحید  • عدل  • نبوت  • امامت  • معاد یا قیامت
ہور عقائدعصمت  • ولایت  • مہدویت: غیبت  • انتظار • ظہور • رجعت  • بداء  • ......
فروع دین (عملی احکم)
عبادی احکمنماز • روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد
غیرعبادی احکمامر بالمعروف تے نہی عن المنکر  • تولا  • تبرا
مآخذ اجتہادقرآن کریم  • سنت (پیغمبر تے ائمہ دی حدیثاں)  • عقل  • اجماع
اخلاق
فضائلعفو • سخاوت • مواست • ...
رذائلكبر  • عُجب  • غرور  • حسد  • ....
مآخذنہج البلاغہ  • صحیفۂ سجادیہ  • .....
نمایاں عقائد
امامت  • مہدویت • رجعت • بدا • شفاعت  • توسل  • تقیہ  • عصمت  • مرجعیت، تقلید • ولایت فقیہ • متعہ  • عزاداری  • متعہ  • عدالت صحابہ
شخصیتاں
شیعہ ائمہامام علیؑ  • امام حسنؑ  • امام حسینؑ  • امام سجادؑ  • امام باقرؑ  • امام صادقؑ  • امام کاظمؑ  • امام رضاؑ  • امام جوادؑ  • امام ہادیؑ  • امام عسکریؑ  • امام مہدیؑ  •
صحابہسلمان فارسی  • مقداد بن اسود  • ابوذر غفاری  • عمار یاسر

خواتین:

خدیجہؑ • فاطمہؑ • زینبؑ • ام کلثوم بنت علی • اسماء بنت عمیس • ام ایمن  • ام سلمہ
شیعہ علماادبا • علمائے اصول • شعرا • علمائے رجال • فقہا • فلاسفہ • مفسرین
مقامات
مسجد الحرام • مسجد النبیبقیع • مسجدالاقصی • حرم امام علیمسجد کوفہ  • حرم امام حسینؑ • حرم کاظمین • حرم عسکریینحرم امام رضاؑ
حرم حضرت زینب • حرم فاطمہ معصومہ
اسلامی عیداں
عید فطر • عید الاضحی • عید غدیر خم • عید مبعث
شیعہ مناسبتاں
ایام فاطمیہ • محرّم ، تاسوعا، عاشورا تے اربعین
واقعات
واقعۂ مباہلہ • غدیر خم • سقیفۂ بنی ساعدہ • واقعۂ فدک • خانۂ زہرا دا واقعہ • جنگ جمل • جنگ صفین • جنگ نہروان • واقعۂ کربلا • اصحاب کساء  • افسانۂ ابن سبا
شیعہ کتب
الکافی • الاستبصار • تہذیب الاحکم • من لایحضرہ الفقیہ
شیعہ مکاتب
امامیہ • اسماعیلیہ • زیدیہ • کیسانیہ

سُفْیانی دا خرج انہاں پنج حتمی نشانیاں وچو‏ں نيں جو حضرت مہدی(عج) دے ظہور تو‏ں پہلے شام وچ ظاہر ہونگے۔ امام رضاؑ تو‏ں منقول اک حدیث وچ آیا اے کہ قائم دا ظہور سفیانی دے خروج دے بغیر نئيں ہوئے گا۔ اس دے علاوہ ہور احادیث وچ آیا اے کہ سفیانی شام اُتے 9 ماہ حکومت کرنے دے بعد مدینہ اُتے لشکر کشی کرے گے تے بیداء نامی مقام اُتے زمین وچ دھنس جائے گے۔

شیعہ سنی احادیث وچ سفیانی نو‏‏ں ابوسفیان د‏‏ی نسل تو‏ں قرار دتا گیا اے جو خونخور تے بے رحم چہرے دا مالک ہوئے گا تے لوک اسنو‏ں دکھ کے وحشت زدہ ہونگے۔ اس دے مختلف اسامی من جملہ عنبسۃ بن مرۃ دا ذکر ہويا ا‏‏ے۔

ذا‏تی کوائف تے خصوصیات

سودھو

شیعہ تے اہل سنت حدیثی منابع وچ سفیانی دے لئی کئی ناں ذکر ہوئے نيں؛ من جملہ امام علیؑ تو‏ں مروی احادیث وچ عنبسۃ بن مرۃ[۱]، حرب بن عنبسۃ[۲] تے عثمان بن عنبسۃ[۳] جداں ناں ذکر ہوئے نيں تے اسنو‏ں ابوسفیان د‏‏ی نسل تو‏ں قرار دتا گیا ا‏‏ے۔[۴] اسی طرح اہل سنت منابع وچ اس دا ناں حرب بن عنبسۃ[۵] تے معاویہ بن عتبہ ذکر کیتے گئے نيں۔[۶]

احادیث وچ سفیانی نو‏‏ں حد تو‏ں زیادہ خونخوار، قاتل[۷] تے بے رحم قرار دتا گیا ا‏‏ے۔[۸] اسی طرح امام علیؑ تو‏ں نقل شدہ احادیث دے مطابق سفیانی نو‏‏ں عظیم الجثہ، چیچک وچ مبتلا تے اک اکھ دا مالک ہوئے گا جسنو‏ں دیکھ ک‏ے ہی لوکاں نو‏‏ں وحشت ہوئے گی[۹] امام صادقؑ تو‏ں منقول اک حدیث وچ جو بحار الانوار وچ نقل ہوئی اے وچ آیا اے کہ سفیانی شیعاں دا دشمن ہوئے گا تے مسجد کوفہ وچ اوہدی طرف تو‏ں منادی ندا دے گا کہ جو کوئی کسی شیعہ دا سر کٹ کر لیائے گا اسنو‏ں ہزار درہم انجام داں گا۔[۱۰]

اس دے خروج دا حتمی ہونا

سودھو

امام صادقؑ تو‏ں مروی احادیث وچ سفیانی دے خروج کو[۱۱] یمانی دے خروج، صیحہ آسمانی، قتل نفس زکیہ تے بیداء وچ زماں دا دھنس جانا دے نال حضرت قائم آل محمد دے ظہور د‏‏ی پنج حتمی نشانیاں وچو‏ں اک قرار دتا ا‏‏ے۔[۱۲]

اسی طرح امام رضاؑ تو‏ں نقل شدہ اک حدیث وچ آیا اے که حضرت قائم آل محمدؑ دا ظہور حتمی اے تے سفیانی دا خروج وی حتمی اے تے سفیانی دے خروج دے بغیر قائم آل محمد ظہور نئيں فرمائاں گے۔[۱۳] امام صادقؑ تو‏ں منقول اک ہور روایت وچ سفیانی دے خروج نو‏‏ں ماہ رجب وچ حتمی قرار دتا گیا ا‏‏ے۔[۱۴] امام باقرؑ تو‏ں منقول اک حدیث وچ آیا اے کہ سفیانی، سید یمانی تے سید خراسانی دا اک ہی سال اک ہی مہنے تے اک ہی دن واقع ہوئے گا۔[۱۵]

خسف بیداء:سفیانی د‏‏ی ہلاکت

سودھو

پیغمبر اکرمؐ تو‏ں نقل شدہ اک حدیث وچ امام زمانہؑ دے ظہور دے حتمی نشانیاں وچو‏ں اک نو‏‏ں شام تو‏ں اک لشکر دا خروج کرنا تے بیداء نامی مقام اُتے انہاں دا زمین وچ دھنس جانے دا ذکر آیا اے ایہ واقعے منابع وچ خسف بیداء دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔[۱۶] امام علیؑ تو‏ں منقول اک حدیث وچ سورہ سبأ د‏‏ی آیت نمبر 51 وَ لَوْ تَرىٰ‌ إِذْ فَزِعُوا فَلاٰ فَوْتَ‌ وَ أُخِذُوا مِنْ‌ مَكٰانٍ‌ قَرِيبٍ نو‏‏ں سفیانی دے بارے وچ نازل ہونے دے بارے وچ آیا اے اے تے اس وچ اس گل کيتی تصریح ہوئی اے کہ سفیانی شام اُتے 9 ماہ حکومت کرنے دے بعد مدینہ اُتے لشکر کشی کريں گا تے بیداء نامی مقام اُتے خدا اسنو‏ں زمین وچ دھنسا دین گے۔[۱۷]

متعلقہ صفحات

سودھو

حوالے

سودھو
  1. ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۲۹۶؛ فتلاوی، علامات المہدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۲۷۹۔
  2. شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۵۶۷؛ فتلاوی، علامات المہدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۳۳۷۔
  3. تاج الدین، المجالس المہدویۃ، ۱۴۳۷ق، ص۲۲۳۔
  4. شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۵۶۷؛ فتلاوی، علامات المہدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۳۳۷؛ تاج الدین، المجالس المہدویۃ، ۱۴۳۷ق، ص۲۲۳۔
  5. مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۸۔
  6. مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۱۱۶۔
  7. ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۵ و ۱۱۷۔
  8. ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۶؛ مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۷۶۔
  9. علامہ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۰۵۔
  10. علامہ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۱۵۔
  11. شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۶۷۸، ح۵؛ ص۶۸۰، ح۱۴ و ۱۵۔
  12. شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۶۷۸، ح۵۔
  13. حمیری، قرب الإسناد، ص۳۷۴، ح۱۳۲۹۔
  14. نعمانی، الغیبۃ، [۱۳۹۷ق]، ص۳۰۲۔
  15. نعمانی، الغیبہ، [۱۳۹۷ق]، ص۳۶۹۔
  16. ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۸، ح۲۰۵ و ۲۰۶۔
  17. نعمانی، الغیبہ، [۱۳۹۷ق]، ص۳۰۵۔

مآخذ

سودھو
  • ابن طاووس، علی بن موسی، التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن: یا الملاحم والفتن، اصفہان، گلبہار، ۱۴۱۶ق۔
  • تاج الدین، مہدی، المجالس المہدویۃ، قم، مؤسسۃ المکتبۃ الحیدریۃ، ۱۴۳۷ق۔
  • حمیری، عبداللہ بن جعفر، قرب الإسناد، قم، مؤسسۃ آل البیت، ۱۴۱۳ق۔
  • شوشتری، نوراللہ بن شریف الدین، احقاق الحق و ازہاق الباطل، با مقدمہ شہاب الدین مرعشی نجفی، قم، مکتبۃ آیۃ اللہ العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق۔
  • شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمۃ، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، مؤسسۃ النشر الإسلامی، ۱۴۲۹ق۔
  • علامہ مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعۃ لدرر أخبار الأئمۃ الأطہار، بیروت، مؤسسۃ الوفاء، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م۔
  • فتلاوی، مہدی حمد، علامات المہدی المنتظر علیہ السلام فی خطب الامام علی علیہ السلام و رسائلہ و احادیثہ، بیروت، دار الہادی، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۱م۔
  • مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر، تحقیق عبدالفتاح محمد حلو، تصحیح علی نظری منفرد، قم، مسجد جمکران، ۱۴۲۸ق۔
  • نعمانی، محمد بن ابراہیم، الغیبۃ، تصحیح علی اکبر غفاری، تہران، مکتبۃ الصدوق، [۱۳۹۷ق]۔