خسف بیداء
خَسفِ بَیداء بیداء ناں دی جگہ دھنس جانے دے معنا وچ اے ۔ اس توں مکہ تے مدینہ دے درمیان بیداء ناں دی اک خالی تے بیابانی جگہ اُتے سفیانی دے لشکر دا دھنس جانا مراد اے۔ کچھ روایات دی روشنی وچ ایہ واقعہ امام زمانہ دے قیام دی حتمی علامات وچوں اے ہور ایہ واقعہ امام زمانے دے ظہور تے قیام دے درمیان رونما ہوئے گا ۔
معنا تے محل وقوع سودھو
خسف دا معنا زمین دا دھنس جانا تے مخفی ہو جانا اے [۱] مکہ تے مدینہ دے درمیان آب و گیاہ توں خالی اک حصے دا ناں اے [۲] بعض مآخذاں وچ اسنوں مسجد شجرہ توں مکہ دی جانب اک میل دے فاصلے اُتے ذکر کیتا گیا اے۔[۳]
امام زمان(عج) دے قیام دی حتمی علاماتاں وچوں اک خسف بیداء اے [۴] تے اس توں مقصود اس مقام اُتے امام مہدی نال جنگ کرنے دی غرض توں مکہ دی طرف آنے والے سفیانی دے بہت وڈے لشکر دا دھنس جانا اے ۔اک طرح سےیہ امر خدا دے تحت اک معجزہ ہوئے گا ۔ ایہ واقعہ اہل سنت[۵] دی روایات وچ اک علامت تے شیعہ روایات وچ اسنوں ظہور تے قیام امام زمان(عج) دی قطعی علامات وچوں کہیا گیا اے ۔ [۶]
دھنسنے دی کیفیت سودھو
روایات وچ مقام بیداء اُتے اس دھنسنے دی تفصیل بیان نئيں ہوئی اے ۔روایات وچ صرف اس جگہ سفیان لشکر کے سپاہیاں دے دھنس جانے دا بیان موجود اے ۔ امام باقر(ع) نے فرمایا:
- سفیانی اک گروہ مدینہ روانہ کريں گا جدوں کہ مہدی اوتھے توں مکہ چلاں جان گے ۔جب اس گل کيتی خبر سفیانی لشکر کے فرمانروا نوں پہنچے گی تاں اوہ اک لشکر انہاں دتی تعقیب وچ مکہ روانہ کريں گا ۔وہ لشکر مکہ وچ امام نوں نئيں پائے گا اسی دوران امام مہدی حضرت موسی بن عمران دی مانند وحشت تے خوف دے عالم وچ مکہ وچ داخل ہونگے ۔ جدوں سفیانی لشکر بیداء دی سر زمین وچ وارد ہونگے اک آسمانی منادی ندا دے گا : «ای دشت! اس قوم نوں نابود کر دے ؛اس ندا دے سندے ہی لشکر سفیانی زمین وچ دھنس جائے گا تے اس لشکر کے تن افراد دے علاوہ تمام افراد زمین وچ دھنس جانئاں گے ۔ [۷]
روایات دے مطابق انہاں تن بچ جانے والےآں وچوں بشیر ناں دا شخص مکہ وچ آ کے امام نوں اس لشکر کے نابود ہونے دی خبر دے گا تے اس واقعے دی درج ذیل تفصیل توں آگاہ کريں گا:
- وچ تے میرا بھائی سفیانی لشکر وچ سن، اساں دمشق توں لے کے زوراء تک دے تمام شہراں نوں ویربن کے دتا اسی طرح شہر کوفہ نوں خرابے وچ تبدیل کر دتا ۔جب اسيں مدینے پہنچے تاں اساں اسنوں وی تباہ کیتا ہور مسجد النبی نوں خراب کیتا تے اپنی سواریاں نوں مسجد وچ بنھ کر مسجد نوں گندا کیتا ۔فیر ایتھے توں مکہ دی نابودی دے ارادے توں اساں مکہ توں سفر دا آغاز کیتا جدوں سرزمین بیداء وچ پہنچے تاں کچھ دیر استراحت دے لئی ایتھے رکے ۔اچانک اک آواز بلند ہوئی جس نے سرزمین نوں خطاب کردے ہوئے کہیا: اے سرزمین بیداء!ظالماں نوں اپنے انجام نوں پہنچیا تے انہاں نوں ہلاک کردے ۔میرے تے میرے بھائی دے علاوہ تمام سپاہییاں نوں زمین نگل گئی ۔اچانک اک فرشتہ ظاہر ہويا۔ اس نے میرے تے میرے بھائی دے چہرے نوں اس قدر مارا کہ ہماریے چہرے پِچھے نوں گھوم گئے ۔اس نے میرے بھائی نوں حکم دتا کہ جاؤ سفیانی کواس دے لشکر دی ہلاکت دی خبر دو تے مینوں حکم دتا کہ جاؤ آپکو اس لشکر دی تباہی دی خبر داں تے آپ دے ہتھوں اُتے توبہ کراں کہ خدا اسنوں قبول کريں گا . پس حضرت اس دتی توبہ قبول کرن گے تے اپنے دست مبارک نوں اس دتی صورت اُتے پھیراں گے تاں اس دا چہرہ اپنی اصلی حالت وچ واپس آ جائے گا اوہ امام دے ہتھوں اُتے بیعت کريں گا تے انہاں دے نال ہو جائے گا ۔[۸]
تعداد لشکر سودھو
بیدا دے مقام اُتے لشکریاں دی تعداد بارہ ہزار(12000)[۹]اک لکھ ستّر ہزار(170000) [۱۰] تن لکھ (300000) [۱۱] تک بیان ہوئی اے ۔
وقت سودھو
یہ واقعہ ظہور دے بعد تے قیام امام زمان توں پہلے رونما ہوئے گا ۔کچھ روایات وچ اس واقعہ دے رونما ہونے دا وقت ظہور دے بعد جدوں کہ کچھ وچ امام زمان دے مخصوص اصحاب دی بیعت دے بعد اس دا وقت ذکر ہويا اے ۔ مصنّف عبد الرزاق،[۱۲] مصنف ابن ابی شیبہ،[۱۳] مسند احمد[۱۴] ہور ہور بعض منابع نے صراحت دے نال اس واقعہ دی جانب اشارہ کیتا اے ۔
کچھ نے کہیا اے کہ تقریبا امام دے ظہور دے اک مہینے بعد ایہ واقعہ ظاہر ہوئے گا ۔
بعض روایات دے مطابق جدوں سفیانی پنج شهراں (فلسطین، اردن، دمشق، حلب و حمص) اُتے قابض ہو کے نو مہینے حکومت کريں گا تاں ایسا واقعہ ہوئے گا ۔[۱۵]
حوالے سودھو
- ↑ لسان العرب، ج۲، ص۲۵۴
- ↑ معجم البلدان، ج۱، ص۵۲۳
- ↑ فرہنگ فقہ مطابق مذہب اہل بیت علیہم السلام،ج۲، ص۱۶۰-۱۶۱
- ↑ کمال الدین و تمام النعمہ، ج۲، ص۶۷۸، باب۲۵، ح۷
- ↑ المصنف, عبدالرزاق صنعانی، ج۱۱، ح۲۰۷۶۹؛ المصنف، ابن ابی شیبہ، ح۱۹۰۶۶
- ↑ کافی، ج۸، ص۳۱۰؛ خصال صدوق، ج۱، ص۳۰۳؛ الغیبة نعمانی، ص۲۵۷، ح۱۵
- ↑ الغیبۃ نعمانی، ص۲۷۹، باب۱۴، ح۶۷
- ↑ بحار الأنوار، ج۵۳، ص ۱۰
- ↑ روزگار رہائی، ص ۳۱۷
- ↑ الملاحم و الفتن، ص۱۳۶
- ↑ العبقری الحسان فی أحوال مولانا صاحب الزمان، ص ۱۲۸
- ↑ المصنف عبدالرزاق، ج۱۱، ص۳۷۱
- ↑ المصنف ابن ابی شیبہ، ج۱۵، ص۴۵
- ↑ مسند احمد، ج۶، ص۳۱۶
- ↑ الغیبہ، ص۳۰۰؛ بحار الأنوار، ج۵۲،ص ۱۴۰؛ اک ہور روایت دے مطابق امام مہدی(عج) سفیانی دی حکومت دے اٹھ مہینے بعد ظہور کرن گے ۔
منابع سودھو
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق
- معجم البلدان، ابوعبدالله یاقوت حموی (م. ۶۲۶ ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵ م.
- کمال الدین و تمام النعمه، محمد بن علی الصدوق (م. ۳۸۱ ق.)، اول، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۲ ق.
- المصنف، عبدالرزاق الصنعانی (م. ۲۱۱ ق.)، حبیب الرحمن الاعظمی،[بی جا]، المجلس العلمی، [بی تا].
- المصنف، ابن ابی شیبہ کوفی، محقق:سعید اللحام، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق
- الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م. ۳۲۹ ق.)، علی اکبر غفاری، سوم، بیروت،دار التعارف، ۱۴۰۱ ق.
- کتاب الخصال، محمد بن علی الصدوق (م. ۳۸۱ ق.)، علی اکبر غفاری، پنجم، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ ق.
- کتاب الغیبه، محمد بن ابراهیم النعمانی (م. ۳۸۰ ق.)، به کوشش علی اکبر غفاری، تہران، مکتبة الصدوق، [بی تا].
- روزگار رهایی، ترجمہ یوم الخلاص، کامل سلیمان؛ ترجمہ لطیف راشدی، تہران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۶، چاپ اول
- الملاحم و الفتن، ابن طاووس، سید علی بن موسی؛ قم، ناشر الرضی، ۱۹۷۸، چاپ پنجم
- العبقری الحسان فی أحوال مولانا صاحب الزمان، نہاوندی، علی اکبر، تہران، دبستانی، [بی تا]
- مسند احمدبن حنبل،مؤسسہ قرطبہ، مصر، [بی تا]
- فرہنگ فقہ مطابق مذهب اہل بیت علیہم السلام، مؤسسہ دائرة المعارف فقہ اسلامی، قم، ۱۳۹۲ش