امامیہ
امامیہ اوہ تمام فرقے جو محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بعد علی بن ابی طالب دی امامت بلافصل دے قائل نيں اورعلی دے بعد انہاں دی اولاد دی امامت نوں مندے نيں۔
امامیہ دا نظریہ اے : “امام دے بغیر کوئی زمانہ نئيں اے۔ “ (زمانہ حجت توں خالی نئيں ہُندا) تے ایہ سب اک ایداں دے علوی (یعنی علی دی نسل دے فرد) دے ظہور دے منتظر نيں کہ جو آخری زمانے وچ ظہور کريں گا۔ تے دنیا نوں عدل و انصاف توں اُتے کر دے گا۔
فرقے
سودھواہل تشیع دے علاوہ گھٹ توں گھٹ پندرہ (15) مشہور فرقے امامیہ کہلاندے نيں۔ 1 کاملیہ: ابو کامل دے پیروکار جو علی بن ابی طالب دی بیعت نہ کرنے والےآں نوں کافر گرداندے نيں .
2 محمدیہ: اس فرقہ دے پیروکار حسن بن علی دی اولاد وچوں کِسے محمد نامی شخص دے ظہور دے انتظار وچ نيں۔
3 باقریہ: امامت نوں علی بن ابی طالب توں محمد باقر تک منحصر سمجھدے نيں تے محمد باقر نوں آخری امام تے مہدی موعود سمجھدے نيں۔
4ناؤوسیہ: بصرہ دے رہائشی ناؤوس نامی شخص دے پیروکار جو امامت نوں جعفر صادق تک مندا سی تے اس دا عقیدہ اے کہ حالے جعفر صادق زندہ نيں تے کدی ظہور فرمائاں گے تے اس دی رائے اے کہ علی بن ابی طالب امت اسلام دی سب توں برترین شخصیت نيں تے جو کوئی وی علی بن ابی طالب نوں دوسرےآں توں افضل نہ جانے کافر اے۔
5 شمیطیہ: خوارج دے ثعالبہ فرقےآں وچوں اک اے تے ایہ «شیبان بن سلمہ حروری سدوسی خارجی» دے پیروکار نيں جو خوارج دا سرکردہ سی تے ابومسلم دے نال خروج کیتا پہلے اس دے دشمناں دے مقابلہ وچ اس دا نال دتا لیکن فیر اس توں اپنا عہد توڑ دتا۔
6 عما ریہ: «فطحیہ» دے فرقےآں وچوں اک اے عمار بن موسی ساباطی دے پیروکار سن تے ایہ شیعہ فرقےآں وچوں شمار ہُندا سی ۔ کیونجے ایہ امامت نوں امام جعفر صادق تک مندے نيں تے انہاں دے بقول انہاں دے بعد انہاں دے اہم ترین بیٹے عبداللہ افطح نوں امام مندے نيں۔
- اسماعیلیہ: امام جعفر صادق دے بعد انہاں دے بیٹے اسماعیل یا پوتے محمد بن اسماعیل دی امامت اُتے عقیدہ رکھنے والے تفرقے دا عمومی ناں اے۔ (آغا خانی تے ہور ايسے تفرقے دے فرقے نيں) تے مختلف علاقےآں وچ مختلف ناواں (باطنیہ، تعلیمیہ، سبعیہ، حشیشیہ، ملاحدہ تےقرامطہ وغیرہ) توں پکارے جاندے نيں۔ انہاں دے بقول تریخ وچ مذکور اے، چھیويں امام جعفر صادق نے اپنے وڈے بیٹے اسماعیل بن جعفر نوں اپنا جانشین مقرر کیتا سی ۔ انہاں نوں اسماعیلی وی کہندے نيں۔
7 موسویہ: یا موسائیہ جو امام موسی بن جعفر تک دی امامت نوں مندے نيں تے انہاں نوں آخری امام سمجھدے نيں تے انہاں دی رجعت (دوبارہ زندہ ہونے) دے منتظر نيں۔
8 مبارکیہ:پرانے اسماعیلیہ (موجودہ اسماعیلی فرقے اس نظریے نوں نئيں مندے) نيں جو اسماعیل بن جعفر دے آزاد کردہ مبارک نامی غلام جو کوفہ دا رہائشی سی دے تعلیمات نوں مندے نيں۔ مبارکہ امامت نوں محمد بن اسماعیل دی اولاد وچ مندے نيں تے اوہی دعوی کردے نيں جو باطنیہ محمد بن اسماعیل دے بارے کردے نيں۔
9 واقفیہ: حضرت موسی بن جعفر نوں آخری امام سمجھدے ہوئے انہاں دی امامت اُتے رک جانے والے واقفیہ کہلاندے نيں۔
10 قطعیہ: ایسا فرقہ جو موسی بن جعفر دی وفات اُتے قطع و یقین رکھدے نيں، واقفیہ دے برخلاف قطعیہ امام علی بن موسی رضا دی امامت تے انہاں دے بعد انہاں دے بعد والے اماماں نوں مندے نيں ايسے بنا اُتے قطعیہ اوہی شیعہ اثنا عشریہ نيں۔ اس زمانے دے اہل تشیع نوں قطعیہ کہیا جاندا سی ۔
11ہشامیہ: یا جوالیقہ ہشام بن سالم جوالیقی علاف دے پیروکار سن تے شیعہ فرقےآں وچ شمار ہُندے سن ہشام بشربن مروان دا آزاد کردہ غلام سی ۔
12 زراریہ: یا تمیمیہ از غلاۃ و مشبہہ معروف راوی زرارہَ بن اعین تمیمی دے پیروکار سن جو علم ،قدرت ،سمع ،حیات تے بصر ورگی صفات ثبوتیہ نوں اللہ تعالٰی دے لئی حادث تے مخلوق جاندے سن، ہاں باب امامت وچ انہاں دا نظریہ اوہی واقفیہ ورگا سی ۔
13یونسیہ: ابو محمد یونس بن عبدالرحمن مولی علی بن یقطین بن موسی مولی بنی اسد دے پیروکار سن ۔ تے قطعیہ وچوں ہی شمار ہُندے سن ۔ یونس بن عبدالرحمن اصحاب جعفر صادق و موسی کاظم وچوں سی تے تشبیہ خدا و عرش الہی دے بارے افراط کردا سی ۔
14 شیطانیہ: ایہ ابوجعفر محمد بن نعمان احول معروف بہ مؤمن الطاق دے مخالفین سن جو انہاں نوں شیطان الطاق دا لقب دیندے سن شیطانیہ گمان کردے نيں کہ پروردگار عالم اپنی ذات وچ جاہل نئيں اے لیکن اشیاء دا عالم اے و اشیاء دی تقدیر و ارادہ فرماندا اے و انہاں دی تقدیر وارادہ کرنے توں پہلے انہاں دا علم نئيں رکھدا سی ۔
ہور فرقے
سودھوشیعہ
سودھوشیعہ دوازدہ امامی • اسحاقیہ • اسماعیلی • آغاخانیہ/باطنیہ (، بوہرہ، بوہرہ داؤدی تے بوہرہ سلیمانی، دروزیہ، طیبیہ، قرامطہ، مبارکہ، مستعلیہ، نزاریہ/(حشیشیہ) • افطحیہ • باقریہ • خطابیہ • زراریہ • زیدیہ • سبائیہ • شیخیہ • شیطانیہ • علیائیہ • فاطمیان • فطحیہ (عمادیہ) • قرمطیان • قطعیہ • کاملیہ • کیالیہ • کیسانیہ • مختاریہ • مغیریہ • منصوریہ • موسویہ/مفضلیہ • ناؤسیہ • نصیریہ/علویہ • نعمانیہ • ہاشمیہ • واقفیہ • یونسیہ
آل مشعشع • اباحیہ • احمدیہ • اخیہ • ازدریہ • اسحاقیہ • اسحاقہ حارثیہ • اسماعیلیہ • امریہ • اہل حق • بابکیہ (اباحیہ) • باطنیہ (اسماعیلیہ) • بدعیہ • برکوکیہ • بزیغیہ • بشریہ • بکتاشیہ • بومسیلمیہ • بلالیہ • بیانیہ • تعلیمیہ • تمیمیہ • تناسیخیہ • جناحیہ • جواربیہ • حابطیہ یا حائطیہ • حارثیہ • حدثیہ • حربیہ • حروفیہ • حلاجیہ • حلمانیہ • حلولیہ • حماریہ • خابطیہ یا حابطیہ • خرسیہ • خطابیہ • خطابیہ مطلقہ • خلالیہ • زمامیہ • ذمیہ • راوندیہ • رجعیہ • رزامیہ • زراریہ • سبائیہ • سبعیہ • سفید جامگان • سرخ جامگان • سلمانیہ (شامغانیہ) • علویہ • علیائیہ (علیاویہ) • علی اللہیان • عمیریہ • عینیہ • غمامیہ • قادیانیہ • قرامطہ (اسماعیلیہ) • باطنیہ • تعلیمیہ • و سبعیہ) • کاکائیہ (اخیہ) • متنبئین • محمدیہ (از علیائیہ) • محمدیہ (از مغیریہ) • محمرہ • مشبہہ • مشعشعیہ (آل مشعشع) • معمریہ • مفیریہ • مفضلیہ • مفوضہ • مقنعیہ • ملاحدہ (اسماعیلیہ) • باطنیہ • تعلیمیہ • سبعیہ • قرامطہ • منصوریہ (کسفیہ) • موسویہ • میمونیہ • میمیہ • یزیدیہ • یعقوبیہ • غلویہ
منابع
سودھو- حوزہ نیٹ دی وب گاہ
- شیعہ دے کِنے فرقے نيں؟
- http://www.moridenur.ir/tswf-4.htm Archived 2007-07-04 at the وے بیک مشین
- تصوف دے طریقے
- فرق اسلامی، مشکور، محمد جواد، چاپ چہارم، سنہ 1384ھ ش، پبلشر، انتشارات آستان قدس رضوی صفحہ 67
- گنجینہ ہای دانش،اختریان، محمد، چاپ نہم سنہ 1376ھ ش، پبلشر،نشر محمدصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم، صفحہ 562