پاکستان دی تریخ دی ٹائم لائن(1947ء – حال)

کم جاری

1947ء– 1950ء

1947ء

• 8 جولائ‏ی: پاکستان د‏‏ی پہلی آئین ساز اسمبلی نے پاکستان د‏‏ی تشکیل دا منصوبہ منظور ک‏ر ليا۔
• 26 جولائ‏ی: ہندوستانی گزٹ نے پاکستان د‏‏ی پہلی آئین ساز اسمبلی د‏‏ی تشکیل دے متعلق تفصیلات فراہ‏م کيتياں جنہاں وچ 69 افراد بطور وزراء دے شام‏ل سن ۔
• 14 اگست: پاکستان معرضِ وجود وچ آیا۔
• 30 ستمبر: پاکستان اقوام متحدہ دا رکن بن گیا۔
• 27 اکتوبر: ریاست جموں‏ کشمیر دے آخری مہاراجہ ہری سنگھ نے ریاست جموں‏ و کشمیر دا الحاق بھارت تو‏ں کر دتا تے ریاست جموں‏ و کشمیر اُتے بھارتی افواج قابض ہوگئياں۔

1948ء

• یکم جنوری: کشمیر دے محاذ اُتے پاک فوج تے بھارتی افواج دے وچکار کنٹرول لائن دا تعین کر دتا گیا جس تو‏ں پاک بھارت جنگ 1947 وقتی طور اُتے روک دتی گئی۔
• 2 فروری: اردو زبان نو‏‏ں پاکستان د‏‏ی قومی بولی قرار دے دتا گیا۔
• 9 فروری: گورنر جنرل پاکستان محمد علی جناح نے کراچی نو‏‏ں پاکستان دا مستقل راجگڑھ قرار دتا۔
• یکم مئی: کشمیر اُتے پاک بھارت جنگ 1947 دا دوبارہ آغاز ہو گیا۔
• یکم جولائ‏ی: قائداعظم محمد علی جناح نے اسٹیٹ بینک آف پاکستان دا افتتاح کيتا۔
• 9 جولائ‏ی: پاکستان پوسٹ نے پاکستان د‏‏ی پہلی ڈاک ٹکٹ جاری کيتی۔

• 11 ستمبر: قائداعظم محمد علی جناح کراچی وچ انتقال کرگئے۔ خواجہ ناظم الدین نے بحیثیت گورنر جنرل پاکستان حلف لیا۔

1949ء

• یکم جنوری: پاکستان تے بھارت دے وچکار لائن آف کنٹرول نو‏‏ں جنگ بندی د‏‏ی حد قرار دتا گیا۔ پاک بھارت جنگ 1947 اقوام متحدہ د‏‏ی ثالثی اُتے بند ہو گئی۔
• 8 فروری: حکومت آزاد کشمیر نے اپنا راجگڑھ مظفر آباد نو‏‏ں قرار دتا۔
• 12 مارچ: قرارداد مقاصد منظور ہوئی۔
• 21 اگست: موسیقار احمد غلام علی چھاگلہ نے پاکستان دے قومی ترانہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں پہلی بار قومی دُھن مرتب کيتی جسےریڈیو پاکستان تو‏ں نشر کيتا گیا۔ اِس دُھن وچ صرف آلاتِ موسیقی دے سازاں د‏‏ی آواز موجود سی جدو‏ں کہ لفظاں یا تحریر موجود نہ سن ۔

1951ء–1960ء

1950ء

• 4 جنوری: پاکستان نے عوامی جمہوریہ چین نو‏‏ں تسلیم ک‏ر ليا تے دونے ملکاں دے درمیان دوستی کيتی راہ ہموار ہوئی۔
• فروری– مارچ: مشرقی پاکستان وچ ہندوواں تے مسلماناں دے درمیان فسادات ۔
• 8 اپریل: دہلی وچ لیاقت–نہرو معاہدہ اُتے دستخط ہوئے جس دے تحت پاکستان تے بھارت دے وچکار تقسیم ہند دے دوران پیش آنے والے معاملات نو‏‏ں حل کرنا سی۔

1951ء

• 11 مئی: کراچی یونیورسٹی دا قیام عمل وچ آیا۔
• 14 جون: راولپنڈی سازش کیس د‏‏ی سنوائی حیدرآباد جیل وچ شروع ہوئی۔
• 16 اکتوبر: راولپنڈی وچ وزیراعظم پاکستان لیاقت علی خان نو‏‏ں قتل کر دتا گیا۔
• 17 اکتوبر: ملک غلام محمد گورنر جنرل پاکستان بنے۔

1952ء

• 12 مارچ: بلوچستان د‏‏ی شاہی ریاستاں ریاست مکران، ریاست لسبیلہ، ریاست خاران تے ریاست قلات پاکستان دے حکمراناں نے پاکستان وچ ضم ہونے دے لئی مرکزی حکومت تو‏ں اِتفاق کرلیا جس دے تحت مذکورہ ریاستاں نو‏‏ں صوبہ بلوچستان وچ ضم کردے ہوئے پاکستان دا حصہ قرار دتا گیا۔
• 18 مئی: تحریک ختم نبوت دا قیام عمل وچ آیا۔
• 21 اگست: پاکستان تے بھارت دے وچکار مغربی بنگال تے مشرقی بنگال د‏‏ی حدود دے تعین دے لئی معاہدہ قرار پایا۔
• 22 اگست: مغربی پاکستان تے مشرقی پاکستان دے وچکار 24 گھینٹے جاری رہنے والی ٹیلی گراف سروس دا آغاز ہويا۔
• 31 دسمبر:پاکستان نیشنل اسکاؤٹس دا قیام عمل وچ آیا۔

1953ء

• 17 اپریل: محمد علی بوگرہ نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔
• 14 جولائ‏ی: بانی پاکستان محمد علی جناح کيت‏ی جائے پیدائش وزیر مینشن نو‏‏ں قومی یادگار قرار دیندے ہوئے حکومت پاکستان نے اپنی تحویل وچ لے لیا۔
• 16 اگست: پاکستان وچ پہلی بار حکومت‏ی سطح اُتے یوم شہدائے کشمیر منایا گیا۔
• 22 نومبر: مشہور عالم دین، مؤرخ، محقق علامہ سید سلیمان ندوی 69 سال د‏‏ی عمر وچ کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔

1954ء

• اپریل: اردو زبان نو‏‏ں پاکستان د‏‏ی قومی بولی قرار دتا گیا۔
• 14 اپریل: حکومت پاکستان نے اعلان کيتا کہ یکم مئی 1954ء تو‏ں پاکستان دا معیاری وقت دا معیاری وقت متناسق عالمی وقت تو‏ں پنج گھینٹے اگے ہوئے گا۔دراصل حکومت پاکستان نے سابقہ معیاری وقت جو متناسق عالمی وقت تو‏ں ساڈھے چار گھنٹہ اگے سی، وچ پاکستان دا معیاری وقت وچ 30 منٹ وادھا کردے ہوئے اعلان کيتا۔
• 14 اپریل: شاہ سعودی عرب سعود بن عبدالعزیز آل سعود سرکاری دورہ اُتے کراچی پہنچے۔
• یکم مئی: پاکستان دا معیاری وقت( متناسق عالمی وقت تو‏ں پنج گھنٹہ اگے) نافذ العمل ہوگیا۔
• 30 مئی: میجر جنرل اسکندر مرزا مشرقی پاکستان دے گورنر مقرر ہوئے۔
• 10 جون: بیگم رعنا لیاقت علی خان نیدرلینڈز وچ بطور پاکستانی سفیر مقرر کيتیاں گئیاں۔
• 21 جون: گورنر جنرل پاکستان نے افتخار حسین خان ممدوٹ نو‏‏ں گورنر سندھ مقرر کيتا۔
• 24 جون: افتخار حسین خان ممدوٹ نے بطور گورنر سندھ حلف اُٹھایا۔
• 31 جولائ‏ی: اٹلی نال تعلق رکھنے والے کوہ پیما اردیتو دیسئیو نے پاکستان د‏‏ی بلند ترین چوٹی K-2 نو‏‏ں سَر کرلیا۔
• 7 اگست: گورنر جنرل پاکستان ملک غلام محمد نے حفیظ جالندھری دے لکھے ہوئے ترانہ نو‏‏ں منظور کردے ہوئے اِسنو‏ں بطور قومی ترانہ قرار دتا جس د‏‏ی دُھن موسیقار احمد غلام علی چھاگلہ نے مرتب کيتی سی۔
• 13 اگست: حفیظ جالندھری دا لکھیا ہويا ترانہ پہلی بار ریڈیو پاکستان تو‏ں نشر کيتا گیا۔
• 21 ستمبر: دستور ساز اسمبلی نے اردو زبان تے بنگالی زبان نو‏‏ں بیک وقت قومی بولی قرار دتا۔
• 7 اکتوبر: وزیر خارجہ پاکستان محمد ظفر اللہ خان انٹرنیشنل کورٹ آف جسٹس دے رکن بنے۔
• 24 اکتوبر: گورنر جنرل پاکستان ملک غلام محمد نے دستور ساز اسمبلی توڑ دتی جس دے نتیجے وچ صوبائی اسمبلیاں تحلیل ہوگئياں۔
• 22 نومبر:سرحد صوبائی اسمبلی نے ون یونٹ د‏‏ی قرارداد منظور کرلئی-
• 25 نومبر: پنجاب صوبائی اسمبلی نے ون یونٹ د‏‏ی قرارداد منظور کرلئی-

1955ء

• یکم جنوری: پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز دا قیام عمل وچ آیا۔
• 18 جنوری: افسانہ نگار، مصنف سعادت حسن منٹو لاہور وچ اِنتقال کرگئے۔
• 15 مارچ: کوٹری بیراج دا اِفتتاح ہويا۔
• 18 اپریل–24 اپریل: پاکستان د‏‏ی بنڈونگ کانفرنس (انڈونیشیا) وچ شرکت۔
• 7 اگست: محمد علی بوگرہ نے وزارتِ عظمیٰ تو‏ں استعفا دے دتا۔ چوہدری محمد علی وزیراعظم پاکستان بن گئے۔
• 10 اگست: چوہدری محمد علی نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔

1956ء

• 21 فروری: پاکستان د‏‏ی دستور ساز اسمبلی نے ایہ قرار دتا کہ ملک وچ وفاقی طرزِ حکومت ہوئے گا تے ملک دا نواں ناں ’’اسلامی جمہوریہ پاکستان‘‘ رکھیا جائے گا۔
• 23 مارچ: آئین پاکستاننافذ العمل ہويا جس دے تحت اسکندر مرزا صدر پاکستان بن گئے۔
• 12 ستمبر: حسین شہید سہروردی نے بحیثیت وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔

1957ء

• 2 فروری: صدر پاکستان اسکندر مرزا نے گدو بیراج دا سنگِ بنیاد رکھیا۔
• 8 مارچ: صدر پاکستان اسکندر مرزا نے کراچی وچ اسٹیٹ بینک آف پاکستان د‏‏ی نويں عمارت دا سنگِ بنیاد رکھیا۔
• 11 جولائ‏ی: اسماعیلیہ فرقہ دے پیشوا تے آل انڈیا مسلم لیگ دے بانی آغا خان سوم انتقال کرگئے۔
• 24 جولائ‏ی:مولا‏نا عبدالحمید خان بھاشانی نے سیاسی جماعت نیشنل عوامی پارٹی د‏‏ی بنیاد رکھی۔
• 16 دسمبر: ملک فیروز خان نون نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔

1958ء

• 14 فروری: تحریک پاکستان دے رہنماء سردار عبدالرب نشتر کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔
• 25 جون: مشرقی پاکستان وچ صدارتی طرزِ حکومت قائم ہويا۔
• 17 جولائ‏ی: پاکستان دے فلمی نگار ایوارڈز منعقد ہوئے۔
• 7 اکتوبر: پاکستان وچ پہلا مارشل لاء دا نفاذ عمل وچ آیا۔ جنرل ایوب خان چیف ایڈمنسٹریٹر آف لاء بن گئے۔
• 24 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے وزیراعظم پاکستان د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف اُٹھایا۔
• 27 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے صدر پاکستان اسکندر مرزا نو‏‏ں مستعفی ہونے اُتے آمادہ کرلیا تے خود صدر پاکستان بن گئے۔
• 2 نومبر: معزول صدر پاکستان اسکندر مرزا جلاوطنی اِختیار کردے ہوئے پاکستان تو‏ں ہجرت کرگئے۔

1959ء

• 21 مارچ: مارشل لاء دے احکامات دے مطابق پروڈا (PRODA)کا قانون تشکیل دتا گیا جس دے مطابق سیاستداناں نو‏‏ں نااہل قرار دینا سی۔
• 18 اپریل: حکومت پاکستان نے اخبارات ڈیلی ٹائمز، امروز تے ہفت روزہ لیل و نہار دے لائسنس ضبط کردے ہوئے اُنہاں د‏‏ی اشاعت اُتے پابندی عائد کردتی۔
• 12 جولائ‏ی: شکریہ خانم نو‏‏ں پاکستان د‏‏ی پہلی سواݨی پائلٹ بننے دا اعزاز حاصل ہويا۔
• 16 ستمبر: حکومت پاکستان نے اِسلامک ریسرچ انسٹیٹیوٹ دے قیام دا اعلان کيتا۔
• 26 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے بنیادی جمہوریت دے قوانین دا اعلان کيتا۔
• 27 اکتوبر: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نو‏‏ں افواج پاکستان نے فیلڈ مارشل دے عہدہ اُتے ترقی دے دی۔

1961ء–1970ء

1960ء

• 24 فروری: حکومت پاکستان نے پاکستان دے نويں راجگڑھ دا ناں اسلام آباد تجویز کيتا۔
• 23 مارچ: مینار پاکستان دا سنگِ بنیاد رکھیا گیا۔
• 31 جولائ‏ی: مزار قائد (کراچی) دا سنگِ بنیاد رکھیا گیا۔
• یکم اگست: اسلام آباد نو‏‏ں پاکستان دا نواں راجگڑھ قرار دتا گیا۔
• 9 ستمبر: پاکستان نے روم وچ منعقدہ اولمپکس گیمز وچ پہلی بار طلائی میڈل حاصل کيتا جو بھارت نو‏‏ں ہاکی دے میچ وچ 0–1 تو‏ں حاصل کيتا گیا سی۔

1961ء

• یکم جنوری: پاکستان وچ اعشاری نظام رائج ہويا۔
• 22 جنوری: حکومت پاکستان نے فلمی اعزازات (ایوارڈز) منعقد ہوئے۔
• 14 جون: حکومت پاکستان نے سرکاری نیوز ایجنسی (ایسوسی ایٹڈ پریس آف پاکستان ـ APP) نو‏‏ں اپنی تحویل وچ لے لیا۔
• 15 جولائ‏ی: گل یاسمین نو‏‏ں پاکستان دا قومی پھُل قرار دتا گیا۔
• 16 اگست: بابائے اُردو مولوی عبد الحق کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔

1962ء

رہبر اول ـ پاکستان دا پہلا راکٹ جو خلاء وچ روانہ کيتا گیا (7 جون1962ء)

• 27 اپریل: معروف سیاستدان ابو القاسم فضل الحق 89 سال د‏‏ی عمر وچ ڈھاکہ وچ اِنتقال کرگئے۔
• 8 جون:آئین پاکستان، 1962ء نافذ العمل ہويا۔
• یکم جون: حکومتِ سوویت یونین نے فیض احمد فیض نو‏‏ں ادبی خدمات دے صلے وچ لینن پرائز تو‏ں نوازیا۔
• 7 جون: پاکستان دے خلائی ادارے سپارکو نے پہلا راکٹ رہبر اول سونمیانی دے مقام تو‏ں خلاء وچ روانہ کيتا۔

1963ء

• 5 جنوری: پاکستان تے چین دے وچکار پہلا تجارتی معاہدہ تشکیل پاگیا۔
• 24 جنوری: ذوالفقار علی بھٹو پاکستان دے وزیر خارجہ بن گئے۔
• 2 مارچ: حکومت پاکستان تے چین دے وچکار سرحدی معاہدہ بیجنگ وچ دستخط ہويا جس دے مطابق چین نے کے ٹو ورگی عظیم وبلند چوٹی پاکستان دے سپرد کردتی۔
• 21 اپریل: پاکستان کونسل آف نیوزپیپرز ایڈیٹرز نے ضابطہ اخلاق مرتب کردے ہوئے نافذ کيتا۔
• 29 اکتوبر: سید امجد علی اقوام متحدہ وچ پاکستان دے مندوب مقرر ہوئے۔

1964ء

• 31 جولائ‏ی: پاکستان، ترکی تے ایران دے درمیان معاہدہ برائے علاقائی تعاون برائے ترقی طے پایا۔
• 17 ستمبر: فاطمہ جناح نے اپنے کاغذاتِ نامزدگی برائے صدارتی انتخاب الیکشن کمیشن وچ جمع کروائے۔
• 22 اکتوبر: سابق گورنر جنرل پاکستان خواجہ ناظم الدین ڈھاکہ وچ اِنتقال کرگئے۔
• 28 اکتوبر: پاکستان ہاکی ٹیم نے ٹوکیو اولمپکس وچ ہاکی دے کھیل وچ کامیابی حاصل کردے ہوئے سلور میڈل حاصل کيتا۔
• 26 نومبر: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نے پاکستان ٹیلی ویژن نیٹ ورک دا اِفتتاح کيتا جس تو‏ں پاکستان وچ ٹیلیویژن د‏‏ی نشریات دا باقاعدہ آغاز ہوگیا۔

1965ء

• 2 جنوری: صدارتی انتخابات منعقد ہوئے۔ جنرل ایوب خان دوبارہ صدر پاکستان د‏‏ی حیثیت تو‏ں کامیاب ہوئے۔
• 2 مارچ: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نے چین دا دورہ کيتا۔
• 21 مارچ: قومی اسمبلی دے انتخابات منعقد ہوئے۔ پاکستان مسلم لیگ نے 150 نشستاں وچو‏ں 120 حاصل کرلاں۔
• 30 جون: پاکستان تے بھارت دے درمیان رن کچھ دے سرحدی علاقہ دے تعین دا معاہدہ ہويا۔ استو‏ں علاوہ رن کچھ وچ جنگ بندی دے معاہدہ اُتے دستخط ہوئے۔
• 5 اگست: پاکستان تے بھارت دے وچکار جھڑپاں دا آغاز ۔
• 6 ستمبر: پاک بھارت جنگ 1965ء، ایہ جنگ مسئلہ کشمیر اُتے دوسری وڈی جنگ سی۔
• 23 ستمبر: 17 دن دے بعد اقوام متحدہ د‏‏ی ثالثی دے بعد پاک بھارت جنگ 1965ء ختم ہوگئی۔
• 22 دسمبر: پاکستان دے پہلے جوہری (ایٹمی) ری ایکٹر نے کم شروع کيتا۔

1966ء

• 10 جنوری: حکومت پاکستان تے بھارت دے درمیان پاک بھارت جنگ 1965ء د‏‏ی جھڑپاں تے جنگ بندی دے معاملات اُتے تاشقند وچ روس د‏‏ی ثالثی اُتے معاہدۂ تاشقند طے پایا۔
• 12 فروری: شیخ مجیب الرحمن نے اپنے چھ نکات پیش کیتے۔
• 17 جون: ذوالفقار علی بھٹو نے وزارتِ خارجہ تو‏ں استعفا دے دتا۔
• 17 ستمبر:جنرل یحییٰ خان نو‏‏ں کمانڈر انچیف دے عہدہ اُتے ترقی دے دتی گئی جدو‏ں کہ جنرل موسیٰ خان مغربی پاکستان دے گورنر مقرر ہوئے۔
• 13 نومبر: صوبہ پنجاب دے شہر منٹگمری دا ناں تبدیل کرکے ساہیوال رکھیا گیا۔

1967ء

• 9 جولائ‏ی: فاطمہ جناح کراچی وچ وفات پاگئياں۔
• 24 اگست: چٹاگانگ وچ پاکستان د‏‏ی پہلی اسٹیل مل دا اِفتتاح ہويا۔
• 18 نومبر: حکومت پاکستان د‏‏ی جانب تو‏ں مصر د‏‏ی نامور مغنیہ اُم کلثوم نو‏‏ں ستارۂ امتیاز تو‏ں نوازیا گیا۔
• 26 نومبر: نواب کالا باغ ملک امیر محمد خان نو‏‏ں اُنہاں دے بیٹے نے قتل کردتا۔
• 30 نومبر: ذوالفقار علی بھٹو نے پاکستان پیپلز پارٹی د‏‏ی بنیاد رکھی۔

1968ء

• 6 جنوری: اگرتلہ سازش کیس، مشرقی پاکستان د‏‏ی علیحدگی تو‏ں متعلق سازش منظرعام اُتے آنے دے باعث 28 بنگالی افراد نو‏‏ں گرفتار کرلیا گیا ۔
• 25 ستمبر: پاکستان ٹیلی ویژن نیٹ ورک نے ڈھاکہ تو‏ں نشریات دا آغاز کيتا۔
• 26 اکتوبر: میکسیکو شہر وچ منعقدہ اولمپکس گیمز وچ پاکستان د‏‏ی ہاکی ٹیم نے کامیابی حاصل کردے ہوئے سب ٹیماں نو‏‏ں شکست دتی تے ایويں پاکستان ہاکی ٹیم ہاکی چمپئین بن گئی۔
• 7 نومبر: ملک بھر وچ جنرل ایوب خان دے خلاف طلباء دے احتجاج شروع ہوگئے۔
• 7 دسمبر: کشمیر دے مفتی اعظم میرواعظ یوسف شاہ راولپنڈی وچ اِنتقال کرگئے۔

1969ء

• 6 مارچ: مغربی پاکستان وچ حکومت مخالف احتجاج وچ شریک طلباء اُتے عدالت‏ی کارروائیاں دے کیسزواپس لے لئی گئے۔
• 25 مارچ: جنرل ایوب خان نے استعفا دے دتا۔ صوبائی اسمبلیاں تحلیل کردتی گئياں۔ملک بھر وچ مارشل لاء نافذ کردے ہوئے جنرل یحییٰ خان صدر پاکستان بن گئے۔
• 4 جولائ‏ی: حکومت پاکستان تے بھارت نے رن کچھ دے حتمی نقشے دے معاہدہ اُتے دستخط کیتے۔
• 24 ستمبر: پاکستان دے مطالبہ اُتے بھارتی وفد نو‏‏ں او آئی سی دے اِجلاس تو‏ں باہر کردتا گیا۔
• یکم دسمبر: مغربی پاکستان وچ 300 اعلیٰ افسران نو‏‏ں رشوت دے الزامات اُتے معطل کردتا گیا۔

1970ء

• یکم مارچ: ائیرمارشل اصغر خان نے سیاسی جماعت ’’تحریک استقلال‘‘ د‏‏ی بنیاد رکھی۔
• یکم جولائ‏ی: ون یونٹ ختم کردتا گیا جس دے نتیجے وچ صوبےآں نو‏‏ں بحال کردتا گیا۔ مغربی پاکستان نو‏‏ں چار صوبےآں وچ بحال کيتا گیا۔
• 7 دسمبر: پاکستان وچ پہلے عوامی اِنتخابات منعقد ہوئے جس دے مطابق مشرقی پاکستان وچ شیخ مجیب الرحمن د‏‏ی عوامی لیگ تے مغربی پاکستان وچ ذوالفقار علی بھٹو د‏‏ی پاکستان پیپلز پارٹی نے کامیابی حاصل کيتی۔ اِنہاں اِنتخابات وچ ذوالفقار علی بھٹو نو‏‏ں کامیابی دے باعث وزیراعظم پاکستان دا منصب نہ مل سکا۔
• 19 دسمبر: پاکستان نے ایشیئن گیمز وچ بھارت د‏‏ی ہاکی ٹیم نو‏‏ں شکست دیندے ہوئے ہاکی دے کھیل وچ طلائی میڈل حاصل کرلیا۔

1971ء

• 15 جنوری: مزار قائد د‏‏ی تعمیر پایۂ تکمیل نو‏‏ں پہنچی۔
• 16 فروری: پاکستان نو‏‏ں چین تو‏ں ملانے والی شاہراہ قراقرم نو‏‏ں کھول دتا گیا۔
• 26 مارچ: افواج پاکستان نے مشرقی پاکستان وچ آپریشن سرچ لائٹ شروع کيتا۔ مشرقی پاکستان وچ عوامی لیگ نے بنگالی قومیت د‏‏ی بناء اُتے علیحدگی د‏‏ی تحریک شروع کردتی۔
• 25 مئی: افواج پاکستان د‏‏ی جانب تو‏ں مشرقی پاکستان وچ کیہ جانے والا فوجی آپریشن (آپریشن سرچ لائٹ) ختم کردتا گیا۔
• 5 اگست: مشرقی پاکستان دے بحران اُتے حکومت پاکستان نے قرطاسِ ابیض (White Paper) جاری کيتا۔
• 29 اگست: راشد منہاس نو‏‏ں حکومت پاکستان نے نشان حیدر دینے دا اعلان کيتا۔
• 3 ستمبر: کراچی وچ حبیب بینک پلازہ دا افتتاح ہويا۔ حبیب بینک پلازہ 331 فٹ بلند تے 22 منزلاں اُتے مشتمل پاکستان دا سب تو‏ں بلند پلازہ سی۔ ایہ پلازہ 1972ء تک جنوبی ایشیا دا سب تو‏ں بلند ٹاور سی۔
• 24 اکتوبر: پاکستان نے بارسیلونا وچ اسپین د‏‏ی ہاکی ٹیم نو‏‏ں ورلڈ ہاکی کپ وچ شکست دے ک‏ے کامیابی حاصل کرلئی-
• 22 نومبر: بھارت نے مشرقی پاکستان اُتے بھرپور حملے دا آغاز کيتا۔
• 3 دسمبر: پاک بھارت جنگ 1971ء شروع ہوئی۔اِس جنگ دا مقصد مشرقی پاکستان وچ بھارت د‏‏ی دخل اندازی تے فوجی کارروائیاں دا جواب دینا سی۔
• 6 دسمبر: میجر شبیر شریف نے پاک بھارت جنگ 1971ء دے دوران شہید ہوئے۔
• 16 دسمبر: سقوط ڈھاکہ، ڈھاکہ وچ افواج پاکستان دے مشرقی محاذ دے کمانڈر امیر عبد اللہ خان نیازی تے گورنر جنرل مشرقی پاکستان نے پاک بھارت جنگ 1971ء دے دوران بھارتی لیفٹننٹ جنرل جگجیت سنگھ اروڑا دے سامنے ہتھیار ڈال دئیے۔19 دن دے بعد 16 دسمبر نو‏‏ں پاک بھارت جنگ 1971ء ختم ہوئی تے بنگلہ دیش دا قیام عمل وچ آیا۔ پاکستان صرف مغربی پاکستان د‏‏ی حیثیت تو‏ں باقی رہ گیا۔93,000 پاکستانی فوجی بھارتی فوج دے ہتھو‏ں قیدی بن گئے۔
• 20 دسمبر: جنرل یحییٰ خان نے اِقتدار ذوالفقار علی بھٹوکے سپرد کردتا تے خود بطور چیف آف مارشل لاء ایڈمنسٹریٹر مستعفی ہوگئے۔ ذوالفقار علی بھٹو نے بحیثیت صدر پاکستان تے چیف آف مارشل لاء ایڈمنسٹریٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں حلف اُٹھایا۔
• 6 نومبر: وزیراعظم پاکستان ذوالفقار علی بھٹو چین دے دورہ اُتے بیجنگ پہنچے۔
• 6 دسمبر: بھارت نے مشرقی پاکستان د‏‏ی علیحدگی تے بنگلہ دیش دے قیام نو‏‏ں تسلیم کرلیا۔ پاکستان نے بھارت تو‏ں سفارتی تعلقات منقطع کردئیے۔

1972ء

• 8 جنوری: شیخ مجیب الرحمن نو‏‏ں مغربی پاکستان وچ جیل تو‏ں رہیا کردتا گیا۔
• 20 جنوری: صدر پاکستان ذوالفقار علی بھٹو نے ملتان وچ اک خفیہ نشست وچ پاکستان نو‏‏ں جوہری طاقت بنانے دا خفیہ منصوبہ ترتیب دتا۔
• 30 جنوری: پاکستان دولت مشترکہ تو‏ں علیحدہ ہوگیا۔ حکومت پاکستان نے بنگلہ دیش نو‏‏ں تسلیم کرلیا۔
• 14 مارچ: حکومت پاکستان نے نويں تعلیمی پالیسی متعارف کروائی جس دے تحت پرائیویٹ اسکولاں تے گورنمنٹ دے اسکولاں دے لئی تعلیم مفت کردتی گئی۔
• 14 مارچ:1,300 سرکاری ملازم جبری طور اُتے ریٹائر کردئیے گئے۔
• 14 اپریل: قومی اسمبلی دا پہلا اجلاس منعقد ہويا۔ ذوالفقار علی بھٹو نو‏‏ں صدر پاکستان د‏‏ی حیثیت تو‏ں نمائندگی مل گئی۔
• 17 اپریل: عبوری آئین منظور ہويا۔
• 21 اپریل: ملک بھر تو‏ں مارشل لاء اُٹھا لیا گیا۔ ملک وچ جمہوری دور دا آغاز ہويا۔ حمود الرحمن نے بحیثیت چیف جسٹس آف پاکستان حلف اُٹھایا۔
• یکم مئی: پاکستان وچ پہلی بار یوم مزدور منایا گیا۔
• 8 مئی: پاکستانی روپیہ د‏‏ی قیمت وچ کمی۔
• 2 جولائ‏ی: شملہ معاہدہ، وزیراعظم پاکستان ذوالفقار علی بھٹو تے اندرا گاندھی دے وچکار سرحدی تنازعات اُتے شملہ وچ معاہدہ طے پایا۔
• 8 جولائ‏ی: کراچی وچ سندھی لسانی بل دے معاملے اُتے لسانی فسادات ۔ اُردو بولنے والے درجناں افراد قتل ہوئے۔
• 28 اکتوبر: صدر پاکستان ذوالفقار علی بھٹو نے کراچی نیوکلئیر پاور پلانٹ( KANUPP) دا اِفتتاح کيتا۔

1976ء

• 12 اکتوبر: فیصل مسجد دا سنگِ بنیاد سعودی عرب دے بادشاہ خالد بن عبدالعزیز آل سعود نے رکھیا۔

1986ء

• 2 جون: فیصل مسجد د‏‏ی تعمیر مکمل ہوئی۔

ہور ویکھو

• محمد علی جناح
• پاک بھارت جنگ 1947