پاکستان دی تریخ دی ٹائم لائن(1947ء – حال)
کم جاری
1947ء– 1950ء
سودھو1947ء
سودھو- 8 جولائی: پاکستان دی پہلی آئین ساز اسمبلی نے پاکستان دی تشکیل دا منصوبہ منظور کر ليا۔
- 26 جولائی: ہندوستانی گزٹ نے پاکستان دی پہلی آئین ساز اسمبلی دی تشکیل دے متعلق تفصیلات فراہم کيتياں جنہاں وچ 69 افراد بطور وزراء دے شامل سن ۔
- 14 اگست: پاکستان معرضِ وجود وچ آیا۔
- 30 ستمبر: پاکستان اقوام متحدہ دا رکن بن گیا۔
- 27 اکتوبر: ریاست جموں کشمیر دے آخری مہاراجہ ہری سنگھ نے ریاست جموں و کشمیر دا الحاق بھارت توں کر دتا تے ریاست جموں و کشمیر اُتے بھارتی افواج قابض ہوگئياں۔
1948ء
سودھو- یکم جنوری: کشمیر دے محاذ اُتے پاک فوج تے بھارتی افواج دے وچکار کنٹرول لائن دا تعین کر دتا گیا جس توں پاک بھارت جنگ 1947 وقتی طور اُتے روک دتی گئی۔
- 2 فروری: اردو زبان نوں پاکستان دی قومی بولی قرار دے دتا گیا۔
- 9 فروری: گورنر جنرل پاکستان محمد علی جناح نے کراچی نوں پاکستان دا مستقل راجگڑھ قرار دتا۔
- یکم مئی: کشمیر اُتے پاک بھارت جنگ 1947 دا دوبارہ آغاز ہو گیا۔
- یکم جولائی: قائداعظم محمد علی جناح نے اسٹیٹ بینک آف پاکستان دا افتتاح کيتا۔
- 9 جولائی: پاکستان پوسٹ نے پاکستان دی پہلی ڈاک ٹکٹ جاری کيتی۔
- 11 ستمبر: قائداعظم محمد علی جناح کراچی وچ انتقال کرگئے۔ خواجہ ناظم الدین نے بحیثیت گورنر جنرل پاکستان حلف لیا۔
1949ء
سودھو- یکم جنوری: پاکستان تے بھارت دے وچکار لائن آف کنٹرول نوں جنگ بندی دی حد قرار دتا گیا۔ پاک بھارت جنگ 1947 اقوام متحدہ دی ثالثی اُتے بند ہو گئی۔
- 8 فروری: حکومت آزاد کشمیر نے اپنا راجگڑھ مظفر آباد نوں قرار دتا۔
- 12 مارچ: قرارداد مقاصد منظور ہوئی۔
- 21 اگست: موسیقار احمد غلام علی چھاگلہ نے پاکستان دے قومی ترانہ دی حیثیت توں پہلی بار قومی دُھن مرتب کيتی جسےریڈیو پاکستان توں نشر کيتا گیا۔ اِس دُھن وچ صرف آلاتِ موسیقی دے سازاں دی آواز موجود سی جدوں کہ لفظاں یا تحریر موجود نہ سن ۔
1951ء–1960ء
سودھو1950ء
سودھو- 4 جنوری: پاکستان نے عوامی جمہوریہ چین نوں تسلیم کر ليا تے دونے ملکاں دے درمیان دوستی کيتی راہ ہموار ہوئی۔
- فروری– مارچ: مشرقی پاکستان وچ ہندوواں تے مسلماناں دے درمیان فسادات ۔
- 8 اپریل: دہلی وچ لیاقت–نہرو معاہدہ اُتے دستخط ہوئے جس دے تحت پاکستان تے بھارت دے وچکار تقسیم ہند دے دوران پیش آنے والے معاملات نوں حل کرنا سی۔
1951ء
سودھو- 11 مئی: کراچی یونیورسٹی دا قیام عمل وچ آیا۔
- 14 جون: راولپنڈی سازش کیس دی سنوائی حیدرآباد جیل وچ شروع ہوئی۔
- 16 اکتوبر: راولپنڈی وچ وزیراعظم پاکستان لیاقت علی خان نوں قتل کر دتا گیا۔
- 17 اکتوبر: ملک غلام محمد گورنر جنرل پاکستان بنے۔
1952ء
سودھو- 12 مارچ: بلوچستان دی شاہی ریاستاں ریاست مکران، ریاست لسبیلہ، ریاست خاران تے ریاست قلات پاکستان دے حکمراناں نے پاکستان وچ ضم ہونے دے لئی مرکزی حکومت توں اِتفاق کرلیا جس دے تحت مذکورہ ریاستاں نوں صوبہ بلوچستان وچ ضم کردے ہوئے پاکستان دا حصہ قرار دتا گیا۔
- 18 مئی: تحریک ختم نبوت دا قیام عمل وچ آیا۔
- 21 اگست: پاکستان تے بھارت دے وچکار مغربی بنگال تے مشرقی بنگال دی حدود دے تعین دے لئی معاہدہ قرار پایا۔
- 22 اگست: مغربی پاکستان تے مشرقی پاکستان دے وچکار 24 گھینٹے جاری رہنے والی ٹیلی گراف سروس دا آغاز ہويا۔
- 31 دسمبر:پاکستان نیشنل اسکاؤٹس دا قیام عمل وچ آیا۔
1953ء
سودھو- 17 اپریل: محمد علی بوگرہ نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔
- 14 جولائی: بانی پاکستان محمد علی جناح کيتی جائے پیدائش وزیر مینشن نوں قومی یادگار قرار دیندے ہوئے حکومت پاکستان نے اپنی تحویل وچ لے لیا۔
- 16 اگست: پاکستان وچ پہلی بار حکومتی سطح اُتے یوم شہدائے کشمیر منایا گیا۔
- 22 نومبر: مشہور عالم دین، مؤرخ، محقق علامہ سید سلیمان ندوی 69 سال دی عمر وچ کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔
1954ء
سودھو- اپریل: اردو زبان نوں پاکستان دی قومی بولی قرار دتا گیا۔
- 14 اپریل: حکومت پاکستان نے اعلان کيتا کہ یکم مئی 1954ء توں پاکستان دا معیاری وقت دا معیاری وقت متناسق عالمی وقت توں پنج گھینٹے اگے ہوئے گا۔دراصل حکومت پاکستان نے سابقہ معیاری وقت جو متناسق عالمی وقت توں ساڈھے چار گھنٹہ اگے سی، وچ پاکستان دا معیاری وقت وچ 30 منٹ وادھا کردے ہوئے اعلان کيتا۔
- 14 اپریل: شاہ سعودی عرب سعود بن عبدالعزیز آل سعود سرکاری دورہ اُتے کراچی پہنچے۔
- یکم مئی: پاکستان دا معیاری وقت( متناسق عالمی وقت توں پنج گھنٹہ اگے) نافذ العمل ہوگیا۔
- 30 مئی: میجر جنرل اسکندر مرزا مشرقی پاکستان دے گورنر مقرر ہوئے۔
- 10 جون: بیگم رعنا لیاقت علی خان نیدرلینڈز وچ بطور پاکستانی سفیر مقرر کيتیاں گئیاں۔
- 21 جون: گورنر جنرل پاکستان نے افتخار حسین خان ممدوٹ نوں گورنر سندھ مقرر کيتا۔
- 24 جون: افتخار حسین خان ممدوٹ نے بطور گورنر سندھ حلف اُٹھایا۔
- 31 جولائی: اٹلی نال تعلق رکھنے والے کوہ پیما اردیتو دیسئیو نے پاکستان دی بلند ترین چوٹی K-2 نوں سَر کرلیا۔
- 7 اگست: گورنر جنرل پاکستان ملک غلام محمد نے حفیظ جالندھری دے لکھے ہوئے ترانہ نوں منظور کردے ہوئے اِسنوں بطور قومی ترانہ قرار دتا جس دی دُھن موسیقار احمد غلام علی چھاگلہ نے مرتب کيتی سی۔
- 13 اگست: حفیظ جالندھری دا لکھیا ہويا ترانہ پہلی بار ریڈیو پاکستان توں نشر کيتا گیا۔
- 21 ستمبر: دستور ساز اسمبلی نے اردو زبان تے بنگالی زبان نوں بیک وقت قومی بولی قرار دتا۔
- 7 اکتوبر: وزیر خارجہ پاکستان محمد ظفر اللہ خان انٹرنیشنل کورٹ آف جسٹس دے رکن بنے۔
- 24 اکتوبر: گورنر جنرل پاکستان ملک غلام محمد نے دستور ساز اسمبلی توڑ دتی جس دے نتیجے وچ صوبائی اسمبلیاں تحلیل ہوگئياں۔
- 22 نومبر:سرحد صوبائی اسمبلی نے ون یونٹ دی قرارداد منظور کرلئی-
- 25 نومبر: پنجاب صوبائی اسمبلی نے ون یونٹ دی قرارداد منظور کرلئی-
1955ء
سودھو- یکم جنوری: پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز دا قیام عمل وچ آیا۔
- 18 جنوری: افسانہ نگار، مصنف سعادت حسن منٹو لاہور وچ اِنتقال کرگئے۔
- 15 مارچ: کوٹری بیراج دا اِفتتاح ہويا۔
- 18 اپریل–24 اپریل: پاکستان دی بنڈونگ کانفرنس (انڈونیشیا) وچ شرکت۔
- 7 اگست: محمد علی بوگرہ نے وزارتِ عظمیٰ توں استعفا دے دتا۔ چوہدری محمد علی وزیراعظم پاکستان بن گئے۔
- 10 اگست: چوہدری محمد علی نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔
1956ء
سودھو- 21 فروری: پاکستان دی دستور ساز اسمبلی نے ایہ قرار دتا کہ ملک وچ وفاقی طرزِ حکومت ہوئے گا تے ملک دا نواں ناں ’’اسلامی جمہوریہ پاکستان‘‘ رکھیا جائے گا۔
- 23 مارچ: آئین پاکستاننافذ العمل ہويا جس دے تحت اسکندر مرزا صدر پاکستان بن گئے۔
- 12 ستمبر: حسین شہید سہروردی نے بحیثیت وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔
1957ء
سودھو- 2 فروری: صدر پاکستان اسکندر مرزا نے گدو بیراج دا سنگِ بنیاد رکھیا۔
- 8 مارچ: صدر پاکستان اسکندر مرزا نے کراچی وچ اسٹیٹ بینک آف پاکستان دی نويں عمارت دا سنگِ بنیاد رکھیا۔
- 11 جولائی: اسماعیلیہ فرقہ دے پیشوا تے آل انڈیا مسلم لیگ دے بانی آغا خان سوم انتقال کرگئے۔
- 24 جولائی:مولانا عبدالحمید خان بھاشانی نے سیاسی جماعت نیشنل عوامی پارٹی دی بنیاد رکھی۔
- 16 دسمبر: ملک فیروز خان نون نے بحیثیتِ وزیراعظم پاکستان حلف اُٹھایا۔
1958ء
سودھو- 14 فروری: تحریک پاکستان دے رہنماء سردار عبدالرب نشتر کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔
- 25 جون: مشرقی پاکستان وچ صدارتی طرزِ حکومت قائم ہويا۔
- 17 جولائی: پاکستان دے فلمی نگار ایوارڈز منعقد ہوئے۔
- 7 اکتوبر: پاکستان وچ پہلا مارشل لاء دا نفاذ عمل وچ آیا۔ جنرل ایوب خان چیف ایڈمنسٹریٹر آف لاء بن گئے۔
- 24 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے وزیراعظم پاکستان دی حیثیت توں حلف اُٹھایا۔
- 27 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے صدر پاکستان اسکندر مرزا نوں مستعفی ہونے اُتے آمادہ کرلیا تے خود صدر پاکستان بن گئے۔
- 2 نومبر: معزول صدر پاکستان اسکندر مرزا جلاوطنی اِختیار کردے ہوئے پاکستان توں ہجرت کرگئے۔
1959ء
سودھو- 21 مارچ: مارشل لاء دے احکامات دے مطابق پروڈا (PRODA)کا قانون تشکیل دتا گیا جس دے مطابق سیاستداناں نوں نااہل قرار دینا سی۔
- 18 اپریل: حکومت پاکستان نے اخبارات ڈیلی ٹائمز، امروز تے ہفت روزہ لیل و نہار دے لائسنس ضبط کردے ہوئے اُنہاں دی اشاعت اُتے پابندی عائد کردتی۔
- 12 جولائی: شکریہ خانم نوں پاکستان دی پہلی سواݨی پائلٹ بننے دا اعزاز حاصل ہويا۔
- 16 ستمبر: حکومت پاکستان نے اِسلامک ریسرچ انسٹیٹیوٹ دے قیام دا اعلان کيتا۔
- 26 اکتوبر: جنرل ایوب خان نے بنیادی جمہوریت دے قوانین دا اعلان کيتا۔
- 27 اکتوبر: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نوں افواج پاکستان نے فیلڈ مارشل دے عہدہ اُتے ترقی دے دی۔
1961ء–1970ء
سودھو1960ء
سودھو- 24 فروری: حکومت پاکستان نے پاکستان دے نويں راجگڑھ دا ناں اسلام آباد تجویز کيتا۔
- 23 مارچ: مینار پاکستان دا سنگِ بنیاد رکھیا گیا۔
- 31 جولائی: مزار قائد (کراچی) دا سنگِ بنیاد رکھیا گیا۔
- یکم اگست: اسلام آباد نوں پاکستان دا نواں راجگڑھ قرار دتا گیا۔
- 9 ستمبر: پاکستان نے روم وچ منعقدہ اولمپکس گیمز وچ پہلی بار طلائی میڈل حاصل کيتا جو بھارت نوں ہاکی دے میچ وچ 0–1 توں حاصل کيتا گیا سی۔
1961ء
سودھو- یکم جنوری: پاکستان وچ اعشاری نظام رائج ہويا۔
- 22 جنوری: حکومت پاکستان نے فلمی اعزازات (ایوارڈز) منعقد ہوئے۔
- 14 جون: حکومت پاکستان نے سرکاری نیوز ایجنسی (ایسوسی ایٹڈ پریس آف پاکستان ـ APP) نوں اپنی تحویل وچ لے لیا۔
- 15 جولائی: گل یاسمین نوں پاکستان دا قومی پھُل قرار دتا گیا۔
- 16 اگست: بابائے اُردو مولوی عبد الحق کراچی وچ اِنتقال کرگئے۔
1962ء
سودھو
- 27 اپریل: معروف سیاستدان ابو القاسم فضل الحق 89 سال دی عمر وچ ڈھاکہ وچ اِنتقال کرگئے۔
- 8 جون:آئین پاکستان، 1962ء نافذ العمل ہويا۔
- یکم جون: حکومتِ سوویت یونین نے فیض احمد فیض نوں ادبی خدمات دے صلے وچ لینن پرائز توں نوازیا۔
- 7 جون: پاکستان دے خلائی ادارے سپارکو نے پہلا راکٹ رہبر اول سونمیانی دے مقام توں خلاء وچ روانہ کيتا۔
1963ء
سودھو- 5 جنوری: پاکستان تے چین دے وچکار پہلا تجارتی معاہدہ تشکیل پاگیا۔
- 24 جنوری: ذوالفقار علی بھٹو پاکستان دے وزیر خارجہ بن گئے۔
- 2 مارچ: حکومت پاکستان تے چین دے وچکار سرحدی معاہدہ بیجنگ وچ دستخط ہويا جس دے مطابق چین نے کے ٹو ورگی عظیم وبلند چوٹی پاکستان دے سپرد کردتی۔
- 21 اپریل: پاکستان کونسل آف نیوزپیپرز ایڈیٹرز نے ضابطہ اخلاق مرتب کردے ہوئے نافذ کيتا۔
- 29 اکتوبر: سید امجد علی اقوام متحدہ وچ پاکستان دے مندوب مقرر ہوئے۔
1964ء
سودھو- 31 جولائی: پاکستان، ترکی تے ایران دے درمیان معاہدہ برائے علاقائی تعاون برائے ترقی طے پایا۔
- 17 ستمبر: فاطمہ جناح نے اپنے کاغذاتِ نامزدگی برائے صدارتی انتخاب الیکشن کمیشن وچ جمع کروائے۔
- 22 اکتوبر: سابق گورنر جنرل پاکستان خواجہ ناظم الدین ڈھاکہ وچ اِنتقال کرگئے۔
- 28 اکتوبر: پاکستان ہاکی ٹیم نے ٹوکیو اولمپکس وچ ہاکی دے کھیل وچ کامیابی حاصل کردے ہوئے سلور میڈل حاصل کيتا۔
- 26 نومبر: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نے پاکستان ٹیلی ویژن نیٹ ورک دا اِفتتاح کيتا جس توں پاکستان وچ ٹیلیویژن دی نشریات دا باقاعدہ آغاز ہوگیا۔
1965ء
سودھو- 2 جنوری: صدارتی انتخابات منعقد ہوئے۔ جنرل ایوب خان دوبارہ صدر پاکستان دی حیثیت توں کامیاب ہوئے۔
- 2 مارچ: صدر پاکستان جنرل ایوب خان نے چین دا دورہ کيتا۔
- 21 مارچ: قومی اسمبلی دے انتخابات منعقد ہوئے۔ پاکستان مسلم لیگ نے 150 نشستاں وچوں 120 حاصل کرلاں۔
- 30 جون: پاکستان تے بھارت دے درمیان رن کچھ دے سرحدی علاقہ دے تعین دا معاہدہ ہويا۔ استوں علاوہ رن کچھ وچ جنگ بندی دے معاہدہ اُتے دستخط ہوئے۔
- 5 اگست: پاکستان تے بھارت دے وچکار جھڑپاں دا آغاز ۔
- 6 ستمبر: پاک بھارت جنگ 1965ء، ایہ جنگ مسئلہ کشمیر اُتے دوسری وڈی جنگ سی۔
- 23 ستمبر: 17 دن دے بعد اقوام متحدہ دی ثالثی دے بعد پاک بھارت جنگ 1965ء ختم ہوگئی۔
- 22 دسمبر: پاکستان دے پہلے جوہری (ایٹمی) ری ایکٹر نے کم شروع کيتا۔
1966ء
سودھو- 10 جنوری: حکومت پاکستان تے بھارت دے درمیان پاک بھارت جنگ 1965ء دی جھڑپاں تے جنگ بندی دے معاملات اُتے تاشقند وچ روس دی ثالثی اُتے معاہدۂ تاشقند طے پایا۔
- 12 فروری: شیخ مجیب الرحمن نے اپنے چھ نکات پیش کیتے۔
- 17 جون: ذوالفقار علی بھٹو نے وزارتِ خارجہ توں استعفا دے دتا۔
- 17 ستمبر:جنرل یحییٰ خان نوں کمانڈر انچیف دے عہدہ اُتے ترقی دے دتی گئی جدوں کہ جنرل موسیٰ خان مغربی پاکستان دے گورنر مقرر ہوئے۔
- 13 نومبر: صوبہ پنجاب دے شہر منٹگمری دا ناں تبدیل کرکے ساہیوال رکھیا گیا۔
1967ء
سودھو- 9 جولائی: فاطمہ جناح کراچی وچ وفات پاگئياں۔
- 24 اگست: چٹاگانگ وچ پاکستان دی پہلی اسٹیل مل دا اِفتتاح ہويا۔
- 18 نومبر: حکومت پاکستان دی جانب توں مصر دی نامور مغنیہ اُم کلثوم نوں ستارۂ امتیاز توں نوازیا گیا۔
- 26 نومبر: نواب کالا باغ ملک امیر محمد خان نوں اُنہاں دے بیٹے نے قتل کردتا۔
- 30 نومبر: ذوالفقار علی بھٹو نے پاکستان پیپلز پارٹی دی بنیاد رکھی۔
1968ء
سودھو- 6 جنوری: اگرتلہ سازش کیس، مشرقی پاکستان دی علیحدگی توں متعلق سازش منظرعام اُتے آنے دے باعث 28 بنگالی افراد نوں گرفتار کرلیا گیا ۔
- 25 ستمبر: پاکستان ٹیلی ویژن نیٹ ورک نے ڈھاکہ توں نشریات دا آغاز کيتا۔
- 26 اکتوبر: میکسیکو شہر وچ منعقدہ اولمپکس گیمز وچ پاکستان دی ہاکی ٹیم نے کامیابی حاصل کردے ہوئے سب ٹیماں نوں شکست دتی تے ایويں پاکستان ہاکی ٹیم ہاکی چمپئین بن گئی۔
- 7 نومبر: ملک بھر وچ جنرل ایوب خان دے خلاف طلباء دے احتجاج شروع ہوگئے۔
- 7 دسمبر: کشمیر دے مفتی اعظم میرواعظ یوسف شاہ راولپنڈی وچ اِنتقال کرگئے۔
1969ء
سودھو- 6 مارچ: مغربی پاکستان وچ حکومت مخالف احتجاج وچ شریک طلباء اُتے عدالتی کارروائیاں دے کیسزواپس لے لئی گئے۔
- 25 مارچ: جنرل ایوب خان نے استعفا دے دتا۔ صوبائی اسمبلیاں تحلیل کردتی گئياں۔ملک بھر وچ مارشل لاء نافذ کردے ہوئے جنرل یحییٰ خان صدر پاکستان بن گئے۔
- 4 جولائی: حکومت پاکستان تے بھارت نے رن کچھ دے حتمی نقشے دے معاہدہ اُتے دستخط کیتے۔
- 24 ستمبر: پاکستان دے مطالبہ اُتے بھارتی وفد نوں او آئی سی دے اِجلاس توں باہر کردتا گیا۔
- یکم دسمبر: مغربی پاکستان وچ 300 اعلیٰ افسران نوں رشوت دے الزامات اُتے معطل کردتا گیا۔
1970ء
سودھو- یکم مارچ: ائیرمارشل اصغر خان نے سیاسی جماعت ’’تحریک استقلال‘‘ دی بنیاد رکھی۔
- یکم جولائی: ون یونٹ ختم کردتا گیا جس دے نتیجے وچ صوبےآں نوں بحال کردتا گیا۔ مغربی پاکستان نوں چار صوبےآں وچ بحال کيتا گیا۔
- 7 دسمبر: پاکستان وچ پہلے عوامی اِنتخابات منعقد ہوئے جس دے مطابق مشرقی پاکستان وچ شیخ مجیب الرحمن دی عوامی لیگ تے مغربی پاکستان وچ ذوالفقار علی بھٹو دی پاکستان پیپلز پارٹی نے کامیابی حاصل کيتی۔ اِنہاں اِنتخابات وچ ذوالفقار علی بھٹو نوں کامیابی دے باعث وزیراعظم پاکستان دا منصب نہ مل سکا۔
- 19 دسمبر: پاکستان نے ایشیئن گیمز وچ بھارت دی ہاکی ٹیم نوں شکست دیندے ہوئے ہاکی دے کھیل وچ طلائی میڈل حاصل کرلیا۔
1971ء
سودھو- 15 جنوری: مزار قائد دی تعمیر پایۂ تکمیل نوں پہنچی۔
- 16 فروری: پاکستان نوں چین توں ملانے والی شاہراہ قراقرم نوں کھول دتا گیا۔
- 26 مارچ: افواج پاکستان نے مشرقی پاکستان وچ آپریشن سرچ لائٹ شروع کيتا۔ مشرقی پاکستان وچ عوامی لیگ نے بنگالی قومیت دی بناء اُتے علیحدگی دی تحریک شروع کردتی۔
- 25 مئی: افواج پاکستان دی جانب توں مشرقی پاکستان وچ کیہ جانے والا فوجی آپریشن (آپریشن سرچ لائٹ) ختم کردتا گیا۔
- 5 اگست: مشرقی پاکستان دے بحران اُتے حکومت پاکستان نے قرطاسِ ابیض (White Paper) جاری کيتا۔
- 29 اگست: راشد منہاس نوں حکومت پاکستان نے نشان حیدر دینے دا اعلان کيتا۔
- 3 ستمبر: کراچی وچ حبیب بینک پلازہ دا افتتاح ہويا۔ حبیب بینک پلازہ 331 فٹ بلند تے 22 منزلاں اُتے مشتمل پاکستان دا سب توں بلند پلازہ سی۔ ایہ پلازہ 1972ء تک جنوبی ایشیا دا سب توں بلند ٹاور سی۔
- 24 اکتوبر: پاکستان نے بارسیلونا وچ اسپین دی ہاکی ٹیم نوں ورلڈ ہاکی کپ وچ شکست دے کے کامیابی حاصل کرلئی-
- 22 نومبر: بھارت نے مشرقی پاکستان اُتے بھرپور حملے دا آغاز کيتا۔
- 3 دسمبر: پاک بھارت جنگ 1971ء شروع ہوئی۔اِس جنگ دا مقصد مشرقی پاکستان وچ بھارت دی دخل اندازی تے فوجی کارروائیاں دا جواب دینا سی۔
- 6 دسمبر: میجر شبیر شریف نے پاک بھارت جنگ 1971ء دے دوران شہید ہوئے۔
- 16 دسمبر: سقوط ڈھاکہ، ڈھاکہ وچ افواج پاکستان دے مشرقی محاذ دے کمانڈر امیر عبد اللہ خان نیازی تے گورنر جنرل مشرقی پاکستان نے پاک بھارت جنگ 1971ء دے دوران بھارتی لیفٹننٹ جنرل جگجیت سنگھ اروڑا دے سامنے ہتھیار ڈال دئیے۔19 دن دے بعد 16 دسمبر نوں پاک بھارت جنگ 1971ء ختم ہوئی تے بنگلہ دیش دا قیام عمل وچ آیا۔ پاکستان صرف مغربی پاکستان دی حیثیت توں باقی رہ گیا۔93,000 پاکستانی فوجی بھارتی فوج دے ہتھوں قیدی بن گئے۔
- 20 دسمبر: جنرل یحییٰ خان نے اِقتدار ذوالفقار علی بھٹوکے سپرد کردتا تے خود بطور چیف آف مارشل لاء ایڈمنسٹریٹر مستعفی ہوگئے۔ ذوالفقار علی بھٹو نے بحیثیت صدر پاکستان تے چیف آف مارشل لاء ایڈمنسٹریٹر دی حیثیت توں حلف اُٹھایا۔
- 6 نومبر: وزیراعظم پاکستان ذوالفقار علی بھٹو چین دے دورہ اُتے بیجنگ پہنچے۔
- 6 دسمبر: بھارت نے مشرقی پاکستان دی علیحدگی تے بنگلہ دیش دے قیام نوں تسلیم کرلیا۔ پاکستان نے بھارت توں سفارتی تعلقات منقطع کردئیے۔
1972ء
سودھو- 8 جنوری: شیخ مجیب الرحمن نوں مغربی پاکستان وچ جیل توں رہیا کردتا گیا۔
- 20 جنوری: صدر پاکستان ذوالفقار علی بھٹو نے ملتان وچ اک خفیہ نشست وچ پاکستان نوں جوہری طاقت بنانے دا خفیہ منصوبہ ترتیب دتا۔
- 30 جنوری: پاکستان دولت مشترکہ توں علیحدہ ہوگیا۔ حکومت پاکستان نے بنگلہ دیش نوں تسلیم کرلیا۔
- 14 مارچ: حکومت پاکستان نے نويں تعلیمی پالیسی متعارف کروائی جس دے تحت پرائیویٹ اسکولاں تے گورنمنٹ دے اسکولاں دے لئی تعلیم مفت کردتی گئی۔
- 14 مارچ:1,300 سرکاری ملازم جبری طور اُتے ریٹائر کردئیے گئے۔
- 14 اپریل: قومی اسمبلی دا پہلا اجلاس منعقد ہويا۔ ذوالفقار علی بھٹو نوں صدر پاکستان دی حیثیت توں نمائندگی مل گئی۔
- 17 اپریل: عبوری آئین منظور ہويا۔
- 21 اپریل: ملک بھر توں مارشل لاء اُٹھا لیا گیا۔ ملک وچ جمہوری دور دا آغاز ہويا۔ حمود الرحمن نے بحیثیت چیف جسٹس آف پاکستان حلف اُٹھایا۔
- یکم مئی: پاکستان وچ پہلی بار یوم مزدور منایا گیا۔
- 8 مئی: پاکستانی روپیہ دی قیمت وچ کمی۔
- 2 جولائی: شملہ معاہدہ، وزیراعظم پاکستان ذوالفقار علی بھٹو تے اندرا گاندھی دے وچکار سرحدی تنازعات اُتے شملہ وچ معاہدہ طے پایا۔
- 8 جولائی: کراچی وچ سندھی لسانی بل دے معاملے اُتے لسانی فسادات ۔ اُردو بولنے والے درجناں افراد قتل ہوئے۔
- 28 اکتوبر: صدر پاکستان ذوالفقار علی بھٹو نے کراچی نیوکلئیر پاور پلانٹ( KANUPP) دا اِفتتاح کيتا۔
1976ء
سودھو- 12 اکتوبر: فیصل مسجد دا سنگِ بنیاد سعودی عرب دے بادشاہ خالد بن عبدالعزیز آل سعود نے رکھیا۔