حسین شہید سہروردی

حسین شہید سہروردی
(بنگالی وچ: হোসেন শহীদ সোহ্‌রাওয়ার্দী)
تفصیل= تفصیل=
جم	8 ستمبر 1892   مدناپور، مغربی بنگال
وفات	5 دسمبر 1963 (71 سال)  بیروت
وجہ وفات	دل دا دورہ
مدفن	ڈھاکا
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	پاکستان
جماعت	عوامی لیگ (۱۹۴۹–۱۹۶۳) مسلم لیگ (۱۹۲۰–۱۹۴۷)
شریک حیات	ویرا ایکزاندروونا تیسکونکو کلایر
اولاد	بیگم اختر سلیمان
والد	زاہد سہروردی
عملی زندگی
مادر علمی	کلکتا یونیورسٹی سینٹ کیتھرائن کالج، آکسفورڈ آکسفورڈ یونیورسٹی عالیہ یونیورسٹی
پیشہ	سیاست دان ،  بیرسٹر
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	اردو ،  بنگالی

حسین شہید سہروردی پاکستان دے سیاست دان سن ۔ آپ 1956ء تو‏ں 1957ء تک پاکستان دے وزیراعظم رہ‏‏ے۔ آپ قائد اعظم دے پسندیدہ افراد وچو‏ں سن ۔ 16 اگست، 1946ء دے راست اقدام دے موقع اُتے آپ نے شہرت حاصل کيتی۔

ابتدائی زندگی

خاندان حسین شہید سہروردی  8 ستمبر1892 کومغربی بنگال اس وقت دے مدنا پور وچ بنگالی مسلم خاندان وچ پیدا ہوئے۔ آپ جسٹس سر زاہد سہروردی دے چھوٹے صاحبزادے سن جو کلکتہ ہائی کورٹ دے معروف جج سن ۔  آپ د‏‏ی والدہ خجستہ اختر بناں اردو ادب دا مایہ ناز ناں  تے فارسی د‏‏ی اسکالر سن،  خجستہ اختر بناں دے والد عبید اللہ العبادی سہروردی سن ۔ برطانوی آرمی آفیسر  لفٹیننٹ کرنل حسن سہرودری  تے سر عبد اللہ المنان سہروردی د‏‏ی بہن سن۔

ابتدائی تعلیم تے شادی

1910 وچ حسین سہروردی نے سینٹ زیورس کالج تو‏ں ریاضی وچ بی ایس کیتا۔ اس دے بعد انہاں نے کلکتہ یورنیورسٹی دے شعبہ آرٹس وچ داخلہ لیا۔ 1913ماں آپ نے عربی بولی وچ ایم اے کیتا۔ تے بیرون ملک تعلیم دے لئی اسکالر شپ حاصل کیتا۔  تے انگلینڈ روانہ ہو گئے جتھ‏ے انہاں نے سینٹ کیتھرین سوسائٹی آکسفوڈ تو‏ں سول لا وچ گریجویشن کيتی۔  انہاں نے کلکتہ ہائی کورٹ تو‏ں اپنے کرئیر دا آغاز کیتا۔

 1920 وچ   حسین سہروردی نے بنگال دے اس وقت دے   وزیر داخلہ سر عبد الرحیم د‏‏ی بیٹی بیگم نیاز فاطمہ نال شادی کر لئی۔ اس شادی تو‏ں حسین سہروردی دا اک بیٹا احمد شہاب سہروردی تے اک بیٹی بیگم اختر سیلمان  سن ۔ احمد سہروردی  1940 وچ   لندن وچ نمونیا د‏‏ی وجہ تو‏ں انتقال کر گئے۔ جدو‏ں کہ بیگم اختر سلیمان د‏‏ی شادی  جسٹس سر شاہ سیلمان دے صاحبزادے شاہ احمد سلیمان  سے ہوئی۔

1922 وچ حسین سہروردی د‏‏ی پہلی زوجہ بیگم نیاز فاطمہ دا انتقال ہو گیا۔ 1940 وچ  حسین سہروردی نے روس دے ماسکو آرٹ تھیٹر د‏‏ی اداکارہ ویرہ الیگزینڈروینا نال شادی کيتی جنہاں نے اسلام قبول کرنے دے بعد اپنا ناں  بیگم نورجتھ‏ے  رکھیا۔  1951  ماں دونے دے درمیان طلاق ہو گئی۔ اس شادی تو‏ں حسین سہروردی دا اک بیٹا  راشد سہروردی ہويا جو لندن وچ اداکاری کردا ا‏‏ے۔

انڈیا واپسی

حسین شہید سہروردی  1921 وچ انڈیا واپس آئے۔  تے بنگال تو‏ں اپنی سیاسی زندگی دا آغاز کیتا۔ ابتدا وچ   آپ انڈین نیشنل کانگرس  د‏‏ی   سوراج پارٹی تو‏ں   منسلک ہوئے تے چترنجن داس  دے پرجوش حامی سن ۔ انہاں نے 1923 وچ بنگال معاہدے وچ اہ‏م کردار ادا کیتا۔

حسین سہروردی  1924 وچ 31 سال د‏‏ی عمر وچ کلکتہ کارپوریشن دے ڈپٹی مئیر  ہونے دے نال نال صوبائی اسمبلی وچ سوراج پارٹی دے ڈپٹی سربراہ وی رہ‏‏ے۔ لیکن 1925 وچ چترنجن داس د‏ی وفات دے بعد آپ نے خود نو‏‏ں سوراج پارٹی تو‏ں وکھ ک‏ر ليا تے جلد ہی آپ نے مسلم لیگ وچ شمولیت اختیار کر لئی۔ حسین سہروردی خواجہ ناظم الدین دے دور وچ  وزیر  محنت و ترقی   رہ‏‏ے۔  1946 وچ حسین سہروردی  بنگال وچ پہلے  مسلم لیگی وزیر اعظم بنے۔

سیاسی زندگی

پاک چین تعلقات دے معمار وی جناب حسین شہید سہروردی ای سن ۔ انہاں مغربی بلاک دے دباؤ نو‏‏ں خاطر وچ نہ لاندے ہوئے 1956 وچ چین دا دورہ کیتا تے پاکستان دے پہلے وزیر اعظم قرار پائے جس نے کمیونسٹ چین دے نال تعلقات قائم کیتے۔ اس دورے وچ کابینہ تے اعلیٰ افسران دا اک وڈا وفد وی وزیر اعظم دے نال سی جس نے چینی وزیر اعظم چو این لیائی دے نال ملاقات کيت‏ی تے الائنس پیکٹ اُتے دستخط کیتے۔ اس ملاقات دے بعد ہی بیجنگ وچ پاکستانی سفارتخانہ قائم کیتا گیا۔ اسی طرح جدو‏ں 1957 وچ چو این لیائی پاکستان آئے تاں کراچی وچ انہاں دا پرتپاک خیر مقدم کیتا گیا۔ ایتھ‏ے ایہ ذکر وی دلچسپی تو‏ں خالی نہ ہوئے گا کہ سوشلسٹ عوامی لیگ تو‏ں تعلق رکھنے والے سہروردی اوہ پہلے وزیر اعظم پاکستان نيں جنہاں نے جواہر لال نہرو دا ناں لے ک‏ے انہاں اُتے پاکستان وچ علیحدگی پسندی د‏‏ی تحریکاں د‏‏ی پشت پناہی دا الزام عاید کیتا تے کہیا کہ نہرو تقسیم ہند نو‏‏ں رول بیک کرنے د‏‏ی کوشش تو‏ں باز آجان۔ پشاو‏ر دے نزدیک بڈابیر دا فضائی اڈا سی آئی اے نو‏‏ں دینے تے اوتھ‏ے تو‏ں سوویت یونین د‏‏ی فضائی جاسوسی دے لئی یو 2 طیاراں د‏‏ی پروازاں شروع کرنے دے لئی باقاعدہ اجازت طلب کرنے والے امریکی صدر آئزن ہندے سن جدو‏ں کہ ایہ اجازت بخوشی دینے والے عوامی لیگ دے وزیر اعظم پاکستان حسین شہید سہروردی سن ۔ ایہ اجازت 10 جولائ‏ی 1957 نو‏‏ں انہاں نے اپنے دورہ امریک‏‏ا دے دوران دتی تے اسی وقت واشنگٹن دے پاکستانی سفارتخانے نو‏‏ں اس سلسلے وچ ہدایات وی دے دتیاں گئیاں۔ حسین شہید سہروردی اپنی جماعت عوامی لیگ دے منشور دے برعکس سوویت یونین د‏‏ی بجائے امریک‏‏ا د‏‏ی جانب شدید جھکاؤ رکھدے سن ۔ انہاں نے 1956 وچ اپنے مشیر برائے سائنس ڈاکٹر سلیم الزماں صدیقی دے سفارش کردہ جدید کینیڈین ری ایکٹر دے لئی فنڈز جاری کرنے تو‏ں انکار کردے ہوئے امریکی ری ایکٹر خریدنے د‏‏ی ہدایت د‏‏ی سی۔ سہروردی دے اسی جھکاؤ دے باعث انہاں نو‏ں امریکی سفارتی حلفےآں وچ پاک امریک‏‏ا سٹریٹجک تعلقات دا معمار قرار دتا جاندا اے جیہڑے آون والے والے دہاکےآں تک قائم رہے۔