نبوت عامہ
| اصول دین | توحید • عدل • نبوت • امامت • قیامت |
|---|---|
| فروع دین | نماز • روزہ • حج • زکٰوۃ • خمس • جہاد • امر بالمعروف • نہی عن المنکر • تولی • تبری |
| اسلامی احکم دے مآخذ | قرآن • سنت • عقل • اجماع • قیاس(اہل سنت) |
| اہم شخصیتاں | پیغمبر اسلامؐ • اہل بیت • ائمہؑ • خلفائے راشدین(اہل سنت) |
| اسلامی مکاتب | شیعہ: امامیہ • زیدیہ • اسماعیلیہ • اہل سنت: سلفیہ • اشاعرہ • معتزلہ • ماتریدیہ • خوارج ازارقہ • نجدات • صفریہ • اباضیہ |
| مقدس شہر | مکہ • مدینہ • قدس • نجف • کربلا • کاظمین • مشہد • سامرا • قم |
| مقدس مقامات | مسجد الحرام • مسجد نبوی • مسجد الاقصی • مسجد کوفہ • حائر حسینی |
| اسلامی حکومتاں | خلافت راشدہ • اموی • عباسی • قرطبیہ • موحدین • فاطمیہ • صفویہ • عثمانیہ |
| اعیاد | عید فطر • عید الاضحی • عید غدیر • عید مبعث |
| مناسبتاں | پندرہ شعبان • تاسوعا • عاشورا • شب قدر • یوم القدس |
نبوت عامہ ایہ اک کلامی اصطلاح اے جس دا معنی اے ایسا مجموعہ جس وچ نبوت دے متعلق مباحث بیان ہوئے ہاں. نبوت عامہ دے مقابلے وچ نبوت خاصہ اے کہ جس وچ صرف اک شخص پیغمبر اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی پیغمبری دے بارے وچ بحث ہوئی اے . نبوت عامہ دے بعض مسائل تھلے لکھے نيں: بعثت انبیاء دی ضرورت، عصمت انبیاء، پیغمبراں نوں پہچاننے دا طریقہ. بعثت انبیاء دی ضرورت نوں ثابت کرنے دی اہم دلیل "قاعدہ لطف" اے تے نبوت عامہ وچ انبیاء(ع) دی شناخت دی اہم دلیل معجزہ اے .
معنی
سودھونبوت عامہ، اک کلامی اصطلاح اے جس دا مطلب مباحث دا ایسا مجموعہ جس وچ پیغمبری دے بارے وچ کلی طور اُتے بیان ہويا اے .[۱] نبوت عامہ، نبوت خاصہ دی طرح کسی خاص پیغمبر توں مختص نئيں اے .[۲] تے نبوت دے مشترک مسائل جداں کہ پیغمبراں دے وجود دا فلسفہ (بعثت انبیاء دی ضرورت)، [۳] پیغمبری نوں اثبات کرنے دا طریقہ [۴]اور پیغمبراں دی عصمت [۵] دے بارے وچ بحث ہوئی اے .[۶]
نبوت عامہ دے مباحث
سودھونبوت عامہ دے بارے وچ کلامی کتاباں وچ جو اہم مسائل بیان ہوئے نيں اوہ تھلے لکھے نيں: بعثت انبیاء دی ضرورت،[۷] پیغمبراں نوں پہچاننے دا طریقہ، [۸] انبیاء دی عصمت [۹]اور نبوت دے فائدے.[۱۰]
بعثت انبیاء دی ضرورت
سودھواس دی اک دلیل اجتماعی قانون دا لازمی ہونا تے چونکہ انسان انہاں قوانین نوں عادلانہ طور اُتے جاری کرنے دی صلاحیت نئيں رکھدا تے انسان تکامل اُتے پہنچنے دے راستے توں ناواقف اے ،اسی لئے انبیاء دی بعثت دے ضروری ہونے اُتے بحث ہوئی اے .[۱۱] دوسری دلیل دا عنوان "قاعدہ لطف" اے .[۱۲] "قاعدہ لطف" بعثت انبیاء دی اہم دلیل اے .[۱۳]
پیغمبراں دی پہچان دے طریقے
سودھوایتھے اُتے جس دلیل دے بارے وچ زیادہ بحث کيتی گئی اے اوہ معجزہ اے .[۱۴] معجزہ ایداں دے حیرت انگیز کم نوں کہندے نيں جسنوں انبیاء اپنی نبوت دے اثبات [۱۵] دے لئی انجام دیندے نيں تے کوئی انہاں توں مقابلہ کرنے دی طاقت نئيں رکھدا.[۱۶]
انبیاء دی عصمت
سودھوانسان وچ گناہاں نوں ترک کرنے دی جو توانائی اے اسنوں عصمت کہندے نيں.[۱۷] مسلمان متکلمین اس نظر اُتے اتفاق رکھدے نيں کہ انبیاء معصوم نيں. البتہ عصمت دی جزئیات دے بارے وچ اختلاف نظر پایا جاندا اے .[۱۸] انہاں نے انبیاء دی عصمت دے بارے وچ عقلی تے نقلی دلائل پیش کيتے نيں.[۱۹] عقلی دلیل ایہ کہ جے پیغمبر گناہ انجام دتیاں تاں لوکاں دا اعتماد ختم ہو جائے گا تے ایہ ممکن نئيں کہ جو پیغمبر لوکاں دی ہدایت دے لئی مبعوث ہويا اے اس اُتے اعتماد نہ کيتا جائے تے ایہ انبیاء دے مقصد بعثت دے خلاف اے .[۲۰]
نبوت دے فائدے
سودھوکلامی کتاباں وچ نبوت دے فائدے دے بارے وچ وی بحث ہوئی اے، مثال دے طور اُتے نصیر الدین طوسی نے کتاب تجرید الاعتقاد وچ نبوت دے نو فائدے ذکر کيتے نيں [۲۱] کہ جنہاں وچوں بعض تھلے لکھے نيں: معارف دین دا بیان، تے عقل دی تائید، انسان دی علمی قوت و استعداد نوں نکھارنا، احکام شرعی دی تعلیم تے اجتماعی قوانین نوں جاری کرنا.[۲۲]
متعلقہ مضامین
سودھو- نبوت خاصہ
حوالے
سودھو- ↑ مطہری، مجموعہ آثار، ۱۳٧٧ش، ج۴، ص۵۲۶، ۵۲٧؛ سبحانی، عقاید اسلامی، ۱۳٧۹ش، ص۲۲۶؛ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ مطہری، مجموعہ آثار، ۱۳٧٧ش، ج۴، ص۵۲۶، ۵۲٧؛ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ ربانی گلپایگانی، عقائد استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۲۹.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳٧.
- ↑ ربانی گلپائگانی، عقائد استدلالی، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۳۴.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۴.
- ↑ سبحانی، عقائد اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳٧۹ش، ص۲۲۸.
- ↑ نک سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶.
- ↑ نک سبحانی، عقائد اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳٧۹ش، ص۲۸۴.
- ↑ نک سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۵.
- ↑ سبحانی، عقائد اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳٧۹ش، ص۲۲۸، ۲۳۳، ۲۳۴.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ربانی گلپائگانی، «قاعده لطف و وجوب امامت»، ص۱۱۱؛ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۳.
- ↑ بری نمونہ نک عیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸ش، ج۲، ۳۸؛ سبحانی، عقائد اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، ۱۳٧۹ش، ص۲۴۳.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳٧۴ش، ج۸، ص۳۵۸.
- ↑ مفید، النکت الاعتقادیہ، ۱۴۱۳ق، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص۹۶.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص٧۰.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص٧۰.
- ↑ نک سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی٧، ۱۳۸۸، ج۲، ص٧۵.
- ↑ نک سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی، ۱۳۸۸، ج۲، ص٧۶.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی٧، ۱۳۸۸، ج۲، ص۱۵.
- ↑ سعیدیمہر، آموزش کلام اسلامی٧، ۱۳۸۸، ج۲، ص۱۵، ۱۶.
مآخذ
سودھو- جرجانی، میر سید شریف، التعریفات، تہران، ناصر خسرو، ۱۴۱۲ق.
- ربانی گلپائگانی، علی، عقاید استدلالی، قم، مرکز نشر ہاجر، چاپ چہارم، ۱۳۹۲ش.
- ربانی گلپائگانی، علی، «قاعده لطف و وجوب امامت»، انتظار موعود، ش۵، ۱۳۸۱ش.
- سبحانی، جعفر، عقاید اسلامی در پرتو قرآن، حدیث و عقل، قم، مؤسسہ بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
- سعیدیمہر، محمد، آموزش کلام اسلامی(راہنماشناسی-معادشناسی)، قم، کتاب طہ، چاپ ششم، ۱۳۸۸ش.
- مطہری، مرتضی، مجموعہ آثار استاد شہید مطہری، تہران، صدرا، چاپ چہارم، ۱۳٧٧ش.
- مفید، محمد بن محمد، النکت الاعتقادیہ، قم، الموتمر العالمی، ۱۴۱۳ق.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ، تہران، دار الکتب الاسلامیہ، ۱۳٧۴ش.
- موسوی سیدجمال الدین و محمدتقی شاکر اشتیجہ، «قاعده لطف و ادلّہ نقلی آن»، معرفت، ش۱۹۵، ۱۳۹۲ش.