وکیپیڈیا

شال پیر بابا

خواجہ نقر الدین شال پیر تے انہاں دے بھائیاں نے چشت افغانستان تو‏ں اپنے خاندان عزیز و اقارب قبرستان تے وطن نو‏‏ں خیرباد کہہ ک‏ے صرف خلقِ خدا د‏‏ی بھلائی و ہدایت د‏‏ی غرض تو‏ں انجان سرزمین دا رخ کيتا تے بلوچستان دے طول و عرض وچ پھیل گئے، گزٹیر آف بلوچستان وچ آپ دا ناں خواجہ ناصر الدین درج اے تے شجرہ جات وچ خواجہ نقر الدین لکھیا اے، البتہ مقامی لوکاں وچ آپ شال پیر تے نوگزہ بابا دے ناں تو‏ں مشہور نيں۔ خواجہ نقر الدین شال پیر د‏‏ی اولاد اج بلوچستان تے سندھ وچ کثیر تعداد وچ آباد اے، حضرت عمر تو‏ں روایت اے کہ ميں نے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نو‏‏ں فرماندے ہوئے سُنا اے کہ ( دنیا دا ہر حسب و نسب موت تو‏ں محو و نابود ہوئے جاندا اے مگر میرا حسب و نسب موت تو‏ں کدی محو و نابود نہ ہوئے گا) -[۱]

سید خواجہ نقرالدین مودودی چشتی بمقام کوئٹہ چھاونی
فائل:Mmx2.jpg
سید خواجہ نقرالدین مودودی چشتی بمقام کوئٹہ چھاونی

تاریخی پس منظر

سودھو

مختصر تریخ

سودھو

کوئٹہ دا قدیم تے ابتدائی ناں کوٹہ سی چونکہ قدیم شہر مٹی دے ٹیلے دے اُتے واقع سی، کوٹہ پشتو بولی دا لفظ اے اس دے معنی نيں مٹی دا ڈھیر، افغانستان دے بادشاہ احمد شاہ ابدالی دے دور وچ اسنو‏ں شال کوٹ دا ناں دتا گیا تے ایہ رفتہ رفتہ تبدیل ہُندے انگریز دور وچ ایہ کوئٹہ مشہور ہويا سید خواجہ نقرالدین مودودی چشتی شال پیر 600 برس پہلے چشت افغانستان تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے ايس‏ے ٹیلے دے نیڑے آباد ہوئے تے وفات دے بعد اس تو‏ں کچھ فاصلے اُتے آپ نو‏‏ں دفنایا گیا، ایہ علاقہ ہن فوجی چھاونی وچ شامل اے کوئٹہ دا قدیم ناں شال کوٹ سی۔ اس دے توسط تو‏ں آپ دا لقب شال پیر بابا مشہور ہويا۔ آپ دا مزار اقدس پاکستان دے صوبہ بلوچستان دے راجگڑھ کوئٹہ چھاونی دے علاقہ قلعہ میری خان قلات دے نیڑے واقع اے، آپ د‏‏ی آمد دے وقت کوئٹہ اک چھوٹا جہا قصبہ سی۔ آپ دے والد محترم دا ناں نصرالدین خواجہ ولید[ مودودی چشتی اے، جنہاں دا مزار چشت ھرات، افغانستان وچ اے، آپ ایتھ‏ے دے مقامی لوکاں وچ نوگزہ بابا دے ناں تو‏ں مشہور نيں، جو آپ دے قبر د‏‏ی طوالت د‏‏ی وجہ تو‏ں اے، خواجہ نقر الدین مودودی چشتی دے جم تریخ و وفات دے بارے وچ درست علم نئيں اے مگر آپ دے بھائی خواجہ ابراہیم یکپاسی[ دا جم تریخ 1359ء تے موت تریخ 1455ء دسی گئی اے، جس دے حساب تو‏ں آپ د‏‏ی عمر 96 برس بندی اے، آپ دے دوسرے بھائی خواجہ نظام الدین علی د‏‏ی جم تریخ 1308ء تے وفات 1405ء دسی گئی اے، جس دے حساب تو‏ں آپ د‏‏ی عمر 97 برس بندی اے، آپ دے فرزند حضرت خواجہ ولی مودودی چستی کرانی دے مقام اُتے دفن نيں-[۲][۳]

ہجرت

سودھو

چونکہ آپ دے چشت تو‏ں کوئٹہ ہجرت دے وقت دا درست تعین نئيں ہوئے سکدا مگر آپ تِناں بھائیاں دے ولادت تے وفات دے تواریخ دے حساب تو‏ں ایہ افغانستان دے بادشاہ امیر تیمور دا زمانہ سی، جو تیمور لنگ دے ناں تو‏ں وی مشہور سن (پیدائش: ـ 1335ء، وفات: ـ 1405ء) امیر تیمور دا شمار سکندر اعظم تے چنگیز خان دے نال دنیا دے تن سب تو‏ں وڈے فاتح سپہ سالاراں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اس دے فتوحات دا سلسلہ اس د‏ی موت تک پورے 37 سال جاری رہیا۔ 1374ء وچ کاشغر تے 1379ء وچ خوارزم اُتے قابض ہوئے گیا۔

1381ء وچ ہرات دے خاندان نو‏‏ں اطاعت اُتے مجبور کيتا اگلے سال نیشاپور تے اس دے نواح اُتے قبضہ کيتا اور1383ء وچ قندھار تے سیستان اُتے قبضہ کيتا۔ 1386ء وچ اس نے ایران د‏‏ی مہم دا آغاز کيتا 1391ء وچ تیمور نے خان توقتمش دے خلاف لشکر کشی د‏‏ی 1392ء وچ ایران وچ نويں لشکر کشی دا آغاز کيتا 1395ء نو‏‏ں توقتمش نو‏‏ں اک ہور شکست فاش دی۔ دسمبر 1398ء وچ دہلی نو‏‏ں فتح کرنے بعد اوہ میرٹھ گیا 1399ء وچ سمرقند تو‏ں روانہ ہويا تے تبریز پہنچیا 1402ء انقرہ نو‏‏ں فتح کيتا 18 فروری 1405ء نو‏‏ں اس دا انتقال ہوئے گیا۔ اس د‏ی لاش نو‏‏ں سمرقند لیا ک‏ے دفنایا گیا۔ امیر تیمور دے زمانے وچ کوئٹہ تے چشت ہرات اک ہی ملک دا حصہ سن - خواجہ نقرالدین شال پیر تے اس دے بھائیاں نے ايس‏ے دور وچ چشت افغانستان تو‏ں بلوچستان ہجرت د‏‏ی سی،[۴]

جاگیر

سودھو

تریخ شال کوٹ

سودھو

کوئٹہ دا قد یم ناں شال کوٹ سی۔ اس دے توسط تو‏ں آپ دا لقب شال پیر بابا مشہورہويا، احمد شاہ درانی د‏‏ی دورے سلطنت ( 1747ء تو‏ں 1823ء) تک افغانستان اُتے رہی۔ 1765 دا زمانہ آیا سکھاں نے پنجاب وچ قتل و غارت گری دا بازار گرم کیہ ہویا سی۔ اک مہم اُتے خان آف قلا ت میر نصیر خان وی احمد شاہ ابدالی دے ہمرا سکھاں د‏‏ی سرکوبی دے لئی پنجاب د‏‏ی طرف روانہ ہوئے گئے۔ اس کامیاب مہم تو‏ں واپسی دے بعد احمد شاہ ابدالی نے میر نصیر خان نو‏‏ں ہڑند تے داجل دے علا قے بطور انعام دیے۔ ايس‏ے زمانے وچ جدو‏ں احمد شاہ ابدالی مشرقی ایران د‏‏ی مہم تو‏ں واپس ہوئے تاں اس نے میر نصیر خان د‏‏ی والدہ بی بی مریم نو‏‏ں کوئٹہ دا علا قہ ایہ کہندے ہوئے دتا کہ ایہ آپ د‏‏ی شال اے ( شال دا مطلب دوپٹہ ہُندا اے )۔ ايس‏ے دن تو‏ں کوئٹہ دا ناں شال کوٹ مشہور ہويا تے ایہ ریاست قلات دا حصہ بن گیا۔ اس تو‏ں پہلے کوئٹہ صوبہ قندھار دا اک ضلع سی،

علاقہ دشت و میان غنڈی تو‏ں شیخ ماندہ

سودھو

غنڈی فارسی زبان دا لفظ اے اس دے معنی چھوٹی پہاڑی دے نيں ـ تے میان غنڈی دو پہاڑیاں دے درمیان وچ دا علاقہ اے، ایہ علاقہ ہزار گنجی نیشنل پارک کوئٹہ تو‏ں شروع ہوک‏ے ہوائی گرونڈ دشت کمبیلان اُتے مشتمل سی جس دا رقبہ ہزاراں ایکڑ تھاـ ایہ علاقہ قیام پاکستان تو‏ں پہلے انگریز حکومت نے ایر پورٹ دے لئی سادات تو‏ں جبراً لے لی تے اوتھ‏ے اُتے ایر پورٹ تعمیر د‏‏ی قیام پاکستان دے بعد اس ایرپورٹ نو‏‏ں ترک کيتا گیا تے نواں ایرپورٹ بمقام سمنگلی ایربیس بنایا گیا مگر سادات د‏‏ی زمین انہاں نو‏‏ں واپس نہ کيتی گئی تے اس رقبہ اُتے بلوچ اقوام بزور طاقت قابض ہوئے گئے سادات مودودی چشتیہ د‏‏ی جاگیر موضع شیخ ماندہ تو‏ں شروع ہوئے ک‏ے تیرہ سنگ میل واقع مستونگ روڈ تک پھیلا ہويا سی جس وچ میان غنڈی، ہزار گنجی، کوہ چلتن، موضع خشکابہ سادات، موضع شمو زائی، شادین زائی، سردار کاریز، موضع خلی، گلزار، موضع کرانی، کرخسہ، بروری، شیخ ماندہ تو‏ں سمنگلی دے علاقے شامل سن تے اج وی ایہ ریکارڈ لینڈ ریونیو وچ موجود اے تے تحصیل کوئٹہ وچ زیرکار اے ـ

سادات د‏‏ی زیادہ اراضی بلوچ اقوام نے غصب د‏‏ی جس د‏‏ی موجودہ مثال موضع خشکابہ سادات وچ اج وی دیکھی جا سکدی اے جتھے بلوچستان دے نواباں سرداراں منسٹرز تو‏ں لےک‏ے عام لینڈ مافیا تک سب قبضہ گری وچ مصروف نظر آندے نيں، بلکہ خود حکومت پاکستان نے وی نیو سبزی منڈی، نیو بس اڈا، نیو ٹرک اڈا، ہزار گنجی نیشنل پارک دے ناں اُتے ہزاراں ایکڑ رقبہ غصب کيتاـ 1223ھ بمطابق 1808ء دا اک سند جاری شدہ از خان آف قلات محراب خان جس وچ تحریر اے کہ آز حد تپہ سفیتک یعنی حد تیرہ میل تو‏ں حد کرخسہ بروری سادات د‏‏ی ملکیت وچ دست اندازی تو‏ں اقوام ریسانی نو‏‏ں منع کيتا گیا اے ـ[۵]

کوہ چلتن

سودھو

چلتن دا شمار بلوچستان دے سب تو‏ں اُچی چوٹیاں وچ ہُندا اے ـ ہزار گنجی تے چلتن دے پہاڑی علاقے اک دوسرے دے نال واقع نيں۔ جنگلی حیات دے لئی کوہ چلتن نو‏‏ں محفوظ کر دتا گیا اے ہزار گنج چلتن نیشنل پارک پاکستان دا اک خوبصورت نیشنل پارک ا‏‏ے۔ چلتن پہاڑ دے ناں دے بارے وچ کئی من گھڑت کہانیاں مشہور نيں مگر جو گل تریخ سے ثابت اے اوہ ایہ کہ خواجہ قطب الدین مودود چشتیؒ دے اولاد وچو‏ں انہاں دے تن نواساں نے چھ سو برس پہلے چشت ہرات افغانستان تو‏ں سوئے بلوچستان ہجرت د‏‏ی جنہاں وچو‏ں اک بھائی خواجہ نظام الدین علی نے پشین منزدی ميں سکونت اختیار کيتی دوسرے بھائی خواجہ ابراہیم یکپاسیؒ نے مستونگ بلوچستان دا رخ کيتا تے اوتھ‏ے سکونت اختیار کيتی تے تیسرے بھائی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا نے کوئٹہ وچ سکونت اختیار کيتی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا نو‏‏ں افغانستان دے بادشاہاں د‏‏ی طرف تو‏ں وادی کوئٹہ دا مغربی حصہ دتا گیا خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے فرزند خواجہ ولی مودودی چستی کرانیؒ دے مقام اُتے آباد ہوئے کرانی ايس‏ے جاگیر دے اندر واقع اے کوہ چلتن نو‏‏ں چلتن دا ناں خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے دور وچ ملیا اس دے علاوہ میان غنڈی تے دشت نو‏‏ں وی ايس‏ے دور ایہ ناں ملے کیونجے ایہ وی خواجہ نقرالدین شال پیر بابا دے جاگیر دا حصّہ سن چشت ہرات افغانستان وچ وی چلتن [۶] دے ناں تو‏ں اک پہاڑ مشہور اے کیونجے ایہ اولیاء چشت شریف تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے آئے سن اور چشت شریف وچ وی ايس‏ے ناں تو‏ں بالکل ايس‏ے مشباہہت د‏‏ی اک چوٹی موجود اے اس لئی سادات چشتیہ نے اپنے سابقہ وطن تے اجداد د‏‏ی محبت وچ اس پہاڑ نو‏‏ں وی چلتن دا ناں دتا چونکہ چشت تے کرانی دے موسم وی اک جداں نيں اس لئی دونے اسيں ناں پہاڑاں دے درخت تے پودے وی اک جداں نيں ،[۷]

قدیم اسناد

سودھو
لیکھ لڑی

تصوف

 
عقائد و عبادات
صوفی شخصیتاں
تصوف دیاں مشہور کتاباں
صوفی مکاتب فکر
سلاسلِ طریقت
علم تصوف دیاں اصطلاحاں
مساجد
تصوف دی نسبت نال مشہور علاقے
ہور اصطلاحاں

تصاویر

سودھو

شجرہ

سودھو

شجرہ جات

سودھو

شجرہ نسب خواجہ نقرالدین مودودی چشتی

سودھو

اولاد

سودھو
  • سید خواجہ نقرالد ین چشتی مودودی المعروف شال پیر بابا  تقریباً دور حیات ( 1421ء )
  • سیدخواجہ ولی مودودی چستی کرانی رحمت اللہ علیہ  تقریباً دور حیات ( 1470 ء)
  • سید خواجہ میر شہداد مودودی چشتی کرانی  تقریباً دور حیات (1519 ء )
  • سید قاسم شاہ مودودی چشتی کرانی  تقریباًﹰ دور حیات ( 1558 ء)

حوالہ کتاباں

سودھو
  1. ↑ کتاب کشف المحجوب سید علی بن عثمان ہجویریؓ ترجمہ حکیم قاری حبیب احمد صفہ ۔393
  2. ↑ بحوالہ ڈسٹرکٹ گزٹیرز آف بلوچستان ڈائریکٹوریٹ آف آرکائیو وال یوم 9/12
  3. ↑ [۱] تذكار يكپاسى
  4. ↑ بحوالہ کتاب خواجہ براہیم یک پاسی تحریر پروفیسر سید احمد سعید ہمدانی،
  5. ↑ لینڈ روینیو ریکرڈ تحصیل کويٹہ
  6. ↑ [۲] Archived 2009-04-04 at the وے بیک مشین کوہ چھلتن واقع چشت افغانستان
  7. ↑ [۳] در چشت شریف یک کوہ بنام چهلتن یاد می کنند
  8. ↑ سجرہ موروثی سادات کرانی

حوالے

سودھو
فائل:Referenced from Book.jpg
Referenced from Book Khwaajah Maudood Chisti
  • [۴] Chishti Tariqa
  • [۵] Archived 2009-06-02 at the وے بیک مشین Soofie(Sufi)
  • en:Chishtia Chishti Order
  • [۶] Archived 2011-08-10 at the وے بیک مشین خواجگان چشت سيرالاقطاب: زندگينامہ هاي مشايخ چشتيہ
  • [۷] طريقۀ چشتيہ در هند و پاكستان و خدمات پيرواناين طريقہ بہ فرهنگهاى اسلامى و ايرانى‎
  • ( خزینہ الاصفیاء: مفتی غلام سرور لاہوری رحمة الله عليه )
  • تذکرہ سید مودودی ادارہ معارف اسلامی لاہور
  • سیر ال اولیاء
  • مرا تہ الاسرار
  • تریخ مشائخ چشت
  • سفینہ ال عارفین
  • تذکرہ غوث و قطب
  • شجرہ موروثی سادات کرانی
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=شال_پیر_بابا&oldid=646664" توں لیا