خواجہ قطب دین بن محمد
خواجہ قطب الدین ولادت ( 602 ہجری بمطابق 1205عیسوی ) وچ خواجہ محمد دے ہاں پیدا ہوئے، آپ دے والد قدوۃالدین خواجہ محمد دی وفات آپ دے دادا خواجہ رکن الدین حسین بن احمد مودود چشتی دے زندگی وچ ہوئی اسوقت آپ دتی عمر 22 سال سی تے سجادہ نشینی آپ دے دادا دے پاس سی، آپ دے دادا خواجہ رکن الدین دا وصال 635ھ وچ ہويا اسوقت چونکہ سجادگی دے پہلے حقدار آپ دے چچا خواجہ علی دہلی والے سن اس لئی آپ نے انہاں توں ہندوستان خط لکھ کے گزارش دی کہ آکے سجادہ سنبھال لاں مگردہلی وچ اسوقت خواجہ علی دی مصروفیات زیادہ سن اس لئی انہاں نے معذرت کيتی اورآپکو سجادہ چشت سنبھالنے دی اجازت دے دتی ـ [۱][۲]
لیکھ لڑی |
تریخ
سودھوشیخ الاسلام حضرت خواجہ رکن الدین ابن احمد رحمۃ اللہ علیہ کے رحلت فرمانے کے بعد ان کے پوتے حضرت خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ نے اپنے چچا حضرت خواجہ محی الدین علی رحمۃ اللہ علیہ کو دہلی خط لکھیا (جو ہندوستان ماں تھے) کہ اب وقت ہے آپ آئیاں تے اپنے آباؤ اجداد کی مسند رشد و خلافت سنبھال لاں،حضرت خواجہ محی الدین علی رحمۃ اللہ علیہ نے جواب دتا ایتھے دہلی ماں خدمت دین کی وڈی گنجا ئش ہے تے ایتھے کے لوکاں کو مجھ سے اِنّی محبت ہے کہ ماں انہاں نوں چھڈ کے اب چشت نئيں آ سکدا، لہذا چشت کی مسند سجادہ آپ کو مبارک ہو، یہ دہلی وچ غیاث الدین بلبن کادورحکومت’’1266ء تا 1286ء سی ۔ حضرت خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ سلسلہ چشتیہ کے بہت وڈے صاحب کشف و کرامت بزرگ گزرے نيں، ملک الاسلام حاجی غازی رحمۃ اللہ علیہ آپ کے بارے ماں فرماندے نيں ماں نے خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ کو عرفات کے میدان ماں دیکھیا تمام لوکاں کے مقابلے آپ کے چہرے کا نور چمک رہیا سی تے انہاں دی طرح کا کوئی دوسرا اوتھے موجود نہ سی، حاکم وقت ملک شمس الدین خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ کے نال بہت ارادت رکھدے سن ۔ تے اسی خلوص کے پیش نظر انہاں نے اپنے جگر گوشے کو آپ کی غلامی ماں دتا تے آپ کے بیٹے خواجہ ابو احمد سے انہاں دا نکاح پڑھایا تے کہیا کہ ماں اپنی اولاد اس لئی آپ دے گھر بھیج رہیا ہاں تاکہ یہ آپ دے گھر کی گرد صاف کرن تے اللہ تعالٰی اس دے بدلے میر ےگناہ معاف فرمائاں،چنگیز خان( پیدائش1162ء وفات1227ء) کے بعد اس دے لڑکےآں تے حواریاں ماں سے بہت ساراں نے اسلام قبول کیا تے خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمد رحمۃاللہ علیہ کے ارادت منداں ماں شامل ہو گئے تے خواجہ صاحب کے پند و نصائح نے ان دے عقیدےآں کو پختہ کیا، حضرت خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمد رحمۃ اللہ علیہ کے ہمعصر چنگیز خان کے پوتے ہلاکو خان (پیدائش 1217ء: وفات1265ء) سن، 1221ء ماں تاتاری یلغار کے وقت خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ کے عزیز تے مریدین چشت کے علاقہ سے ہجرت کر کے دوسرے علاقےآں غور غزنی تے خراسان چلے گئے تھے[۳] حاکم وقت نے اک حکمنامہ جاری کیا کہ جو شخص خواجہ صاحب کے علاقہ ماں واپس آ جائے تے ان کی حمایت کرے تو اوہدی مزاحمت نہ کی جائے، چنانچہ غور غزنی اورخراسان کی طرف سے بہت سارے لوک واپس آ گئے آپ نے خطوط لکھ کر سب کو واپس بلايا سب کو تسلی دی اس طرح سب امن و خوشی سے رہنے لگے، خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ کے دو فرزند تھے جن کے ناں نامی خواجہ نظام الدین علی رحمۃ اللہ علیہ تے خواجہ اود الدین الدین ابو احمد رحمۃ اللہ علیہ سن، آپ نے ان دونے کو نال لے کر ہندوستان کی طرف سفر کیا تے موضع سرنائی پہنچ گئے موضع سرنائی پانی پت سے پنج میل شمال کی طرف واقع اے، آپ نے چند ماہ اوتھے اقامت فرمائی تے واپسی پر آپ نے خواجہ نظام الدین رحمۃاللہ علیہ سے فرمایا کہ وہ ایتھے سکونت اختیار کر لاں اورخواجہ اود الدین الدین ابو احمدرحمۃ اللہ علیہ کو نال چلنے حکم دتا چونکہ خواجہ اود الدین الدین ابو احمد رحمۃ اللہ علیہ کو اوتھے کی آب و ہوا بہت پسند آئی تھی اس لئی انھاں نے التجا کی کہ آپ مینوں بھی ایتھے رہنے کی اجازت دے داں، خواجہ قطب الدین ابن خواجہ محمدرحمۃ اللہ علیہ نے یہ پیشینگوئی کی کہ جے تم میرے نال نئيں آئے تو میرے پِچھے تواڈا تابوت آئے گا۔ تے خواجہ اود الدین الدین ابو احمدرحمۃ اللہ علیہ نے عرض کیا کہ حضور آپ بھی تو چشت نئيں پہنچ رہے تے راستے ماں انتقال فرمائاں گے چنانچہ دونے بزرگاں کی پیشینگوئی سچ ثابت ہوئی۔
سید محمد بن مبارک (میرخورد)
سودھومیرئے والد محترم دی عمرعزیز سلطان المشائخ دی نظر مرحمت و شفقت وچ گزری ـ اس بنا اُتے کہ اوہ خانوادہ چشت وچ خواجہ قطب الدین چشتی بن خواجہ محمد توں عقیدت رکھدے سن اوہ دو مرتبہ چشت وی گئےـ دوسری مرتبہ جدوں اوہ چشت گئے تے خواجہ قطب الدین چشتی دی خدمت وچ پہنچے تاں کچھ دن اوتھے ٹھہر کر اس مبارک خانوادے دی خدمت بجا لائے،خواجہ قطب الدین نوں ایہ معلوم ہو گیا کہ ایہ سید محض خواجگان چشت دی زیارت دے لئی آندا اے، تاں آپ نے انہاں نوں اپنی خلافت توں سر فراز کیتا تے خرقہ خلافت تے اجازت نامے توں اپنے نشان مبارک توں نوازیا تے اک قیمتی مغل گھوڑا، جو آپ دی سواری دے لئی خاص سی انہاں نوں عطا فرمایاتے نصیحت فرمائی کہ ہمیشہ باوضو رہو تے کھانا تنہا مت کھاؤ۔ فیر آپ نوں نہایت اعزاز دے نال رخصت کیتا سیراولیاء وچ میر خورد ہور لکھدے نيں کہ میرے والد محترم فرماندے سن کہ وچ اس سال جدوں چشت توں لُٹیا اس گھوڑے اُتے سوار سی جو خواجہ قطب الدین نے مینوں دتا سی، اس گھوڑے اُتے خواجہ قطب الدین دے پائے مبارک دے ایڑیاں دے نشان پئے ہوۓسن، اس سال کافر تاتاریاں دا لشکر سلطان علاء الدین خلجی دے فاتح لشکر توں شکست کھا کر دہلی توں تتر بتر ہوکے ہزار تے دو ہزار دی ٹولیاں وچ واپس ہو رہیا سی، اس لشکر کے کچھ لوک خراسان دے راستے وچ کئی مرتبہ مینوں ملے، انھاں نے چاہیا کہ میرا گھوڑا تے کپڑےآں دا بقچہ دی جس وچ خواجہ بزرگوار دا عطا کیہ ہویا خرقہ سی میرے توں کھو لاں لیکن جدوں اوہ خواجہ بزرگوار دے ایڑیاں دے داغاں نوں دیکھدے تاں گھوڑے دے سم چومنے لگدے تے کہندے تساں خواجہ قطب الدینؒ دی برکت توں خیریت توں گھر پہنچوگے تے اپنے والد دی خدمت کروگے۔[۴]
شجرہ جات
سودھوشجرہ
سودھو- سید امام حسین علیہ السلام (4ہجری 60 ہجری)
- سید امام زین العابدین علیہ السلام (ہجری 94 ہجری)
- سید امام محمد باقر علیہ السلام (ہجری 114ہجری)
- سید امام جعفر صادق علیہ السلام (80ہجری 148 ہجری)
- سید امام موسی کاظم علیہ السلام (128ہجری 183 ہجری)
- سید امام علی رضا علیہ السلام (153ہجری 203 ہجری)
- سید امام محمد تقی علیہ السلام (195ہجری 220ہجری)
- سید امام علی نقی علیہ السلام (214ہجری 254ہجری)
- سید حسن ؒاصغر رحمت اللہ علیہ
- سید عبداللہ علی اکبر رحمت اللہ علیہ 238(ہجری 292ہجری)
- سیدابومحمدالحسینعلیہ سلام (295ہجری 352 ہجری)
- سید ابو عبداللہ محمد رحمت اللہ علیہ (270ہجری 394 ہجری)
- سیدابوجعفرابراہیم رحمت اللہ علیہ (ہجری 370ہجری)
- سیدابو نصر محمد سمعان رحمت اللہ علیہ (ہجری 398ہجری)
- سید خواجہ ابو یوسف ناصر الدین ایوسف چشتی رحمت اللہ علیہ (375ہجری 459 ہجری)
- سید خواجہ قطب الدین مودود چشتی رحمت اللہ علیہ (430ہجری 527 ہجری)
- سید خواجہ نجم الدین احمد مشتاق مودودی چشتی چشت ہرات( 492ہجری 577 ہجری)
- سید خواجہ رکن الدین مودودی چشتی ( 545ہجری 635ہجری)
- سید قدودین خواجہ محمد مودودی چشتی ( 584ہجری 624 ہجری)
- سید خواجہ قطب دین محمد ابن خواجہ محمد مودود چشتی ( 602ہجری 680ہجری)
اولاد
سودھو- سید خواجہ قطب دین محمد ابن خواجہ محمد مودود چشتی ( 602ہجری 680ہجری) بمطابق ( پیدائش 1205 ء وفات 1288ء )
- سید اودالدین خواجہ ابواحمد سید محمد مودود چشتی ( 635ہجری 710ہجری) بمطابق ( پیدائش 1237 ء وفات 1307ء )
- سید تقی الدین خواجہ یوسف مودود چشتی ( 662ہجری 745ہجری) بمطابق ( پیدائش 1263 ء وفات 1353 ء )
- سید نصرالدین خواجہ ولید مودود چشتی ( 727ہجری 820 ہجری) بمطابق (پیدائش 1326 ء وفات 1417 ء)
- سید خواجہ نقرالد ین چشتی مودود المعروف شال پیر بابا تقریباﹰدور حیات ( 1421ء )
- سیدخواجہ ولی مودود چشتی کرانی رحمت اللہ عليہ تقریباﹰدور حیات ( 1470 ء)
- سید خواجہ میر شہدادمودود چشتی کرانی تقریباﹰدور حیات (1519 ء )
- سید قاسم شاہ مودود چشتی کرانی تقریباﹰدور حیات ( 1558 ء)
حوالہ کتاباں
سودھوحوالے
سودھو- [۱] Chishti Tariqa
- [۲] Archived 2009-06-02 at the وے بیک مشین Soofie(Sufi)
- en:Chishtia Chishti Order
- [۳] Archived 2011-08-10 at the وے بیک مشین خواجگان چشت سيرالاقطاب: زندگينامه هاي مشايخ چشتيه
- [۴] طريقۀ چشتيه در هند و پاكستان و خدمات پيرواناين طريقه به فرهنگهاى اسلامى و ايرانى
- ( خزینہ الاصفیاء: مفتی غلام سرور لاہوری رحمة الله عليه )
- تذکرہ سید مودودی ادارہ معارف اسلامی لاہور
- سیر ال اولیاء
- مرا تہ الاسرار
- تریخ مشائخ چشت
- سفینہ ال عارفین
- تذکرہ غوث و قطب
- شجرہ موروثی سادات کرانی