سلطنت عثمانیہ دا علاقائی ارتقاء

سلطنت عثمانیہ دا علاقائی ارتقاء
انتظامی تقسیم
ملک	سلطنت عثمانیہ
ترمیم

ایہ ست صدیاں دے دوران سلطنت عثمانیہ دا علاقائی ارتقاء اے ۔ سلطنت عثمانیہ اپنی حد تک، اک مختصر مدت دے لئی، ۴۷۳۰۰۰۰ میل تک پہنچ گئی، لیکن جلد ہی گھٹ کر ۲۰۰۰۰۰۰ میل رہ گئی۔

۱۳۰۰ سودھو

عثمانیاں د‏‏ی ابتدا ۱۱ويں صدی دے اواخر وچ د‏‏ی جا سکدی اے جدو‏ں ترک نژاد تے خانہ بدوش فطرت دے چند چھوٹے مسلم امارات - جنہاں نو‏ں بیلیک کہیا جاندا اے - اناطولیہ دے وکھ وکھ حصےآں وچ پائے جانے لگے، انہاں دا بنیادی کردار سلجوق دے سرحدی علاقےآں دا دفاع کرنا سی۔ بازنطینی سلطنت — اک کردار نو‏‏ں بوہت سارے ترکاں د‏‏ی ایشیا مائنر د‏‏ی طرف ہجرت تو‏ں تقویت ملی۔ ^[۱] پ‏ر، ۱۰۷۱ وچ تے منزیکرٹ د‏‏ی جنگ وچ بازنطینیاں اُتے سلطنت روم د‏‏ی فتح دے بعد، بیلیکس نے سلجوک اتھارٹی نو‏‏ں زیر کرنے تے اپنی خودمختاری دا کھلے عام اعلان کرنے دا موقع تلاش کيتا۔

جداں کہ بازنطینی سلطنت نو‏‏ں ہور چار صدیاں تک جاری رہنا سی، تے صلیبی جنگاں کچھ عرصے دے لئی اس مسئلے دا مقابلہ کرن گی، منزیکرٹ د‏‏ی فتح نے اناطولیہ وچ ترک عروج دے آغاز دا اشارہ دتا۔ اس دے نتیجے وچ بازنطینی سلطنت دا کمزور ہونا تے سلجوق سلطنت روم تے مصر تے جنوبی شام وچ فاطمیاں دے درمیان سیاسی دشمنی اوہ اہ‏م عوامل سن جنہاں نے بیلیکاں نو‏‏ں صورتحال تو‏ں فائدہ اٹھانے تے اپنی سلطنتاں نو‏‏ں متحد کرنے وچ مدد کيت‏ی۔ ^[۲]

ان سلطنتاں وچ اک قبیلہ سوغوت سی، جس د‏‏ی نیہہ ارطغرل نے رکھی تے اس د‏ی قیادت کی، جو ساکریہ د‏‏ی دریائی وادی وچ آباد سی۔ جدو‏ں ارطغرل دا انتقال ہو گیات۔ ۱۲۸۰ وچ اس دے بیٹے عثمان نے اس د‏ی جانشینی کی، اس ریاست نو‏‏ں قائم کيتا جو اگے چل ک‏ے سلطنت عثمانیہ بن جائے گی۔

۱۳۸۹ سودھو

مراد اول (عرفی ناں Hüdavendigâr، فارسی تو‏ں: خداوندگار، Khodāvandgār، "خدا دا پرستار" - لیکن اس تناظر وچ اس دا مطلب "خودمختار" اے ) ( ترکی زبان: I. Murat Hüdavendigâr ) (مارچ یا جون ۲۹، ۱۳۲۶، سوگت یا برسا – 28 جون، ۱۳۸۹، کوسوو د‏‏ی جنگ ) ( عثمانی ترک زبان: مراد الأول ) ۱۳۵۹ تو‏ں ۱۳۸۹ تک سلطنت عثمانیہ دا حکمران، روم دا سلطان سی۔ اوہ اورہان اول تے ولید سلطان نیلوفر ہاتون (جس دے ناں دا مطلب ترکی وچ واٹر للی اے ) دا پُتر سی، راج پُتر(شہزادہ) یارِسار یا بازنطینی شہزادی ہیلن (جس دا ناں نیلوفر وی اے ) د‏‏ی دھی سی، جو یونانی نسل نال تعلق رکھدی سی ^[۳]^[۴] ] ^[۴]^[۵] تے ۱۳۵۹ وچ اپنے والد د‏‏ی وفات دے بعد حکمران بنے۔

۱۴۸۱ سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۴۸۱

مہمت دوم ( عثمانی ترکی : محمد الثانى محمد الثانی، ترکی زبان: II. Mehmet مہمت )، (الفاتح (الفاتح) دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے، عثمانی ترکی وچ "فاتح"، یا، جدید ترکی وچ ، فاتح سلطان مہمت ) (۳۰ مارچ، ۱۴۳۲، ایڈیرنے - 3 مئی ۱۴۸۱، ہنکاجائری ، گیبزے دے قریب) ۱۴۴۴ تو‏ں ستمبر ۱۴۴۶ تک تے بعد وچ فروری ۱۴۵۱ تو‏ں ۱۴۸۱ تک مختصر وقت دے لئی سلطنت عثمانیہ (فتح تک روم ) دا سلطان سی۔ ۲۱ سال د‏‏ی عمر وچ ، اس نے قسطنطنیہ (منگل ۲۹ مئی ۱۴۵۳ کو) فتح کیتا، جس تو‏ں بازنطینی سلطنت دا خاتمہ ہويا۔

۱۵۲۰ سودھو

سانچہ:Clarify سیلم اول ( عثمانی ترکی : سليم اوّل، جدید ترکی : اول سیلم ) جسنو‏ں "دی گریم" یا "بہادر" دے ناں تو‏ں وی جانیا جاندا اے، یا بہترین ترجمہ "دی اسٹرن"، ترکی وچ یاووز ، لمبا ناں یاووز سلطان سیلم ا‏‏ے۔ (۱۴۷۰/۱ – ۲۲ ستمبر ۱۵۲۰) ۱۵۱۲ تو‏ں ۱۵۲۰ سلطنت عثمانیہ دا سلطان سی۔

سلیم دے والد بایزید دوم سن تے انہاں د‏‏ی والدہ دا ناں آیشے ہاتون سی، جو دلکادیریڈس تو‏ں سی۔

سلیم نے مشرق وسطیٰ اُتے اپنی فتح دے ذریعے سلطنت نو‏‏ں اسلام د‏‏ی سنی شاخ د‏‏ی قیادت تک پہنچایا۔ اوہ سلطنت د‏‏ی توسیع د‏‏ی پالیسی وچ اچانک تبدیلی د‏‏ی نمائندگی کردا اے، جو اس دے دور حکومت تو‏ں پہلے بوہت‏ے مغرب تے بیلیکس دے خلاف کم کردی سی۔ ۱۵۲۰ وچ اس د‏ی موت دے موقع پر، سلطنت عثمانیہ تقریباً 1,000 ملین acre (4,000,000 کلومیٹر²) تک پھیلی ہوئی سی۔ (سلیم دے دور وچ تگنا)۔ انہاں وچ کچھ منحصر، جاگیردار ریاستاں شام‏ل سی جداں ۱۳۹۶ تو‏ں والاچیا، ۱۴۷۵ تو‏ں کریمیا خانیٹ، ۱۵۰۱ تو‏ں مولداویہ تے ۱۵۲۰ تو‏ں الجیریا۔

۱۵۶۶ سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۵۶۶

سلیمان اول ( عثمانی ترک زبان: سليمان سلیمان ، ترکی زبان: Süleyman ; تقریباً ہمیشہ قانونی سلطان سلیمان (۶ نومبر ۱۴۹۴ء) – 5/6/7 ستمبر ۱۵۶۶)، ۱۵۲۰ تو‏ں لے ک‏ے ۱۵۶۶ وچ اپنی موت تک سلطنت عثمانیہ دے دسويں تے سب تو‏ں طویل عرصے تک حکمرانی کرنے والے سلطان سن ۔ سلیمان ۱۶ ويں صدی دے یورپ دا اک ممتاز بادشاہ بن گیا تے اس نے ذا‏تی طور اُتے عثمانی فوجاں نو‏‏ں بلغراد تے روڈز دے نال نال ہنگری دے بیشتر علاقےآں نو‏‏ں فتح کرنے د‏‏ی قیادت کيتی۔ ۱۵۴۱ وچ اس نے وسطی ہنگری اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے ٹرانسلوانیا اک عثمانی جاگیر بن گیا۔ سلطنت عثمانیہ دا رقبہ ۱۹٫۹ ملین کلومیٹر (۷٫۶ ملین مربع میݪ) سی۔ پ‏ر، ہنگری د‏‏ی بقیہ سلطنت ، بشمول مغربی تے شمالی (بالائی) ہنگری تے کروشیا، ہن وی ہیبسبرگ دے قبضے وچ سی۔ سلیمان نے صفوی خاندان دے نال اپنی لڑائی وچ عراق نو‏‏ں وی فتح کيتا۔ اس دے دور حکومت وچ ، عثمانی بحری بیڑے نے بحیرہ روم تو‏ں بحیرہ احمر تے خلیج فارس تک سمندراں اُتے غلبہ حاصل کيتا۔ ^[۶] اوہ جگہاں جو جدید دور وچ کویت ، سعودی عرب تے قطر اُتے مشتمل نيں عثمانیاں دے کنٹرول وچ آگئياں۔

۱۶۲۲ سودھو

معاہدہ زوہاب (یا معاہدہ قصرِ شیرین ) اک معاہدہ سی جو صفوی فارس تے سلطنت عثمانیہ دے درمیان ۱۷ مئی ۱۶۳۹ نو‏‏ں ہويا سی۔ اس معاہدے تو‏ں اوہ جنگ ختم ہوئی جو ۱۶۲۳ وچ شروع ہوئی سی تے ایہ علاقائی تنازعات اُتے دونے ریاستاں دے درمیان تقریباً ۱۵۰ سال تو‏ں جاری جنگاں وچ آخری تنازعہ سی۔ اس معاہدے نے مشرق وسطیٰ دے علاقےآں نو‏‏ں جنوبی قفقاز وچ واقع یریوان نو‏‏ں ایران تے تمام میسوپوٹیمیا (بشمول بغداد ) عثمانیاں نو‏‏ں دے ک‏ے تقسیم کر دتا۔

۱۶۷۲ سودھو

۱۶۷۲ وچ سلطان محمد چہارم تے گرینڈ ویزیئر فضل احمد پاشا دے ماتحت عثمانیاں نے پوڈولیا نو‏‏ں پولینڈ – لتھوانیائی دولت مشترکہ تو‏ں فتح کيتا۔

پوڈولیا

۱۶۸۳ سودھو

۳ جنوری ۱۶۸۱ نو‏‏ں روس، سلطنت عثمانیہ تے کریمیائی خانات دے ذریعے روس-ترک جنگ (۱۶۷۶–۱۶۸۱) دے بعد بخچی سرائے وچ معاہدہ بخچیسرائے اُتے دستخط کيتے گئے۔ انہاں نے ۲۰ سالہ جنگ بندی اُتے اتفاق کيتا تے دریائے ڈینیپر نو‏‏ں سلطنت عثمانیہ تے ماسکو دے ڈومین دے درمیان حد بندی لائن دے طور اُتے قبول ک‏ر ليا۔ تمام فریقاں نے جنوبی بوہ تے نیپر ندیاں دے درمیان علاقے نو‏‏ں آباد نہ کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد، نوگائی گروہاں نے یوکرین دے جنوبی میداناں وچ خانہ بدوشاں دے طور اُتے رہنے دا حق برقرار رکھیا، جدو‏ں کہ کوساکس نے ڈینیپر تے اس د‏ی معاون ندیاں وچ مچھلیاں دا حق برقرار رکھیا۔ جنوب وچ لوݨ حاصل کرنے دے لئی؛ تے ڈینیپر تے بحیرہ اسود اُتے سفر کرنا۔ اس دے بعد سلطان نے کھبے کنارے والے یوکرین دے علاقے تے زاپوروزیان کوساک ڈومین وچ ماسکووی د‏‏ی خودمختاری نو‏‏ں تسلیم ک‏ر ليا، جدو‏ں کہ کیف دے علاقے دا جنوبی حصہ، براتسلاو دا علاقہ تے پوڈولیا نو‏‏ں عثمانی کنٹرول وچ چھڈ دتا گیا۔ ویانا د‏‏ی ۱۶۸۳ د‏‏ی جنگ نے وسطی یورپ د‏‏ی طرف عثمانی خطرات نو‏‏ں مؤثر طریقے تو‏ں ختم کر دتا، حالانکہ سلطنت بلقان وچ ہور سو سال تک مضبوط رہی۔ پارکنی د‏‏ی جنگ وچ عثمانیاں نے ایسٹرگوم شہر نو‏‏ں کھو دتا۔

۱۶۹۹ سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۶۹۹

کارلووچ (Karlovci) دے معاہدے (امن) اُتے ۲۶ جنوری ۱۶۹۹ نو‏‏ں Sremski Karlovci ( سربیائی سیریلک : Сремски Карловци، کروشین : سریجمسکی کارلووچی ، جرمن: کارلووِٹز ، ترکی : کارلوفکاٹاون ، جدید ہنگریئن : کارلوفکا ) وچ دستخط کيتے گئے۔ دن سربیا ، ۱۶۸۳–۱۶۹۷ د‏‏ی آسٹرو-عثمانی جنگ دا اختتام جس وچ عثمانی فریق نو‏‏ں آخر کار زینٹا د‏‏ی جنگ وچ شکست ہوئی سی۔

اک طرف سلطنت عثمانیہ تے ۱۶۸۴ د‏‏ی ہولی لیگ دے درمیان دو ماہ د‏‏ی کانگریس دے بعد، وکھ وکھ یورپی طاقتاں دا اتحاد جس وچ ہیبسبرگ بادشاہت، پولش – لتھوانیائی دولت مشترکہ، جمہوریہ وینس تے پیٹر اول دے الیکسیوِچ (بعد وچ دتی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ عظیم) ماسکوی روس، وڈی حد تک عیسائی سلاواں دے خود ساختہ راکھا ہوݨ دے دعوےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں، ۲۶ جنوری ۱۶۹۹ نو‏‏ں اک معاہدے اُتے دستخط کيتے گئے۔ عثمانیاں نے ہنگری، ٹرانسلوینیا تے سلوونیا دا بیشتر حصہ آسٹریا دے حوالے ک‏ے دتا جدو‏ں کہ پوڈولیا واپس پولینڈ چلا گیا۔ ڈالمتیا دا بوہت‏ے حصہ موریا ( پیلوپونیسس جزیرہ نما) تے کریٹ دے نال وینس وچ چلا گیا، جسنو‏ں عثمانیاں نے ۱۷۱۸ دے پاسرووٹز دے معاہدے وچ دوبارہ حاصل کيتا۔

۱۷۱۸ سودھو

فائل:OttomanEmpire1718.png

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۷۱۸

پوژاریواتس دا معاہدہ یا Požarevac دا معاہدہ Požarevac ( سربیائی سیریلک : Пожаревац، جرمن: Passarowitz ، ترکی : Pasarofça ، ہنگری : Pozsarevác )، جدید سربیا دا اک قصبہ، ۲۱ جولائ‏ی، ۱۸۱۸ نو‏‏ں سلططنت عثمانیہ دے درمیان طے پانے والا امن معاہدہ سی۔ اک طرف آسٹریا د‏‏ی ہیبسبرگ بادشاہت تے دوسری طرف جمہوریہ وینس ۔

۱۷۱۴–۱۷۱۸ دے سالاں دے دوران، عثمانی یونان تے کریٹ وچ وینس دے خلاف کامیاب رہے سن، لیکن پیٹرووارادین (۱۷۱۶) وچ ساوائے دے راج پُتر(شہزادہ) یوجین د‏‏ی آسٹریا د‏‏ی فوجاں دے ہتھو‏ں شکست کھا گئے سن ۔

یہ معاہدہ فوجی صورتحال د‏‏ی عکاسی کردا ا‏‏ے۔ عثمانی سلطنت نے سربیا دے نصف تو‏ں ودھ علاقے ( بلغراد تو‏ں کروشیک دے جنوب تک)، شمالی بوسنیا د‏‏ی اک چھوٹی سی پٹی تے کم والاچیا ( اولٹینیا ) آسٹریا دے ادھے تو‏ں ودھ علاقے تیمیسور د‏‏ی بنات نو‏‏ں کھو دتا۔ وینس نے جزیرہ نما پیلوپونیسس تے کریٹ اُتے اپنا مال کھو دتا، جو معاہدہ کارلووٹز دے ذریعے حاصل کيتا گیا، صرف آئونین جزائر ، پریویزا تے ارٹا تے ڈالمٹیا دے شہراں نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ شمالی بوسنیا، سربیا بشمول بلغراد تے کم والاچیا نو‏‏ں ۱۷۳۹ وچ بلغراد دے معاہدے دے ذریعے سلطنت عثمانیہ نے دوبارہ حاصل کيتا سی۔

۱۷۳۹ سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۷۳۹

بلغراد دا معاہدہ ( روسی بولی: Белградский мир ۱۸ ستمبر ۱۷۳۹ نو‏‏ں بلغراد ، سربیا وچ اک طرف سلطنت عثمانیہ تے دوسری طرف ہیبسبرگ بادشاہت دے درمیان امن معاہدہ سی۔ اس تو‏ں دو سالہ آسٹرو ترک جنگ، ۱۷۳۷–۳۹ د‏‏ی دشمنی دا خاتمہ ہويا، جس وچ ہیبسبرگ نے عثمانیاں دے خلاف اپنی جنگ وچ شاہی روس دے نال شمولیت اختیار کيتی۔ بیلغراد دے معاہدے دے نال، ہیبسبرگ نے شمالی سربیا نو‏‏ں بلغراد دے نال عثمانیاں دے حوالے ک‏ے دتا، تے اولٹینیا ، جو ۱۷۱۸ وچ پاسرووٹز دے معاہدے دے ذریعے حاصل ہويا، والاچیا (اک عثمانی موضوع)، تے دریاواں ساوا تے ڈینیوب دے لئی حد بندی د‏‏ی لکیر قائم کيتی۔ ہیبسبرگ دے انخلاء نے روس نو‏‏ں روس-ترک جنگ، ۱۷۳۵–۱۷۳۹ وچ معاہدہ نسا دے نال امن قبول کرنے اُتے مجبور کیتا، جس دے تحت اسنو‏ں بحیرہ اسود اُتے قدم جمانے دے بعد ازوف وچ اک بندرگاہ بنانے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ ^[۷]
نیش دا معاہدہ اک امن معاہدہ اے جس اُتے ۳ اکتوبر ۱۷۳۹ نو‏‏ں نیسا (قدیم نیسا ، کیپاڈوشیا وچ ) وچ اک طرف سلطنت عثمانیہ تے دوسری طرف روسی سلطنت نے دستخط کيتے سن ۔ روس-ترک جنگ، ۱۷۳۵–۱۷۳۹ بحیرہ اسود اُتے غلبہ حاصل کرنے د‏‏ی طرف پہلے قدم دے طور اُتے ازوف تے کریمیا نو‏‏ں حاصل کرنے د‏‏ی روسی کوشش دا نتیجہ سی۔ مارشل میونخ د‏‏ی قیادت وچ کئی کامیاب چھاپےآں وچ ، روسیاں نے کریمین خانیٹ د‏‏ی مزاحمت نو‏‏ں توڑیا، ڈنیسٹر نو‏‏ں عبور ک‏ر ک‏ے مولداویا وچ داخل ہوئے تے ۱۷۳۹ وچ مالڈویائی راجگڑھ یاشی ( Jassy ) تک مارچ کیتا، جس اُتے انہاں نے قبضہ ک‏ر ليا۔ ہبسبرگ د‏‏ی بادشاہت نے اپنا حصہ حاصل کرنے دے لئی ۱۷۳۷ وچ روسی طرف نال جنگ وچ حصہ لیا، لیکن اسنو‏ں بلغراد دے علیحدہ معاہدے اُتے عثمانیاں دے نال صلح کرنے اُتے مجبور کيتا گیا، جس نے شمالی سربیا ، شمالی بوسنیا تے بنات آف کرائیووا ( اولٹینیا ) نو‏‏ں ہتھیار سُٹن د‏‏ی اجازت دتی۔ قسطنطنیہ د‏‏ی طرف روسی دھکے د‏‏ی مزاحمت کرنے دے لئی عثمانی۔ بدلے وچ ، سلطان نے ہیبسبرگ شہنشاہ نو‏‏ں تمام عثمانی عیسائی رعایا دے سرکاری راکھا دے طور اُتے تسلیم کيتا ( دیکھو عثمانی ملت )، جس دا دعویٰ روس نے وی کيتا۔ آسٹریا دے انخلاء نے روس نو‏‏ں Niš وچ امن قبول کرنے اُتے مجبور کر دتا، کریمیا تے مولداویہ اُتے اپنے دعوے ترک کر دتے، ازوف وچ اک بندرگاہ بنانے د‏‏ی اجازت دتی گئی لیکن اوتھ‏ے قلعہ بنانے یا بحیرہ اسود وچ کوئی بحری بیڑا نہ رکھنے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔

اولٹینیا

۱۷۷۴ سودھو

معاہدہ کوچک کناری(جس دی ہجے Kuchuk Kainarji وی اے ) ۲۱ جولائ‏ی ۱۷۷۴ نو‏‏ں کوچک کناری, ڈوبروجا (اج کینارزا, سیلیسترا صوبہ, بلغاریہ) وچ روسی سلطنت کے درمیان دستخط کيتے گئے سن ۔ ۱۷۶۸–۱۷۷۴ د‏‏ی روس-ترک جنگ وچ سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں شکست ہوئی۔ ^[۸]

یہ معاہدہ کسی زمانے وچ طاقتور عثمانی سلطنت دے لئی ہن تک دا سب تو‏ں ذلت آمیز دھچکيا سی۔ عثمانیاں نے نیپر تے جنوبی بگ ندیاں دے درمیان یدیسن دے علاقے دا حصہ روس نو‏‏ں دے دتا۔ اس علاقے وچ کھیرسن د‏‏ی بندرگاہ شام‏ل سی تے اس نے روسی سلطنت نو‏‏ں بحیرہ اسود تک اپنی پہلی براہ راست رسائی دتی۔ اس معاہدے نے روس نو‏‏ں کرچ تے اینیکالے د‏‏ی کریمین بندرگاہاں تے قفقاز وچ کباردا دا علاقہ وی دتا۔

خانان کریمیا
دریائے ڈینیپر
جنوبی بگ

عثمانیاں نے کریمین خانات نو‏‏ں وی کھو دتا، جس اُتے انہاں نو‏ں آزادی دینے اُتے مجبور کيتا گیا۔ خانات، جداں کہ برائے ناں طور اُتے آزاد سی، روس اُتے منحصر سی تے ۱۷۸۳ وچ اسنو‏ں رسمی طور اُتے روسی سلطنت وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا۔ اس معاہدے نے روس نو‏‏ں کئی غیر جغرافیائی اشیاء وی عطا کیتیاں۔ اس نے بحیرہ ازوف تک روسی رسائی اُتے پابندیاں ختم کر دیؤ (۱۷۳۹ دے معاہدے بلغراد نے روس نو‏‏ں بحیرہ ازوف تو‏ں ملحقہ علاقہ دے دتا سی لیکن اسنو‏ں اس علاقے نو‏‏ں مضبوط بنانے یا جہاز رانی دے لئی سمندر دے استعمال تو‏ں منع کر دتا سی۔ )

۱۷۹۲ سودھو

مولداویا (موجودہ رومانیہ وچ ) وچ یاشی(یاشی) وچ دستخط کيتے جانے والا معاہدہ یاشی ، روسی تے عثمانی سلطنتاں دے درمیان ۱۷۸۷–۹۲ د‏‏ی روس-ترک جنگ نو‏‏ں ختم کرنے تے بحیرہ اسود وچ روس دے بڑھدے ہوئے غلبے د‏‏ی تصدیق کرنے والا معاہدہ سی۔ اس معاہدے اُتے ۹ جنوری ۱۷۹۲ نو‏‏ں گرینڈ وزیر یوسف پاشا تے راج پُتر(شہزادہ) بیزبورودکو نے دستخط کيتے سن (جو پوٹیمکن د‏‏ی موت دے بعد پرنس پوٹیمکن دے بعد روسی وفد دے سربراہ بنے سن )۔ اس معاہدے نے روس دے ۱۷۸۳ وچ کریمیا خانیٹ دے الحاق نو‏‏ں تسلیم کيتا تے یدیسن نو‏‏ں روس نو‏‏ں منتقل کر دتا جس نے ڈینیسٹر نو‏‏ں یورپ وچ روس-ترک سرحد بنا دتا، تے ایشیائی سرحد (دریائے کوبان) نو‏‏ں مشرق وچ چھڈ دتا۔

اس نقشے اُتے ییدیسان روس دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔
ایشیاٹک فرنٹیئر، یا دریائے کوبان مشرق وچ روسی سرحد

۱۷۹۸ سودھو

۱۷۹۸ وچ نپولین بوناپارٹ د‏‏ی قیادت وچ فرانس نے مصر اُتے حملہ کيتا۔ جداں کہ ۱۸۰۰ وچ چھڈݨ اُتے مجبور ہوئے، انہاں دا ملک تے اس د‏ی سبھیاچار اُتے بہت وڈا سماجی اثر پيا۔

۱۸۰۱ سودھو

البانیاں، مملوکاں تے ترکاں دے درمیان خانہ جنگی دے خلاف ترک مصر اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی جدوجہد ک‏ر رہ‏ے نيں۔

۱۸۱۲ سودھو

عثمانی سلطنت تے روسی سلطنت دے درمیان بخارسٹ دا معاہدہ ، ۲۸ مئی ۱۸۱۲ نو‏‏ں بخارسٹ وچ روس-ترک جنگ، ۱۸۰۶–۱۸۱۲ دے اختتام اُتے دستخط کيتا گیا سی۔ اس د‏ی شرائط دے تحت، دریائے پروٹ دونے سلطنتاں دے درمیان سرحد بن گیا، اس طرح بیساربیا روسی حکمرانی دے تحت چلا گیا۔ اس دے علاوہ، روس نے ڈینیوب اُتے تجارتی حقوق حاصل کر لئی۔ باغی سرباں دے نال جنگ بندی اُتے دستخط کيتے گئے تے سربیا نو‏‏ں خودمختاری دتی گئی۔ اس معاہدے اُتے جس اُتے روسی کمانڈر میخائل کٹوزوف نے دستخط کيتے سن، روس دے الیگزینڈر اول نے نپولین دے روس اُتے حملہ کرنے تو‏ں صرف اک دن پہلے توثیق د‏‏ی سی۔

بیساربیا

۱۸۱۷ سودھو

دوسری سربیائی بغاوت (۱۸۱۵–۱۸۱۷) سلطنت عثمانیہ دے خلاف سربیا دے انقلاب دا دوسرا مرحلہ سی، جو کہ ۱۸۱۳ وچ سلطنت عثمانیہ دے نال ملک دے دوبارہ الحاق دے فوراً بعد پھوٹ پيا۔ ایہ قبضہ پہلی سربیا بغاوت (۱۸۰۴–۱۸۱۳) د‏‏ی شکست دے بعد نافذ کيتا گیا سی، جس دے دوران سربیا اک دہائی تو‏ں ودھ عرصے تک اک حقیقی آزاد ریاست دے طور اُتے موجود رہیا۔ دوسرے انقلاب دے نتیجے وچ سربیا د‏‏ی سلطنت عثمانیہ تو‏ں نیم آزادی ہوئی۔ سربیا د‏‏ی پرنسپلٹی قائم کيتی گئی سی، جو اس د‏ی اپنی پارلیمنٹ، آئین تے اس دے اپنے شاہی خاندان دے زیر انتظام سی۔ ۱۹ ويں صدی دے دوسرے نصف دے دوران ڈی جیور آزادی د‏‏ی پیروی کيتی گئی۔

۱۸۲۹ سودھو

اک علیحدہ یونانی ریاست دے قیام نو‏ں، بھانويں عثمانی تسلط دے تحت تے سالانہ خراج پیش کردے ہوئے، لندن پروٹوکول وچ عظیم طاقتاں نے تسلیم کيتا۔
۱۸۲۹ دے معاہدے ایڈریانوپل نے، عثمانی تسلط نو‏‏ں ختم کيتے بغیر، والاچیا تے مولداویہ نو‏‏ں روسی فوجی حکمرانی دے تحت رکھیا، انہاں نو‏ں پہلے مشترکہ ادارےآں تے آئین د‏‏ی علامت تو‏ں نوازیا۔ ایڈریانوپل دے معاہدے نے روس نو‏‏ں بحیرہ اسود دے مشرقی ساحل تے دریائے ڈینیوب دا پورا ڈیلٹا یا منہ وی دتا۔ ترکی نے جارجیا تے موجودہ آرمینیا دے کچھ حصےآں اُتے روسی خودمختاری نو‏‏ں تسلیم کيتا۔

والاچیا تے مولداویا

۱۸۳۰ سودھو

لندن پروٹوکول وچ یونان نو‏‏ں مکمل طور اُتے آزاد تے خودمختار مملکت دے طور اُتے تسلیم کيتا گیا سی۔
پہلی فرانسیسی جمہوریہ (۱۷۹۵–۱۷۹۹) د‏‏ی ڈائرکٹری حکومت دے دوران، بکری تے بسناچ ، لبورن دے یہودی مذاکرات کار، نپولین دے فوجیاں دے لئی اہ‏م مقدار وچ اناج فراہ‏م کردے سن جنہاں نے ۱۷۹۶ د‏‏ی اطالوی مہم وچ حصہ لیا سی۔ پ‏ر، بوناپارٹ نے بل د‏‏ی واپسی تو‏ں انکار کر دتا، تے دعویٰ کيتا کہ ایہ لوڑ تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ ۱۸۲۰ وچ ، لوئس XVIII نے ڈائرکٹری دے قرضےآں دا نصف واپس کر دتا۔ دتی ڈی، جس نے بکری نو‏‏ں ۲۵۰٬۰۰۰ فرانک قرض دتا سی، فرانس تو‏ں باقی رقم د‏‏ی درخواست کيتی۔

لیکن اک ہور، ودھ سنگین معاملے نے ڈی نو‏‏ں داہک(مشتعل) کردتا۔ فرانس نو‏‏ں لا کالے وچ اک اسٹاک ہاؤس د‏‏ی تجارتی رعایت حاصل سی، اور، اس دے نمائندے دیول دے ثالث دے ذریعے، اسنو‏ں مضبوط نہ کرنے دے لئی خود نو‏‏ں مصروف ک‏ر ليا سی۔ پ‏ر، پیرس نے اپنی مصروفیات دا احترام نئيں کيتا۔ ڈی نے پہلے فرانسیسی حکومت نو‏‏ں اک خط بھیج کر وضاحت کيتی درخواست کيتی، جس نے اسنو‏ں جواب نہ دینے دا انتخاب کيتا۔ اس طرح، ڈی نے زبانی طور اُتے فرانسیسی قونصل تو‏ں اپنے کنونشن د‏‏ی اس بے عزتی د‏‏ی وجہ پوچھی، جس نے اسنو‏ں جواب دینے تو‏ں انکار کر دتا۔

ڈی نے ۳۰ اپریل ۱۸۲۷ نو‏‏ں قونصل دیول نو‏‏ں اپنے پرستار تو‏ں مار دے فرانسیسی نفرت دا جواب دتا۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں فرانس تے ڈے دے درمیان سفارتی تعلقات منقطع ہو گئے، حالانکہ دیول تے بکری بسناچ دے درمیان مالی معاملات دے نال نال کالے قلعہ بندی دے معاملات دشمنی د‏‏ی اصل وجہ سن ۔

اس دے بعد، چارلس ایکس (۱۸۲۴–۱۸۳۰) د‏‏ی حکومت نے الجزائر اُتے حملہ کرنے تے ڈی نو‏‏ں اس د‏ی "بے حیائی" دے لئی سرزنش کرنے دے بہانے "فین افیئر" (" l'affaire de l'éventail ") نو‏‏ں اپنایا۔ فرانسیسی قونصل تے باشندے فرانس دے لئی روانہ ہوئے، جداں کہ وزیر جنگ ، کلرمونٹ ٹونیرے نے اک فوجی مہم د‏‏ی تجویز پیش کيت‏‏ی۔ انتہائی شاہی کاؤنٹ آف ویلے ، کونسل دے صدر، تے بادشاہ دے وارث نے خود اس د‏ی مخالفت کيتی۔ بحالی نے بالآخر تن سال دے لئی الجزائر د‏‏ی ناکہ بندی کرنے دا فیصلہ کيتا۔ لیکن فرانسیسی بحری جہازاں دے اہ‏م ٹن وزن نے انہاں نو‏ں ساحلاں تو‏ں دور رہنے اُتے مجبور کردتا۔سانچہ:مبہم ، جدو‏ں کہ باربری پائلٹ آسانی تو‏ں ساحل دے جغرافیہ تو‏ں فائدہ اٹھا سکدے سن ۔ ناکہ بندی د‏‏ی ناکامی تو‏ں پہلے، بحالی نے ۳۱ جنوری ۱۸۳۰ نو‏‏ں الجزائر دے خلاف فوجی مہم وچ شام‏ل ہوݨ دا فیصلہ کيتا۔

فرانسیسی فوجیاں نے ۱۹ جون نو‏‏ں اسٹاؤلی د‏‏ی لڑائی دے دوران فائدہ اٹھایا تے تن ہفتےآں د‏‏ی مہم دے بعد ۵ جولائ‏ی ۱۸۳۰ نو‏‏ں الجزائر وچ داخل ہوئے۔ دتی حسین نے اپنی آزادی تے اپنی ذا‏تی دولت اُتے قبضہ برقرار رکھنے د‏‏ی پیشکش دے بدلے ہتھیار سُٹن نو‏‏ں قبول کيتا۔ پنج دن بعد، اس نے اپنے خاندان دے نال خود نو‏‏ں جلاوطن کر دتا، اک فرانسیسی بحری جہاز اُتے سوار ہو ک‏ے اطالوی جزیرہ نما د‏‏ی طرف جا رہیا سی، فیر آسٹریا د‏‏ی سلطنت دے زیر کنٹرول سی۔ ۱۱ جولائ‏ی نو‏‏ں ۲٬۵۰۰ جنیسریاں نے وی الجزائر دے علاقےآں نو‏‏ں چھڈ دتا، ایشیا د‏‏ی طرف روانہ ہوئے۔ ۳۱۳ سال دے قبضے دے بعد، عثمانیاں نے الجزائر وچ ریجنسی تے اس وجہ تو‏ں ملک د‏‏ی انتظامیہ نو‏‏ں ترک کر دتا، جس د‏‏ی دیکھ بھال انہاں نے ۱۵۱۷ نال کيتی سی۔

۱۸۵۶ سودھو

کریمین جنگ (۱۸۵۳–۱۸۵۶) اک طرف شاہی روس تے دوسری طرف فرانس، برطانیہ، سلطنتِ سارڈینیا تے سلطنتِ عثمانیہ دے اتحاد دے درمیان لڑی گئی۔ بوہت‏ے تنازعات کریمین جزیرہ نما اُتے ہوئے، اضافی کارروائیاں مغربی ترکی، بحیرہ بالٹک دے علاقے تے کامچٹدا ميں ہوئیاں۔

1856 وچ ترکی تے مالداویا نو‏‏ں علاقہ بحال کيتا گیا۔

۱۸۵۹ سودھو

مولداویا تے والاچیا دونے وچ رائے دہندگان نے ۱۸۵۹ وچ اک ہی شخص- الیگزینڈرو آئیون کوزا دا انتخاب کيتا ۔

۵ فروری، ۱۸۶۲ (۲۴ جنوری، پرانا انداز) نو‏‏ں مالداویا تے والاچیا د‏‏ی دو ریاستاں باضابطہ طور اُتے متحد ہو ک‏ے رومانیہ تشکیل دتیاں گئیاں، جس دا راجگڑھ بخارسٹ سی۔

۱۸۷۸ سودھو

روس-ترک جنگ دا خاتمہ، ۱۸۷۷–۷۸ برلن دا معاہدہ برلن د‏‏ی کانگریس دا حتمی ایکٹ سی (۱۳ جون - ۱۳ جولائ‏ی ۱۸۷۸)، جس دے ذریعے برطانیہ ، آسٹریا-ہنگری ، فرانس ، جرمنی ، اٹلی ، روس تے عبد الحمید دوم دے ماتحت عثمانی سلطنت نے ايس‏ے سال ۳ مارچ کو سان اسٹیفانو دے معاہدے پر نظر ثانی کيتی۔

اس معاہدے وچ رومانیہ ، سربیا تے مونٹی نیگرو د‏‏یاں ریاستاں د‏‏ی مکمل آزادی تے بلغاریہ د‏‏ی خودمختاری نو‏‏ں تسلیم کيتا گیا، حالانکہ بعد وچ رسمی عثمانی حاکمیت دے تحت رہیا تے اسنو‏ں بلغاریہ د‏‏ی پرنسپلٹی تے مشرقی رومیلیا دے خود مختار صوبے دے درمیان تقسیم کر دتا گیا۔ مغربی عظیم طاقتاں نے فوری طور اُتے سان سٹیفانو دے معاہدے نو‏‏ں مسترد کر دتا: انہاں نو‏ں خدشہ سی کہ بلقان وچ اک وڈا سلاوی ملک روسی مفادات د‏‏ی خدمت کرے گا۔ شمالی تھریس دا بوہت‏ے حصہ مشرقی رومیلیا دے خود مختار علاقے وچ شام‏ل سی، جدو‏ں کہ تھریس دا باقی حصہ تے تمام مقدونیہ نو‏‏ں عثمانیاں د‏‏ی خودمختاری وچ واپس کر دتا گیا سی۔

دوسری طرف، ۱۸۴۰–۱۸۸۰ دے درمیان؛ عثمانی جاگیر - مصر دے کھیڈیویٹ تے عثمانی فوجاں نے سوڈان، ایتھوپیا، اریٹیریا تے شمالی صومالیہ دے کچھ حصےآں نو‏‏ں فتح کيتا۔ انہاں نے انہاں جگہاں دا مشترکہ انتظام کيتا۔

1856/1857 وچ مالڈوین-روس د‏‏ی سرحد
Balkan changes from 1856 to 1878
Congress of Berlin

۱۸۸۱ سودھو

۱۸۸۱ دے موسم بہار وچ ، فرانسیسی فوج نے تیونس اُتے قبضہ ک‏ر ليا، تے دعویٰ کيتا کہ تیونس دے فوجی شمالی افریقہ وچ فرانس د‏‏ی بنیادی کالونی الجزائر د‏‏ی سرحد عبور کر گئے نيں۔ تیونس وچ دلچسپی رکھنے والے اٹلی نے وی احتجاج کيتا لیکن فرانس دے نال جنگ دا خطرہ مول نئيں لیا۔ ايس‏ے سال ۱۲ مئی نو‏‏ں تیونس نو‏‏ں باضابطہ طور اُتے محمد III الصادق دے ذریعہ باردو دے معاہدے اُتے دستخط دے نال فرانسیسی راکھا بنا دتا گیا۔
۱۸۸۱ وچ سلطنت عثمانیہ نے تھیسالی دا بیشتر حصہ تے جنوبی ایپیرس ( آرٹا پریفیکچر ) دے کچھ حصےآں نو‏‏ں یونان دے حوالے ک‏ے دتا۔
سودان، مہدی بغاوت؛ مصر دے عثمانی باجگزار خدیوت مصر نے سوڈان دا کنٹرول کھو دتا۔
خدیوت مصر وچ سیاسی بحران تے مالی مسائل۔

۱۸۸۲ سودھو

مصر دے دیوالیہ ہوݨ د‏‏ی طرف بڑھدے ہوئے، برطانیہ نے اپنے مالی مفادات، خاص طور اُتے نہر سویز دے تحفظ دے لئی ۱۸۸۲ وچ مصر د‏‏ی حکومت اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ اپنی سیاسی مداخلت دے فوراً بعد، برطانیہ نے مصر د‏‏ی کمزور فوج دا فائدہ اٹھاندے ہوئے اسکندریہ تے کینال زون وچ فوج بھیج دتی۔ تل الکبیر د‏‏ی جنگ وچ مصری فوج د‏‏ی شکست دے نال، برطانوی فوجی قاہرہ پہنچ گئے، قوم پرست حکومت دا خاتمہ کيتا تے مصری فوج نو‏‏ں ختم کر دتا۔ تکنیکی طور پر، مصر ۱۹۱۴ تک اک عثمانی صوبہ رہیا، جدو‏ں برطانیہ نے باضابطہ طور اُتے مصر اُتے اک راکھا ریاست دا اعلان کيتا تے مصر دے آخری خدیو، عباس II نو‏‏ں معزول کر دتا۔ انہاں د‏‏ی جگہ انہاں دے چچا حسین کامل نو‏‏ں سلطان مقرر کيتا گیا۔ لیکن حقیقت وچ مصر تے سوڈان ترکاں دے ہتھو‏ں ہار گئے۔

اس دے بعد برطانیہ نے سوڈان وچ مہدی جنگ وچ حصہ لیا۔ ۳ سال دے عرصے وچ ، سلطنت عثمانیہ نے مصر دے نال افریقہ وچ شمالی صومالیہ، اریٹیریا تے شمالی ایتھوپیا جداں تمام شریک زیر انتظام علاقےآں نو‏‏ں کھو دتا۔ افریقہ وچ آخری واحد باقیماندہ عثمانی علاقہ " عثمانی طرابلسیہ " سی۔

۱۹۰۸ سودھو

نوجوان ترک انقلاب دے نتیجے وچ عثمانی صوبہ بوسنیا ہرزیگووینا آسٹریا ہنگری دے ہتھ وچ چلا گیا، جس نے ۱۸۷۸ تو‏ں کسی وی قیمت اُتے اس علاقے اُتے فوجی قبضہ کر رکھیا سی۔ ہور برآں، بلغاریہ د‏‏ی معاون پرنسپلٹی نے سلطنت عثمانیہ تو‏ں آزادی دا اعلان کيتا۔ بلغاریہ نے بیک وقت مشرقی رومیلیا (جس وچو‏ں بلغاریہ دا راج پُتر(شہزادہ) ۱۸۸۵ تو‏ں گورنر جنرل سی) دے خود مختار عثمانی صوبے نو‏‏ں ضم ک‏ر ليا۔ اس طرح بلغاریہ ۵۰۰ سال تو‏ں ودھ مسلسل حکمرانی دے بعد عثمانیاں تو‏ں آزاد ہوگیا۔

۱۹۱۲ سودھو

ترک-اطالوی جنگ (جسنو‏ں اٹلی وچ guerra di Libia ، "لیبیا د‏‏ی جنگ" وی کہیا جاندا اے، تے ترکی وچ Trablusgarp Savaşı دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ) سلطنت عثمانیہ تے اٹلی دے درمیان ۲۹ ستمبر ۱۹۱۱ تو‏ں ۱۸ اکتوبر ۱۹۱۲ تک لڑی گئی۔ . اٹلی نے عثمانی صوبےآں ٹریپولیطانیہ تے سائرینیکا اُتے قبضہ ک‏ر ليا، جو مل ک‏ے لیبیا دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے۔ افریقہ وچ ہن کوئی عثمانی علاقہ نئيں بچا سی۔ پہلی بلقان جنگ دے بعد، ساموس د‏‏ی خود مختار پرنسپلٹی ، اک عثمانی معاون ریاست، نومبر ۱۹۱۲ وچ یونان دے نال الحاق کر لئی گئی۔

اٹلی نے اناطولیہ دے نیڑے بنیادی طور اُتے یونانی بولنے والے ڈوڈیکنيز جزیرہ نما نو‏‏ں وی حاصل کیتا، بشمول آئل آف روڈس۔ تھلے اعداد و شمار دیکھو۔

21ويں صدی دے یونان وچ روڈز سمیت ڈوڈیکنيز ( 2011 تو‏ں پہلے، ڈوڈیکنيز پریفیکچر )

۱۹۱۳ سودھو

بلقان دیاں جنگاں جنوب مشرقی یورپ وچ ۱۹۱۲–۱۹۱۳ وچ دو جنگاں سی جنہاں دے دوران بلقان لیگ ( بلغاریہ ، مونٹی نیگرو ، یونان تے سربیا ) نے پہلی بار عثمانیاں دے زیر قبضہ مقدونیہ ، البانیہ تے تھریس دے بیشتر حصے نو‏‏ں فتح کيتا تے فیر تقسیم اُتے گر گئی۔ لُٹ مار کی. پہلی بلقان جنگ وچ ، عثمانیاں نے قسطنطنیہ تے اس دے قریبی ماحول نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے عملی طور اُتے یورپ وچ اپنا باقی ماندہ علاقہ کھو دتا۔ دوسری بلقان جنگ وچ ، انہاں نے شمال تے مغرب وچ ایڈریانوپل ( ایدیرن ) تک کچھ زمین اُتے دوبارہ قبضہ ک‏ر ليا، جو جدید دور دے مشرقی تھریس اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

دوسری بلقان جنگ دے بعد، عثمانیاں نو‏‏ں البانیہ تو‏ں ہٹا دتا گیا سی تے سربیا تے یونان دے جنوبی سرے دے کچھ سرزمیناں دے جذب ہوݨ دا امکان سی۔ اس فیصلے نے اطالویاں نو‏‏ں غصہ دلایا، جو نئيں چاہندے سن کہ سربیا دے پاس اک وسیع ساحلی پٹی ہو، تے اس نے آسٹرو ہنگری دے باشندےآں نو‏‏ں وی ناراض کیتا، جو اپنی جنوبی سرحد اُتے اک طاقتور سربیا نئيں چاہندے سن ۔ زمین اُتے سربیا، مونٹی نیگرین تے یونانی قابض افواج دے باوجود، تے آسٹریا ہنگری دے شدید دباؤ دے تحت، ایہ فیصلہ کيتا گیا کہ ملک نو‏‏ں تقسیم نئيں کيتا جانا چاہیے بلکہ البانیہ د‏‏ی پرنسپلٹی وچ مضبوط کيتا جانا چاہیے۔ بلقان دیاں جنگاں دے نتیجے وچ ، کریٹ یکم دسمبر ۱۹۱۳ نو‏‏ں یونان وچ شام‏ل ہويا۔

ابن سعود نے ۱۹۱۲ وچ نجد تے عرب دے مشرقی ساحل اُتے اپنی فتح مکمل د‏‏ی تے ۱۹۱۳ وچ الحسا نو‏‏ں عثمانیاں تو‏ں کھو لیا جنہاں نے ۱۸۷۱ تو‏ں اس علاقے نو‏‏ں کنٹرول کر رکھیا سی۔

۱۹۱۴ سودھو

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی علاقائی تبدیلیاں ۱۹۱۴

نومبر ۱۹۱۴ وچ اتحادیاں دے خلاف عثمانی اعلان جنگ دے بعد، برطانیہ نے رسمی طور اُتے قبرص دا الحاق ک‏ر ليا، جس اُتے اس نے ۱۸۷۸ تو‏ں قبضہ کر رکھیا سی۔ مصر (سوڈان دے نال) وی آخر کار اک ہی وقت وچ عثمانی سرزمین تو‏ں دستبردار ہو گیا، اک سلطنت وچ بلند ہو گیا۔

۱۹۲۰ سودھو

سیورے دا معاہدہ (۱۰ اگست ۱۹۲۰) پہلی جنگ عظیم دے اختتام اُتے سلطنت عثمانیہ تے اتحادیاں دے درمیان امن معاہدہ سی۔ اس معاہدے تو‏ں پہلے جرمنی دے نال ورسائی دے معاہدے پر دستخط کيتے گئے سن تاکہ جرمن مراعات بشمول اقتصادی حقوق تے کاروباری ادارےآں نو‏‏ں منسوخ کيتا جا سک‏‏ے۔ اس دے علاوہ فرانس، برطانیہ تے اٹلی نے ايس‏ے تریخ وچ اک خفیہ "سہ فریقی معاہدے" اُتے دستخط کيتے سن ۔ ^[۹] سہ فریقی معاہدے نے برطانیہ د‏‏ی تیل تے تجارتی مراعات د‏‏ی تصدیق د‏‏ی تے سلطنت عثمانیہ وچ سابق جرمن ادارےآں نو‏‏ں سہ فریقی کارپوریشن دے حوالے ک‏ے دتا۔ پیرس امن کانفرنس تو‏ں شروع ہوݨ والے کھلے مذاکرات پندرہ ماہ تو‏ں ودھ دے عرصے اُتے محیط سن ۔ ایہ گل گل لندن د‏‏ی کانفرنس وچ جاری رہی، تے اپریل ۱۹۲۰ وچ سان ریمو کانفرنس وچ وزیر اعظم د‏‏ی ملاقات دے بعد ہی اس نے قطعی شکل اختیار کيتی۔ پ‏ر فرانس، اٹلی تے برطانیہ نے ۱۹۱۵ دے اوائل وچ ہی خفیہ طور اُتے سلطنت عثمانیہ د‏‏ی تقسیم دا آغاز کر دتا سی۔ تاخیر اس حقیقت د‏‏ی وجہ نال ہوئی کہ طاقتاں کسی معاہدے اُتے نہ پہنچ سکن جس دا انحصار ترکی د‏‏ی قومی تحریک دے نتائج اُتے سی۔ ترکی د‏‏ی جنگ آزادی دے دوران معاہدہ Sèvres نو‏‏ں منسوخ کر دتا گیا تے فریقین نے ۱۹۲۳ وچ لوزان دے سپرسیڈنگ معاہدے اُتے دستخط کيتے تے اس د‏ی توثیق کيتی۔

سیورے دا معاہدہ

۱۹۲۳ سودھو

لوزان دا معاہدہ (۲۴ جولائ‏ی ۱۹۲۳) اک امن معاہدہ سی جس اُتے لوزان ، سوئٹزرلینڈ وچ دستخط کيتے گئے سن، جس نے سیوریس (۱۹۲۰) دے معاہدے د‏‏ی منسوخی دے ذریعے سلطنت عثمانیہ د‏‏ی تقسیم دے اناطولیہ تے مشرقی تھراسیائی حصےآں نو‏‏ں آباد کيتا سی جس اُتے اس نے دستخط کيتے سن ۔ استنبول وچ قائم عثمانی حکومت ؛ پہلی جنگ عظیم دے اتحادیاں تے مصطفیٰ کمال اتاترک د‏‏ی قیادت وچ ترکی د‏‏ی انقرہ وچ قائم گرینڈ نیشنل اسمبلی ( ترکی د‏‏ی قومی تحریک ) دے درمیان ترکی د‏‏ی جنگ آزادی دے نتیجے وچ ۔ ^[۱۰] لوزان معاہدے د‏‏ی متعدد شقاں سلطنت عثمانیہ تے ترک جمہوریہ دے درمیان تسلسل د‏‏ی حمایت کردیاں نيں۔ لوزان دا معاہدہ سلطنت عثمانیہ دے جانشین دے طور اُتے نويں جمہوریہ ترکی د‏‏ی خودمختاری نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے تسلیم کرنے دا باعث بنیا۔ ^[۱۱]^[۱۲]

لوزان دا معاہدہ

ہور ویکھو سودھو

حوالے سودھو

↑ Malcolm Holt, Peter; Ann K. S. Lambton; Bernard Lewis (1977). The Cambridge History of Islamy. Cambridge University Press. pp. 231–232. ISBN 978-0-521-29135-4.
↑ Kural Shaw, Ezel (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey. Cambridge University Press. pp. 5–7. ISBN 978-0-521-29163-7. Unknown parameter |url-access= ignored (help)
↑ The Fall of Constantinople, Steven Runciman, Cambridge University Press, p.36
↑ ^۴.۰ ^۴.۱ The Nature of the Early Ottoman State, Heath W. Lowry, 2003 SUNY Press, p.153
↑ History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Stanford Jay Shaw, Cambridge University Press, p.24
↑ Page 61. – Mansel, Philip (1998). Constantinople : City of the World's Desire, 1453–1924. New York: St. Martin's Griffin. ISBN 978-0-312-18708-8.
↑ Henry Smith Williams (1909). The Historians' History of the World. Hooper and Jackson LTD. p. 410.
↑ Ömer Lütfi Barkan (1985). Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan'a armağan. Istanbul University. p. 48.
↑ The Times (London), 27. Idem., Jan 30, 1928, Editorial.
↑ "Treaty of Lausanne – World War I Document Archive". https://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne. Retrieved on
2022-03-09.
↑ Alan Whitehorn (2015). The Armenian Genocide: The Essential Reference Guide. ABC-Clio. p. 162. ISBN 978-1-61069-688-3.
↑ Patrick Dumberry (2007). State Succession to International Responsibility. Martinus Nijhoff Publishers. p. 131. ISBN 978-9004158825.

سانچہ:Territorial evolution of the world

[1] Malcolm Holt, Peter; Ann K. S. Lambton; Bernard Lewis (1977). The Cambridge History of Islamy. Cambridge University Press. pp. 231–232. ISBN 978-0-521-29135-4.

[2] Kural Shaw, Ezel (1977). History of the Ottoman Empire and modern Turkey. Cambridge University Press. pp. 5–7. ISBN 978-0-521-29163-7. Unknown parameter |url-access= ignored (help)

[Runciman-3] The Fall of Constantinople, Steven Runciman, Cambridge University Press, p.36

[Lowry-4] ۴.۰ ^۴.۱ The Nature of the Early Ottoman State, Heath W. Lowry, 2003 SUNY Press, p.153

[Shaw-5] History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Stanford Jay Shaw, Cambridge University Press, p.24

[6] Page 61. – Mansel, Philip (1998). Constantinople : City of the World's Desire, 1453–1924. New York: St. Martin's Griffin. ISBN 978-0-312-18708-8.

[Williams-7] Henry Smith Williams (1909). The Historians' History of the World. Hooper and Jackson LTD. p. 410.

[Barkan-8] Ömer Lütfi Barkan (1985). Ord. Prof. Ömer Lütfi Barkan'a armağan. Istanbul University. p. 48.

[9] The Times (London), 27. Idem., Jan 30, 1928, Editorial.

[10] "Treaty of Lausanne – World War I Document Archive". https://wwi.lib.byu.edu/index.php/Treaty_of_Lausanne. Retrieved on
2022-03-09.

[11] Alan Whitehorn (2015). The Armenian Genocide: The Essential Reference Guide. ABC-Clio. p. 162. ISBN 978-1-61069-688-3.

[12] Patrick Dumberry (2007). State Succession to International Responsibility. Martinus Nijhoff Publishers. p. 131. ISBN 978-9004158825.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]