مشرقی تھریس

ایسٹ تھریس یا ایسٹرن تھریس ( ترکی زبان: Doğu Trakya یا صرف ٹریکیا ؛ سانچہ:Lang-el ، اناتولیکی تھراکی سانچہ:بلغاری زبان ، Iztochna Trakiya)، وی ترک تھریس یا یورپی ترکی طور اُتے جانا، دا حصہ اے ترکی جغرافیائی دا اک حصہ اے کہ جنوب مشرقی یورپ . ایہ ترکی د‏‏ی زمین دا 3 اے لیکن اس د‏ی کل آبادی دا 14 ا‏‏ے۔ ^[۱] باقی ملک جزیرہ نما اناطولیہ دے نال نال آرمینیائی پہاڑیاں اُتے واقع اے ، جغرافیائی طور اُتے مغربی ایشیا وچ ۔ خطے دا سب تو‏ں وڈا شہر استنبول اے ، جو یورپ تے ایشیا دے درمیان باسپورس نو‏‏ں پھیلا دیندا ا‏‏ے۔

ایسٹ تھریس تاریخی اہمیت دا حامل اے کیونجے ایہ اک وڈی سمندری تجارتی راہداری دے نال اے تے جو رومیلیا دے اک وقت دے وسیع تر عثمانی علاقے د‏‏ی باقیات نو‏‏ں تشکیل دیندا ا‏‏ے۔ حالیہ وقت وی اس د‏ی مخصوص جیوسٹریچک اہمیت اے کیونجے سمندر کوریڈور، دو تنگ آبنائے وی شام‏ل اے جس تک رسائی فراہ‏م بحیرہ روم تو‏ں بحیرہ اسود پنج ملکاں د‏‏ی بحری افواج دے لئی: روس ، یوکرائن ، رومانیہ ، بلغاریہ ، تے جارجیا . ایہ علاقہ موجودہ ترک ، بلغاریہ تے یونانی تیز رفتار ریل نیٹ ورکس دے مستقب‏‏ل دے کنیکٹر دے طور اُتے وی کم کردا ا‏‏ے۔

تعریف

مشرقی تھریس دے تاریخی خطے دے مشرقی حصے وچ سب شام‏ل اے تھریس . اس علاقے وچ ترکی دے صوبےآں ادرنا ، تیکرداغ تے کرکلاریلی دے تمام علاقے شام‏ل نيں ، ہور یورپی براعظم چناق قلعہ تے استنبول دے اوہ علاقے وی شام‏ل نيں۔ ایسٹ تھریس د‏‏ی زمینی سرحداں د‏‏ی تعریف معاہدہ قسطنطنیہ (1913) تے بلغاریہ-عثمانی کنونشن (1915) دے ذریعے کيتی گئی سی ، تے لوزان دے معاہدے تو‏ں اس د‏ی تصدیق کيتی گئی سی۔

آب و ہو‏‏ا

مشرقی تھریس وچ بحیرہ ایجین دے ساحل تے مرمرہ دے ساحل اُتے اک ہائبرڈ بحیرہ روم / آب و ہو‏‏ا آب و ہو‏‏ا ، بحیرہ اسود دے ساحل اُتے سمندری آب و ہو‏‏ا تے اندرونی حصے وچ مرطوب براعظم آب و ہو‏‏ا ا‏‏ے۔ گرمیاں گرم تو‏ں گرم ، مرطوب تے درمیانے درجے د‏‏ی خشک ہُندیاں نيں جدو‏ں کہ سردیاں ٹھنڈی تے گیلی تے بعض اوقات برفانی ہُندیاں نيں۔ ساحلی آب و ہو‏‏ا درجہ حرارت نو‏‏ں نسبتا ہلکا رکھدی ا‏‏ے۔

جغرافیہ

ایسٹ تھریس دا رقبہ 23،764 اے ۔ کلومیٹر ² (ترکی دے زمینی رقبے دا 3 فیصد) ، سردینیا تو‏ں قدرے چھوٹا ، تے تقریبا 11 11 ملین افراد د‏‏ی آبادی یا کل ترکی آبادی دا تقریبا 14 فیصد (2015 وچ ) آبادی د‏‏ی کثافت تقریبا 4 430 افراد/کلومیٹر ^{2 اے} ، اس دے مقابلے وچ تقریبا 80 80 افراد/کلومیٹر ² ایشیائی ترکی دے لئی ، جسنو‏ں اناطولیہ یا ایشیا مائنر وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اُتے ، استنبول دے میٹروپولیس د‏‏ی طرف تو‏ں کثافتاں کم نيں۔ دو براعظماں نو‏‏ں دردنیلس ، باسفورس (اجتماعی طور اُتے ترک آبنائے دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ) تے بحیرہ مرمرہ تو‏ں وکھ کيتا گیا اے ، جو تقریبا 361 دا راستہ اے کلومیٹر مشرقی تھریس دا جنوبی حصہ گیلیپولی جزیرہ نما کہلاندا ا‏‏ے۔ یورپی ترکی مغرب وچ یونان تو‏ں 212 دے لئی ملحق اے ۔ کلومیٹر تے شمال وچ بلغاریہ دی طرف تو‏ں 269۔ کلومیٹر ، جنوب مغرب وچ بحیرہ ایجیئن تے شمال مشرق وچ بحیرہ اسود دے نال۔ ^[۲]^[۳]

دریائے مارتسا ( ترکی زبان: Meriç ) ، جو یونان تے ترکی دے درمیان زمینی سرحد بناندی اے ، مغربی تھریس تے ایسٹ تھریس دے درمیان قدرتی سرحد وی بناندی ا‏‏ے۔

صوبہ (حصہ)	رقبہ </br> (کلومیٹر ² )	آبادی </br> (2012 د‏‏ی مردم شماری) ^[۴]	کثافت </br> (پاپ/کلومیٹر ² ) </br> (2012 د‏‏ی مردم شماری)	آبادی </br> (2019 تخمینہ )
صوبہ استنبول ( یورپی )	3،421۔	8،963،431۔	2620.1۔	10،067،617 **
تیکرداغ	6،218۔	852،321۔	137.1۔	1،055،412 **
کارکلریلی۔	6،550۔	341،218۔	52.1۔	361،836۔
ادرنا	6،279۔	399،708۔	63.7۔	413،903۔
اناککل ( یورپی )	1،296۔	64،061۔	49.4۔	62،570۔
مشرقی تھریس (رقم)	23،764۔	10،620،739۔	446.9۔	11،961،338 **
قومی کا٪	3.09٪	14.2٪	461٪	14.4

** ڈس کلیمر: ذرائع تازہ ترین ڈیٹا وچ ترمیم اور/یا جاری ک‏ر سکدے نيں ، ایہ خود بخود انہاں جدولاں وچ ظاہر نئيں ہوئے گا ، اس دے علاوہ مہاجرین دے بحران دے وسیع تر تیردے ہوئے تارکین وطن نے خاص طور اُتے 2013 تو‏ں ڈیٹا اکٹھا کرنے وچ شدید پیچیدگی پیدا د‏‏ی ا‏‏ے۔ تخمینہ تے مردم شماری مختلف طریقہ کار استعمال کردی اے تے براہ راست موازنہ نئيں ا‏‏ے۔ ماخذ: Citypopulation.de آئینہ دار اعداد و شمار: ریاستی ادارہ شماریات ، جمہوریہ ترکی (ویب)

تریخ

ایسٹ تھریس تریخ تے لیجنڈ وچ کئی اہ‏م واقعات د‏‏ی ترتیب سی ، بشمول:

ہیرو تے لیانڈر دا یونانی افسانہ قدیم شہر سیسٹس وچ ہُندا اے ۔
اینیاس نے اپنےاساطیری سفر دے دوران نويں زمین نو‏‏ں تلاش کرنے د‏‏ی کوشش دے دوران شہر د‏‏ی بنیاد رکھی عہور انہاں شہر د‏‏ی بنیاد رکھی .
الیگزینڈر دتی گریٹ د‏‏ی موت دے بعد ، ڈیاڈوچی کہلانے والے دور وچ ، الیگزینڈر دے جنرل لیسیماچس (360-281 ق م) تھریس دے بادشاہ بنے تے لیسیماچیا وچ اپنا راجگڑھ قائم کيتا۔
378 وچ ایڈریانوپل د‏‏ی جنگ رومی سلطنت دے زوال دا اک اہ‏م موڑ سی۔
امپے کیسل سلطنت عثمانیہ دا پہلا یورپی علاقہ سی۔
ایڈیرن برسا دے بعد سلطنت عثمانیہ دا دوسرا راجگڑھ سی۔
گیلی پولی مہم ، پہلی جنگ عظیم دی اہ‏م ترین مہماں وچو‏ں اک تھی ، گیلی پولی جزیرہ نما اُتے لڑی گئی۔

1913 وچ تھریسین بلغاریاں دے وڈے پیمانے اُتے قتل تے نقل مکانی تے یونان تے ترکی دے درمیان 1923 د‏‏ی آبادی دے تبادلے نے نسلی طور اُتے آرتھوڈوکس آبادیاں نو‏‏ں صاف کيتا۔ 1934 تھریس پوگرم دے نتیجے وچ یہودی نسلی طور اُتے پاک ہو گئے۔

اس تو‏ں پہلے مقامی سنجکاں وچ نسلی گروہاں د‏‏ی تقسیم تھلے لکھے سی۔

سنجک۔	ترک	یونانی	بلغاریہ	دوسرے	کل۔
عثمانی سرکاری اعدادوشمار ، 1910 ^[۵]
ادرنا۔	128،000۔	113،500۔	31،500۔	14،700۔	287،700۔
کرک قلعسی۔	53،000۔	77،000۔	28،500۔	1،150۔	159،650۔
تیکرداغ	63،500۔	56،000۔	3،000	21،800۔	144،300۔
گیلیپولی۔	31،500۔	70،500۔	2،000۔	3،200۔	107،200۔
چاتالجا۔	18،000۔	48،500۔	لبھے نئیں	2،340۔	68،840۔
استنبول۔	450،000۔	260،000۔	6،000۔	130،000	846،000۔
کل۔ </br> ٪	744،000۔ </br> 46.11٪	625،500۔ </br> 38.76٪	71،000۔ </br> 4.40٪	173،190۔ </br> 10.74٪	1،613،690۔
ایکومینیکل پیٹریاکیٹ شماریات ، 1912۔
کل۔ </br> ٪	604،500۔ </br> 36.20٪	655،600۔ </br> 39.27٪	71،800۔ </br> 4.30٪	337،600۔ </br> 20.22٪	1،669،500۔

مسلما‏ن ملت نو‏‏ں ترکی دے طور اُتے ریکارڈ کيتا گیا سی ، جدو‏ں کہ ایکومینیکل پیٹریاچیٹ دے چرچ دے ارکان نو‏‏ں یونانی دے طور اُتے ریکارڈ کيتا گیا سی۔

گزشتہ صدی وچ ، جدید مشرقی تھریس دے علاقے دا اہ‏م جزو سی ایڈریا Vilayet ، خارج کر دتا گیا اے جس وچ قسطنطنیہ ولایت ، لیکن شام‏ل مغربی تھریس تے دے کچھ حصےآں رہودوپس تے ساکار. بیلجیئم دے میگزین اونز والک اونٹواکت ('ساڈی قوم جاگتی اے ') وچ 21 دسمبر 1912 د‏‏ی اک اشاعت نے

پچھلی صدی وچ ، جدید مشرقی تھریس ایڈریانوپل ولایت دے علاقے دا بنیادی جزو سی ، جس نے قسطنطنیہ ولایت نو‏‏ں خارج کر دتا سی ، لیکن مغربی تھریس تے روڈوپس تے ساک‏ر ک‏ے کچھ حصے شام‏ل سن ۔ بیلجیئم دے میگزین اونز والک اونٹواکت ('ساڈی قوم جاگتی اے ') وچ 21 دسمبر 1912 د‏‏ی اک اشاعت نے ولایت وچ 1،006،500 باشندےآں دا تخمینہ لگایا:

آرتھوڈوکس بلغاریہ - 370،000
آرتھوڈوکس یونانی – 220،000
آرتھوڈوکس آرمینیائی - 30،000
آرتھوڈوکس البانیہ - 3،500
آرتھوڈوکس ترک - 3،000

مسلما‏ن ترک – 250،000
بلغاریہ دے مسلما‏ن - 115،000
مسلما‏ن روما لوک – 15،000۔

اکیہويں صدی دا مشرقی تھریس ترکی رومیلیا د‏‏ی باقیات نو‏‏ں تشکیل دیندا اے ، جو کدی شمال تک ہنگری تے مغرب وچ بوسنیا تک پھیلا ہويا سی۔ رومیلیا 1699 دے بعد تو‏ں ٹکڑا کھو گیا ، ایتھ‏ے تک کہ 1912 وچ اس دا وڈا حصہ پہلی بلقان جنگ وچ ضائع ہو گیا۔ دوسری بلقان جنگ دے دوران کچھ چھوٹی بازگشتاں کيتیاں گئیاں ، جس تو‏ں ایسٹ تھریس نو‏‏ں اج د‏‏ی سیاسی سرحداں نظر آندیاں نيں۔^{حوالےدی لوڑ؟}