گیلی پولی
گیلی پولی، درہ دانیال دے مغرب تے بحیرہ ایجیئن دے مشرق وچ ترکی دے یورپی علاقے ترک تھریس وچ اک جزیرا نما اے۔ ایہ ناں یونانی بولی دے لفظ " کیلی پولس" توں نکلیا اے، جیہدا مطلب اے سوہنا نگر ۔
تریخ
سودھوبازنطینی سلطنت دے حکمران جسٹینین نے اس شہر دی قلعہ بندی کیتی تے عسکری گودام بݨائے۔ 1354ء دے تباہ کن زلزلے چ ایہہ شہر مکمل طور تے تباہ ہوگیا تے ایسے سال ایہ شہر یورپ دا پہلا شہر بنیا جیہڑا سلطنت عثمانیہ دے زیر نگیں آیا تے بلقان تے وسطی یورپ تک عثمانیاں دے پیش قدمی دا نقطہ آغاز قرار پایا۔ سلطنت عثمانیہ وچ گیلی پولی دا شہر ولایت ادرنہ دا حصہ سی، جیہدی آبادی 30 ہزار دے قریب سی، جیہناں وچ یونانی، ترک، آرمینیائی تے یہودی شامل سن۔
جنگ عظیم اول وچ گیلی پولی اک وڈی لڑائی دا ویڑہ بنیا جہڑی گیلی پولی دی لڑائی کہلوندی اے۔ ایہ جنگ برطانیا وچ درہ دانیال مہم تے ترکی وچ جنگ چناکلی دے ناں نال جاݨی جاندی اے۔ آسٹریلیا، نیوزی لینڈ، جنوبی افریقا تے نیو فاؤنڈ لینڈ وچ اج وی گیلی پولی دی اصطلاح 8 مہینے دی مہم لئی استعمال ہندی اے ۔ جنگ دے دوران برطانیا تے فرانس دے فوجی دستے جزیرا نما تے اترے تے اگلے 8 مہینیاں لئی ایہ علاقہ میدان جنگ بݨیا رہیا، جیہدے دوران دوناں پاسیاں دے ہزاراں سپاہی مرے پر فتح ترک فوجاں دی رہی تے برطانیا تے فرانس نوں پسپا ہوݨا پیا۔ اس طرحاں روس نوں جنگ عظیم اول دے دوران درہ دانیال دے رستے رسد دی فراہمی نا ہوسکی کیونکہ روس، برطانیا تے فرانس دا اتحادی تے ترکی جرمنی دا اتحادی سی۔ مجموعی طور دے اتحادیاں دے 140،000 فوجی مرے تے 250،000 ترک مرے۔ آسٹریلیا تے نیوزی لینڈ وچ 25 اپریل نوں انزاک ڈے منایا جاندا اے کیونکہ آسٹریلیا تے نیوزی لینڈ دے فوجی وی برطانیا تے فرانس دی مدد لئی اس جنگ وچ شریک ہوئے تے وڈی تعداد وچ مرے۔ ایہ دن اوہناں فوجیاں دی یاد چ منایا جاندا اے۔ ایہ جنگ دنیا دیاں اوہناں چند جنگاں چوں اے جس نوں دونے فریق اپنے لئی باعث فخر سمجھدے نیں ۔ ایہ جدید ترکی دے بانی مصطفا کمال پاشا دے مستقبل لئی انتہائی اہم جنگ ثابت ہوئی، جیہڑے کہ اس توں پہلے اک معمولی لیڈر سی تاہم اس جنگ وچ اپنے دستیاں دی شاندار قیادت توں اوہناں نوں پاشا دا خطاب دتا گیا۔