آبنائے در دانیال
آبنائے در دانیال (ترک :چناکلے بوغازی)، ترکی وچ اک آبنائے آ جیہڑی رومی سمندر نوں مرمرہ سمندر دے ناݪ تے آبنائے باسفورس دے ذریعے کاݪا سمندر ناݪ مݪاؤندی اے تے یورپ تے ایشیا نوں الگ کردی اے۔
ایہ آبنائے 61 کلو میٹر (38 میل میل) لمبی اے تے 1.2 توں 6 کلومیٹر (0.75 توں 3.73 میل) چوڑی اے۔
تریخ
سودھوتریخ وچ ایہنے اہم کردار ادا کيتا اے۔ ایہدے متعلق سبھ توں پہلا تاریخی واقعہ اوہ اے جد اردشیر نے ایہدے اُتے پُݪ بݨایا۔ انگریز شاعر بائرن نے ایہنوں تیر کے پار کيتا تاکہ ایہ ثابت ہو جاوے کہ لینڈر دا کارنامہ کوئی خاص اہمیت نئيں رکھدا سی۔ ایہ آبنائے ترکی دی عملداری وچ چودہویں صدی وچ آئی جدوں سلطنت عثمانیہ نے ایس علاقے وچ اپݨی عملداری قائم کرلئی۔ روس نوں چونکہ بحیرہ روم وچ داخل ہوݨ لئی ایہدے توں گُزرنا پیندا اے، لہذا روس دی ہر حکومت ایہدے اُتے قبضے دی خواہش مند رہی۔ 1833ء وچ جدوں زار روس نے مصر دے باغی محمد علی پاشا دے خلاف عثمانی سلطان دی مدد کيتی تاں موخر الذکر نے روس نوں در دانیال وچ خاص مراعات دتیاں تے روسی جہازاں نوں ایہ حق دتا کہ اوہ جدوں چاؤہݨ آسکدے نیں لیکن یورپی طاقتاں نوں ایہ ناگوار گُزریا۔ بلخصوص اس لئی کہ بصورت جنگ اوہناں نوں اس آبنائے وچ جہاز داخل کرن دی اجازت نئیں سی۔ چنانچہ اوہناں نے 1840ء وچ لندن کنونشن دے ذریعے ترکی اُتے دباؤ پا کے اس توں روس لئی مراعات منسوخ کروالئیاں۔ 1914ء تک ایہ نظام رائج رہیا۔
پہلی جنگ عظیم وچ اتحادی طاقتاں نے در دانیال فتح کرن دی کوشش کيتی مگر شکست کھادی۔ جنگ دے خاتمے اُتے اتحادیاں نے گیلی پولی دا ساحل یونان نوں دے دتا تے اس آبنائے نوں نہتا کر دتا۔ 1922ء وچ مصطفا کمال اتاترک دی حکومت نے بزور طاقت ایہنوں یونانیاں کوݪوں واپس لے لیا۔ 4 اگست 1923ء نوں ایہنوں معاہدہ لوزان دی رو ناݪ بین الاقوامی تحویل وچ دے دتا گیا۔ 30 جولائی 1936ء نوں مانٹرو کنونشن دی رو ناݪ ایہدے اُتے ترکی دا اختیار تسلیم کر ليا گیا۔
ہور دیکھو
سودھو
باہرلے جوڑ
سودھو- پیٹر گرین ، فارس یونان جنگاں (لندن 1975) صفحہ 75 ۔
- چناکلی شہر دیاں تصویراں
- چناکلی اوسیکیز مارت یونیورسٹی
- ہیلیسپونٹ دے نقشے
حوالے
سودھو| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: آبنائے در دانیال |