عالم اسلام
(اسلامی دنیا توں مڑجوڑ)
عالم اسلام (Muslim world) (جسنوں امت مسلمہ وی کہیا جاندا اے ) ایہ اصطلاح متعدد معنی رکھدی اے۔ مذہبی معنےآں وچ امت اسلامیہ توں مراد ایداں دے افراد نيں جو اسلام دی تعلیمات اُتے عمل پیرا نيں۔ ثقافتی لحاظ توں امت مسلمہ توں مراد اسلامی رہتل اے۔ جدید جغرافیائی سیاسی لحاظ توں امت مسلمہ توں مراد عام طور اُتے مجموعی مسلم اکثریت والے ملکاں یا ریاستاں نيں۔
مسلم دنیا دی تریخ تقریباً 1400 سال اُتے محیط اے تے اس وچ متعدد سماجی و سیاسی پیشرفتاں دے نال نال فنون لطیفہ، سائنس، فلسفہ تے ٹیکنالوجی وچ وی ترقی شامل اے، خاص طور اُتے اسلامی عہد زريں وچ ۔ تمام مسلمان رہنمائی دے لئی قرآن و سنت توں رجوع کردے تے محمد بن عبد اللہ دی رسالت اُتے ایمان رکھدے نيں۔ لیکن دوسرے کچھ معاملات اُتے اختلاف رائے دے نتیجے وچ اسلام دے اندر مختلف دینی مکاتب فکر تے فرقےآں دا ظہور ہويا۔ جدید دور وچ ، مسلم دنیا دا بیشتر حصہ یورپی طاقتاں دے زیر اثر یا نوآبادیاتی تسلط وچ رہیا۔ نوآبادیاتی دور دے بعد ابھرنے والی قومی ریاستاں نے طرح طرح دے سیاسی تے معاشی نمونے اپنائے نيں تے اوہ لامذہب تے مذہبی رجحانات توں متاثر ہوئے نيں۔[۱]
2013ء تک، 49 مسلم اکثریتی ملکاں سن جنھاں نے مشترکہ جی ڈی پی (برائے نام) 5.7 ٹریلین امریکی ڈالر دے نال،[۲] بمطابق 2016[update]2016|، دنیا دے کل جی ڈی پی دا محض 8 فیصد حصہ ڈالیا۔[۳] 2015ء تک دے اعداد شمار دے مطابق، 1.8 بلین یا 24.1% آبادی مسلماناں اُتے مشتمل اے۔[۴] اپنے آپ نوں مسلمان ظاہر کرنے والے خطےآں وچ کل آبادی دے تناسب دے حساب توں 91% مشرق وسطی-شمالی افریقا (مینا) وچ ،[۵] 89% وسطی ایشیا وچ ،[۶] 40% جنوب مشرقی ایشیا وچ اسلام،[۷] 31%جنوبی ایشیا وچ ،[۸][۹] 30% ذیلی صحارائی افریقا،[۱۰] 25% ایشیا–اوقیانوسیہ وچ ،[۱۱] 6% دے آس پاس یورپ،[۱۲] تے 1% امریکین وچ ۔[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]
مسلماناں دی اکثریت دووڈے فرقےآں: سنی (75–90%)،[۱۷] شیعہ (10–20%)،،[۱۸] اگرچہ اک وڈے سروے وچ 25% نے خود نوں "محض مسلمان دے شناخت دی۔[۱۹] سب توں وڈا مسلم اکثریتی ملک انڈونیشیا اے [۲۰] جتھے دنیا دی کل مسلم آيادی دا تقریباً 13% نيں، جدوں کہ دنیا وچ مسلماناں دی سب توں وڈی آبادی،[۲۱] جنوبی ایشیا وچ اے جتھے دنیا دی کل مسلم آيادی دا 31% مسلمان نيں،[۲۲] جدوں کہ مشرق و سطی تے شمالی افریقا وچ کل مسلم آبادی دا 20% مسلمان آباد نيں[۲۳]جتھے اسلام غالب مذہب اے ;[۲۴] تے 15% ذیلی صحارائی افریقا تے مغربی افریقا وچ نيں۔[۲۵] وسطی ایشیا[۲۶]، قفقاز[۲۷][۲۸] تے جنوب مشرقی ایشیا وچ وی مسلماناں ہی دی اکثریت اے۔[۲۹] بھارت مسلم اکثریتی ملکاں توں ہٹ کر سب توں زیادہ مسلم آبادی والا ملک اے۔[۳۰] امریکین، چین، یورپ تے شمالی ایشیا وچ وی کافی وڈی مسلم آبادیاں موجود نيں۔[۳۱][۳۲][۳۳] اسلام دنیا دا سب توں تیزی توں پھیلنے والا مذہب اے۔[۳۴][۳۵][۳۶]
اصطلاح
سودھواک جدید سیاسی جغرافیائی لحاظ توں، 'مسلم دنیا' تے 'اسلامی دنیا' دی اصطلاحات انہاں ملکاں دی طرف اشارہ کردیاں نيں جتھے اسلام اکثریت دا مذہب اے، اگرچہ شمولیت دے لئی کوئی اتفاق شدہ معیار نئيں اے۔[۳۷][۳۸] کچھ ماہرین و تجزیہ نگاراں نے 'مسلم/اسلامی دنیا' دی اصطلاح تے اس دی مشتق اصطلاحات 'مسلم / اسلامی ملک' نوں "سادہ" تے "ثنائی" دی حیثیت توں تنقید دا نشانہ بنایا اے۔ چونکہ کسی وی ریاست وچ مذہبی طور اُتے یکساں آبادی نئيں اے (مثال دے طور اُتے مصر دے شہری 10٪ شہری مسیحی نيں تے مطلق تعداد وچ ، بعض ایداں دے ملکاں وی نيں، جتھے بوہت گھٹ مسلمان رہندے نيں تے ایداں دے وی جتھے اوہ کثیر تعداد وچ نيں تے بعض چھوٹے اسلامی اکثریتی ملکاں دے مقابلے وچ ، انہاں دی مسلمان آبادی زیادہ اے لیکن وڈے ملک دی وڈی آبادی دی وجہ توں، کوئی دوسرا مذہب اکثریتی اے، انہاں ملکاں وچ ، اس اصطلاح دے مطابق اسلام فیر وی اقليتی ہی کہلاندا اے۔[۳۹][۴۰][۴۱] لہذا، لکھنے وچ اکثر 'مسلم اکثریتی ملکاں' دی اصطلاح نوں ترجیح دتی جاندی اے۔[۴۲]
جغرافیہ
سودھو
تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: اسلام بلحاظ ملکاسلام دنیا دا بطور تعداد دوسرا وڈا مذہب اے۔ 2010ء دے اک مطالعے دے مطابق جسنوں جنوری 2011ء وچ جاری کيتا، [۴۳][۴۴] اسلام دے 1.57 بلین پیروکار نيں جو اسنوں دنیا دی آبادی دا 23 فیصد توں ودھ بناتے نيں۔[۴۵][۴۶][۴۷] پیو ریسرچ سینٹر دے مطابق 2010ء وچ 49 مسلم اکثریتی ملکاں دے سن ۔[۴۸]
حکومت
سودھوریاست تے مذہب
سودھواسلامی ریاستاں
سودھواسلامی ریاستاں جتھے اسلام نوں ریاست تے آئین دی نظریاتی بنیاد دے طور اُتے اپنایا گيا اے۔
ریاستی مذہب
سودھومندرجہ ذیل وچ اوہ اکثریتی مسلم ملکاں، قومی ریاستاں بطور ریاستی مذہب اسلام دی تائید کيتی کردی نيں۔
غیر واضح یا غیر علانیہ
سودھومندرجہ ذیل وچ غیر جانبدار ریاستاں نيں جتھے مذہب دی حیثیت توں متعلق آئینی یا سرکاری اعلان غیر واضح یا غیر منقول اے۔
سیکولر حکومت
سودھومسلم دنیا دی انہاں ریاستاں نے خود نوں سیکولر ریاست قرار دتا اے، جتھے یعنی انہاں وچ سرکاری امور تے مذہب دے وچکار علیحدگی دا واضع اعلان کيتا اے۔
البانیا[۷۸]
آذربائیجان[۷۹]
بوسنیا تے ہرزیگووینا[۸۰]
برکینا فاسو[۸۱]
چاڈ[۸۲]
گیمبیا[۸۳]
گنی[۸۴]
گنی بساؤ[۸۵]- سانچہ:Country data Ivory Coast[حوالہ درکار]
قازقستان[۸۶]
کوسوو[۸۷]
کرغیزستان[۸۸]
لبنان[۸۹][۹۰]
مالی[۹۱]
نائجر[۹۲]
نائیجیریا[۹۳]
سینیگال[۹۴]
سیرالیون[۹۵]
تاجکستان[۹۶]
ترکی[۹۷]
ترکمانستان[۹۸]
ازبکستان[۹۹]
آبادیات
سودھوجغرافیائی تقسیم
سودھو
مسلم ملکاں یا آبادی
دنیا دے مذاہب دا اک نقشہ
حوالے
سودھو- ↑ Ira M. Lapidus (2014). A History of Islamic Societies. Cambridge University Press (Kindle edition), 829–834. ISBN 978-0-521-51430-9.
- ↑ "Economies of the ummah". https://www.dawn.com/news/1035026.
- ↑ «Muslim countries make thin contribution to global economy». ستمبر 22, 2016. بایگانیشده از اصلی در 13 اگست 2018. دریافتشده در 16 دسمبر 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Michael Lipka & Conrad Hackett (6 اپریل 2017). "Why Muslims are the world's fastest-growing religious group". پیو ریسرچ سینٹر. http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/04/06/why-muslims-are-the-worlds-fastest-growing-religious-group/. Retrieved on 14 فروری 2018.
- ↑ «Region: Middle East-North Africa». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 27 جنوری 2011. بایگانیشده از اصلی در 9 مارچ 2013. دریافتشده در 3 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The Global Religious Landscape» (PDF). Pew. دسمبر 2012. بایگانیشده از اصلی (PDF) در 24 ستمبر 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Oxford Islamic Studies Online». www.oxfordislamicstudies.com (به English). بایگانیشده از اصلی در 20 مارچ 2017. دریافتشده در 14 مارچ 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Asia-Pacific». Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 27 جنوری 2011. بایگانیشده از اصلی در 10 اکتوبر 2017. دریافتشده در 13 مارچ 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Burke، Daniel. «The moment American Muslims were waiting for». CNN Religion. بایگانیشده از اصلی در 12 مارچ 2017. دریافتشده در 13 مارچ 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Sub-Saharan Africa». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 9 مارچ 2013. دریافتشده در 3 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Asia-Pacific». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 9 مارچ 2013. دریافتشده در 3 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Europe». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 7 اپریل 2013. دریافتشده در 3 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Americas». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 7 اپریل 2013. دریافتشده در 3 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Tom Kington (31 مارچ 2008). «Number of Muslims ahead of Catholics, says Vatican». The Guardian. بایگانیشده از اصلی در 2 ستمبر 2013. دریافتشده در 17 نومبر 2008. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Muslim Population». IslamicPopulation.com. بایگانیشده از اصلی در 25 مئی 2013. دریافتشده در 17 نومبر 2008. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Field Listing Religions». بایگانیشده از اصلی در 4 جون 2011. دریافتشده در 17 نومبر 2008. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ * «Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population». پیو ریسرچ سینٹر. اکتوبر 7, 2009. دریافتشده در 2013-09-24.
Of the total Muslim population, 10–13% are Shia Muslims and 87–90% are Sunni Muslims.
تاریخ وارد شده در|date=را بررسی کنید (کمک)- Sunni Islam: Oxford Bibliographies Online Research Guide "Sunni Islam is the dominant division of the global Muslim community, and throughout history it has made up a substantial majority (85 to 90 percent) of that community."
- «Sunni». Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. بایگانیشده از اصلی در 2014-10-12. دریافتشده در دسمبر 20, 2012.
Sunni Islam is the largest denomination of Islam, comprising about 85% of the world's over 1.5 billion Muslims.
تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - «Religions». کتاب حقائق عالم. Central Intelligence Agency. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۴. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۸-۲۵.
Sunni Islam accounts for over 75% of the world's Muslim population.۔۔
- ↑ See
- Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- «Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population». پیو ریسرچ سینٹر. 7 اکتوبر 2009. دریافتشده در 24 ستمبر 2013.
The Pew Forum's estimate of the Shia population (10–13%) is in keeping with previous estimates, which generally have been in the range of 10–15%۔ Some previous estimates, however, have placed the number of Shias at nearly 20% of the world's Muslim population.
تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=را بررسی کنید (کمک) - «Shia». Berkley Center for Religion, Peace, and World Affairs. بایگانیشده از اصلی در 15 دسمبر 2012. دریافتشده در 5 دسمبر 2011.
Shi'a Islam is the second largest branch of the tradition, with up to 200 million followers who comprise around 15% of all Muslims worldwide.۔۔
نامعلوم پیرامیٹر دا|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - Jalil Roshandel (2011). Iran, Israel and the United States. Praeger Security International, 15. “The majority of the world's Islamic population, which is Sunni, accounts for over 75 percent of the Islamic population; the other 10 to 20 percent is Shia.”
- ↑ Lugo، Luis؛ Cooperman، Alan (9 اگست 2012). «The World's Muslims: Unity and Diversity – Preface». Pew Reseach Center. دریافتشده در 2020-03-08. تاریخ وارد شده در
|date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «10 Countries With the Largest Muslim Populations, 2010 and 2050date=2015-04-02». Pew Research Center's Religion & Public Life Project. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۷-۰۲-۰۷. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۲-۰۷.
- ↑ Pechilis, Karen (2013). South Asian Religions: Tradition and Today (in en). Routledge, 193. ISBN 978-0-415-44851-2.
- ↑ Diplomat, Akhilesh Pillalamarri, The. "How South Asia Will Save Global Islam" (in en-US). The Diplomat. http://thediplomat.com/2016/01/how-south-asia-will-save-global-islam/.
- ↑ "Middle East-North Africa Overview" (in en-US). Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 2009-10-07. http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population10/.
- ↑ «Region: Middle East-North Africa». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 27 جنوری 2011. بایگانیشده از اصلی در 2013-03-09. دریافتشده در 22 دسمبر 2011. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Region: Sub-Saharan Africa». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. 27 جنوری 2011. بایگانیشده از اصلی در 2013-03-09. دریافتشده در 22 دسمبر 2011. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ «Middle East :: Azerbaijan — The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۶-۰۷-۰۹. دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۱.
- ↑ «The Many Languages of Islam in the Caucasus». Eurasianet (به English). دریافتشده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۱.
- ↑ Yusuf, Imtiyaz. "The Middle East and Muslim Southeast Asia: Implications of the Arab Spring". Oxford Islamic Studies. http://www.oxfordislamicstudies.com/Public/focus/essay1009_southeast_asia.html. Archived 2013-02-19 at the وے بیک مشین
- ↑ «India invited as 'Guest of Honour' to OIC meet, Sushma Swaraj to attend». @businessline.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ «Muslim Population by Country». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 9 فروری 2011. دریافتشده در 22 دسمبر 2011. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archivedate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Islam in Russia». www.aljazeera.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۹-۰۱-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۷.
- ↑ "Main Factors Driving Population Growth" (in en-US). Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 2015-04-02. http://www.pewforum.org/2015/04/02/main-factors-driving-population-growth/.
- ↑ Burke, Daniel (اپریل 4, 2015). "The world's fastest-growing religion is ۔۔۔". CNN. http://edition.cnn.com/2015/04/02/living/pew-study-religion/. Retrieved on 18 اپریل 2015.
- ↑ Lippman, Thomas W. (۲۰۰۸-۰۴-۰۷). «No God But God». U.S. News & World Report. دریافتشده در ۲۰۱۳-۰۹-۲۴.
Islam is the youngest, the fastest growing, and in many ways the least complicated of the world's great monotheistic faiths. It is based on its own holy book, but it is also a direct descendant of Judaism and Christianity, incorporating some of the teachings of those religions—modifying some and rejecting others.
- ↑ Scott Carpenter, Soner Cagaptay (2 جون 2009). "What Muslim World?". Foreign Policy. https://foreignpolicy.com/2009/06/02/what-muslim-world/.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےBEWHلئی۔ - ↑ Nawaz, Maajid (2012). Radical: My Journey out of Islamist Extremism. WH Allen, XXII–XIII. ISBN 978-1-4481-3161-7. Retrieved on 19 ستمبر 2017.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےHitchensلئی۔ - ↑ Gert Jan Geling (12 جنوری 2017). "Ook na 1400 jaar kan de islam heus verdwijnen" (in nl). Trouw. https://www.trouw.nl/nieuws/ook-na-1400-jaar-kan-de-islam-heus-verdwijnen~bc232725/. Retrieved on 3 اکتوبر 2017. ""Many people, including myself, are often guilty of using terms such as 'Muslim countries'، or the 'Islamic world'، as if Islam has always been there, and always will be. And that is completely unclear. (…) If the current trend [of apostasy] continues, at some point a large section of the population may no longer be religious. How 'Islamic' would that still make the 'Islamic world'?"
- ↑ Jones, Gavin W. (2005). Islam, the State and Population. C. Hurst & Co. Publishers, 11–14. ISBN 978-1-85065-493-3. Retrieved on 19 ستمبر 2017.
- ↑ "Muslim Population by Country"۔ The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. Retrieved 22 دسمبر 2011.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ "Executive Summary"۔ The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. Retrieved 22 دسمبر 2011.
- ↑ Turmoil in the world of Islam
- ↑ "Christian Population as Percentages of Total Population by Country"۔ Global Christianity. Pew Research Center. Retrieved 22 دسمبر 2011.
- ↑ «Muslim-Majority Countries». The Future of the Global Muslim Population. Pew Research Center. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-25. دریافتشده در 22 دسمبر 2011. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of Afghanistan 2004». بایگانیشده از اصلی در 23 فروری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Islamic Republic of Iran Constitution». بایگانیشده از اصلی در 25 فروری 2008. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Mauritania's Constitution of 1991 with Amendments through 2012» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 4 مئی 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Oman's Constitution of 1996 with Amendments through 2011» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Basic Law of Saudi Arabia». بایگانیشده از اصلی در 2011-12-26. دریافتشده در 6 جنوری 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Yemen's Constitution of 1991 with Amendments through 2001» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Of the People's Democratic Republic of Algeria» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 2017-05-04. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of the Kingdom of Bahrain (2002)». بایگانیشده از اصلی در 23 فروری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The World Factbook». Cia.gov. بایگانیشده از اصلی در 21 جولائی 2015. دریافتشده در 30 دسمبر 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Comoros's Constitution of 2001 with Amendments through 2009» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 4 مئی 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Djibouti's Constitution of 1992 with Amendments through 2010» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 25 جون 2016. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Egypt's Constitution of 2014» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 4 مئی 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of Iraq» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 28 نومبر 2016. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|archivedate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ "Jordan country report" Archived 29 جون 2011 at the وے بیک مشین، The World Factbook، U.S. Central Intelligence Agency, 24 اگست 2012
- ↑ «International Religious Freedom Report». US State Department. ۲۰۰۲. دریافتشده در ۲۴ جون ۲۰۱۷.
- ↑ «Libya's Constitution of 2011 with Amendments through 2012» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of the Republic of Maldives 2008» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 19 مئی 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of Malaysia» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 2011-05-14. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Morocco's Constitution of 2011» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The Constitution of the Islamic Republic of Pakistan». بایگانیشده از اصلی در 2019-06-06. دریافتشده در 27 نومبر 2010. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Qatar's Constitution of 2003» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Janos, Besenyo (2009). Western Sahara. Pécs: Publikon Publishers. ISBN 978-963-88332-0-4.
- ↑ «Provisional Constitution of the Federal Republic of Somalia». بایگانیشده از اصلی در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Tunisia's Constitution of 2014» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «United Arab Emirates's Constitution of 1971 with Amendments through 2009» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 29 اکتوبر 2016. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Indonesia's Constitution of 1945, Reinstated in 1959, with Amendments through 2002» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Syrian Arab Republic's Constitution of 2012» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The Constitution of the People's Republic of Bangladesh – 2A. The state religion». Laws of Bangladesh. Government of the People's Republic of Bangladesh. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۰.
- ↑ "Bangladesh SC declares illegal amendment allowing religion in politics". The Hindu (Dhaka). 2 فروری 2010. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/news/international/Bangladesh-SC-declares-illegal-amendment-allowing-religion-in-politics/article16811849.ece. Retrieved on ۱۰ مئی ۲۰۲۰.
- ↑ «Albania – Constitution». ICL. بایگانیشده از اصلی در 2015-09-24. دریافتشده در 18 مارچ 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Article 7.1 of Constitution» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 26 اکتوبر 2011. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Bosnia and Herzegovina – Constitution». ICL. بایگانیشده از اصلی در 2014-10-03. دریافتشده در 18 مارچ 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Article 31 of Constitution
- ↑ Article 1 of Constitution
- ↑ «The Gambia 2014 International Religious Freedom Report» (PDF). دریافتشده در ۲۴ جون ۲۰۱۷.
- ↑ Article 1 of Constitution Archived 13 ستمبر 2004 at the وے بیک مشین
- ↑ «Article 1 of Constitution». بایگانیشده از اصلی در 5 نومبر 2013. دریافتشده در 2013-11-05. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «The Constitution of the Republic of Kazakhstan». Official site of the President of the Republic of Kazakhstan. بایگانیشده از اصلی در 24 ستمبر 2014. دریافتشده در 24 نومبر 2014. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archivedate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Republic of Kosovo constitution Archived 21 نومبر 2013 at the وے بیک مشین، Republic of Kosovo constitution,
- ↑ Article 1 of Constitution Archived 4 فروری 2007 at the وے بیک مشین
- ↑ «Lebanon» (PDF). دریافتشده در ۵ جون ۲۰۱۸.
- ↑ «The Lebanese Constitution (as amended up to ستمبر 21, 1990)». بایگانیشده از اصلی در 6 نومبر 2018. دریافتشده در 5 جون 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ Preamble of Constitution Archived 12 ستمبر 2012 at the وے بیک مشین
- ↑ John L. Esposito. The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press US, (2004) ISBN [[Special:BookSources/0-19-512559-2 pp. 233–34
- ↑ «Nigerian Constitution». Nigeria Law. بایگانیشده از اصلی در 2011-07-27. دریافتشده در 17 جولائی 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Senegal». U.S. Department of State. دریافتشده در 18 مارچ 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Sierra Leone's Constitution of 1991, Reinstated in 1996, with Amendments through 2008» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 30 اکتوبر 2016. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Tajikistan's Constitution of 1994 with Amendments through 2003» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 2 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Article 2 of Constitution». بایگانیشده از اصلی در 1 دسمبر 2010. دریافتشده در 18 مارچ 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Constitution of Turkmenistan». بایگانیشده از اصلی در 14 اپریل 2015. دریافتشده در 18 مارچ 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Uzbekistan's Constitution of 1992 with Amendments through 2011» (PDF). بایگانیشده از اصلی (PDF) در 27 جنوری 2017. دریافتشده در 23 فروری 2017. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|access-date=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک)
سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "note" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="note"/> ٹیگ نا لبھیا۔