ذیلی صحارائی افریقا

ذیلی صحارائی افریقا
نقشہ
انتظامی تقسیم
متناسقات	10°S 23°E
مزید معلومات
اوقات	وسطی افریقہ وقت ،  مغربی افریقہ وقت ،  مشرقی افریقہ وقت
[مکمل اسکرین پر]

گہرا تے ہلکا سبز: "ذیلی صحارائی افریقا" د‏‏ی تعریف دے مطابق جو اقوام متحدہ دے ادارے اعداد و شمار وچ استعمال کردے ني‏‏‏‏ں۔
ہلکا سبز: پر، سوڈان د‏‏ی اقوام متحدہ د‏‏ی شماریات وچ شمالی افریقا دے طور اُتے درجہ بندی کيتی گئی ا‏‏ے۔

Geographical map of sub-Saharan Africa

Red: Arab states in Africa (Arab League and UNESCO)

Simplified climatic map of Africa: sub-Saharan Africa consists of the Sahel and the Horn of Africa in the north (yellow), the tropical savannas (light green) and the tropical rainforests (dark green) of Equatorial Africa, and the arid Kalahari Basin (yellow) and the "Mediterranean" south coast (olive) of Southern Africa. The numbers shown correspond to the dates of all Iron Age artifacts associated with the Bantu expansion.

سب صحارا افریقا یا سب صحارن افریقا (انگریزی: Sub-Saharan Africa) اک جغرافیائی اصطلاح اے جو براعظم افریقا دے انہاں ملکاں دے لئی استعمال ہُندی اے جو صحرائے اعظم دے جنوب وچ واقع نيں یا اوہ افریقی ملکاں جو مکمل یا جزوی طور اُتے صحرائے اعظم دے جنوب وچ واقع ني‏‏‏‏ں۔ اس وچ شمالی افریقا شامل نئيں کیونجے اوہ دنیائے عرب دا حصہ ا‏‏ے۔ ساحل دا علاقہ صحرائے اعظم تے استوائی جنگلات دے درمیان دا علاقہ ا‏‏ے۔ قرن افریقا تے سوڈان دا وڈا علاقہ سب صحارا افریقا دا حصہ اے لیکن اس اُتے مشرق وسطٰی دا اثر و رسوخ بہت زیادہ نيں اس لئی ایہ عرب دنیا دا حصہ ہی تسلیم کیتے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ سب صحارن افریقا "سیاہ افریقا" وی کہلاندا اے کیونجے اس د‏ی بیشتر آبادی سیاہ فام ا‏‏ے۔ بلاد سودان د‏‏ی اصطلاح دے معنی وی "سیاہ فاماں د‏‏ی سرزمین" ہی ني‏‏‏‏ں۔ سب صحارن افریقا دا علاقہ 24.3 ملین مربع کلومیٹر اُتے محیط ا‏‏ے۔ ایہ دنیا دے غریب ترین خطےآں وچو‏ں اک اے جو نوآبادیات‏ی نظام دے بداثرات، اقتصادی بدانتظامی، مقامی سطح اُتے بدعنوانی تے بین النسلی تنازعات دا نتیجہ ا‏‏ے۔ اس خطے وچ دنیا دے غریب تے غیر ترقی یافتہ ترین ملکاں واقع ني‏‏‏‏ں۔ خطے د‏‏ی آبادی 2006ء دے مطابق 770.3 ملین اے جس وچ اضافے دا تناسب 2.3 فیصد ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ دے اندازےآں دے مطابق 2050ء تک ایہ آبادی تقریباً ڈیڑھ ارب ہوئے جائے گی۔ سب صحارن افریقا دے ملکاں آبادی د‏‏ی شرح دے علاوہ کم غذائی، نوعمر بچےآں د‏‏ی اموات تے ایچ آئی وی/ ایڈز دے حامل افراد د‏‏ی تعداد دے لحاظ تو‏ں وی ہور ملکاں تو‏ں بہت اگے ني‏‏‏‏ں۔ افریقا دے صرف چھ ملکاں جغرافیائی طور اُتے سب صحارن افریقا دا حصہ نئيں: الجزائر، مصر، لیبیا، مراکش، تیونس، مغربی صحارا (جو مراکش دے زیر انتظام اے )۔ سوڈان، موریطانیہ تے نائجر دا کچھ حصہ ساحل وچ وی شامل اے جدو‏ں کہ ہور تمام افریقی ملکاں دے بیشتر علاقے سب صحارن افریقا وچ شمار ہُندے ني‏‏‏‏ں۔

Ethnographic map of Africa, from Meyers Blitz-Lexikon (1932)

سب صحارا افریقہ ، جغرافیائی تے نسلی ثقافتی لحاظ تو‏ں ، براعظم افریقہ دا اوہ علاقہ اے جو صحارا دے جنوب وچ واقع اے ۔ اقوام متحدہ دے مطابق ، اس وچ تمام افریقی ملکاں تے علاقے شامل نيں جو صحارا دے مکمل طور اُتے یا جزوی طور اُتے جنوب وچ ني‏‏‏‏ں۔ [2] اگرچہ افریقہ دے لئی اقوام متحدہ دے جیوسمیم نے سوڈان نو‏‏ں اپنی سب سہارن افریقہ د‏‏ی تعریف تو‏ں خارج نئيں کيتا اے ، افریقی یونین د‏‏ی تعریف وچ سوڈان وی شامل اے لیکن اس دے بجائے موریطانیہ نو‏‏ں خارج کردتا گیا اے ۔

یہ شمالی افریقہ تو‏ں متصادم اے ، جنہاں دے ملکاں عرب دنیا دے اندر لیگ د‏‏ی عرب ریاستاں دا حصہ نيں ۔ صومالیہ ، جیبوٹی ، کوموروس تے عربی بولنے والے موریتانیہ تے سوڈان د‏‏یاں ریاستاں ، اُتے ، جغرافیائی طور اُتے سب صحارا افریقہ وچ نيں ، اگرچہ اوہ عرب لیگ دے وی رکن ني‏‏‏‏ں۔ []] اقوام متحدہ دے ترقیا‏ت‏‏ی پروگرام وچ الجیریا ، جبوندی ، مصر ، لیبیا ، مراکش ، صومالیہ ، سوڈان تے تیونس نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے افریقہ دے 54 ملکاں وچو‏ں 46 نو‏‏ں "سب سہارن" دے طور اُتے درج کيتا گیا اے ۔ [4]

اصطلاح مرحوم پروفیسر ہربرٹ تو‏ں Ekwe-سے Ekwe، د‏‏ی طرف تو‏ں تنقید کيتی گئی اے . [5] اُتے تو‏ں Pambazuka اک ہونے دے طور اُتے نسل پرستانہ لفظ [6] کیونجے اس علاقے د‏‏ی طرف صحارا دے جنوب تو‏ں مراد جغرافیائی (کنونشنز د‏‏ی مخالفت دے طور اُتے شمالی افریقہ ، اک جس تو‏ں مراد کارڈنل سمت )۔ اس طرح پروفیسر تو‏ں Ekwe-سے Ekwe طور ناقدین دے اس دے استعمال دے ذریعے احساس کمتری د‏‏ی اک لسانی ابدان دا مطلب ایہ اصطلاح غور سابقہ ذیلی ( لاطینی "کے تحت" یا "تھلے" دے لئی؛ سییف ذیلی آرکٹک )، جس وچ اوہ اک لسانی لوگو دے طور اُتے دیکھدے یورپی دے اپنیویشواد . [7] [8]

شاید 3500 ق م تو‏ں ، []] [10] افریقہ دے سہارن تے سب صحارا علاقےآں نو‏‏ں انتہائی آبادی والی سہارا د‏‏ی انتہائی سخت آب و ہو‏‏ا نے وکھ کردتا اے ، جو سوڈان وچ صرف نیل دے ذریعہ اک مؤثر رکاوٹ بنیا ہویا اے ، حالانکہ نیل سی۔ دریا د‏‏ی طرف تو‏ں بلاک موتیابند . سہارا پمپ نظریہ اے کہ کس طرح د‏‏ی وضاحت کردی نباتات تے حیوانات (بشمول sapiens ہومو ) مشرق وسطی تے اس تو‏ں اگے گھسنیا افریقہ چھڈ دتا. افریقی پلوش ادوار اک گیلے صحارا مرحلے تو‏ں وابستہ نيں ، اس دوران وڈی وڈی جھلیاں تے ہور ندیاں دا وجود موجود سی۔ [11]

Stone chopping tool from Olduvai Gorge

ناF

افریقہ دا نسلی نقشہ ، میئرز بلٹز - لیکسیکون (1932) سے

قدیم یونانیاں نے کدی کدی سب صحارا افریقہ نو‏‏ں ایتھوپیا کہیا سی ، لیکن بعض اوقات اس ناں نو‏‏ں خاص طور اُتے کسی ریاست اُتے وی لاگو کيتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ ناں ایتھوپیا د‏‏ی قوم دے ناں تو‏ں منسوب ہويا ۔

جغرافیہ دے ماہراں نے تاریخی اعتبار تو‏ں اس خطے نو‏‏ں ہر علاقے دے متعلقہ باشندےآں د‏‏ی بنیاد اُتے کئی مختلف نسلی گرافک حصےآں وچ تقسیم کيتا ا‏‏ے۔ [12]

قرون وسطی دے دور وچ عربی وچ مفسرین نے سوڈان دے وسیع خطے ( مغربی تے وسطی افریقہ د‏‏ی نمائندگی کرنے والا اظہار ) دے لئی عام طور اُتے بلد السادین ("کالےآں د‏‏ی سرزمین") د‏‏ی اصطلاح استعمال کیت‏‏ی ، [13] یا بعض اوقات مغربی افریقہ دے ساحل تو‏ں پھیلا ہويا سی۔ نو‏‏ں مغربی سوڈان . [14] وچ اس دے مساوی جنوب مشرقی افریقہ وچ سی زنج ( "کالےآں د‏‏ا ملک")، جس دے ارد گرد وچ واقع سی عظیم جھیلاں دے علاقے. [12] [14]

جغرافیہ نے ہوران افریقہ وچ بحر احمر دے ساحل اُتے اس دے مشرق تو‏ں لے ک‏ے مشرق تک ، سوڈان دے خطے تے اس دے ینالاگ زانج دے وچکار اک واضح نسلی امتیاز کھِچیا ۔ [12] اج دے دور وچ ایتھوپیا تے اریٹیریا وچ الحبش یا ابیسنیا سی ، [15] جس وچ حبش یا ابیشیانی باشندے آباد سن ، جو حبیشہ دے پیشوا سن ۔ [16] شمالی صومالیہ وچ باربرا یا بلاد البرار (" بربرز د‏‏ی سرزمین ") سی ، جس وچ مشرقی باربیہ آباد سی یاباربوئی ، صومالیاں دے آباؤ اجداد د‏‏ی حیثیت تو‏ں بالترتیب قرون وسطی دے عرب تے قدیم یونانی جغرافیہ دے ذریعہ حوالہ دتا گیا سی۔ [12] [17] [18] [19]

19ویں تے 20ویں صدی وچ ، آبادیاں صحارا دے جنوب وچ تن وسیع آبائی گروپاں وچ تقسیم کيتا گیا سی Hamites تے سامی شمالی افریقہ نال تعلق رکھنے زباناں گل دتی ميں انہاں لوکاں تو‏ں متعلق افریقہ تے ساحل دے ہارن وچ ایفروایسیاٹک خاندان؛ برصغیر دے بقیہ حصیاں وچ محرکات (لہذا ، سابق افریقہ دا ناں بلیک افریقہ برائے اشنکٹبندیی افریقہ [20] ) ، جو نائجر کانگو تے نیلو سہارن خانداناں نال تعلق رکھنے والی زباناں بولدے نيں ۔ تے جنوبی افریقہ وچ کھوسان ، جو کھوسیان خاندان نال تعلق رکھنے والی زباناں بولدے سن ۔[21]

آب و ہو‏‏ا دے علاقےآں تے تھ‏‏اںو‏اں

افریقہ دے آب و ہو‏‏ا دے علاقےآں ، شمالی افریقہ د‏‏ی گرم صحرائی آب و ہو‏‏ا تے افریقہ دے افق (ریڈ) ، ساحل د‏‏ی گرم نیم خشک آب و ہو‏‏ا تے صحرا (سنتری) دے آس پاس دے علاقےآں تے وسطی تے مغربی دے اشنکٹبندیی آب و ہو‏‏ا دے درمیان ماحولیا‏ت‏ی وقفے نو‏‏ں ظاہر کردے ني‏‏‏‏ں۔ افریقہ (نیلا) جنوبی افریقہ وچ نیمی اشنکٹبندیی یا سمندری آب و ہو‏‏ا (سبز) آب و ہو‏‏ا ، تے زیادہ صحرائی یا نیم سوکھے علاقےآں ، جو نامیبیا تے بوٹسوانا اُتے مرکوز نيں وچ منتقل ہوچکے ني‏‏‏‏ں۔

سب صحارا افریقہ وچ مختلف قسم دے آب و ہو‏‏ا دے زون یا بایوومز نيں ۔ جنوبی افریقہ تے جمہوری جمہوریہ کانگو خاص طور اُتے میگاڈیورسی ملکاں منے جاندے نيں ۔ اس وچ موسم سرما دا خشک موسم تے گرمی دا موسم ہُندا ا‏‏ے۔

ساحل تقریبا 10 ° 15 ° مناسب انہاں دے شمالی علاقےآں تے انہاں دے جنوبی علاقے وچ ساحل دے کچھ حصےآں وچ صحارا صحرا دے کچھ حصےآں وچ شامل نيں کہ شمالی ملکاں دے طول وچ افریقہ دے تمام بھر وچ توسیع کرنا شامل موریطانیہ ، مالی ، نائجر ، چاڈ تے سوڈان . سہیل نیم نیم سوکھا ہويا اے ۔ ساحل دے جنوب وچ ، سوانا دا اک بیلٹ ( مغرب تے مشرقی سوڈانیان سوانا ) بحر اوقیانوس تو‏ں ایتھوپیا دے پہاڑاں تک پھیلا ہويا اے ۔ زیادہ مرطوب گنی تے شمالی Congolian جنگل-سوانا موزیک سوانا تے استوائی جنگلات دے درمیان جھوٹھ. قرن افریقہ شامل نيں گرم صحرا آب و ہو‏‏ا ساحل دے نال نال لیکن اک گرم نیم بنجر آب و ہو‏‏ا داخلہ وچ بہت زیادہ پایا جا سکدا اے، سوانا تے نال متضاد نم broadleaf جنگلاں وچ ایتھوپیا دے پہاڑاں . اشنکٹبندیی افریقہ مغربی افریقہ دے جنوبی ساحل تے افریقی عظیم جھیلاں دے مغرب وچ وسطی افریقہ ( کانگو ) دے بیشتر علاقےآں وچ پھیلی ہوئی سمندری طوفان د‏‏ی بارشاں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ مشرقی افریقہ وچ ، استنباطی زون وچ جنگلات ، سوانا تے گھاہ دے میدان پائے جاندے نيں ، جس وچ تنزانیہ تے کینیا وچ سیرنگیٹی ماحولیا‏ت‏ی نظام وی شامل اے ۔ ممتاز Afromontane جنگلات، گھاہ، تے shrublands بلند پہاڑاں تے مشرقی افریقہ دے پہاڑی سلسلےآں وچ پائے جاندے نيں، جنوبی افریقہ نو‏‏ں ایتھوپیا دے پہاڑاں سے. استوائی جنگلات دے جنوب ، مغربی تے جنوبی کانگولین جنگل سوانا موزیک اشنکٹبندیی جنگلات تے میومبو ووڈلینڈ بیلٹ دے بیچ منتقلی زون نيں جو براعظم انگولا تو‏ں موزمبیق تے تنزانیہ تک پھیلے ہوئے نيں ۔ Namib تے تو‏ں Kalahari ریگستان جنوب مغربی افریقہ وچ جھوٹھ، تے بشمول نیم ریگستان د‏‏ی طرف تو‏ں گھیر لیا جاندا اے تو‏ں Karoo مغربی جنوبی افریقہ. Bushveld گھاہ صحراواں دے مشرق وچ جھوٹھ بولدے نيں. کیپ Floristic ریجن افریقہ دے جنوبی سرے اُتے اے، تے متنوع subtropical تے گرم جنگل، جنگلات، گھاہ، تے shrublands دا گھر اے .

تریخ

تریخ تو‏‏ں پہلے

Fictionalised portrait of Nzinga, queen of the Ndongo and Matamba kingdoms

اولڈوائی گورج تو‏ں پتھر کٹنے دا آلہ پیلوینولوجی دے مطابق ، ابتدائی ہومینیڈ کھوپئی اناٹومی انہاں دے نیڑےی کزن ، افریقی جنگل دے عظیم بندر ، گوریلا تے چمپنزی د‏‏ی طرح ہی سی ۔ اُتے ، انھاں نے اک دوطرفہ محل وقوع اختیار کيتا تے آزادانہ ہتھو‏ں نو‏‏ں آزاد کيتا ، جس تو‏ں انہاں نو‏ں اک اہ‏م فائدہ ہويا جس تو‏ں انہاں نو‏ں جنگل دے دونے علاقےآں وچ تے کھلے سوانا اُتے اس وقت موقع ملیا جدو‏ں افریقہ سُک رہیا سی ، جنگلاتی علاقےآں اُتے سوانا نے تجاوزات ک‏‏يتی‏‏اں ۔ ایہ 10 ملین تو‏ں 5 ملین سال پہلے واقع ہويا سی۔ [22]

30 لکھ سال پہلے تک ، کئی آسٹرالپیتھکائین ہومینیڈ پرجاتیاں نے پورے جنوبی ، مشرقی تے وسطی افریقہ وچ ترقی کرلئی اے ۔ اوہ ٹول مینوفیکچر دے بجائے ٹول استعمال کنندہ سن ۔ اگلا وڈا ارتقائی اقدام تقریبا 2. 23 لکھ ق م وچ ہويا ، جدو‏ں دوسرے شکاریاں دے ذریعہ مارے گئے جانوراں د‏‏ی لاشاں نو‏‏ں اپنے گوشت تے میرو دونے دے لئی کچلنے دے لئی قدیم پتھر دے اوزار استعمال کیتے گئے سن ۔ شکار وچ ، ایچ ہابلیس غالبا large وڈے شکاریاں تو‏ں مقابلہ کرنے د‏‏ی اہلیت نئيں رکھدا سی تے شکاری تو‏ں زیادہ شکار سی ، حالانکہ ایچ ہابیلیس نے شاید گھوںسلااں تو‏ں انڈے چوری کیتے سن تے شاید اوہ چھوٹا جہا کھیل پھڑنے وچ کامیاب رہیا سی۔اور وڈے شکار جداں کمزور تے وڈے جانور۔ انہاں اوزاراں نو‏‏ں اولڈوان د‏‏ی حیثیت تو‏ں درجہ دتا گیا سی ۔ [23]

تقریبا 1. 18 لکھ سال پہلے ، ہومو ایرگسٹر پہلی بار افریقہ وچ جیواشم ریکارڈ وچ نمودار ہويا سی۔ تو‏ں ہومو ergaster ، ہومو ایریکٹس (کامل آدمی) 1.5 ملین سال پہلے تیار کيتا. اس نوع دے کچھ پہلے نمائندے چھوٹے دماغ والے تے پتھر دے قدیم اوزار استعمال کردے سن ، زیادہ تر H.bilis د‏‏ی طرح ۔ بعد وچ دماغ دا سائز بڑھدا گیا ، تے آخر کار ایچ ایریکٹس نے اک پیچیدہ پتھر دے آلے د‏‏ی ٹکنالوجی تیار کيتی جسنو‏ں اچیلین کہندے نيں ۔ ممکنہ طور اُتے پہلا hominid شکار وچ مشغول سی ، H. E erectus اگ بنانے دے فن وچ مہارت حاصل کردا سی۔ اوہ افریقہ چھڈنے والے پہلے ہومینیڈ سن ، پوری اولڈ ورلڈ نو‏‏ں نوآبادیات بنا‏تے رہ‏ے، تے شاید بعد وچ ہومو فلوریسیسیس نو‏‏ں جنم دینے اُتے ۔ کچھ حالیہ لکھنے والےآں دا مشورہ اے کہ اگرچہ ایچ georgicus ، اک ایچ habilis ونشج ، کدی زندہ باہر افریقہ نو‏‏ں پہلا تے سب تو‏ں زیادہ آدم Hominid کی، بوہت سارے سائنسداناں دے بارے وچ غور سی ایچ georgicus د‏‏ی اک ابتدائی تے آدم رکن بننے دے لئی ایچ ایریکٹس پرجاندی. [24]

جیواشم دے ریکارڈ تو‏ں پتہ چلدا اے کہ ہومو سیپین جنوبی تے مشرقی افریقہ وچ اک لکھ تو‏ں لے ک‏ے ڈیڑھ لکھ سال پہلے تک کدرے وی رہندے سن ۔ 50،000 تو‏ں 60،000 سال پہلے ، افریقہ تو‏ں باہر انہاں د‏‏ی توسیع نے جدید انساناں دے ذریعہ سیارے د‏‏ی نوآبادیات دا آغاز کيتا۔ 10،000 ق م تک ، ہومو سیپینز دنیا دے کونے کونے تک پھیل چکيا سی۔ انسانی پرجاتیاں دے اس بازی د‏‏ی تجویز لسانی ، ثقافتی تے جینیات‏ی شواہد نال کیندی گئی ا‏‏ے۔ [23] [25] [26]

دسويں ہزاریہ بی پی دے دوران ، جنوبی صحارا تے سہیل وچ مٹی دے برتن تیار ہوئے ۔ [27]

صحارا دے صحرا بن جانے دے بعد ، اس نے شمال تے جنوب دے درمیان مسافراں دے لئی اک بالکل ناقابل تلافی رکاوٹ پیش نئيں کيت‏‏ی کیونجے صحرا دے اس پار پانی ، کھانا تے سامان لے جانے د‏‏ی طرف جانوراں د‏‏ی کھیت‏‏ی دا استعمال سی۔ اونٹھ دے تعارف تو‏ں پہلے ، [२]] صحرا عبور کرنے دے لئی بیلاں ، خچر تے گھوڑےآں دا استعمال عام سی ، تے تجارتی رستےآں وچ صحرا دے پار لگی ہوئی نیلاں د‏‏ی زنجیراں دا تعاقب کيتا گیا سی ۔ ٹرانس صحارا تجارت دے نال 500 ء صدی ق م د‏‏ی طرف تو‏ں مکمل تحریک وچ سی کارتھیج اپنے قیام دے لئی اک اہ‏م اقتصادی قوت اے . [29] [30] [31] ایہ خیال کيتا جاندا اے کہ اونٹھ سب تو‏ں پہلے مصر دے بعد مصر لیایا گیا سیفارسی سلطنت نے 5 525 ق م وچ مصر اُتے فتح حاصل کيتی ، اگرچہ شمالی افریقہ وچ وڈے ریوڑ اِنّے عام نئيں ہوسکدے سن کہ اونٹھ ٹرانس سہارن تجارت دے ل choice اونٹھاں دا انتخابی جانور بنیاں۔ [32]

مغربی افریقہ

تفصیلی لی لئی ویکھو: مغربی افریقہ د‏‏ی تریخ
تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: گھانا سلطنت ، مالی سلطنت ، سونگھائی سلطنت ، بینن بادشاہت  تےنیری بادشاشت

بانتو توسیع اک اہ‏م منتقلی د‏‏ی تحریک د‏‏ی ابتدائی صدیاں عیسوی د‏‏ی طرف تو‏ں 1000 ق م د‏‏ی طرف تو‏ں مشرقی تے وسطی افریقہ تے جنوبی افریقہ پہنچنے، 2500 ق م دے ارد گرد مغربی وسطی افریقہ (ممکنہ کیمرون گرد) وچ شروع ہويا اے .

جنوبی سہارا تے سہیل د‏‏ی متعدد قرون وسطی د‏‏ی سلطندیاں سن ، جو ٹرانس سہارن تجارت اُتے مبنی سن ، جس وچ گھانا سلطنت تے مالی سلطنت ، سونگھائی سلطنت ، کنیم سلطنت تے اس دے نتیجے وچ بورنو سلطنت شامل سی ۔ [] 34] انہاں نے پتھر د‏‏ی طرح تعمیر کيتا جداں تیچت ، لیکن بنیادی طور اُتے ایڈُب وچ تعمیر کيتا گیا سی ۔ Djenne د‏‏ی عظیم مسجد Sahelian فن تعمیر دے سب تو‏ں زیادہ عکاس اے تے دنیا وچ سب تو‏ں وڈا ایڈُب عمارت اے .

جنگلاتی زون وچ ، متعدد ریاستاں تے سلطنتاں جداں بونو اسٹیٹ ، اکوامو تے ہور ابھرے۔ Ashanti د‏‏ی سلطنت جدید وچ 18th صدی وچ پیدا گھانا . [] The ] نری د‏‏ی بادشاہی ، ایگبو نے 11 ويں صدی وچ قائم کيتی سی۔ Nri اک پادری بادشاہ رکھنے دے لئی مشہور سی جو فوجی طاقت نئيں رکھدے سن ۔ نری افریقی ریاست د‏‏ی اک نایاب ریاست سی جو آزاد غلاماں تے آوزاراں دے لئی پناہ گاہ سی جو اپنے علاقے وچ پناہ مانگتی سی۔ ہور اہ‏م ریاستاں د‏‏ی سلطنتاں شامل IFE تے OYO بالترتیب 700-900 تے 1400 دے بارے وچ ممتاز بن گیا جس وچ نائیجیریا دے مغربی بلاک وچ ، تے دے مرکز یوروباسبھیاچار. یوروبا نے اپنے شہراں دے آس پاس کیچڑ د‏‏ی وڈی دیواراں تعمیر کيتیاں ، جنہاں وچ سب تو‏ں مشہور سنگبور دا ایریڈو اے ۔ جنوب مغربی نائیجیریا وچ اک ہور نمایاں بادشاہی بینن د‏‏ی نويں تے 11 ويں صدی د‏‏ی بادشاہی سی جس د‏‏ی طاقت 15 ويں تے 19 ويں صدی دے درمیان رہی تے پوری دنیا وچ دستاویزی افریقی تریخ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی سلطنت سی۔ انہاں دا غلبہ ایکو شہر دے مشہور شہر تک پہنچیا جس دا پرتگالی تاجراں تے ہور ابتدائی یورپی آبادکاراں نے لاگوس دا ناں لیا ۔ ادو بینین د‏‏ی -speaking لوکاں نو‏‏ں انہاں دے مشہور کانسی معدنیات تو‏ں متعلق تے امیر مرجان، دولت، قدیم سائنس تے ٹیکنالوجی تے دے لئی ناں تو‏ں جانیا جاندا بینین د‏‏ی دیواراں دنیا وچ سب تو‏ں وڈا انسان ساختہ ڈھانچہ اے جس وچ .

18 ويں صدی وچ ، نائیجیریا تو‏ں برآمد ہونے والے بیشتر غلاماں دے لئی اویو تے ارو کنفیڈری ذمہ دار سی ، برطانیہ ، فرانس تے پرتگال نے اکثریت دے غلاماں نو‏‏ں بھیج دتا۔ [36] دے بعد نپولین وار ، برطانوی نائیجیرین داخلہ دے نال تجارت نو‏‏ں وسعت دی. 1885 وچ ، برطانویاں نے مغربی افریقی علاقے دے اثر و رسوخ دے دعوے نو‏‏ں بین الاقوامی سطح اُتے پذیرائی حاصل کيتی ، تے اگلے سال رائل نائجر کمپنی سر جارج توبمان گولڈی د‏‏ی سربراہی وچ چارٹر ہوگئی۔. 1900 وچ ، کمپنی دا علاقہ برطانوی حکومت دے کنٹرول وچ آگیا ، جو جدید نائیجیریا دے علاقے اُتے اپنا قبضہ مستحکم کرنے دے لئی چلا گیا۔ یکم جنوری 1901 نو‏‏ں ، نائیجیریا اک برطانوی سلطنت بن گیا ، جو اس وقت د‏‏ی عالمی طاقت ، برطانوی سلطنت دا حصہ سی۔

1960 تک ، بیشتر خطے نے نوآبادیات‏ی حکومت تو‏ں آزادی حاصل کرلئی-

وسطی افریقہ

{{اصل| وسطی افریقہ دی تریخ]]

وسطی افریقہ وچ آثار قدیمہ د‏‏ی تلاشاں انسانی آباد کاری دا ثبوت فراہ‏م کردیاں نيں جو 10،000 سال تو‏ں زیادہ پرانی ہوسکدی ني‏‏‏‏ں۔ [. 37] زنگاٹو تے ہول دے مطابق وسطی افریقی جمہوریہ تے کیمرون وچ لوہے وچ سونگھنے دے شواہد موجود نيں جو ، 10،00 تو‏ں لے ک‏ے 500 ق م تک ہوسکدے ني‏‏‏‏ں۔ [38] چاول دے شہر زلم وچ حال ہی وچ دیواراں د‏‏ی وسیع سائٹاں تے بستیاں پائی گئياں ني‏‏‏‏ں۔ ایہ علاقہ چاڈ دے جنوب مغرب وچ تقریبا 60 کلومیٹر (37 میل) جنوب مغرب وچ واقع اے ، تے پہلی صدی ق م تک ریڈیو کاربن رہیا اے ۔ [39] [40]

تجارت تے بہتر زرعی تکنیکاں نے زیادہ نفیس معاشراں د‏‏ی حمایت د‏‏ی ، جس دے نتیجے وچ ساؤ ، کنیم ، بورنو ، شلوک ، بگوریمی تے وڈائی د‏‏ی ابتدائی رہتل دا آغاز ہويا ۔ [41]

بنٹو ہجرت دے بعد وسطی افریقہ وچ چودہويں صدی دے دوران ، جنوب مشرقی کانگو وچ واقع لوبا بادشاہ اک بادشاہ دے دور وچ آیا جس د‏‏ی سیاسی طاقت مذہبی ، روحانی قانونی حیثیت تو‏ں حاصل ہوئی سی۔ مملکت شمال تو‏ں زراعت تے نمک تے لوہے د‏‏ی علاقائی تجارت تے زیمبیان / کانگو دے تانبے د‏‏ی پٹی تو‏ں تانبے اُتے کنٹرول رکھدی ا‏‏ے۔ []२]

بعد وچ حریف بادشاہی گروہ جو لوبا کنگڈم تو‏ں وکھ ہوگئے ، بعد وچ اوہ لونڈا دے لوکاں وچ شامل ہوگئے ، اپنی اشرافیہ وچ شادی کرلئی تے سولہويں صدی وچ لنڈا سلطنت د‏‏ی بنیاد رکھی ۔ مواٹا یامیو یا موونت یااو دے تحت لنڈا وچ حکمران خاندان مرکزی اختیار۔ موباٹا یامیو د‏‏ی قانونی حیثیت ، لوبا بادشاہ د‏‏ی طرح ، روحانی مذہبی سرپرست د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھنے وچ آئی۔ شاہی بادشاہاں دا ایہ شاہی فرقہ یا نظام بادشاہت ہجرت کرنے تے نويں ریاستاں تشکیل دینے دے حریفاں دے ذریعہ وسطی افریقہ دے بیشتر علاقےآں وچ پھیل گیا سی۔ بہت ساریاں نويں ریاستاں نے لنڈا خانداناں تو‏ں نزول دا دعوی کرکے قانونی حیثیت حاصل کيتی۔ []२]

کانگو د‏‏ی بادشاہی مشرق Kwango دریا بحر مغرب تو‏ں موجود. 15 ويں صدی دے دوران ، باکونو کھیت‏‏ی باڑی برادری اپنے راجگڑھ M'banza-کانگو وچ ، بادشاہ دے عنوان ، مانیکونگو دے تحت متحد ہوگئی ۔ []२] ہور اہ‏م ریاستاں تے لوکاں وچ کیوبا کنگڈم ، مشہور رافیا کپڑ‏ا تیار کرنے والے ، مشرقی لنڈا ، بیمبا ، برونڈی ، روانڈا ، تے ریاست ننگو شامل سن ۔

مشرقی افریقہ

سوڈان

تفصیلی لی لئی ویکھو: سوڈان د‏‏ی تریخ

موجودہ شمالی سوڈان تے جنوبی مصر دے زیر احاطہ نوبیا نو‏‏ں یونانیاں نے " ایتھیوپیا " (" جلے ہوئے چہرے د‏‏ی سرزمین") کہیا سی ۔ [43]

نوبیا نو‏‏ں اپنے سب تو‏ں وڈے مرحلے وچ افریقہ د‏‏ی سب تو‏ں قدیم شہری رہتل سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ نوبیا قدیم دنیا دے لئی سونے دا اک وڈا ذریعہ سی۔ نیوبیناں نے مشہور ڈھانچے تے متعدد اہرام تعمیر کیتے۔ قدیم نوبیا دا مقام سوڈان وچ دنیا دے کسی وی جگہ تو‏ں زیادہ اہرام موجود ني‏‏‏‏ں۔ [44]

افریقہ دا سنگ

اکسیوم سلطنت دے مغربی ساحل دے نال نال جنوبی صحارا، جنوبی عرب تے ساحل پھیلا قلزم . شمالی ایتھوپیا تے اریٹیریا وچ واقع ، اکشم ہندوستان تے بحیرہ روم دے وچکار تجارتی نیٹ ورک وچ گہری شریک سی۔ Proto کی-Aksumite تو‏ں ودھدی ہوئی آئرن عمر د‏‏ی مدت ( چوتھی صدی ق م)، ایہ 1st صدی عیسوی د‏‏ی طرف تو‏ں نمایاں اضافہ ہويا. Aksumites یک سنگی تعمیر stelae دے جداں انہاں بادشاہاں د‏‏ی قبراں دا احاطہ کرنے کنگ Ezana د‏‏ی Stele د‏‏ی . بعد وچ زگوی خاندان ، 12 ويں صدی وچ قائم ، نے ٹھوس چٹان تو‏ں چرچ تعمیر کیتے۔ انہاں پتھراں تو‏ں بنیا ہویا ڈھانچے وچ شامل ہیںلالبیلا وچ سینٹ جارج دا چرچ ۔

قرون وسطی وچ کئی طاقتور صومالی سلطنتاں غلبہ خطے د‏‏ی تجارت سمیت Ajuran سلطنت ، جس وچ شاندار کارکردگی ہائیڈرالک انجینئرنگ تے قلعہ عمارت، [46] عدل دے سلطان ، جنہاں د‏‏ی جنرل احمد Gurey استعمال تپ جنگ کرنے دے لئی تریخ وچ پہلی افریقی کمانڈر سی سلطنت ایتھوپیا اُتے عادل د‏‏ی فتح دے دوران براعظم اُتے ، [] 47] تے جلیڈی سلطنت ، جس دے فوجی تسلط نے لامو شہر دے شمال وچ عمانی سلطنت دے گورنراں نو‏‏ں صومالی سلطان نو‏‏ں خراج تحسین پیش کرنے اُتے مجبور کيتااحمد یوسف ۔ [. 48] برلن کانفرنس ختم ہونے دے بعد انیہويں صدی دے آخر وچ ، یوروپی سلطنت اپنی افواج دے نال ہارن آف افریقہ د‏‏ی طرف روانہ ہوگئی ۔ امپیریل صومالیہ وچ فوجاں گھبرا درویش رہنما محمد عبداللہ حسن ، جو قرن افریقہ دے اس پار تو‏ں صومالی فوجیاں نو‏‏ں جمع کيتا تے دے طور اُتے جانا طویل ترین مخالف نوآبادیات‏ی جنگاں وچو‏ں اک دا آغاز کيتا صومالی لینڈ د‏‏ی مہم .

جنوب مشرقی افریقہ

جدید انساناں د‏‏ی حالیہ افریقی نژاد دے نظریہ دے مطابق ، سائنسی برادری وچ مرکزی دھارے د‏‏ی حیثیت رکھنے والے ، تمام انسان جنوب مشرقی افریقہ یا ہارن آف افریقہ تو‏ں ہی پیدا ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ [49] سب تو‏ں پہلے ملینیم عیسوی دے دوران، Nilotic تے بانتو -speaking پیپلز خطے وچ منتقل ہوئے گئے نيں، تے مؤخر الذکر ہن کینیا د‏‏ی آبادی دا تن چوتھائی دے لئی اکاؤنٹ.

جنوب مشرقی افریقہ دے ساحلی حصے اُتے ، بنٹو د‏‏ی مخلوط برادری نے مسلم عرب تے فارسی تاجراں دے نال رابطے دے ذریعے ترقی د‏‏ی ، جس د‏‏ی وجہ ایہ ملی ، عرب ، فارسی تے افریقی سواحلی شہری ریاستاں د‏‏ی ترقی دا باعث بنی ۔ [50] سواہیلی سبھیاچار انہاں تبادلاں تو‏ں ابھر کر سامنے اے کہ روايتی بانتو سبھیاچار وچ نئيں دیکھیا بوہت سارے عرب تے اسلامی اثرات evinces، کئی دے طور اُتے کردے افریقی عرب بانتو دے ارکان سواہیلی لوکاں . تنزانیہ دے ساحلی حصےآں (خاص طور اُتے زانزیبار ) تے کینیا اُتے قائم اس د‏ی اصل تقریر د‏‏ی جماعت - اک سمندری طوفان جس دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے سواحلی کوسٹ - بنٹو سواحلی بولی انہاں تعاملات دے نتیجے وچ بہت سارے عربی قرضے لفظاں اُتے مشتمل اے ۔ [51]

کے جنوب مشرقی ساحل دے ابتدائی بانتو باشندےآں کینیا تے تنزانیہ انہاں نو‏‏ں بعد عرب تے فارسی آبادکاراں د‏‏ی طرف تو‏ں سامنا کرنا پيا مختلف د‏‏ی ٹریڈنگ بستیاں تو‏ں شناخت کيتی گئی اے Rhapta ، تو‏ں Azania تے Menouthias [52] 500 عیسوی تو‏ں 50 عیسوی تو‏ں یونانی ابتدائی تے چینی تحریراں وچ محولہ ، [] 53] [ ] 54] [ ] 55] [ ] 56] [] 57] [] 58] [] 59] [] 60] بالآخر تنزانیہ دے ناں نو‏‏ں جنم دیندا اے ۔ []१] [ ] २] ایہ ابتدائی تحریراں شاید ہجرت دے دوران جنوب مشرقی افریقہ پہنچنے دے لئی بنٹو آباد کاراں د‏‏ی پہلی لہر د‏‏ی دستاویز کردی ني‏‏‏‏ں۔ [] 63]

1960 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ ، جنوب مشرقی افریقی ملکاں نے نوآبادیات‏ی حکمرانی تو‏ں آزادی حاصل کيتی۔

جنوبی افریقہ

تفصیلی لی لئی ویکھو: جنوبی افریقہ د‏‏ی تریخ

کے تصفیاں بانتو -speaking لوکاں، جو سن لوہے -using کساناں تے چرواہون، پہلے ہی د‏‏ی موجودہ جنوب سن Limpopo دریا وچ 4th یا 5th صدی بے گھر د‏‏ی طرف تے اصل جذب Khoisan مقررین. اوہ آہستہ آہستہ جنوب د‏‏ی طرف چلے گئے ، تے جدید ترین صوبہ کوزاولو - نٹل وچ ابتدائی آہستہ آہستہ 1050 دے نیڑے دا خیال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ جنوب دے سب تو‏ں وڈے گروپ وچ ژوسا دے لوک سن ، جنہاں د‏‏ی بولی پہلے دے خوسیان باشندےآں د‏‏ی کچھ لسانی خصوصیات نو‏‏ں شامل کردی ا‏‏ے۔ اوہ اج دے مشرقی کیپ صوبے وچ دریائے مچھلی اُتے پہنچ گئے ۔

مونووموپا اک قرون وسطی د‏‏ی بادشاہت سی (سن 1250–1629) ، جو جدید افریقی زمبابوے تے موزمبیق دے علاقے وچ جنوبی افریقہ دے زمبزی تے لیمپوپو ندیاں دے درمیان موجود سی ۔ اس دا پرانا راجگڑھ عظیم زمبابوے وچ واقع سی ۔

1487 وچ ، بارٹولوومی ڈیاس افریقہ دے جنوب تک پہنچنے والے پہلے یوروپی بن گئے۔ 1652 وچ ، ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی د‏‏ی جانب تو‏ں جان وین ربیک دے ذریعہ کیپ آف گڈ ہوپ اُتے اک فتح والا اسٹیشن قائم کيتا گیا ۔ بیشتر 17 ويں تے 18 ويں صدیاں وچ ، آہستہ آہستہ پھیلدی آبادکاری ڈچ دا قبضہ سی۔

برطانیہ 1795 وچ گڈ ہوپ علاقے دے کیپ پکڑلیا بظاہر فرانسیسی دے ہتھ لگنے تو‏ں روکنے دے لئی، لیکن ایہ وی استعمال کرنے وچ کیپ ٹاؤن دے راستے اُتے اک سٹاپ دے طور اُتے خاص طور اُتے آسٹریلیا تے بھارت . بعد وچ اسنو‏ں 1803 وچ ڈچ واپس کردتا گیا ، لیکن اس دے فورا بعد ہی ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی نے دیوالیہ پن دا اعلان کردتا ، تے انگریزاں نے 1806 وچ کیپ کالونی نو‏‏ں الحاق کرلیا ۔

زولو برطانیہ ہن کيتا اے ميں نے اک جنوبی افریقی قبائلی ریاست سی تو‏ں Kwazulu-نےٹال جنوب جنوبی افریقہ وچ . چھوٹی ریاست نے اینگلو زولو جنگ دے دوران تے اس دے بعد عالمی شہرت حاصل کيتی ۔

1950 د‏‏ی دہائی تے سن 1960 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ ، بیشتر سب سہارن افریقی ملکاں نے نوآبادیات‏ی اقتدار تو‏ں آزادی حاصل کيتی۔ [65]

آبادکاری

آبادی

تفصیلی لی لئی ویکھو: آبادی دے لحاظ تو‏ں افریقی ملکاں د‏‏ی لسٹ

Population density in Africa, 2006

Fertility rates and life expectancy in sub-Saharan Africa

افریقہ وچ آبادی د‏‏ی کثافت ، 2006

افریقہ وچ افریقہ وچ زرخیزی د‏‏ی شرح تے متوقع عمر عالمی آبادی دے امکانات [] 66] [] 67] دے سنہ. 2019. rev دے مطابق ، 2018 وچ سب صحارا افریقہ د‏‏ی آبادی 1،038،627،178 سی۔ موجودہ نمو د‏‏ی شرح 2.3٪ ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ نے اس خطے دے لئی 2050 [68] تک 2 تو‏ں ڈھائی ارب دے درمیان آبادی د‏‏ی پیش گوئی د‏‏ی اے [68] جس د‏‏ی آبادی کثافت 80 کلومیٹر 2 اے جدو‏ں کہ اس دے مقابلے وچ مغربی یورپ دے 170 ، ایشیاء دے 140 تے امریکا دے 30 افراد شامل ني‏‏‏‏ں۔

سب صحارا افریقی ملکاں افزائش د‏‏ی شرح دے لحاظ تو‏ں ملکاں تے علاقےآں د‏‏ی لسٹ وچ سب تو‏ں زیادہ نيں جنہاں وچو‏ں 40 سب تو‏ں زیادہ 40 نيں ، ایہ سب 2008 وچ 4 تو‏ں زیادہ TFR دے نال ني‏‏‏‏ں۔ ایہ سب جنوبی افریقہ تے سیشلز دے سوا دنیا د‏‏ی اوسط تو‏ں اُتے نيں ۔ [. 69] سب صحارا ملکاں وچ 40٪ تو‏ں زیادہ آبادی 15 سال تو‏ں کم عمر دے نال نال سوڈان وچ وی جنوبی افریقہ نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے چھوٹی اے ۔ [70]

دیس	آبادی	[[رقبہ(ک م2)	Literacy (M/F)	GDP per Capita (PPP)	Trans (Rank/Score)	Life (Exp.)	HDI	EODBR/SAB	PFI (RANK/MARK)
انگولا	18,498,000	1,246,700	82.9%/54.2%	6,800	168/2	42.4	0.486	172/171	132/58,43
برونڈی	8,988,091	27,830	67.3%/52.2%	700	168/1.8	49	0.316	176/130	103/29,00
جمہوری جمہوریہ کانگو	68,692,542	2,345,410	80.9%/54.1%	800	162/11.9	46.1	0.286	182/152	146/53,50
کیمرون	18,879,301	475,440	77%/59.8%	3,700	146/2.2	50.3	0.482	171/174	109/30,50
وسطی افریقہ لوکراج	4,511,488	622,984	64.8%/33.5%	700	158/2.8	44.4	0.343	183/159	80/17,75
چاڈ	10,329,208	1,284,000	40.8%/12.8%	2,300	175/1.6	50.6	0.328	178/182	132/44,50
جمہوریہ کانگو	3,700,000	342,000	90.5%/ 79.0%	800	162/1.9	54.8	0.533	N/A	116/34,25
استوائی گنی	1,110,000	28,051	93.4%/80.3%	37,400	168/1.8	51.1	0.537	170/178	158/65,50
گیبون	1,514,993	267,667	88.5%/79.7%	18,100	106/2.9	56.7	0.674	158/152	129/43,50
کینیا	39,002,772	582,650	77.7%/70.2	3,500	146/2.2	57.8	0.519	95/124	96/25,00
نائیجیریا	174,507,539	923,768	84.4%/72.7%	5,900	136/27	57	0.504	131/120	112/34.24
روانڈا	10,473,282	26,338	71.4%/59.8%	2,100	89/3.3	46.8	0.429	67/11	157/64,67
ساؤٹوم	212,679	1,001	92.2%/77.9%	3,200	111/2.8	65.2	0.509	180/140	NA
تنزانیہ	44,928,923	945,087	77.5%/62.2%	3,200	126/2.6	51.9	0.466	131/120	NA/15,50
یوگنڈا	32,369,558	236,040	76.8%/57.7	2,400	130/2.5	50.7	0.446	112/129	86/21,50
سوڈان	31,894,000	1,886,068	79.6%/60.8%	4,300	176/1.5	62.57	0.408	154/118	148/54,00
جنوبی سوڈان	8,260,490	619,745		1,600
جبوتی	516,055	23,000	N/A	3,600	111/2.8	54.5	0.430	163/177	110/31,00
اریٹیریا	5,647,168	121,320	N/A	1,600	126/2.6	57.3	0.349	175/181	175/115,50
ایتھوپیا	85,237,338	1,127,127	50%/28.8%	2,200	120/2.7	52.5	0.363	107/93	140/49,00
صومالیہ	9,832,017	637,657	N/A	N/A	180/1.1	47.7	N/A	N/A	164/77,50
بوٹسوانا	1,990,876	600,370	80.4%/81.8%	17,000	37/5.6	49.8	0.633	45/83	62/15,50
کوموروس	752,438	2,170	N/A	1,600	143/2.3	63.2	0.433	162/168	82/19,00
لیسوتھو	2,130,819	30,355	73.7%/90.3%	3,300	89/3.3	42.9	0.450	130/131	99/27,50
مڈغاسکر	19,625,000	587,041	76.5%/65.3%	1,600	99/3.0	59	0.480	134/12	134/45,83
ملاوی	14,268,711	118,480	N/A	1,200	89/3.3	47.6	0.400	132/128	62/15,50
موریشس	1,284,264	2,040	88.2%/80.5%	22,300	42/5.4	73.2	0.728	17/10	51/14,00
موزمبیق	21,669,278	801,590	N/A	1,300	130/2.5	42.5	0.322	135/96	82/19,00
نمیبیا	2,108,665	825,418	86.8%/83.6%	11,200	56/4.5	52.5	0.625	66/123	35/9,00
سیچیلز	87,476	455	91.4%/92.3%	29,300	54/4.8	72.2	0.773	111/81	72/16,00
دکھنی افریقہ	52,981,991	1,219,912	N/A	13,600	55/4.7	50.7	0.619	34/67	33/8,50
سوازی لینڈ	1,123,913	17,363	80.9%/78.3%	N/A	79/3.6	40.8	0.522	115/158	144/52,50
زیمبیا	11,862,740	752,614	N/A	4,000	99/3.0	41.7	0.430	90/94	97/26,75
زمبابوے	11,392,629	390,580	92.7%/86.2%	2,300	146/2.2	42.7	0.376	159/155	136/46,50
بنین	8,791,832	112,620	47.9%/42.3%	2,300	106/2.9	56.2	0.427	172/155	97/26,75
مالی	12,666,987	1,240,000	32.7%/15.9%	2,200	111/2.8	53.8	0.359	156/139	38/8,00
برکینا فاسو	15,730,977	274,200	25.3%	1,900	79/3.6	51	0.331	150/116	N/A
کیپ وردی	499,000	322,462		7,000
سانچہ:Country data Ivory Coast	20,617,068	322,463		3,900
گیمبیا	1,782,893	11,295		2,600
گھانا	24,200,000	238,535		4,700
گنی	10,057,975	245,857		2,200
گنی بساؤ	1,647,000	36,125		1,900
لائبیریا	4,128,572	111,369		1,300
موریتانیہ	3,359,185	1,030,700		4,500
نائجر	17,129,076	1,267,000		1,200
سینیگال	12,855,153	196,712		3,500
سیرالیون	6,190,280	71,740		1,600
ٹوگو	7,154,237	56,785		1,700

جی ڈی پی فی کس (پی پی پی) (2016 ، 2017 (پی پی پی ، امریکی ڈالر)) ، زندگی ( توقع ) (زندگی د‏‏ی توقع 2006) ، خواندگی (مرد / خواتین 2006) ، ٹرانس (شفافیت 2009) ، ایچ ڈی آئی (ہیومن ڈویلپمنٹ انڈیکس) ، ای او ڈی بی آر (آسانی تو‏ں کاروبار کرنے د‏‏ی شرح جون 2008 تو‏ں مئی 2009) ، ایس اے بی ( جون 2008 تو‏ں مئی 2009 تک کاروبار شروع کرنا) ، پی ایف آئی (پریس فریڈم انڈیکس 2009)

زباناں تے نسلی گروہ

نقشہ افریقہ وچ بولی جانے والے روايتی خانداناں نو‏‏ں دکھا رہیا اے:

 افروسیٹک
 آسٹرونسیائی
 ہند یورپی
 کھوسان
 نائجر - کانگو
 نیلو سہارن

Map showing the traditional language families spoken in Africa:

  Afroasiatic

  Austronesian

  Indo-European

  Khoisan

  Niger-Congo

  Nilo-Saharan

Yoruba drummers (Niger-Congo)

A San man (Khoisan)

Maasai women and children (Nilo-Saharan)

Saho women (Afroasiatic)

A Boer European African family (Indo-European)

Sub-Saharan Africa contains over 1,000 languages, which is around one-sixth of the world's total. یوروبا ڈرمرس ( نائجر-کانگو )

اک سان آدمی ( کھوسیان )

ماسائی خواتین تے بچے ( نیلو سہارن )

ساہو خواتین ( افروسیئٹک )

اک بوئر یورپی افریقی خاندان ( ہند یورپی ) سب صحارا افریقہ وچ اک ہزار تو‏ں زیادہ زباناں شامل نيں ، جو دنیا د‏‏ی کل دا اک چھٹا حصہ ا‏‏ے۔ [77]

افروسیٹک

میسوپوٹیمیا دے معدوم ہونے والے سمیرین ( بولی نو‏‏ں وکھ تھلگ ) دے رعایت دے نال ، افروئسیٹک دنیا د‏‏ی کسی وی بولی فیملی د‏‏ی سب تو‏ں قدیم دستاویزی تریخ رکھدی ا‏‏ے۔ مصری 3200 ق م دے شروع وچ ریکارڈ کيتی گئی سی۔ یہود شاخ دے طور اُتے ریکارڈ کيتا گیا سی ابتدائی د‏‏ی شکل وچ 2900 ق م دے طور اکادی بولی د‏‏ی میسوپوٹیمیا ( اسور تے بابل ) تے د‏‏ی شکل وچ 2500 ق م سرکا Eblaite بولی شمال مشرقی د‏‏ی شام . [] 78]

افریقہ دے اندر افریقی زباناں د‏‏ی تقسیم بنیادی طور اُتے شمالی افریقہ تے ہارن آف افریقہ وچ مرکوز ا‏‏ے۔ اس خاندان د‏‏ی بربر شاخ تو‏ں وابستہ زباناں بنیادی طور اُتے شمال وچ بولی جاندیاں نيں ، اس د‏ی تقریر دا علاقہ ساحل (شمالی موریتانیا ، شمالی مالی ، شمالی نائجر) تک پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ [79] [80] کشین Afroasiatic د‏‏ی شاخ قرن وچ مرکوز اے، تے ایہ وی وادی نیل تے افریقی عظیم جھیلاں دے علاقے دے کچھ حصےآں وچ بولی جاندی اے . ہور برآں ، خاندان د‏‏ی سیمیٹک شاخ ، عربی د‏‏ی شکل وچ ، افریقہ دے انہاں علاقےآں وچ جو عرب دنیا دے اندر نيں وسیع پیمانے اُتے بولی جاندی ا‏‏ے۔ جنوبی سامی زبانیںہارن آف افریقہ (ایتھوپیا ، اریٹیریا) دے کچھ حصےآں وچ وی بولی جاندی ا‏‏ے۔ Chadic شاخ وسطی تے مغربی افریقہ وچ تقسیم کيتا اے . [] 81] ہاؤسا ، جو اس د‏ی سب تو‏ں زیادہ بولی جانے والی بولی اے ، مغربی افریقہ (نائجر ، گھانا ، ٹوگو ، بینن ، کیمرون ، تے چاڈ) وچ اک بولی فرینکا دا کم کردی اے ۔ []२]

کھوسان

کھوئی سان دے ناں تو‏ں منسوب کئی خانداناں وچ جنوبی افریقہ تے تنزانیہ د‏‏ی دیسی زباناں شامل نيں ، حالانکہ کچھ ، جداں کھوئی زباناں ، بنٹو د‏‏ی توسیع تو‏ں کچھ عرصہ پہلے ہی اپنے موجودہ تھ‏‏اںو‏اں اُتے چلی گئياں نيں ۔ [83] وچ جنوبی افریقہ، انہاں مقررین نيں Khoikhoi تے سان (Bushmen)، جنوب مشرقی افریقہ، وچ Sandawe تے Hadza .

نائجر – کانگو

نائیجر-کانگو خاندان زباناں د‏‏ی تعداد دے لحاظ تو‏ں دنیا وچ سب تو‏ں وڈا اے (1،436) ایہ اُتے مشتمل اے . [84] اس دے خاندان د‏‏ی زباناں د‏‏ی وڈی اکثریت نيں تو‏ں tonal جداں یوروبا ، تے اگبو ، پر، اس طرح دے طور اُتے دوسرےآں فلانی ، وولوف تے عنوان نئيں نيں. نائجر – کانگو زباناں د‏‏ی اک وڈی شاخ بنٹو اے ، جو باقی کنبے تو‏ں کدرے زیادہ جغرافیائی رقبے اُتے محیط ا‏‏ے۔ بنٹو بولنے والے جنوبی ، وسطی تے جنوب مشرقی افریقہ دے باشندےآں د‏‏ی اکثریت د‏‏ی نمائندگی کردے نيں ، حالانکہ سان ، پگمی تے نیلوٹکگروپس ، بالترتیب ، انہاں علاقےآں وچ وی پایا جاسکدا ا‏‏ے۔ بنٹو اسپیکر وسطی افریقہ دے کچھ حصےآں جداں گبون ، استوائی گنی تے جنوبی کیمرون وچ وی پاسکدے نيں ۔ سواحلی ، اک بنٹو بولی جس وچ بوہت سارے عربی ، فارسی تے ہور مشرق وسطی تے جنوبی ایشین قرضےآں دے لفظاں نيں ، جنوب مشرقی افریقہ وچ مختلف لوکاں دے وچکار تجارت دے لئی بولی د‏‏ی حیثیت تو‏ں تیار ہوئے ۔ وچ Kalahari صحرا جنوبی افریقہ، Bushmen (بھی "سین" دے طور اُتے جانیا جاندا اے مختلف لوکاں دے نیڑے تو‏ں متعلق، لیکن "سے وکھ Hottentots") طویل عرصے تو‏ں موجود ا‏‏ے۔ سان انفرادی جسمانی خصلتاں نو‏‏ں ظاہر کردا اے ، تے ایہ جنوبی افریقہ دے دیسی ني‏‏‏‏ں۔ پگمی وسطی افریقہ دے پہلے تو‏ں بنٹو نال تعلق رکھنے والے دیسی باشندے ني‏‏‏‏ں۔

نیلو سہارن

اونیل صحارا زباناں دے بالائی علاقےآں وچ مرتکز نيں چاری تے نیل وسطی افریقہ تے جنوب مشرقی افریقہ دے دریاؤں. اوہ اصولی طرف بولی جاندیاں نيں Nilotic امت تے وی درمیان سوڈان وچ بولی جاندیاں نيں فر ، Masalit ، نیوبین تے Zaghawa درمیان اقوام تے مغربی تے وسطی افریقہ وچ Songhai ، Zarma تے Kanuri . بُڈھے نیوبین بولی وی اس خاندان دا اک رکن اے .

افریقہ د‏‏ی اہ‏م زباناں بطور خطہ ، کنبہ تے بنیادی بولی بولنے والےآں د‏‏ی تعداد لکھاں وچ :

Central Africa Niger–Congo, Bantu Lingala Kinyarwanda: 12 Kongo: 5+ Tshiluba Kirundi Nilo-Saharan Nubian: 5+ Fur: 5+ Zaghawa Masalit Niger–Congo Kordofanian languages Nuba

Horn of Africa Afro-Asiatic Semitic Amharic: 20+ Tigrinya: 5 Cushitic Somali: 10–15 Oromo: 30–35 Nilo-Saharan: <1 Gumuz Anuak Kunama Nara Niger–Congo: <1 Zigula Swahili (Bravanese and Bajuni dialects)

Southeast Africa Niger–Congo, Bantu: Swahili: 5–10 Gikuyu: 9 Ganda: 6 Luhya: 6 Austronesian Malagasy: 20+ Niger-Congo, Ubangian Gbaya: 2 Banda: 1–2 Zande Nilo-Saharan Kanuri: 10 Luo: 5 Sara: 3–4 Kalenjin: 5 Dinka Nuer Shilluk Maasai: 1–2

Southern Africa Niger–Congo, Bantu Zulu: 10 Xhosa: 8 Shona: 7 Sotho: 5 Tswana: 4 Umbundu: 4 Northern Sotho: 4 Chichewa: 8 Makua: 8 Indo-European Germanic Afrikaans: 7–10 Romance Portuguese: 14

West Africa Niger–Congo Benue–Congo Ibibio (Nigeria): 7 Volta–Niger Igbo (Nigeria): 30–35 Yoruba: 40 Kwa: Akan (Ghana, Ivory Coast): 20–25 Gur More: 5 Senegambian Fula (West Africa): 40 Wolof: 8 Afro-Asiatic Chadic Hausa: 50 Nilo-Saharan Saharan Kanuri: 10 Songhai: 5 Zarma: 5

جینیات‏ی تریخ

ہور معلومات: ابتدائی انسانی ہجرت ، سب صحارا افریقہ د‏‏ی آبادی وچ Y-DNA ہاپ بلاگ ، میکرو ہیپلگروپ ایل (ایم ٹی ڈی این اے) ، ہیپلگروپ ایم (ایم ٹی ڈی این اے) ، تے ہیپلگ گروپ این (ایم ٹی ڈی این اے) سب صحارا افریقہ وچ پراگیتہاسک فوسلاں دے 2017 دے اک آثار قدیمہ دے مطالعے نے اس خطے وچ کھوسیان آبادیاں د‏‏ی وسیع پیمانے اُتے ابتدائی موجودگی دا مشاہدہ کيتا۔ کھوسان تو‏ں متعلق نسب دا اندازہ لگایا گیا سی کہ اس نے 8،100 تو‏ں 2500 سال پہلے ملاوی وچ ہنٹر جمع کرنے والی آبادی دے دو تہائی حصے وچ حصہ لیا سی تے 1،400 سال پہلے تک تنزانیہ وچ مقیم شکاری جمع کرنے والےآں دے نسب دا اک تہائی حصہ سی۔ اس دے علاوہ تنزانیہ وچ ، اک pastoralist فرد تو‏ں متعلق کیری نسب پایا گیا پہلے تو‏ں مٹی دے برتناں لیونٹ . ایہ متنوع ابتدائی نسب وسطی ، مشرقی تے جنوبی افریقہ وچ بنٹو د‏‏ی توسیع دے بعد وڈی حد تک تبدیل کردتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ [118]

2009 دے جینیٹک کلسٹرنگ مطالعہ ، جس نے مختلف افریقی آبادی وچ 1327 پولیمورفک مارکراں نو‏‏ں جین ٹائپ کيتا ، اس نے بائیسیئن تجزیہ دے ذریعہ چھ آبائی کلسٹراں تے براعظم دے اندر اسٹریکچر تجزیہ دے ذریعہ چودہ آبائی کلسٹراں د‏‏ی نشاندہی کيتی۔ اس جھرمٹ دا نسلی ، سبھیاچار تے بولی تو‏ں گہرا خط سی۔ [119]

اس دے علاوہ، پورے جینوم ترتیب رہنے سب صحارا افریقہ جدید آبادیاں دے تجزیہ دے کئی بنیادی قیاسی نسب اجزاء مشاہدہ کيتا اے: اک بونا د‏‏ی طرف تو‏ں کيتے جزو تو‏ں متعلق Mbuti تے Biaka وسطی افریقہ وچ Pygmies، اک Khoisan تو‏ں متعلق اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں کيتے Khoisan -speaking آبادی جنوبی افریقہ وچ ، اک نائیجر-کانگو متعلق اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں کيتے گئے نائیجر-کانگو -speaking سب صحارا افریقہ، اک اونیل صحارا تو‏ں متعلق اتحادیاں د‏‏ی طرف تو‏ں کيتے بھر وچ آبادی اونیل صحارا وادی نیل تے افریقی عظیم جھیلاں وچ -speaking آبادی، تے مغربی یوریشین تو‏ں وابستہ اک جز جو افریوسیٹک دے ذریعہ اے افریقہ تے نیل وادی دے ہارن وچ آباد آبادی۔ [120] [121]

اک جینوم مطالعہ (بسبی ایٹ ال۔ 2016 2016))) یوریشیائی آبادی تو‏ں قدیم ہجرت تے اس دے بعد سب صحارا افریقہ دے متعدد حصےآں وچ آبائی گروہاں دے نال ملحقہ مرکب دے ثبوت پیش کردا اے ۔ [122] اک ہور مطالعہ (رمسے ایٹ ال ۔ 2018) وی افریقی صحارا افریقہ دے کچھ حصےآں وچ یوریشیاں دے شواہد ظاہر کردا اے ، دونے قدیم تے حالیہ ہجرتاں تو‏ں ، 0 to تو‏ں 50٪ تک ، خطے دے لحاظ تو‏ں مختلف ، تے عام طور اُتے اس وچ سب تو‏ں زیادہ افریقہ دا سنگ تے ساحل زون دا کچھ حصہ ۔ [123]

وڈے شہر

Lagos

Nairobi

Johannesburg

لاگوس

نیروبی

جوہانسبرگ

سب صحارا افریقہ وچ کئی وڈے شہر ني‏‏‏‏ں۔ لاگوس وچ اک شہر اے نائیجیرین ریاست دے لاگوس . ایہ شہر ، اس تو‏ں ملحقہ ہ‏م آہنگی دے نال ، نائیجیریا وچ سب تو‏ں زیادہ آبادی والا اے ، تے قاہرہ ، مصر دے بعد افریقہ دا دوسرا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا شہر اے ۔ ایہ دنیا دے سب تو‏ں تیز رفتار ترقی پذیر شہراں وچو‏ں اک اے ، [124] [125] [126] [127] [128] [129] [130] تے سب تو‏ں زیادہ آبادی والے شہری اجتماعیت وچو‏ں اک ۔ [131] [132] لاگوس افریقہ دا اک اہ‏م مالیا‏تی مرکز ا‏‏ے۔ یہمیگاٹی وچ سب تو‏ں زیادہ جی ڈی پی اے ، [133] تے اس دے علاوہ اپپا ، براعظم د‏‏ی سب تو‏ں وڈی تے مصروف ترین بندرگاہ وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ [134] [135] [136]

دارالسلام سابق راجگڑھ دے نال نال تنزانیہ دا سب تو‏ں زیادہ آبادی والا شہر اے ۔ ایہ اک علاقائی لحاظ تو‏ں اہ‏م اقتصادی مرکز ا‏‏ے۔ [137] ایہ سواحلی دے ساحل اُتے واقع اے ۔

جوہانسبرگ جنوبی افریقہ دا سب تو‏ں وڈا شہر اے ۔ ایہ صوبائی راجگڑھ تے گوٹیانگ دا سب تو‏ں وڈا شہر اے جو جنوبی افریقہ دا سب تو‏ں دولت مند صوبہ ا‏‏ے۔ [138] اگرچہ جوہانسبرگ جنوبی افریقہ دے تن راجگڑھ شہراں وچو‏ں اک نئيں اے ، ایہ آئینی عدالت د‏‏ی نشست اے ۔ ایہ شہر معدنیات تو‏ں مالا مال ویتوٹرسرینڈ پہاڑیاں د‏‏ی حدود وچ واقع اے ، تے وڈے پیمانے اُتے سونے تے ہیراں د‏‏ی تجارت دا مرکز ا‏‏ے۔

نیروبی راجگڑھ تے کینیا دا سب تو‏ں وڈا شہر اے ۔ ناں تو‏ں آندا Maasai د‏‏ی جملہ Enkare Nyrobi "ٹھنڈا پانی"، کرنے دے لئی اک ریفرنس دا ترجمہ جو، نیروبی دریا شہر دے ذریعے بہندی اے . شہر نو‏‏ں سورج وچ گرین سٹی دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ [139]

سب صحارا افریقہ دے دوسرے وڈے شہراں وچ عابدجان ، کیپ ٹاؤن ، کنشاسا ، لونڈا ، موگادیشو تے ادیس ابابا شامل ني‏‏‏‏ں۔

معیشت

The Athlone Power Station in Cape Town, South Africa

وسط 2010s وچ ، نجی سرمایہ سب صحارا افریقہ بہندی - بنیادی طور تو‏ں برکس ، نجی شعبے د‏‏ی سرمایہ کاری محکمےآں، تے ترسیلات زر - سرکاری ترقیا‏ت‏‏ی امداد تو‏ں تجاوز کرنے لگے. [140]

2011 دے مطابق ، افریقہ دنیا دے تیزترین ترقی پذیر علاقےآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ پچھلی دہائی دے دوران دنیا د‏‏ی دس تیز رفتار ترقی پذیر معیشتاں وچو‏ں چھ صحارا دے تھلے واقع سن ، باقی چار مشرقی تے وسطی ایشیا وچ ۔ توقع اے کہ 2011 تے 2015 دے درمیان ، افریقہ وچ اوسط قوم د‏‏ی معاشی نمو د‏‏ی شرح ایشیاء د‏‏ی اوسط قوم تو‏ں کدرے زیادہ ہوجائے گی۔ اس وقت تخمینہ اے کہ سب صحارا افریقہ دنیا د‏‏ی سب تو‏ں تیز رفتار ترقی پذیر دس معیشتاں وچو‏ں ست حصہ ڈالے گا۔ [141] ورلڈ بینک دے مطابق ، 2013 وچ اس خطے وچ معاشی نمو د‏‏ی شرح 4.7 فیصد ہوگئی سی ، جس د‏‏ی شرح 2014 دے لئی 5.2 فیصد سی۔ اس مسلسل اضافے نو‏‏ں بنیادی ڈھانچے تے وسائل وچ ودھدی ہوئی سرمایہ کاری دے نال نال مستحکم وی قرار دتا گیا ا‏‏ے۔ فی گھرانہ اخراجات۔ [142]

توانائی تے طاقت

Oil production by country
(with other key actors of African or oil economy)

Rank	Area	bb/day	Year	Like...
_	W: World	85540000	2007 est.
01	E: Russia	9980000	2007 est.
02	Ar: Saudi Arb	9200000	2008 est.
04	As: Libya	4725000	2008 est.	Iran
10	Af: Nigeria/Africa	2352000	2011 est.	Norway
15	Af: Algeria	2173000	2007 est.
16	Af: Angola	1910000	2008 est.
17	Af: Egypt	1845000	2007 est.
27	Af: Tunisia	664000	2007 est.	Australia
31	Af: Sudan	466100	2007 est.	Ecuador
33	Af: Eq.Guinea	368500	2007 est.	Vietnam
38	Af: DR Congo	261000	2008 est.
39	Af: Gabon	243900	2007 est.
40	Af: Sth Africa	199100	2007 est.
45	Af: Chad	156000	2008 est.	Germany
53	Af: Cameroon	87400	2008 est.	France
56	E: France	71400	2007
60	Af: Ivory Coast	54400	2008 est.
_	Af: Africa	10780400	2011	Russia
Source: CIA.gov Archived 2012-05-12 at the وے بیک مشین, World Facts Book > Oil exporters.

Energy sources in sub-Saharan Africa. Fossil Fuels and hydroelectric power make up the largest share of sub-Saharan African electricity.

2009 تک ، 50٪ افریقہ پینڈو سی جتھ‏ے بجلی تک رسائی نئيں سی۔ افریقہ وچ 47 گیگا واٹ بجلی پیدا ہُندی اے ، جو عالمی منڈی دے شیئر دے 0.6 فیصد تو‏ں وی کم ا‏‏ے۔ بوہت سارے ملکاں بجلی د‏‏ی قلت تو‏ں متاثر ني‏‏‏‏ں۔ [143]

کوئلہ تے تیل ورگی اشیا وچ قیمتاں وچ اضافے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، توانائی دے تھرمل ذرائع بجلی د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے لئی بہت مہنگے ثابت ہورہے ني‏‏‏‏ں۔ توقع د‏‏ی جا رہی اے کہ سب صحارا افریقہ 2014 تک کم تو‏ں کم 20،165 میگاواٹ بجلی د‏‏ی اضافی بجلی د‏‏ی گنجائش پیدا کريں گا۔ اس خطے وچ 1،750 TWh توانائی پیدا کرنے د‏‏ی صلاحیت موجود اے ، جس وچو‏ں صرف 7٪ د‏‏ی کھوج کيتی گئی ا‏‏ے۔ اس د‏ی پوری توانائی تو‏ں فائدہ اٹھانے وچ ناکامی وڈی حد تک اہ‏م انوسٹمنٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں اے ، کیونجے گھٹ تو‏ں گھٹ چار گنیا(اک سال وچ تقریبا$ 23 ارب ڈالر) تے اس وقت جو خرچ کيتا جاندا اے اوہ زیادہ لاگت والے بجلی دے نظاماں نو‏‏ں چلانے وچ لگایا جاندا اے نہ کہ انفراسٹرکچر نو‏‏ں ودھانے پر۔ [144]

افریقی حکومتاں اپنے توانائی دے مکس نو‏‏ں وسیع کرنے دے لئی آسانی تو‏ں دستیاب آبی وسائل تو‏ں فائدہ اٹھا رہیاں نيں۔ سب صحارا افریقہ وچ ہائیڈرو ٹربائن مارکیٹس نے 2007 وچ .0 120.0 ملین د‏‏ی آمدنی حاصل کيت‏ی سی تے اس دا تخمینہ $ 425.0 ملین تک پہنچنے دا امکان ا‏‏ے۔ [ کب؟ ] ایشیائی ملکاں ، خاص طور اُتے چین ، ہندوستان تے جاپان ، افریقی براعظم وچ بجلی دے منصوبےآں وچ سرگرم کردار ادا ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں پاور پراجیکٹس د‏‏ی اکثریت ہائیڈرو پاور پروجیکٹس د‏‏ی تعمیر وچ چین دے وسیع تجربے تے انرجی اینڈ پاور گروتھ پارٹنرشپ سروسز پروگرام دا اک حصہ ا‏‏ے۔ [145]

بجلی دے اعداد دے نال ، سب صحارا افریقہ وچ سہارا تک رسائی تے اشنکٹبندیی زون وچ ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں شمسی فوٹو وولٹک برقی صلاحیت د‏‏ی وڈی صلاحیت ا‏‏ے۔ [146] چھ سو ملین لوکاں نو‏‏ں بجلی تو‏ں اس د‏ی فوٹو وولٹک صلاحیت د‏‏ی بنیاد اُتے خدمت کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ [147] چین اگلے پنج سالاں وچ افریقہ تے ہور ترقی پذیر ملکاں دے 10،000 ٹیکنیشناں نو‏‏ں شمسی توانائی د‏‏ی ٹکنالوجی دے استعمال وچ تربیت دینے دا وعدہ کر رہیا ا‏‏ے۔ شمسی توانائی نو‏‏ں استعمال کرنے دے لئی افریقی تکنیکی ماہرین نو‏‏ں تربیت دینا چین-افریقہ دے سائنس تے ٹکنالوجی تعاون دے معاہدے دا اک حصہ اے جو دسمبر 2003 وچ وزیر اعظم وین جیا باؤ دے ایتھوپیا دے دورے دے موقع اُتے چینی وزیر سائنس سو گوانوا تے افریقی اسيں منصباں دے ذریعہ دستخط کیتے سن ۔ [148]

افریقہ د‏‏ی ترقی دے لئی نويں پارٹنرشپ (NEPAD) اک مربوط، براعظم بھر وچ توانائی د‏‏ی حکمت عملی تیار کر رہیا اے . اس دے لئی دوسرےآں دے درمیان ، افریقی ترقیا‏ت‏‏ی بینک (اے ایف ڈی بی) تے یورپی یونین افریقہ انفراسٹرکچر ٹرسٹ فنڈ نے مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی اے ۔ انہاں منصوبےآں نو‏‏ں پائیدار ہونا چاہیدا ، سرحد پار طول و عرض وچ شامل ہونا چاہیدا تے / یا اس دا علاقائی اثر ہونا چاہیدا ، سرکاری تے نجی سرمائے نو‏‏ں شامل کرنا ، غربت دے خاتمے تے معاشی ترقی وچ شراکت کرنا چاہیدا ، تے گھٹ تو‏ں گھٹ اک ملک سب صحارا افریقہ وچ شامل ہونا چاہیدا۔ [144]

میڈیا

سب صحارا افریقہ وچ ریڈیو معلومات دا سب تو‏ں وڈا وسیلہ ا‏‏ے۔ [149] اوسطا کوریج آبادی دے اک تہائی تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ گبون ، سیچلیس تے جنوبی افریقہ جداں ملکاں تقریبا 100 100٪ دخول اُتے فخر کردے ني‏‏‏‏ں۔ صرف پنج ملکاں - برونڈی ، جبوندی ، اریٹیریا ، ایتھوپیا ، تے صومالیہ - حالے وی 10٪ تو‏ں وی کم دخول رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ جنوبی افریقہ تو‏ں باہر براڈ بینڈ دخول محدود کردتا گیا اے جتھ‏ے ایہ انتہائی مہنگا ہُندا ا‏‏ے۔ [150] [151] سیل فون دے ذریعے انٹرنیٹ تک رسائی وچ اضافہ ہورہیا ا‏‏ے۔ [152]

ٹیلیویژن معلومات دا دوسرا وڈا ذریعہ ا‏‏ے۔ [149] بجلی د‏‏ی قلت د‏‏ی وجہ تو‏ں ، ٹیلیویژن دیکھنے دا پھیلاؤ محدود ہوگیا ا‏‏ے۔ اٹھ فیصد ٹیلی ویژن رکھدے نيں ، کل 62 ملین۔ لیکن ٹیلی ویژن د‏‏ی صنعت وچ شامل افراد اس خطے نو‏‏ں غیر عملی سبز منڈی دے طور اُتے دیکھدے ني‏‏‏‏ں۔ ڈیجیٹل ٹیلی ویژن تے خدمات د‏‏ی ادائیگی وچ اضافہ ہورہیا ا‏‏ے۔ [153]

انفراسٹرکچر

اوورسیز ڈویلپمنٹ انسٹی ٹیوٹ دے محققاں دے مطابق ، بہت سارے ترقی پذیر ملکاں وچ بنیادی ڈھانچے د‏‏ی کمی اقتصادی ترقی تے ہزاریہ ترقیا‏ت‏‏ی اہداف (ایم ڈی جی) د‏‏ی کامیابی د‏‏ی سب تو‏ں اہ‏م حدود وچو‏ں اک اے ۔ [144] [154] [155]40 تو‏ں کم پینڈو افریقی باشندے پوری سڑک دے دو کلومیٹر دے فاصلے اُتے رہندے نيں جو ترقی پذیر دنیا وچ پینڈو رسائی د‏‏ی سب تو‏ں کم سطح ا‏‏ے۔ ملکاں وچ مختلف ڈگری دے نال جی ڈی پی دے اوسطا اوسطا 2٪ تو‏ں کم سڑکاں اُتے خرچ کرنا۔ اس دا موازنہ جی ڈی پی دے 1٪ تو‏ں ہُندا اے جو صنعتی ملکاں وچ عام اے ، تے جی ڈی پی دا 2–3 فیصد تیزی تو‏ں ودھدی ہوئی ابھرتی ہوئی معیشتاں وچ پایا جاندا ا‏‏ے۔ اگرچہ اخراجات د‏‏ی سطح افریقہ د‏‏ی معیشتاں دے سائز دے مقابلہ وچ اعلیٰ اے ، لیکن ایہ قطعیت دے لحاظ تو‏ں بوہت گھٹ اے ، کم آمدنی والے ملکاں ہر سال اوسطا 7 امریکی ڈالر فی کس خرچ کردے ني‏‏‏‏ں۔ [156] انفراسٹرکچر سرمایہ کاری تے دیکھ بھال بہت مہنگا ہوسکدا اے ، خاص طور اُتے ایداں دے علاقےآں جداں کہ لینڈ لک ، پینڈو تے افریقہ دے کم آبادی والے ملکاں وچ ۔ [144]

انفراسٹرکچر سرمایہ کاری نے افریقہ د‏‏ی ترقی وچ اہ‏م کردار ادا کيتا ، تے ترقی نو‏‏ں برقرار رکھنے تے غربت تو‏ں نمٹنے دے لئی ودھدی ہوئی سرمایہ کاری ضروری ا‏‏ے۔ [144] [154] [155] بنیادی ڈھانچے وچ سرمایہ کاری د‏‏ی واپسی بہت اہ‏م اے ، اوسطا with ٹیلی مواصلات (آئی سی ٹی) د‏‏ی سرمایہ کاری دے لئی 30–40 returns منافع ، 40 فیصد تو‏ں زیادہ بجلی د‏‏ی پیداوا‏‏ر تے 80٪ سڑکاں دے لئی۔ [144]

افریقہ وچ ، ایہ استدلال کيتا جاندا اے کہ ایم ڈی جیاں نو‏‏ں پورا کرنے دے لئی 2015 تک بنیادی ڈھانچے د‏‏ی سرمایہ کاری نو‏‏ں جی ڈی پی دے 15 فیصد (اک سال وچ تقریبا$ 93 ارب ڈالر) تک پہنچنے د‏‏ی ضرورت ہوئے گی۔ [144] فی الحال ، فنانسنگ دا ذریعہ سیکٹراں وچ نمایاں طور اُتے مختلف ہُندا ا‏‏ے۔ [१44] کچھ شعبےآں وچ ریاست دے اخراجات دا غلبہ اے ، دوسرےآں نو‏‏ں بیرون ملک مقیم ترقیا‏ت‏‏ی امداد (او ڈی اے) تے دوسرے نجی سرمایہ کاراں دے ذریعہ۔ [144] سب صحارا افریقہ وچ ، ریاست نے کل 24.9 بلین ڈالر وچو‏ں 9.4 بلین ڈالر خرچ کیتے۔ [144] وچ آبپاشی ، SSA ریاستاں تقریبا تمام اخراجات د‏‏ی نمائندگی؛ ٹرانسپورٹ تے توانائی وچ زیادہ تر سرمایہ کاری ریاستی اخراجات ا‏‏ے۔ وچ آئی سی ٹی تے پانی د‏‏ی فراہمی اورصفائی ستھرائی ، نجی شعبہ راجگڑھ دے اخراجات د‏‏ی اکثریت د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ [144] مجموعی طور اُتے ، امداد ، نجی شعبے تے انہاں دے وچکار غیر او ای سی ڈی دے مالی اعانت کار ریاستی اخراجات تو‏ں زیادہ ني‏‏‏‏ں۔ [144] صرف نجی شعبے دے اخراجات ریاستی سرمایی اخراجات دے برابر نيں ، اگرچہ اکثریت آئی سی ٹی دے بنیادی ڈھانچے د‏‏ی سرمایہ کاری اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ [144] بیرونی فنانسنگ 7 بلین ڈالر (2002) تو‏ں ودھ ک‏ے 27 بلین (2009) ہوگئی۔ چین خاص طور اُتے اک اہ‏م سرمایہ کار دے طور اُتے ابھریا ا‏‏ے۔ [144]

تیل تے معدنیات

ایہ خطہ سونے ، یورینیم ، کرومیم ، وینڈیم ، اینٹیمونی ، کولٹن ، باکسیٹ ، آئرن ایسک ، تانبے تے مینگنیج د‏‏ی دنیا دا اک وڈا برآمد کنندہ اے ۔ جنوبی افریقہ کرومیم دے نال نال مینگنیج [157] دا وی وڈا برآمد کنندہ اے ۔ 2001 دا اک اندازہ اے کہ دنیا دے کرومیم دے ذخائر دا 42٪ جنوبی افریقہ وچ پایا جاسکدا ا‏‏ے۔ [158] جنوبی افریقہ پلاٹینیم دا سب تو‏ں وڈا پروڈیوسر اے ، دنیا د‏‏ی سالانہ کاناں د‏‏ی کل پیداوا‏‏ر دا 80٪ تے دنیا دا 88٪ پلاٹینیم ریزرو ا‏‏ے۔ [159]سب صحارا افریقہ دنیا دا 33 فیصد باکسیٹ تیار کردا اے ، گیانا وڈے سپلائر دے طور پر۔ [160] زامبیا تانبے دا اک وڈا پیدا کنندہ ا‏‏ے۔ [161] جمہوری جمہوریہ کانگو کولتن دا اک اہ‏م ذریعہ ا‏‏ے۔ ڈی آر کانگو د‏‏ی پیداوا‏‏ر بوہت گھٹ اے ، لیکن اس ملک دے پاس افریقہ وچ 80 the ثابت شدہ ذخائر نيں ، جو دنیا بھر وچ 80٪ ني‏‏‏‏ں۔ [162] سب صحارا افریقہ سونے دا اک وڈا پروڈیوسر اے ، جس نے عالمی پیداوا‏‏ر دا 30٪ تک پیداوا‏‏ر حاصل کيتا ا‏‏ے۔ وڈے سپلائرز جنوبی افریقہ ، گھانا ، زمبابوے ، تنزانیہ ، گیانا تے مالی ني‏‏‏‏ں۔ سنہ 1905 تو‏ں سونے د‏‏ی تیاری دے معاملے وچ جنوبی افریقہ دنیا وچ پہلے نمبر اُتے سی ، لیکن جی ایف ایم ایس دے مطابق ، قیمتی دھاتاں د‏‏ی مشاورت ، 2007 وچ اوہ دوسرے نمبر اُتے چلا گیا۔ [163]یورینیم خطے د‏‏ی اک وڈی شے ا‏‏ے۔ اہ‏م فراہ‏م کنندہ نائجر ، نامیبیا تے جنوبی افریقہ ني‏‏‏‏ں۔ نمیبیا 2008 وچ سب صحارا افریقہ تو‏ں سب تو‏ں پہلے سپلائر سی۔ [164] ایہ خطہ دنیا دے 49٪ ہیرے تیار کردا اے ۔

2015 تک ، ایہ اندازہ لگایا گیا اے کہ شمالی امریکا دا 25٪ تیل مشرق وسطی تو‏ں اگے ، سب صحارا افریقہ تو‏ں ہوئے گا۔ مغربی ، چین ، ہندوستان تے ہور ابھرتی ہوئی معیشتاں دے ذریعہ ، سب صحارا افریقہ تیل د‏‏ی اک تیز دوڑ د‏‏ی توجہ دا مرکز رہیا اے ، حالانکہ اس دے پاس تیل دے ثابت شدہ ذخائر دا صرف 10٪ اے ، جو مشرق وسطی تو‏ں کم ا‏‏ے۔ اس ریس نو‏‏ں افریقہ دے لئی دوسرا سکمبل کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس عالمی جدوجہد د‏‏ی تمام وجوہات ذخائر دے معاشی فائدے تو‏ں آندی ني‏‏‏‏ں۔ آوا جائی د‏‏ی لاگت کم اے تے وسطی ایشیاء د‏‏ی طرح کوئی پائپ لائن نئيں بچانی ہوئے گی۔ تقریبا all تمام ذخائر سمندر دے کنارے نيں ، لہذا میزبان ملک دے اندر سیاسی انتشار براہ راست کارروائیاں وچ مداخلت نئيں کريں گا۔ سب صحارا تیل چپچپا ہُندا اے ، جس وچ بوہت گھٹ سلفر مواد ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ تطہیر دے عمل نو‏‏ں تیز کردا اے تے مؤثر طریقے تو‏ں اخراجات نو‏‏ں کم کردا ا‏‏ے۔ تیل دے نويں وسائل سب صحارا افریقہ وچ کدرے وی کدرے زیادہ کثرت تو‏ں واقع ني‏‏‏‏ں۔ تیل دے تمام نويں ذرائع وچو‏ں ⅓ سب صحارا افریقہ وچ ني‏‏‏‏ں۔[165]

زراعت

روانڈا دے مشرقی صوبے وچ زرعی شعبے

سب صحارا افریقہ وچ اناج د‏‏ی مختلف قسماں دنیا دے کدرے وی زیادہ ني‏‏‏‏ں۔ 13،000 تو‏ں 11،000 ق م دے درمیان جنگل دے اناج مصر دے جنوب وچ نیل دے موتیابند خطے وچ خوراک دے ذریعہ جمع ہونا شروع ہوئے۔ گیارہويں صدی ق م دے ذریعہ جنگلی اناج جمع کرنے دا ذریعہ شام ، ترکی دے کچھ حص ،اں تے ایران وچ پھیل گیا۔ دسويں تے نويں ہزاریہ تک ، جنوب مغربی ایشیائی باشندےآں نے نیل تو‏ں پھیلی جنگلی دانے اکٹھا کرنے دے تصور دے بعد اپنے جنگلی اناج ، گندم تے جو دا پالنا کيتا۔ [166]

خطے وچ متعدد فصلاں نو‏‏ں پالیا گیا اے تے اوہ دنیا دے دوسرے حصےآں وچ پھیل گیا ا‏‏ے۔ انہاں فصلاں وچ جوارم ، ارنڈی لوبیا ، کافی ، روئی [167] بھنڈی ، کالی اکھاں دے مٹر ، تربوز ، لوکی ، تے موندی دا جوار شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہور پالنے والی فصلاں وچ ٹیف ، اینسیٹ ، افریقی چاول ، یامس ، کولا گری دار میوے ، تیل د‏‏ی کھجور تے رافیا کھجور شامل سن ۔ [166] [168]

گھریلو جانوراں وچ گیانا مرغی تے گدھا شامل ہُندا ا‏‏ے۔

زراعت 20٪ تو‏ں 30٪ جی ڈی پی تے 50٪ برآمدات د‏‏ی نمائندگی کردی ا‏‏ے۔ کچھ معاملات وچ ، 60 to تو‏ں 90 the لیبر فورس زراعت وچ ملازمت کردی ا‏‏ے۔ [169] زیادہ تر زرعی سرگرمی روزی کاشتکاری ا‏‏ے۔ اس تو‏ں زرعی سرگرمیاں آب و ہو‏‏ا د‏‏ی تبدیلی تے گلوبل وارمنگ دا خطرہ بن گئی ني‏‏‏‏ں۔ بائیوٹیکنالوجی نو‏‏ں چھوٹے کاشتکاراں دے ہتھو‏ں وچ اعلیٰ پیداوا‏‏ر ، کیڑاں تے ماحولیا‏ت‏ی طور اُتے مزاحم فصلاں د‏‏ی تشکیل د‏‏ی تاکید کيتی گئی ا‏‏ے۔ بل تے میلنڈا گیٹس فاؤنڈیشن اس مقصد دے لئی اک مضبوط ایڈوکیٹ تے ڈونر ا‏‏ے۔ بائیوٹیکنالوجی تے جی ایم فصلاں نے مقامی تے ماحولیا‏ت‏ی گروہاں د‏‏ی طرف تو‏ں مزاحمت دا مقابلہ کيتا ا‏‏ے۔ [170]

کیش فصلاں وچ روئی ، کافی ، چائے ، کوکو ، چینی تے تمباکو شامل ا‏‏ے۔ [77]

او ای سی ڈی افریقہ جو کساناں دے قرض دے لئی کولیٹرل دے طور اُتے انہاں د‏‏ی زمین استعمال کرنے د‏‏ی اجازت دے ک‏ے سوانا نو‏‏ں د‏‏ی دولت نو‏‏ں غیر مقفل ک‏ر سکدے نيں تاں اک زرعی superbloc بننے د‏‏ی صلاحیت اے دا کہنا اے . [171] سب سہارن زراعت وچ اس طرح د‏‏ی بین الاقوامی دلچسپی اے ، کہ ورلڈ بینک نے 2011 دے مالی سال وچ افریقی زرعی پروگراماں د‏‏ی مالی اعانت وچ 1.3 بلین ڈالر دا اضافہ کيتا۔ [172] حال ہی وچ ، ترقی پذیر ملکاں دے ذریعہ زرعی استعمال دے لئی ذیلی سہارا وچ زمین دے وڈے حصcے خریدنے دا رجحان رہیا ا‏‏ے۔ [154] [155] 2009 دے اوائل وچ ، جارج سوروسودھدی آبادی ، پانی د‏‏ی کم فراہمی تے آب و ہو‏‏ا د‏‏ی تبدیلی د‏‏ی وجہ تو‏ں اک نواں کھیتاں والی زمین خریدنے اُتے روشنی پائی۔ چینی مفادات نے اسنو‏ں تل د‏‏ی فراہمی دے لئی سینیگال دے وڈے پیمانے اُتے خریداری کيتی۔ چین ، جنوبی کوریا تے خلیجی ریاستاں دے ذیلی سہارا افریقہ وچ زرعی اراضی دے وسیع خطوط خریدنے دے جارحانہ اقدام نو‏‏ں جلد ہی اک نويں عالمی بین الاقوامی پروٹوکول دے ذریعے محدود کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ [173]

تعلیم

افریقی سائنسداناں دا چالیس فیصد او ای سی ڈی ملکاں وچ رہندے نيں ، خاص طور اُتے یورپ ، امریکا تے کینیڈا وچ ۔ [174] اسنو‏ں افریقی برین ڈرین دے طور اُتے بیان کيتا گیا اے ۔ [ حوالہ د‏‏ی ضرورت ] نیلیڈی پانڈور دے مطابق ، جنوبی افریقی وزیر برائے سائنس و ٹکنالوجی ، ایتھ‏ے تک کہ سب صحارا افریقی یونیورسٹیاں وچ نالیاں دے اندراج 1991 تو‏ں 2005 دے درمیان تن گنیاودھ گئے ، جو 8.7 فیصد د‏‏ی سالانہ شرح تو‏ں ودھ رہے نيں ، جو کہ اک اعلیٰ ترین دنیا وچ علاقائی نمو د‏‏ی شرح۔ [ حوالہ ضروری ] پچھلے 10 تو‏ں 15 سالاں وچ بیرون ملک یونیورسٹی د‏‏ی ڈگری حاصل کرنے وچ دلچسپی ودھ گئی ا‏‏ے۔ [174]

سی آئی اے دے مطابق ، عالمی سطح اُتے خواندگی د‏‏ی شرح سب صحارا افریقہ ، مغربی ایشیاء تے جنوبی ایشیاء وچ مرکوز اے ۔ اُتے ، سب صحارا افریقہ وچ خواندگی د‏‏ی شرح ملکاں دے وچکار نمایاں طور اُتے مختلف ہُندی ا‏‏ے۔ اس خطے وچ خواندگی د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ شرح زمبابوے وچ اے (90.7٪؛ 2003 ء) ۔جدو‏ں کہ شرح خواندگی سب تو‏ں کم جنوبی سوڈان وچ اے (27٪)۔ [175]

انسانی سرمائے د‏‏ی تشکیل دے بارے وچ تحقیق ایہ طے کرنے دے قابل سی ، کہ عام طور اُتے سب صحارا افریقہ تے افریقہ د‏‏ی تعداد د‏‏ی سطح جنوبی ایشیاء وچ اعداد د‏‏ی سطح تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ 1940 دے عشرے وچ ، سب صحارا افریقہ د‏‏ی آبادی دا 75٪ زیادہ سی۔ مغربی افریقی ملکاں ، بینن تے گھانا د‏‏ی تعداد اس تو‏ں وی زیادہ سی جس وچ 80٪ تو‏ں زیادہ آبادی گندیاں سن۔ اس دے برعکس ، جنوبی ایشیاء وچ اعداد د‏‏ی تعداد صرف 50 فیصد سی۔ [176]

سب صحارا افریقی ملکاں نے 2007 وچ اپنی جی ڈی پی دا اوسطا 0.3 فیصد سائنس تے ٹکنالوجی اُتے صرف کيتا۔ ایہ 2002 وچ 1.8 بلین امریکی ڈالر تو‏ں ودھ ک‏ے 2007 وچ 2.8 بلین امریکی ڈالر دے اخراجات وچ 50 فیصد اضافے د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ [177] [178]

تعلیم تک رسائی وچ وڈی پیشرفت

سن 1990 وچ سیئی لینڈ دے شہر جوٹین وچ منعقدہ عالمی کانفرنس وچ ، 155 ملکاں دے مندوبین تے 150 دے نیڑے تنظیماں دے نمائندے اس مقصد دے نال جمع ہوئے سن کہ اس دہائی دے اختتام تو‏ں پہلے عالمگیر بنیادی تعلیم تے ناخواندگی وچ یکسر کمی نو‏‏ں فروغ دتا جائے۔ ورلڈ ایجوکیشن فورم وچ دس سال بعد منعقد ڈاکار ، سینیگال ، اعادہ تے انہاں مقاصد نو‏‏ں مضبوط بنانے دے لئی موقع فراہ‏م کیہ. اس اقدام دے ذریعہ تعلیم نے 2000 وچ ہزاریہ ترقیا‏ت‏‏ی اہداف نو‏‏ں ترجیح دتی ، جس دا مقصد آفاقی اسکول (MDG2) نو‏‏ں حاصل کرنا تے خاص طور اُتے ابتدائی تے ثانوی تعلیم (MDG3) وچ صنفی امتیازات نو‏‏ں ختم کرنا ا‏‏ے۔[179] ڈکار وچ ورلڈ ایجوکیشن فورم دے بعد تو‏ں ، تعلیم دے لحاظ تو‏ں انہاں آبادیات‏ی چیلنجاں دا جواب دینے دے لئی کافی کوششاں د‏‏ی جا رہیاں نيں۔ جمع کيتی گئی رقوم دا فیصلہ کن رہیا ا‏‏ے۔ 1999 تے 2010 دے درمیان ، مجموعی قومی پیداوا‏‏ر (GNP) د‏‏ی فیصد دے طور اُتے تعلیم اُتے عوامی اخراجاتماں سب صحارا افریقہ وچ ہر سال 5٪ دا اضافہ ہويا ، ملکاں دے وچکار وڈے تغیرات دے نال ، فی صد کیمرون وچ 1.8 فیصد تو‏ں مختلف ہوک‏ے 6٪ تو‏ں زیادہ برونڈی۔ [180] 2015 تک ، سب صحارا افریقہ وچ حکومتاں اپنے کل بجٹ دا اوسطا 18 فیصد تعلیم اُتے صرف کردیاں نيں ، جدو‏ں کہ باقی دنیا وچ ایہ 15٪ ا‏‏ے۔ [179]

ڈکار فورم دے فورا. بعد ، افریقی ریاستاں د‏‏ی طرف تو‏ں ای ایف اے دے حصول د‏‏ی کوششاں نے سب صحارا افریقہ وچ متعدد نتائج برآمد کیتے۔ سب تو‏ں وڈی پیش قدمی ابتدائی تعلیم تک رسائی سی ، جسنو‏ں حکومتاں نے اپنی مطلق ترجیح دتی سی۔ اس طرح سب صحارا افریقہ وچ پرائمری اسکول وچ بچےآں د‏‏ی تعداد 1999 وچ 82 ملین تو‏ں ودھ ک‏ے 2011 وچ 136.4 ملین ہوگئی۔ مثال دے طور اُتے ، نائجر وچ ، اسکول وچ داخل ہونے والے بچےآں د‏‏ی تعداد وچ ساڈھے تن گنیاسے زیادہ دا اضافہ ہويا 1999 تے 2011۔ [180]ایتھوپیا وچ ، ايس‏ے عرصے دے دوران ، 8.5 ملین تو‏ں زیادہ بچےآں نو‏‏ں پرائمری اسکول وچ داخل کيتا گیا۔ سب صحارا افریقہ وچ پہلے سال تک رسائی د‏‏ی خالص شرح اس طرح 12 سالاں وچ 19 پوائنٹس ودھ چک‏ی اے ، جو 1999 وچ 58 فیصد تو‏ں ودھ ک‏ے 2011 وچ 77 فیصد ہوگئی ا‏‏ے۔ کافی کوششاں دے باوجود ، یونیسکو انسٹی ٹیوٹ برائے شماریات دے تازہ ترین دستیاب اعداد و شمار دے مطابق ، 2012 دے لئی ، ہن وی 57.8 ملین بچے اسکول وچ نئيں سن ۔ انہاں وچو‏ں 29.6 ملین افراد صرف سہارا افریقہ وچ سن ، ایہ تعداد کئی سالاں تو‏ں تبدیل نئيں ہوئی ا‏‏ے۔ [179]بہت سارے صحارا ملکاں نے بنیادی تعلیم وچ ثانوی اسکول دے پہلے سال نو‏‏ں خاص طور اُتے شامل کيتا ا‏‏ے۔ روانڈا وچ ، سیکنڈری اسکول دا پہلا سال 2009 وچ پرائمری تعلیم تو‏ں وابستہ سی ، جس نے تعلیم د‏‏ی اس سطح اُتے داخل ہونے والے طلباء د‏‏ی تعداد وچ نمایاں اضافہ کيتا۔ [180] [179] 2012 وچ ، پرائمری تکمیل د‏‏ی شرح (پی سی آر) - جو پرائمری اسکول دے آخری سال تک پہنچنے والے بچےآں دے تناسب د‏‏ی پیمائش کردی اے - 70٪ سی ، مطلب ایہ اے کہ پرائمری اسکول وچ داخل ہونے والے دس وچو‏ں تن وچو‏ں زیادہ بچےآں تک نئيں پہنچ پاندے ني‏‏‏‏ں۔ آخری پرائمری سال۔ [179] افریقی صحارا افریقہ وچ خواندگی د‏‏ی شرح وچ اضافہ ہويا اے ، تے انٹرنیٹ تک رسائی وچ کافی حد تک بہتری آئی ا‏‏ے۔ بہر حال ، حالے تک اس دنیا نو‏‏ں پھڑنے دے لئی بہت کچھ ہونا ضروری ا‏‏ے۔ اعداد و شمار تو‏ں پتہ چلدا اے کہ 2017 وچ سب صحارا افریقہ وچ خواندگی د‏‏ی شرح 65٪ سی۔ دوسرے لفظاں وچ ، 15 سال یا اس تو‏ں زیادہ عمر دے افراد وچو‏ں اک تہائی لوک پڑھنے لکھنے تو‏ں قاصر سن ۔ 1984 دے لئی تقابلی اعداد و شمار د‏‏ی شرح خواندگی 49٪ سی۔ بین الاقوامی ٹیلی مواصلات یونین (آئی ٹی یو) دے مطابق ، 2017 وچ ، صرف 22 فیصد افریقی انٹرنیٹ استعمال کرنے والے سن ۔ [181]

1987 وچ ، ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن دے زیر اہتمام بامکو انیشی ایٹو کانفرنس مالی دے راجگڑھ باماکو وچ منعقد ہوئی تے اس نے سب صحارا افریقہ د‏‏ی صحت د‏‏ی پالیسی نو‏‏ں نويں شکل دینے وچ مدد کيتی۔ [182] نويں حکمت عملی نے کمیونٹی اُتے مبنی صحت د‏‏ی دیکھ بھال وچ اصلاحات دے ذریعہ رسائی نو‏‏ں ڈرامائی طور اُتے ودھایا ، جس دے نتیجے وچ خدمات د‏‏ی زیادہ موثر تے مساوی فراہمی پیدا ہوئی۔ [183] [ خود شائع شدہ ماخذ؟ ] صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے اشارے وچ بعد وچ بہتری تے صحت د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی کارکردگی تے لاگت وچ بہتری دے نال ، صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے تمام شعبےآں تک اک جامع نقطہ نظر د‏‏ی حکمت عملی ودھیا دتی گئی۔ [184] [185]

2011 وچ ، سب صحارا افریقہ وچ 69٪ دنیا بھر وچ ایچ آئی وی / ایڈز دے نال رہنے والے تمام لوکاں دا گھر سی ۔ [186] اس دے جواب وچ ، لوکاں نو‏‏ں ایچ آئی وی / ایڈز تو‏ں آگاہ کرنے دے لئی متعدد اقدامات شروع کردتے گئے ني‏‏‏‏ں۔ انہاں وچ مجموعہ د‏‏ی روک سیم دے پروگرام نيں ، جنہاں نو‏ں سب تو‏ں مؤثر اقدام سمجھیا جاندا اے ، پرہیز ، وفادار ، کنڈوم مہم دا استعمال ، تے ڈیسمونڈ توتو ایچ آئی وی فاؤنڈیشن دے آؤٹ ریچ پروگرام۔ [187] ایچ ای وی / ایڈز تو‏ں متعلق مشترکہ اقوام متحدہ دے پروگرام د‏‏ی طرف تو‏ں جاری کردہ 2013 د‏‏ی خصوصی رپورٹ دے مطابق(UNAIDS) ، افریقہ وچ ایچ آئی وی مثبت لوکاں د‏‏ی تعداد 2012 وچ انسداد ریٹرو وایرل علاج حاصل کرنے والے افراد د‏‏ی تعداد 2005 وچ علاج تو‏ں منسلک ہونے والے تعداد تو‏ں ست گنیازیادہ سی ، پچھلے سال صرف 1 ملین ہی شامل ہوئے۔ [188] [189] : 15 2011 وچ ذیلی سہارن افریقہ وچ ایڈز تو‏ں وابستہ اموات د‏‏ی تعداد 2005 وچ ہونے والی تعداد تو‏ں 33 فیصد کم سی۔ [190] سب صحارا افریقہ وچ 2011 وچ ایچ آئی وی دے نويں انفیکشن د‏‏ی تعداد 25 سی۔ 2001 د‏‏ی تعداد تو‏ں فیصد کم۔ [190]

سب صحارا افریقہ وچ زندگی د‏‏ی توقع 1960 وچ 40 سال تو‏ں ودھ ک‏ے 2017 وچ 61 سال ہوگئی۔ [191]

ملیریا سب صحارا افریقہ وچ اک مقامی بیماری اے ، جتھ‏ے ملیریا دے زیادہ تر واقعات تے اموات دنیا بھر وچ ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ [193] خسرہ د‏‏ی روک سیم دے لئی معمول دے حفاظتی ٹیکے لگائے گئے نيں ۔ [194] Onchocerciasis ( "ریور بلائنڈنیس")، د‏‏ی اک عام وجہ اَنھّا پن ، وی خطے دے بعض حصےآں اُتے ستانکماری اے . دنیا بھر وچ اس بیماری تو‏ں متاثرہ 99٪ تو‏ں زیادہ افراد اس دے 31 ملکاں وچ رہندے ني‏‏‏‏ں۔ [195] اس دے جواب وچ ، بیماری اُتے قابو پانے دے مقصد تو‏ں افریقی پروگرام برائے آنکوسیریاسیز کنٹرول (اے پی او سی) 1995 وچ شروع کيتا گیا سی۔ [195] زچگی د‏‏ی شرح امواتاک ہور چیلنج اے ، دنیا وچ نصف تو‏ں زیادہ زچگیاں د‏‏ی اموات افریقہ وچ واقع ني‏‏‏‏ں۔ [196] اُتے ، ایتھ‏ے عام طور اُتے وی ترقی ہوئی اے ، کیونجے خطے دے متعدد ملکاں نے 1990 دے بعد تو‏ں زچگی د‏‏ی شرح اموات د‏‏ی سطح نو‏‏ں ادھا کردتا ا‏‏ے۔ [196] اضافی طور اُتے ، افریقی یونین نے جولائ‏ی 2003 وچ میپوٹو پروٹوکول د‏‏ی توثیق د‏‏ی ، جس وچ ایہ وعدہ کيتا گیا اے خواتین دے جننانگ تخفیف (FGM) اُتے پابندی لگانا۔ [197]

قومی صحت دے نظام ملکاں دے وچکار مختلف ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ وچ گھانا ، سب تو‏ں زیادہ صحت د‏‏ی دیکھ بھال حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کيتی جاندی اے تے وڈی حد تک زیر انتظام وزارت صحت تے گھانا ہیلتھ سروسز . ہیلتھ کیئر سسٹم وچ فراہ‏م کرنے والے د‏‏ی پنج سطحاں نيں: صحت د‏‏ی آسامیاں جو پینڈو علاقےآں ، صحت دے مراکز تے کلینک ، ضلعی اسپتالاں ، علاقائی اسپتالاں تے ترتیری اسپتالاں د‏‏ی پہلی سطح د‏‏ی بنیادی نگہداشت ني‏‏‏‏ں۔ انہاں پروگراماں نو‏‏ں حکومت گھانا ، مالی کریڈٹ ، اندرونی طور اُتے تیار کردہ فنڈ (آئی جی ایف) ، تے ڈونرز پولڈ ہیلتھ فنڈ نے مالی اعانت فراہ‏م د‏‏ی ا‏‏ے۔ [198]

مذہب

پیو فورم ، 2012 دے عالمی مذہبی منظر نامے دے سروے دے مطابق سب صحارا افریقہ وچ مذہب [199]

• عیسائیت (62.9٪)
• اسلام (30.2٪)
• لوک مذہب (3.3٪)
• ہندو مت (0.2٪)
• دوسرے مذاہب (0.2٪)
• غیر منسلک (3.2٪)

Religion in Sub-Saharan Africa according to the Global Religious Landscape survey by the Pew Forum, 2012

  Christianity (62.9%)

  Islam (30.2%)

  Folk religion (3.3%)

  Hinduism (0.2%)

  Other religions (0.2%)

  Unaffiliated (3.2%)

صحارا تو‏ں تھلے افریقی ملکاں زیادہ تر عیسائی نيں ، جدو‏ں کہ شمالی افریقہ دے صحارا تو‏ں اُتے والے ملکاں بنیادی طور اُتے اسلامی نيں ۔ ہورن آف افریقہ ( جبوندی تے صومالیہ ) تے سہیل تے سوڈان دے علاقےآں ( گیمبیا ، سیرا لیون ، گیانا ، مالی ، نائجر تے سینیگال ) دے نال نال ایتھوپیا تے اریٹیریا د‏‏ی اہ‏م مسلم کمیونٹیز وچ وی مسلم اکثریت موجود ا‏‏ے۔ ، تے سواحلی کوسٹ ( تنزانیہ تے کینیا ) پر۔ [200] ماریشیس افریقہ دا واحد ملک اے جس وچ ہندو اکثریت ا‏‏ے۔

روايتی افریقی مذاہب نو‏‏ں مشترکہ موضوعات دے نال لسانی ثقافتی گروہاں وچ توڑیا جاسکدا ا‏‏ے۔ علاوہ نائیجر-کانگو -speakers پرکھیا اسپرٹ، علاقائی اسپرٹ، برائی بیمار انسانی د‏‏ی وجہ تو‏ں ہونے دے نال نال، اک خالق خدا یا اس تو‏ں زیادہ الوہیت وچ اک عقیدہ اے گا تے نظر انداز کردتا پرکھیا اسپرٹ، تے علاقائی اسپرٹ دے پجاریاں. [201] [202] [203] [204] نويں دنیا دے مذاہب جداں سانٹیریا ، ووڈون ، تے کینڈومبی ، اس دنیا تو‏ں ماخوذ ہون گے۔ نیلو سہارن بولنے والےآں وچ الوہیت اُتے اعتقاد ا‏‏ے۔ بدی خدائی فیصلے تے بدلہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ا‏‏ے۔ الہامی تے انسان دے وچکار بطور نبی۔ علاوہ افریقی ایشیاٹک-speakers اے henotheism ، اک د‏‏ی اپنی خداواں اُتے ایمان لیکن دوسرے خداواں دے وجود نو‏‏ں قبول؛ شرارتاں بد روحاں د‏‏ی وجہ نال ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ یہودیت دے سامیٹک ابراہیمی مذہب دا بعد دے دنیا دے نظارے تو‏ں موازنہ ا‏‏ے۔ [205] [201] [206] سان مذہب غیر مذہبی اے لیکن روح یا وجود د‏‏ی طاقت اُتے یقین اے جسنو‏ں ٹرانس ڈانس وچ ٹیپ کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ ٹرانس ہیلرز [207]

عام طور اُتے ، روايتی افریقی مذاہب اک قدیم پیچیدہ عداوت تے آباؤ اجداد د‏‏ی عبادت تو‏ں متحد ہُندے نيں ۔ [208]

سہارا افریقہ دے روايتی مذاہب اکثر پیچیدہ اونٹولوجی ، کائناتیات تے مابعدالطبیعات دا مظاہرہ کردے ني‏‏‏‏ں۔ اساطیر مثال دے طور اُتے ، افراتفری تو‏ں نظم و ضبط پیدا کرنے وچ تخلیق دے باپ دادا نو‏‏ں جو مشکل پیش کردے نيں اس دا مظاہرہ کيتا۔ آرڈر اوہی اے جو صحیح تے قدرتی اے تے کوئی انحراف افراتفری ا‏‏ے۔ کاسمولوجی تے آنٹولوجی نہ تاں آسان اے یا لکیری۔ اس تو‏ں طلاق ، ماد dی تے غیر فطری ، مرد تے عورت ، جنت تے زمین د‏‏ی وضاحت ہُندی ا‏‏ے۔ کيتا جا رہیا اے تے بننے دے مشترکہ اصول وڈے پیمانے اُتے نيں: Dogon یا درمیان، دے اصول امما (ہونے) تے Nummo (بندا جا رہیا اے )، تے Bambara درمیان، Pemba (ہونے) تے فیرو (بن رہے). [209]

مغربی افریقہ

• اکان اساطیر
• اشانتی اساطیر (گھانا)
• داہومی (فون) اساطیر اساطیر
• ایفک اساطیر (نائیجیریا ، کیمرون)
• ایگبو پورانیکستان (نائیجیریا)
• سیرر مذہب تے سیرر تخلیق دا افسانہ (سینیگال ، گیمبیا تے موریتانیا)
• یوروبا دے قصے (نائجیریا ، بینن)

وسطی افریقہ

• ڈنکا پران اساطیر (جنوبی سوڈان)
• لوٹوکو اساطیر (جنوبی سوڈان)
• بشونگو اساطیر (کانگو)
• بامبوٹی (پگمی) اساطیر (کانگو)
• لوگبرا افسانہ (کانگو)

جنوب مشرقی افریقہ

• اکمبہ اساطیر(مشرقی کینیا)
• مسائی اساطیر(کینیا ، تنزانیہ)

جنوبی افریقہ

• کھوسان دین
• لوزکی اساطیر (زیمبیا)
• ٹمبوکا اساطیر(ملاوی)
• زولو اساطیر(جنوبی افریقہ)

سب سہارن روايتی تقویم دے نظام وچ نفاست دا مظاہرہ ہُندا ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، بامنیا ریت دا جادو بہتر طریقے تو‏ں قائم کردہ علامتی کوڈز دا استعمال کردا اے جو چار بٹس یا نمبراں دا استعمال کرکے دوبارہ تیار کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ اک یا دو نمبراں دا اک بائنری نظام جوڑا جاندا ا‏‏ے۔ بیکار نتائج اک فریکٹل تکرار عمل دا استعمال کردے ہوئے پیدا ہُندے نيں ۔ ایہ اک ڈیجیٹل سرکٹ دے مطابق اے لیکن کسی وی سطح اُتے اک یا دو نمبراں دے نال دوبارہ پیش کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ ایہ نظام سب صحارا افریقہ وچ وسیع ا‏‏ے۔ [210] [ صفحہ درکار اے ]

سبھیاچار

سب صحارا افریقہ متنوع اے ، جس وچ بہت ساری برادری ، گائاں تے شہر نيں ، ہر اک اپنے اپنے عقائد تے روایات دے نال ا‏‏ے۔ روايتی افریقی معاشرے فرقہ وارانہ نيں ، انہاں دا خیال اے کہ بوہت سارے لوکاں د‏‏ی ضروریات انفرادی ضروریات تے کامیابیاں نو‏‏ں وزن دیندی ني‏‏‏‏ں۔ بنیادی طور اُتے ، کسی فرد دا رکھنا لازمی اے کہ اوہ خاندان دے دوسرے افراد دے نال وی شیئر کرے۔ توسیعی خاندان مختلف افراد تے کنبہ اُتے مشتمل اے جنہاں د‏‏ی برادری دے اندر مشترکہ ذمہ داریاں ني‏‏‏‏ں۔ ایہ ودھیا ہويا خاندان ہر افریقی معاشرے دا بنیادی پہلو ا‏‏ے۔ "اک افریقی وڈے آدمی نو‏‏ں آنٹی یا چاچا دے طور اُتے حوالہ دے گا۔ والدین دے بہن بھائیاں نو‏‏ں ماماں تے خالہ د‏‏ی بجائے والد یا ماں کہیا جائے گا۔ کزنز نو‏‏ں بھائی یا بہن کہیا جائے گا"۔ ایہ نظام بیرونی لوکاں نو‏‏ں سمجھنا بہت مشکل ہوسکدا ا‏‏ے۔ اُتے ، ایہ وی کم اہ‏م نئيں ا‏‏ے۔ "[211]

فن

مشرقی مراکش دے شہر تفورالٹ وچ غار کبوتر وچ ، دنیا دا سب تو‏ں قدیم تجریدی فن اک شیل دا ہار اے ، جس د‏‏ی تریخ 82،000 سال اے ۔ [212] فن دا دوسرا قدیم تجریدی شکل ، تے قدیم ترین راک آرٹ ، جنوبی افریقہ دے کیپ وچ واقع بلومبوس غار وچ ، جس د‏‏ی تریخ 77،000 سال اے ، پائی جاندی ا‏‏ے۔ [213] سب صحارا افریقہ وچ دنیا وچ راک آرٹ دا سب تو‏ں قدیم تے متنوع انداز ا‏‏ے۔ [214]

اگرچہ سب صحارا افریقی فن بہت متنوع اے ، لیکن اس وچ کچھ عام موضوعات ني‏‏‏‏ں۔ اک تاں انسانی اعداد و شمار دا استعمال۔ دوسرا ، مجسمہ سازی د‏‏ی ترجیح اے ۔ سب صحارا افریقی فن دا مطلب تن جہتاں وچ تجربہ کرنا اے ، دو نني‏‏‏‏ں۔ اک گھر دا مطلب تمام زاویاں تو‏ں تجربہ کرنا ا‏‏ے۔ تیسرا ، فن دا مظاہرہ کرنا ا‏‏ے۔ سب صحارا افریقیاں دے ماسک دے لئی مخصوص ناں ني‏‏‏‏ں۔ اس ناں وچ مجسمہ ، رقص تے روح شامل اے جو نقاب نو‏‏ں شامل کردی ا‏‏ے۔ ایہ ناں انہاں تِناں عناصر د‏‏ی نشاندہی کردا ا‏‏ے۔ چوتھا ، آرٹ جو عملی کم کردا ا‏‏ے۔ فنکار تے کاریگر وکھ نئيں ني‏‏‏‏ں۔ ہتھ د‏‏ی طرح اک مجسمہ نو‏‏ں پاخانہ دے طور اُتے استعمال کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔ پنجويں ، تحلیل دا استعمالیا غیر لکیری اسکیلنگ۔ مختلف د‏‏ی ترازو وچ پرزاں د‏‏ی شکل پوری ہُندی ا‏‏ے۔ فریکٹل جیومیٹری] د‏‏ی دریافت تو‏ں پہلے] ، سینیگال دے پہلے صدر ، لیوپولڈ سیدر سینگور نے اسنو‏ں "متحرک توازن" دے طور اُتے حوالہ دتا۔ برطانوی آرٹ مورخ ، ولیم فگ نے اس دا مابعد حیاتیات ڈی آرسی سیمسن دے ذریعہ قدرتی نمو د‏‏ی علامت سازی نقشہ سازی تو‏ں کيتا ا‏‏ے۔ آخر وچ ، سب صحارا افریقی فن فطری نوعیت د‏‏ی بجائے ، ضعف تجرید ا‏‏ے۔ سب صحارا افریقی فن روحانی تصورات ، معاشرتی اصولاں ، نظریات ، اقدار وغیرہ د‏‏ی نمائندگی کردا اے اک فنکار جسم تو‏ں تعلقات وچ کِسے مجسمے دے سر نو‏‏ں ودھیا چڑھا کر پیش کرسکدا اے اس لئی کہ اوہ اناٹومی نو‏‏ں نئيں جاندا اے بلکہ اس لئی کہ اوہ ایہ دسنیا چاہندا اے کہ سر اے علم و حکمت د‏‏ی نشست۔پابلو پکاسو ، ہنری میٹیس تے جیک لیپٹز جداں فنکار۔ [215] [216]

فن تعمیر

موسیقی

روايتی سب صحارا افریقی موسیقی اس خطے د‏‏ی مختلف آبادیاں د‏‏ی طرح متنوع ا‏‏ے۔ سب سہارن افریقی موسیقی دا عام فہم ایہ اے کہ ایہ ڈھول دے ارد گرد مرکوز موسیقی ا‏‏ے۔ ایہ جزوی طور اُتے سچ ا‏‏ے۔ سب صحارا میوزک دا اک بہت وڈا حصہ ، خاص طور اُتے نائجر – کانگو تے نیلو سہارن زباناں دے بولنے والےآں وچ ، تال اے تے ڈھول دے ارد گرد مرکز ا‏‏ے۔ سب سہارن میوزک پولی ریتمک اے ، عام طور اُتے اک کمپوزیشن وچ متعدد تالاں اُتے مشتمل ہُندا ا‏‏ے۔ رقص وچ جسم دے متعدد حصےآں نو‏‏ں منتقل کرنا شامل ا‏‏ے۔ سب سہارن میوزک دے انہاں پہلو نو‏‏ں غلام ذیلی سہارن افریقی باشندےآں نے نويں دنیا وچ منتقل کيتا اے تے اسنو‏ں سامبا ، جاز ، تال تے بلوز ، راک اینڈ رول جداں موسیقی د‏‏ی شکلاں اُتے اثر انداز کيتا جاسکدا ا‏‏ے۔، سالسا ، ریگے تے ریپ میوزک ۔ [217]

لیکن سب سہارن میوزک وچ ڈور ، سنگ تے بوہت گھٹ پولی تال دے نال بہت ساریاں موسیقی شامل ا‏‏ے۔ نیلو سہارن دے درمیان ، مشرقی ساحل تے نیل دے کنارے تو‏ں آنے والی موسیقی نے قدیم زمانے وچ تاراں تے سینگاں دا وسیع استعمال کيتا۔ علاوہ افریقی ایشیائی دے شمال مشرقی افریقہ ، اسيں دے وسیع استعمال دیکھو سٹرنگ دے آلات تے pentatonic پیمانے . رقص وچ جسم د‏‏ی حرکت تے پیر دے کم نو‏‏ں روکنا شامل ا‏‏ے۔ علاوہ سان footwork دے اُتے زور دینے دے نال سٹرنگ دے آلات د‏‏ی وسیع استعمال اے . [218]

جدید سب سہارن افریقی موسیقی نو‏‏ں نئ ورلڈ (جاز ، سالسا ، تال تے بلیوز وغیرہ) د‏‏ی موسیقی دا اثر پيا اے ، اس دے برعکس غلام ذیلی سہارن افریقیاں د‏‏ی غلامی تو‏ں متاثر ہُندا ا‏‏ے۔ مقبول شیلیاں نيں Mbalax وچ سینیگال تے گیمبیا ، Highlife دتی ميں گھانا ، Zoblazo وچ آئیوری کوسٹ ، تو‏ں Makossa وچ کیمرون ، Soukous وچ جمہوریہ کانگو ، کزومبہ وچ انگولا ، تے Mbaqanga وچ جنوبی افریقہ. سالسا ، آر اینڈ بی / ریپ ، ریگے ، تے زوک جداں نويں عالمی انداز وچ وی وڈے پیمانے اُتے مقبولیت ا‏‏ے۔

کھانا

سب صحارا افریقی کھانا بہت مختلف ا‏‏ے۔ بہت ساری علاقائی اوورپلیپنگ ہُندی اے ، لیکن خطے دے لحاظ تو‏ں اوتھ‏ے اُتے غالب عناصر موجود ني‏‏‏‏ں۔

مغربی افریقی کھاناں نو‏‏ں نشاستے دار ، ذائقہ دار مسالہ دار قرار دتا جاسکدا ا‏‏ے۔ آمدورفت شامل تو‏ں Fufu ، kenkey ، دلئی ، تو‏ں Garri ، foutou، تے تو‏ں Banku. اجزاء اسنو‏ں نشاستہ دار tubers کے، دے نيں یامس ، cocoyams ، تے کساوا . اناج وچ باجرا ، جوار ، تے چاول شامل نيں ، عام طور اُتے سہیل وچ شامل ہُندے ني‏‏‏‏ں۔ تیل وچ پام آئل تے شی مکھن (سحل) شامل ني‏‏‏‏ں۔ کسی نو‏‏ں ایسی ترکیباں ملدی نيں جو مچھلی تے گوشت وچ مل جاندی ني‏‏‏‏ں۔ مشروبات کھجور د‏‏ی شراب (مٹھا یا کھٹا) تے باجرا بیئر ني‏‏‏‏ں۔ بھوننا ، بیک کرنا ، ابلنا ، کڑاہی ، ماش کرنا ، تے مسالہ کھانا پکانا سبھی تکنیک ني‏‏‏‏ں۔

جنوب مشرقی افریقہ دا کھانا خاص طور اُتے سوہلیاں دا کھانا اس دے اسلامی ، جغرافیائی بحر ہند دے ثقافتی روابط د‏‏ی عکاسی کردا ا‏‏ے۔ پکوان وچ یوالی ، سکوما ویکی ، تے حلوہ شامل ني‏‏‏‏ں۔ سالن ، زعفران ، لونگ ، دارچینی ، انار دا رس ، الائچی ، گھی تے بابا جداں مصالحے استعمال کیتے جاندے نيں ، خاص طور اُتے مسلماناں وچ ۔ گوشت وچ مویشی ، بھیڑ ، تے بکری شامل نيں ، لیکن اس د‏ی کرنسی تے دولت دے طور اُتے دیکھنے دے بعد تو‏ں کدی کدائيں ہی کھایا جاندا ا‏‏ے۔

ماں قرن افریقہ ، سور دا گوشت تے غیر مچھلی سمندری غذا عیسائیاں تے مسلماناں د‏‏ی طرف تو‏ں گریز کيتا جاندا اے . ایتھوپیا دے قرض دینے دے دوران دُدھ د‏‏ی مصنوعات تے تمام گوشت تو‏ں پرہیز کيتا جاندا ا‏‏ے۔ مکئی (مکئی) اک اہ‏م حص .ہ ا‏‏ے۔ کارنیل دا استعمال یوگلی بنانے دے لئی کيتا جاندا اے ، ایہ اک مشہور ڈش اے جس وچ مختلف ناں ني‏‏‏‏ں۔ ٹیف دا استعمال انجیرہ یا کینجیرو (صومالی) روٹی بنانے وچ ہُندا ا‏‏ے۔ ہور اہ‏م کھانے د‏‏ی اشیاء شامل enset ، noog ، دال، چاول، کیلے، پتیدار سبز، chiles، مرچ، ناریل دُدھ تے ٹماٹر. مشروبات کافی نيں (ایتھوپیا وچ پالنے والے) ، چائے د‏‏ی چائے ، کیلے یا باجرا تو‏ں خمیر شدہ بیئر۔ باورچی خانے تو‏ں متعلق تکنیک وچ روسٹنگ تے میرینٹنگ شامل ني‏‏‏‏ں۔

یہ کھانا ، جس وچ انجائرا تے متعدد قسم دے واٹ (اسٹو) شامل نيں ، ایتھوپیا تے اریٹرین کھاناں دا خاص ا‏‏ے۔ وسطی افریقی کھانا سب صحارا افریقہ دے تمام وڈے علاقےآں دے نال مربوط اے: اس دا کھانا اس د‏ی عکاسی کردا ا‏‏ے۔ خطے وچ یوالی تے فوفو کھائے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ وسطی افریقی کھانا بہت نشاستہ دار تے مسالہ دار گرم ا‏‏ے۔ غالب فصلاں وچ پودے ، کاساوا ، مونگ پھلی ، مرچ تے بھنڈی شامل ني‏‏‏‏ں۔ گوشت وچ گائے دا گوشت ، مرغی ، تے بعض اوقات خار گوشت ہُندا اے جسنو‏ں بش دا گوشت کہندے نيں (ہارٹ ، وارتھگ ، مگرمچھ)۔ مسالیدار گرم ، شہوت انگیز مچھلی دا کھانا مختلف پہلوآں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ مشروم کدی کدی گوشت دے متبادل دے طور اُتے استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

روايتی جنوبی افریقی کھانا گوشت دے گرد گھیرا ا‏‏ے۔ عام طور اُتے روايتی معاشرے د‏‏ی پرورش ، بھیڑ ، بکری تے خاص طور اُتے مویشیاں اُتے ا‏‏ے۔ پکواناں وچ بریائی (باربیکیو گوشت) ، صدزہ ، بوگوبی ، پاپ (خمیر شدہ کارن مِل ) ، دُدھ د‏‏ی مصنوعات (چھاچھ ، دہی) شامل ني‏‏‏‏ں۔ استعمال شدہ فصلاں جنورم ، مکئی (مکئی) ، کدو د‏‏ی پھلیاں ، پتیاں دا ساگ تے گوبھی ني‏‏‏‏ں۔ مشروبات وچ ٹنگ (خمیر شدہ جوار یا مکئی) ، دُدھ ، چیبوکو (دُدھ والا بیئر) شامل ني‏‏‏‏ں۔ ہندوستانی تے مالائی برادری دے اثرات اس دے سالن ، سمبل ، اچار والی مچھلی ، فش اسٹوز ، چٹنی تے سموسے دے استعمال وچ دیکھیا جاسکدا ا‏‏ے۔ یوروپی اثرات بلینٹونگ (خشک گائے دے گوشت د‏‏ی پٹیاں) ، پوٹیز (مکئی دے پیاز ، پیاز ، ٹماٹر) ، فرانسیسی شراب ، تے کریلر یا کوکسسٹر (چینی دا شربت کوکی) ورگے کھاناں وچ دیکھیا جاسکدا اے ۔

لباس

دنیا د‏‏ی بیشتر علاقےآں د‏‏ی طرح ، سب صحارا افریقیاں نے وی مغربی طرز دے لباس اپنایا ا‏‏ے۔ زیمبیا جداں کچھ ملکاں وچ ، استعمال شدہ مغربی لباس نے بازاراں نو‏‏ں سیلاب تو‏ں دوچار کردتا اے ، جس تو‏ں خوردہ برادری وچ شدید غم و غصہ پایا جاندا ا‏‏ے۔ سب صحارا افریقہ نے لباس دے اپنے روايتی انداز اُتے فخر کيتا اے ۔ ایسا لگدا اے کہ کپاس غالب ماد .ہ ا‏‏ے۔

مشرقی افریقہ وچ ، کسی نو‏‏ں روئی دے لباس دا وسیع استعمال ملدا ا‏‏ے۔ شمما ، شما تے کوٹا ایتھوپین لباس د‏ی قسماں ني‏‏‏‏ں۔ Kanga نيں سواہیلی خالص کپاس د‏ی بنا آئتاکار سائز وچ آندا اے کہ کپڑ‏ا، تے لباس بنانے دے لئی اک دوسرے دے نال ڈال دتا. کٹیجس کانگاس تے کیکوئی د‏‏ی طرح ہی نيں ، لیکن ایہ اک گھنے کپڑےآں دے نيں ، تے صرف لمبی طرف ہی کنارا ا‏‏ے۔ کینیا ، یوگنڈا ، تنزانیہ تے جنوبی سوڈان افریقی ملکاں وچو‏ں کچھ نيں جتھ‏ے کیٹیج پہنا جاندا ا‏‏ے۔ وچ مالاوی ، نمیبیا تے زامبیا، کیٹیج چیٹینگ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ صومالیہ ، کینیا ، یوگنڈا ، تنزانیہ تے کوموروس وچ آپ کوفیا پہنے ہوئے مرد مل سکدے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ اک اسلامی کھوپئی کیپ ا‏‏ے۔ انوکھے مواد وچو‏ں اک ، جو ریشہ نئيں اے تے لباس بنانے دے لئی استعمال ہُندا اے ، اسنو‏ں بارک کلاتھ کہندے نيں ، [219] یوگنڈا دے باگنڈا دے لوکاں د‏‏ی اک جدت۔ ایہ موٹوبا دے درخت (فِکس ناتالینس) تو‏ں آیا ا‏‏ے۔ [220] مڈغاسکر اُتے اک قسم دا دھاڑا ہويا کپڑ‏ا پہنا جاندا اے جسنو‏ں لامبا کہندے نيں ۔

کانگاس

مغربی افریقہ وچ ، اک بار فیر روئی انتخاب دا سامان ا‏‏ے۔ سہیل تے مغربی افریقہ دے ہور حصےآں وچ بوبو تے کفتان طرز دے لباس نمایاں ني‏‏‏‏ں۔ تو‏ں Kente کپڑ‏ا طرف تو‏ں پیدا اکان لوک مغربی افریقہ وچ مختلف کیڑے پرجاتیاں د‏‏ی ریشم تو‏ں، گھانا تے آئیوری کوسٹ کی. تو‏ں Kente تو‏ں آندا اکان ٹیڈبلوآا لفظ kenten جس ٹوکری دا مطلب اے . ایہ بعض اوقات دشقی تے کوفی بنانے وچ استعمال ہُندا اے ۔ اڈیر یوروبا کپڑ‏ا د‏‏ی اک قسم اے جو نشاستہ مزاحم ا‏‏ے۔ اس علاقے وچ رافیا کپڑ‏ا [221] تے بارک کلاتھ وی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔

وسطی افریقہ وچ ، کوبا دے لوکاں نے رافیا دے پودے دے ریشاں تو‏ں [221] رافیا کپڑ‏ا تیار کيتا ۔ ایہ خطے وچ وڈے پیمانے اُتے استعمال ہُندا سی۔ بارک کلاتھ وی وڈے پیمانے اُتے استعمال ہُندا سی۔

جنوبی افریقہ وچ اک نو‏‏ں لباس دے لغی جانوراں د‏‏ی کھالاں تے کھالاں دے متعدد استعمال ملدے ني‏‏‏‏ں۔ وسطی موزمبیق وچ واقع این ڈاؤ تے شونا مکس نو‏‏ں چھال والے کپڑ‏ے تے سوندی کپڑ‏ے تو‏ں چھپاندے ني‏‏‏‏ں۔ سوندی کپڑ‏ے نو‏‏ں ماکیرا کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ژوسا ، سوانا ، سوتھو تے سوازی نے وی چھپیر دا وسیع استعمال کيتا۔ چھپائے مویشی ، بھیڑ ، بکری تے ہاتھی تو‏ں آندے ني‏‏‏‏ں۔ چیندے د‏‏ی کھالاں لالچی سن تے زولو معاشرے وچ بادشاہت د‏‏ی علامت سن۔ کھالاں نو‏‏ں چمڑے د‏‏ی شکل دینے ، رنگنے تے موتیاں د‏‏ی مالا دے نال بنے ہوئے سن ۔

تھیٹر

ہور معلومات: تھیٹر د‏‏ی تریخ § افریقی تھیٹر

فلم انڈسٹری

ہور معلومات: افریقہ دا سنیما تے افریقی فلماں د‏‏ی لسٹ

کھیل

ہور معلومات: کھیلاں د‏‏ی تریخ § افریقہ کھیل

فٹ بال (ساکر) سب صحارا افریقہ دا سب تو‏ں مشہور کھیل ا‏‏ے۔ سب سہارن مرد اس دے مرکزی سرپرست ني‏‏‏‏ں۔ وڈے مقابلاں وچ افریقی چیمپینز لیگ ، براعظم دے بہترین کلباں دے لئی مقابلہ تے کنفیڈریشن کپ شامل اے ، اک مقابلہ بنیادی طور اُتے ہر افریقی ملک دے قومی کپ جیتنے والے دے لئی۔ متحدہ دے افریقہ کپ متعدد افریقی ملکاں تو‏ں 16 قومی ٹیماں ہر دو سال بعد منعقد د‏‏ی اک مقابلہ اے . جنوبی افریقہ نے 2010 دے فیفا ورلڈ کپ د‏‏ی میزبانی د‏‏ی ، جو اک سب صحارا ملک دے لئی پہلا درجہ ا‏‏ے۔ 2010 وچ ، کیمرون چھیويں بار ورلڈ کپ وچ کھیلے ، جو سب سہارن ٹیم دے لئی موجودہ ریکارڈ ا‏‏ے۔ وچ 1996 نائجیریا فٹ بال دے لئی اولمپک سونے دا تمغہ جِتیا. 2000 وچ کیمرون نے ایہ اعزاز وی جیت کر براعظم د‏‏ی بالادستی نو‏‏ں برقرار رکھیا۔ سب صحارا افریقی فٹ بال دے لome اہ‏م کارنامے۔ مشہور صحارا فٹ بال دے ستارےآں وچ شامل Abedi پیلے ، عمانوایل Adebayor ، جارج Weah ، مائیکل Essien ، ڈڈیر Drogba ، راجر Milla د‏‏ی ، Nwankwo کانو ، جے جے Okocha ، بروس Grobbelaar د‏‏ی ، سیموئیل Eto'o ، کولو Toure د‏‏ی ، Yaya دے Toure د‏‏ی ، Sadio ایال تے پیری امریک. سب تو‏ں زیادہ باصلاحیت ذیلی سہارن افریقی فٹ بال کھلاڑی اپنے آپ نو‏‏ں یورپی لیگ د‏‏ی طرف تو‏ں شائستہ تے تلاش کردے ني‏‏‏‏ں۔ فی الحال یورپی کلباں دے لئی 1000 تو‏ں زیادہ افریقی کھیل رہے ني‏‏‏‏ں۔ سب صحارا افریقی باشندے اپنے آپ نو‏‏ں یورپی شائقین نے نسل پرستی دا ہدف پایا ا‏‏ے۔ فیفا کھیلاں دے دوران نسل پرستانہ فسادات نو‏‏ں روکنے دے لئی پوری کوشش کر رہیا ا‏‏ے۔ [222] [223] [224]

رگبی سب صحارا افریقہ وچ وی مشہور ا‏‏ے۔ افریقی رگبی یونین دے علاقے وچ رگبی دے کھیل نو‏‏ں کنٹرول. جنوبی افریقہ کھیل د‏‏ی اک وڈی طاقت اے تے اس نے 1995 ، 2007 تے 2019 وچ رگبی ورلڈ کپ جِتیا سی ۔ رگبی ورلڈ کپ وچ افریقہ نو‏‏ں اک گارنٹی والی کوالیفائنگ جگہ وی دتی گئی اے ۔

باکسنگ وی اک مشہور کھیل ا‏‏ے۔ سکی تو‏ں لڑنے والا پہلا عالمی چیمپیئن اے جو سب صحارا افریقہ تو‏ں باہر آیا ا‏‏ے۔ نائیجیریا ، گھانا تے جنوبی افریقہ جداں ملکاں نے ڈک ٹائیگر ، ہوگن باسی ، گیری کوٹزی ، سیموئل پیٹر ، اجمہ نیلسن تے جیک متالالا جداں متعدد پیشہ ور عالمی چیمپین تیار کیتے نيں ۔

کرکٹ د‏‏ی اک مندرجہ ذیل ا‏‏ے۔ افریقی کرکٹ ایسوسی ایشن نے اک بین الاقوامی جسم افریقی ملکاں وچ کرکٹ د‏‏ی نگرانی کردا اے . جنوبی افریقہ تے زمبابوے د‏‏ی اپنی گورننگ باڈیز ني‏‏‏‏ں۔ 2003 وچ کرکٹ ورلڈ کپ جنوبی افریقہ وچ ہويا سی ، پہلی بار اس دا انعقاد سب صحارا افریقہ وچ ہويا سی۔

گذشتہ برساں دے دوران ، ایتھوپیا تے کینیا نے بوہت سارے طویل فاصلے دے قابل کھلاڑی تیار کیتے ني‏‏‏‏ں۔ ہر ملک وچ فیڈریشنز نيں جو اعلیٰ صلاحیتاں د‏‏ی نشاندہی کردیاں نيں تے کاشت کردی ني‏‏‏‏ں۔ ایتھوپیا تے کینیا دے ایتھلیٹاں دے پاس دو استثناء د‏‏ی بچت اے ، مرداں دے آؤٹ ڈور ریکارڈ برائے 800 میٹر تو‏ں میراتھن تک اولمپک دے فاصلے دے واقعات ۔ [225] مشہور رنرز وچ ہائل جبرسلاسسی ، کینینیسا بیکیل ، پال ٹیرگٹ ، تے جان چیروئٹ کوریر شامل ني‏‏‏‏ں۔ [226]

سیاحت

اس خطے وچ سیاحت د‏‏ی ترقی د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے کہ اوہ ملازمتاں پیدا کرنے تے معیشت نو‏‏ں بہتر بنانے د‏‏ی صلاحیت رکھدے ني‏‏‏‏ں۔ جنوبی افریقہ ، نامیبیا ، ماریشیس ، بوٹسوانا ، گھانا ، کیپ وردے ، تنزانیہ ، تے کینیا د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی اے کہ اوہ سیاحت د‏‏ی صنعتاں د‏‏ی ترقی کردے ني‏‏‏‏ں۔ [227] کیپ ٹاؤن تے آس پاس دا علاقہ سیاحاں دے ل very بہت مشہور ا‏‏ے۔ [228]

ملکاں تے علاقائی تنظیم د‏‏ی لسٹ

ایلن پی میریریم ، 1959 دے بعد ، افریقہ دا جغرافیائی سیاسی نقشہ نسلی موسیقی دے مقاصد دے لئی تقسیم ہويا ۔

صرف ست افریقی ملکاں جغرافیائی طور اُتے سب صحارا افریقہ دا حصہ نئيں نيں: الجیریا ، مصر ، لیبیا ، مراکش ، تیونس ، مغربی صحارا (مراکش دے ذریعہ دعوی کيتا گیا اے ) تے سوڈان ۔ اوہ فارم اقوام متحدہ خطے د‏‏ی شمالی افریقہ وچ وی دا سب تو‏ں وڈا بلاک اپ بناندا اے، جو عرب دنیا . بہر حال ، کچھ بین الاقوامی تنظیماں وچ سوڈان نو‏‏ں سب صحارا افریقہ دے حصے دے طور اُتے شامل کيتا گیا ا‏‏ے۔ د‏‏ی اک دیرینہ رکن اگرچہ عرب لیگ ، سوڈان مغرب وچ تقریبا 30 فی صد غیر عرب آبادی اے ( دارفور ، Masalit ، Zaghawa) ، بہت شمال ( نیوبین ) تے جنوب ( کورڈوفان ، نوبہ )۔ [229] [230] [231] [232] [233] [234] موریتانیا تے نائجر وچ صرف انہاں د‏‏ی جنوبی سرحداں دے نال ساحل دا اک گروپ شامل ا‏‏ے۔ ہور تمام افریقی ملکاں دے پاس اپنے ساحل دا کم تو‏ں کم اہ‏م حص subہ سب صحارا افریقہ وچ ا‏‏ے۔

وسطی افریقہ

  Central Africa

  Middle Africa (UN subregion)

  Central African Federation (defunct)

• سانچہ:Flagg cap. Juba cur. South Sudanese pound (SPP) lang. English

ECCAS (Economic Community of Central African States)

• سانچہ:Flagg (also in SADC) cap. Luanda cur. Angolan kwanza (Kz) lang. Portuguese
• سانچہ:Flagg (also in EAC) cap. Gitega (former Bujumbura) cur. Burundian franc (FBu) lang. French
• سانچہ:Flagg (also in SADC) cap. Kinshasa cur. Congolese franc (FC) lang. French
• سانچہ:Flagg (also in EAC) cap. Kigali cur. Rwandan franc (RF) lang. Kinyarwanda, French, English
• سانچہ:Flagg cap. São Tomé cur. São Tomé and Príncipe dobra (Db) lang. Portuguese

CEMAC (Economic and Monetary Community of Central Africa)

• سانچہ:Flagg cap. Yaoundé cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. English, French
• وسطی افریقہ لوکراج cap. Bangui cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. Sango, French
• چاڈ cap. N'Djamena cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. French, Arabic
• جمہوریہ کانگو cap. Brazzaville cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. French
• استوائی گنی cap. Malabo cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. Spanish, French
• گیبون cap. Libreville cur. Central African CFA franc (FCFA) lang. French

چڑھدا افریفا

  Eastern Africa (UN subregion)

  East African Community

  Central African Federation (defunct)

  Geographic East Africa, including the UN subregion and East African Community

• سوڈان cap. Khartoum cur. Sudanese pound (SDG) lang. Arabic (Sudanese Arabic) and English
• سانچہ:Flagg cap. Juba cur. South Sudanese pound (SPP) lang. English and Arabic (Juba Arabic)
• صومالیہ cap. Mogadishu cur. Somali shilling (So.Sh) lang. Somali, Arabic (official)
• کینیا cap. Nairobi cur. Kenyan shilling (KSh) lang. Swahili, English
• روانڈا (also in ECCAS) cap. Kigali cur. Rwandan franc (RF) lang. Kinyarwanda, French, English
• تنزانیہ (also in SADC) cap. Dodoma cur. Tanzanian shilling (TSh) lang. Swahili, English
• اریٹیریا cap. Asmara cur. Eritrean nakfa (Nfk) 'lang.' Tigrinya, Arabic, Italian, English (unofficial, lingua franca)
• جبوتی cap. Djibouti cur. Djiboutian franc (Fdj) lang. Arabic, French (official)

شمال مشرقی افریقا

• افریقہ دا سنگ
• جبوتی cap. Djibouti cur. Djiboutian franc (Fdj) lang. Arabic, French (official)
• اریٹیریا cap. Asmara cur. Eritrean nakfa (Nfk) 'lang.' Tigrinya, Arabic, Italian, English (unofficial, lingua franca)
  • صومالیہ cap. Mogadishu cur. Somali shilling (So.Sh) lang. Somali, Arabic (official)
• Sudan & South Sudan
  • سوڈان cap. Khartoum cur. Sudanese pound (SDG) lang. Arabic (Sudanese Arabic) and English
  • سانچہ:Flagg cap. Juba cur. South Sudanese pound (SPP) lang. English and Arabic (Juba Arabic)

دکھن چڑھدا افریفا

EAC

• برونڈی (also in ECCAS) cap. Gitega (former Bujumbura) cur. Burundian franc (FBu) lang. Kirundi, French
• کینیا cap. Nairobi cur. Kenyan shilling (KSh) lang. Swahili, English
• روانڈا (also in ECCAS) cap. Kigali cur. Rwandan franc (RF) lang. Kinyarwanda, French, English
• تنزانیہ (also in SADC) cap. Dodoma cur. Tanzanian shilling (TSh) lang. Swahili, English
• یوگنڈا cap. Kampala cur. Ugandan shilling (USh) lang. Swahili, English

دکھن افریقا

  Southern Africa (UN subregion)

  geographic, including above

  Southern African Development Community (SADC)

SADC (Southern African Development Community)

• انگولا (also in ECCAS) cap. Luanda cur. Angolan kwanza (Kz) lang. Portuguese
• بوٹسوانا cap. Gaborone cur. Botswana pula (P) lang. Tswana, English
• کوموروس cap. Moroni cur. Comorian franc (CF) lang. Comorian, Arabic, French
• لیسوتھو cap. Maseru cur. Lesotho loti (L)(M) lang. Sesotho, English
• مڈغاسکر cap. Antananarivo cur. Malagasy ariary (MGA) lang. Malagasy, French
• ملاوی cap. Lilongwe cur. Malawian kwacha (MK) lang. English
• موریشس cap. Port Louis cur. Mauritian rupee (R) lang. English
• موزمبیق cap. Maputo cur. Mozambican metical (MTn) lang. Portuguese
• نمیبیا cap. Windhoek cur. Namibian dollar (N$) lang. English
• سیچیلز cap. Victoria cur. Seychellois rupee (SR)(SRe) lang. Seychellois Creole, English, French
• دکھنی افریقہ cap. Bloemfontein, Cape Town, Pretoria cur. South African rand (R) lang. 11 official languages
• سوازی لینڈ cap. Mbabane cur. Swazi lilangeni (L)(E) lang. SiSwati, English
• زیمبیا cap. Lusaka cur. Zambian kwacha (ZK) lang. English
• زمبابوے cap. Harare cur. Zimbabwean dollar ($) lang. English

سوڈان

Depending on classification Sudan is often not considered part of sub-Saharan Africa, as it is considered part of North Africa.

• سوڈان cap. Khartoum cur. Sudanese pound (SDG) lang. Arabic and English

لہندا افریقا

  Western Africa (UN subregion)

  Maghreb

• موریتانیہ cap. Nouakchott cur. Mauritanian ouguiya (UM)(sometimes, like Sudan, considered part of North Africa)

ECOWAS (Economic Community of West African States)

• سانچہ:Country data Ivory Coast cap. Yamoussoukro, Abidjan cur. West African CFA franc (CFA)
• گیمبیا cap. Banjul cur. Gambian dalasi (D)
• گھانا cap. Accra cur. Ghanaian cedi (GH₵)
• گنی cap. Conakry cur. Guinean franc (FG)
• لائبیریا cap. Monrovia cur. Liberian dollar (L$)
• نائیجیریا cap. Abuja cur. Nigerian naira (₦)
• سیرالیون cap. Freetown cur. Sierra Leonean leone (Le)

UEMOA (West African Economic and Monetary Union)

• بنین cap. Porto-Novo cur. West African CFA franc (CFA)
• برکینا فاسو cap. Ouagadougou cur. West African CFA franc (CFA)
• سانچہ:Country data Ivory Coast cap. Yamoussoukro, Abidjan cur. West African CFA franc (CFA)
• گنی بساؤ cap. Bissau cur. West African CFA franc (CFA)
• مالی cap. Bamako cur. West African CFA franc (CFA)
• نائجر cap. Niamey cur. West African CFA franc (CFA)
• سینیگال cap. Dakar cur. West African CFA franc (CFA)
• ٹوگو cap. Lomé cur. West African CFA franc (CFA)

ایہ وی دیکھو=

• افریقی ڈااسپورا
• سیاہ فام لوک
• جغرافیہ افریقہ

ذرائع

• مفت ثقافتی کم د‏‏ی علامت لوگو notext.svg د‏‏ی تعریف اس مضمون وچ مفت مشمولاندی کم دے متن نو‏‏ں شامل کيتا گیا اے ۔ وکیمیڈیا العام اُتے CC-BY-SA لائسنس دے بیان / اجازت دے تحت لائسنس یافتہ ۔ افریقہ وچ تعلیم دے لئی ڈیجیٹل سروسز تو‏ں لیا گیا متن ، ایجنسی فرانسیسی ڈی ڈوپلپمنٹ ، ایجنسی عالمگیریت ڈی لا فرانسفونی ، اورنج تے یونیسکو ، ایجنسی فرانسیسی ڈی ڈوپلپمنٹ تے یونیسنو‏ں۔ ویکی پیڈیا دے مضامین وچ اوپن لائسنس متن شامل کرنے دا طریقہ سیکھنے دے لئی ، براہ کرم ایہ صفحہ کِداں دیکھو ۔ ویکیپیڈیا تو‏ں متن نو‏‏ں دوبارہ استعمال کرنے تو‏ں متعلق معلومات دے لئی ، استعمال دی شرائط ملاحظہ کرو ۔

ہور پڑھو

• Chido, Diane E. From Chaos to Cohesion: A Regional Approach to Security, Stability, and Development in Sub-Saharan Africa. Carlisle, Pa.: Strategic Studies Institute and U.S. Army War College Press, 2013.
• Wm. Roger Louis and Jean Stengers: E.D. Morel's History of the Congo Reform Movement, Clarendon Press Oxford, 1968.

باہرلے جوڑ

• African People Website
• 50 Factoids about Sub-Saharan Africa Archived 2010-03-30 at the وے بیک مشین
• The Story of Africa – BBC World Service

حوالے