سلطنت مالی
| سلطنت مالی | |
| 1230ء دے دہاکے توں 17ویں صدی تک | |
| |
| 1350ء دے لاگے سلطنت مالی اپنے عروج دے ویلے | |
| راجگھر |
نیانی : مکروں کابا |
| بولی | مانڈنکان |
| مذہب | اسلام |
| منسا (شہنشاہ) | |
| 1235ء توں 1255ء |
ماری جاتا I (پہلا) |
| 17ویں صدی چ | محمود IV (آخری) |
| قنون ساز ادارہ | گرابا |
| تریخ |
|
| ناں | 2 رنجیت سنگھ |
| لقب | شیر پنجاب |
| قیام |
1230ء دا دہاکا |
| نیانی توں کانگابا راجگھر دی منتقلی | 1559ء |
| سلطنت دا خاتمہ : | سن 1600ء دے دہاکے چ |
| رقبہ | |
| 1250ء چ : | 1 لکھ مربع کلومیٹر |
| 1312ء : | 12 لکھ 94 ہزار 994 مربع کلومیٹر |
| 1380ء : | 11 لکھ |
| 1500ء : | 4 لکھ مربع کلومیٹر |
| آبادی : |
|
| 1450ء اندازا : | 4 کروڑ 50 لکھ |
| کرنسی : | سونا (تانبا تے لون) |
| قومی پرندہ : | باز |
سلطنت مالی مینڈن لوکاں دی سلطنت سی جہڑی لہندے افریقہ چ 1235ء توں 1645ء تک قائم رہی ۔ لہندے افریقہ دے دیساں ( جہڑے زیادہ تر ایسے سلطنت دا حصہ سن) دے رہن سہن ، بولیاں ، قنوناں تے رسماں تے رواجاں تے سلطنت مالی دے وڈے اثر نیں ۔
راجگھر
سودھواس سلطنت دا راجگھر دکھنی صحارہ (صحرائے اعظم) چ آباد نیانی دا شہر سی ۔ موجودہ جمہوریہ مالی چ نیانی ناں دے دو شہر نیں ، پر تریخ داناں دے مطابق اینہاں چوں سلطنت مالی دا راجگھر کوئی وی نئیں ۔
جغرافیہ تے آبادی
سودھو1380ء دے آبادی دے اندازے دے مطابق سلطنت دی آبادی 2 کروڑ دے لاگے سی تے اسدا رقبہ 11 لکھ مربع کلومیٹر دے نیڑے سی ۔ سلطنت موجودہ گنی تے موجوودہ مالی دےعلاقےآں تے مشتمل سی ۔ تے وڈے مذہباں چ اسلام تے پرانے افریقی مذہب سن ۔ بولیاں چ مینڈنگ گروہ دیاں بولیاں ، بولیاں جاندیاں سن ۔ جنہاں چوں کافی بولیاں موجودہ لہندے افریقی دیساں چ بولیاں جاندیاں نیں ۔
اہم تعمیراں چ جینے دے وڈی مسیت اے جہڑی اج وی مالی دے شہر جینے چ واقع اے تے مٹی تے گارے نال اساری سب توں وڈی موجود عمارت سمجھی جاندی اے ۔
معاشیات
سودھودفاع
سودھوسلطنت مالی دی پیشہ ورانہ فوج سی جس دا کم سرحداں دی راکھی سی ۔ سلطنت دے ہر قبیلے دے ذمہ لوڑ پین ویلے لڑن آلے بندےآں دی اک گنتی فراہم کرنی سی ۔ تے اپنے عروج دے زمانے چ سلطنت مالی دی اک لکھ فوجیاں تے مشتمل فوج سی ،جس نوں بوہت تھوڑے ویلے چ اکٹھا تے سلطنت دے کسے وی حصے چ گھلئیا جا سکدا سی ۔
ہور ویکھو
سودھوعثمانیہ · مغلیہ · سلجوق · جرمن · روسی · ھخامشی · بنو امیہ · سکھ · برطانیہ · سُنگا · عباسیہ · فاطمیہ · ایل خانی · ساسانی · غوریہ · طلائی اردو · ہسپانیہ · بازنطینی · رومی · سلطنت روم · خوارزم شاہی · مالی · تیموری · کھیمر · ڈالی · آق قویونلو · قرہ قویونلو · سامانیہ · موحدین · مرابطین · پہلی فرانسیسی · دوجی فرانسیسی · مرہٹہ · دکن · بہمنی · برازیل · کشن · سونگھائی · خوارزم شاہی · منگول · غزنویہ