چنیوٹ
چنیوٹ Chiniot | |
---|---|
شہر | |
ملک | پاکستان |
صوبہ | پنجاب |
ضلع | ضلع چنیوٹ |
تحصیل | تحصیل چنیوٹ |
حکومت | |
• قسم | راجگڑھ |
• شہر کونسل | لسٹ اراکین
|
بلندی | ۱۷۹ میٹر (۵۸۷ فٹ) |
آبادی (2012)[۱] | |
• کل | ۴۷۷,۷۸۱ |
منطقۂ وقت | پاکستان معیاری وقت (UTC+5) |
• گرما (گرمائی وقت) | پاکستان معیاری وقت (UTC+6) |
ڈاک رمز | 35400 |
ڈائلنگ کوڈ | 047 |
فاصلہ | From
|
چنیوٹ پاکستان دے صوبہ پنجاب دا اک شہر اے۔ ایہ ضلع چنیوٹ دا مرکزی شہر وی اے۔ ایہ دریائے چناب دے کنارے واقع اے۔ ایہ اپنے اعلیٰ پائے دے فرنیچر دی وجہ توں پورے ملک وچ مشہور اے ۔
چنیوٹ پنجاب دے ضلع چنیوٹ دی تحصیل چنیوٹ وچ اک شہر اے ۔ ایہ شہر ضلع چنیوٹ تے تحصیل چنیوٹ دا راجگڑھ اے ۔
جغرافیہ
سودھوچنیوٹ سرگودھا تے فیصل آباد دے درمیان وچ واقع اے۔ لاہور جھنگ روڈ وی چنیوٹ وچوں لنگھدی اے۔ ایہ لاہور توں 158 کلومیٹر دے فاصلہ اُتے واقع اے۔ شہر دا کل رقبہ 10 مربع کلومیٹر اے تے ایہ سطح سمندر توں 179 میٹر دی بلندی اُتے واقع اے۔ چنیوٹ دا ہمسایہ شہر چناب نگر اے جو دریائے چناب دے دوسری جانب واقع اے۔
آبادی
سودھو1998 دی مردم شماری دے مطابق چنیوٹ دی آبادی 9،65،124 اے۔
معدنی ذخائر
سودھوپاکستان دے صوبہ پنجاب دے ضلع چنیوٹ وچ سونے، تانبے تے لوہے دے ذخائر دریافت ہوئے نيں۔
یہ ذخائر چنیوٹ دے علاقے رجوعہ وچ دریافت ہوئے تے سرکاری بیان دے مطابق ایہ ذخائر اٹھائیس مربع کلومیٹر رقبے اُتے محیط نيں جدوں کہ تقریباً ہور دو ہزار مربع کلومیٹر دے رقبے وچ ايسے قسم دے ذخائر ملنے دی توقع اے۔ بدقسمتی توں حکومت اس جائز طور توں استعمال کرنے توں قاصر اے۔[۲]
چنیوٹ دے نواحی علاقے چناب نگر وچ واقع پہاڑیاں دے سلسلے نوں سرگودھا دے پہاڑی سلسلے دا ہی اک حصہ منیا جاندا اے چنیوٹ وچ موجود پہاڑ شہر دی تریخ دا اک اہم باب نيں جنہاں نال ملن والے نوادرات تے نقوش ایتھے اُتے آباد قدیم تہذیباں دا پتا دیندے نيں۔ سید ماجد بلال اس تاریخی ورثہ دی اہمیت تے اسنوں درپیش خطرات نوں سامنے لیائے نيں، ماہرین دا مننا اے کہ ایہ پہاڑیاں تاریخی اہمیت دی حامل نيں جو اپنے اندر بوہت سارے تاریخی راز تے نوادرات سموئے ہوئے نيں اُتے حکومتی عدم توجہ دے باعث اسمگلنگ مافیا بلا روک ٹوک انہاں قیمتی نوادرات دی چوری وچ مصروف اے ۔دوسری طرف سرکاری سر پرستی وچ پتھر دے حصول دے لئی دی جانے والی کٹائی تے بارود دے ذریعے ہونے والی توڑ پھوڑ توں وی اس قدیم تاریخی ورثہ نوں نقصان پہنچیا اے ۔یاد رہے کہ 2005ء وچ غیر سرکاری تنظیم چنیوٹ لوک دی جانب توں پہاڑیاں وچ موجود قیمتی نقوش تے آثار نوں بچانے دے لئی عدالت دا دروازہ کھٹکھٹایا گیا سی جس دے بعد جسٹس شیخ عظمت سعید نے انہاں پہاڑیاں وچ کرشنگ، بلاسٹنگ تے کسی وی طور توں انہاں نوں نقصان پہنچانے دے عمل اُتے بذریعہ سٹے آرڈر روک لگیا دتی سی۔ان قدیم پہاڑاں اُتے موجود نشانات توں ماہرین آثار قدیمہ حالے تک ایہ اندازہ نئيں لگیا پائے نيں کہ ایہ ہڑپہ رہتل دی تحریر اے یا فیر محض چٹانی نقوش تے جے ایہ کوئی خاص تحریر اے تاں کس تے کِنّی پرانی رہتل کی؟ چٹاناں اُتے قدیم ادوار وچ بنائے جانے والے نقوش واضح نظر آندے نيں ریٹائرڈ پروفیسر محمد حیات خوشاب دے علاقہ جوہر آباد دے رہائشی نيں تے کتاب 'چٹاناں وچ تریخ' دے مصنف نيں۔پروفیسر حیات نوں خدشہ اے کہ کدرے تحقیق توں پہلے ہی قدیم تحریر دے حامل ایہ پتھر، نوادرات مافیا چوری نہ کر لے یا ایہ تحریراں قدرتی شکست و ریخت دے عمل توں ختم نہ ہوئے جاواں۔وہ دسدے نيں کہ انھاں نے نصف صدی پہلے ایہ نقوش دریافت کیتے تے اج تک انہاں نوں بچانے دی تگ و دو وچ لگے ہوئے نيں مگر جنہاں آثار نوں بین الاقوامی ورثہ قرار دتا جانا سی انہاں نوں انہاں دی نظراں دے سامنے بجری دا ڈھیر بنا کے سڑکاں وچ دفن کر دتا گیا۔"ان پہاڑاں وچ تاریخی اہمیت دے حامل پتھر موجود نيں مگر افسوس کہ موٹروے دی تعمیر دے لئی چٹاناں نوں توڑیا گیا تے نوادرات دا اک وڈا حصہ ضائع ہوئے گیا۔"ان دے مطابق چنیوٹ دی پہاڑیاں ہی اوہ مقام نيں جتھے سکندر اعظم دا بیڑا دریائے چناب دے بھنور وچ پھنسا سی، جس دے بعد سکندر نے ایتھے قیام کيتا۔انھاں نے دسیا کہ سکندر اعظم نے اپنی جنگی مہم دے دوران انہاں پہاڑاں دے اُتے توں اک پختہ سڑک تعمیر کروائی سی جسنوں سکندر دا درہ کہیا جاندا سی مگر کٹائی دے دوران اس درے دا ادھے توں زیادہ حصہ بارود دے ذریعے تباہ کر دتا گیا اے۔"حالے وی چناب نگر وچ چونگی نمبر تن دے نیڑے واقع پہاڑی اُتے اس درے دا باقی ماندہ حصہ موجود اے لیکن دھماکےآں دے باعث پہاڑ دی چوٹی تک جانے دے تمام راستے ختم ہوئے چُکے نيں۔" پہاڑاں توں مختلف انواع دے قیمتی پتھر تے نوادرات ملی نيں گورنمنٹ کالج تعلیم السلام چناب نگر وچ تریخ دے پروفیسر وقار حسین دا کہنا سی کہ چنیوٹ وچ قیام دے دوران سکندر اعظم دا گھوڑا بیماری دے باعث مر گیا جس دی یاد وچ سکندر نے پہاڑ اُتے اس گھوڑے دا مجسمہ بنوایا سی۔ان دے مطابق مقامی لوک توہم پرستی دے سبب اس قدیم مجسمے توں منتاں مانگنے لگے، جس دے بعد 2005ء وچ تاریخی اہمیت رکھنے والے اس مجسمہ نوں چند افراد نے بارود دی مدد توں تباہ کر دتا۔ان دے بقول "دو دہائیاں پہلے انہاں پہاڑاں وچ واقع چٹان اُتے اک خاتون دا مجسمہ وی نصب سی جو پتھر توڑنے دے لئی کیتے جانے والے دھماکےآں دی نظر ہوئے گیا۔"انھاں نے ہور دسیا کہ ونوٹی والا دھرنگڑ دے علاقہ توں چند سال پہلے بھینس نما مٹی دا مجسمہ ملیا سی جسنوں بعد وچ محکمہ آثار قدیمہ نے اپنی تحویل وچ لے لیا۔ان دا کہنا سی کہ انہاں پہاڑاں اُتے تیز دھار آلے توں بنائے گئے ایداں دے نقوش ملے نيں جنہاں دے ذریعے توں پھُل، گھڑ سوار تے جنگ کيتی منظر کشی کيتی گئی اے۔"ان نقوش توں ثابت ہُندا اے کہ انہاں پہاڑاں اُتے جنگاں وی لڑی گئیاں نيں تے ایتھے مختلف ادوار وچ جنگجو بادشاہ تے قبیلے پناہ لیندے رہے نيں۔"ان دا مؤقف سی کہ حکومت نوں انہاں پہاڑاں دی سرپرستی لیندے ہوئے ایتھے عملہ تعینات کرنا چاہیے تاکہ چنیوٹ دی تریخ نوں محفوظ بنایا جا سکے۔نمائندہ خصوصی توں گل کردے ہوئے محکمہ آثار قدیمہ سرگودھا دے ڈائریکٹر محمد ایوب دا کہنا سی کہ چنیوٹ توں سرگودھا تک دے تمام پہاڑ تاریخی اہمیت دے حامل نيں جنہاں نوں محفوظ بنانے دے لئی محکمہ دی طرف توں کوششاں دی جا رہیاں نيں۔پر انہاں دے بقول فنڈز دی قلت تے عملہ دی کمی دے باعث محکمہ آثار قدیمہ نوں مشکلات دا سامنا کرنا پڑ رہیا اے۔ "چنیوٹ دے ایہ پہاڑ نوادرات دا خزانہ سمیٹے ہوئے نيں جنہاں توں اس علاقہ دی تریخ تے لوکاں دے رہن سہن نوں سمجھنے وچ مدد مل سکدی اے مگر وسائل نہ ہونے دی وجہ توں فی الحال تحقیق دی بجائے انہاں نوں محفوظ بنانے اُتے توجہ دتی جا رہی اے۔"
چنیوٹ دے مشہور تھاںواں
سودھویاں تاں چنیوٹ وچ کئی مذہبی، ثقافتی، اورتاریخی تھاںواں نيں لیکن بادشاہی مسجد چنیوٹ، عمر حیات دا محل، دریائے چناب دا پل تے حضرت بوعلی قلندر دا مزار کافی مشہور تھاںواں نيں۔
بادشاہی مسجد چنیوٹ
سودھوبادشاہی مسجد چنیوٹ جو بادشاہی مسجد لاہور دی طرز اُتے بنائی گئی اے چنیوٹ دی خوبصورت تے قدیم ترین مسیتاں وچوں اک اے۔
اسنوں پنجويں مغل بادشاه شاہجہان دے وزیر سعدالله خان نے ستارہويں صدی عیسوی وچ تعمیر کروایا مسجد مکمل طورپر پتھر دی بنی ہوئی اے۔ اس دے تمام دروازے لکڑی دے بنے ہوئے نيں تے اج تک اس دے دروازے بغیر ٹُٹ پھوٹ دے اپنی جگہ قائم نيں۔ بادشاہی مسجد لاہور دا فرش سفید سنگ مرمر دا بنیا ہویا اے۔
مسجد دے صحن دا فرش سنگ مرمر توں بنا سی۔ اسنوں 2013ء وچ سنگ مرمر توں اِٹاں دے فرش وچ تبدیل کر دتا گیا۔ اُتے مسجد دا اندرونی فرش حالے تک سنگ مرمر کاہی اے۔ مسجد دے سامنے موجود شاہی باغ مسجد دے حسن وچ وادھا کر دیندا اے۔
چنیوٹ دا پل
سودھوچنیوٹ دا پل (یا ربوه دا پل) کنکریٹ (concrete) توں بنا اک پل اے۔ جو چنیوٹ وچ دریائے چناب اُتے واقع اے۔ ایہ 520 میٹر لمبا اے جدوں کہ 17۔8 میٹر چوڑا اے۔ ایہ ختم نبوت چوک توں 4.6 کیلو میٹر تے چنیوٹ ریلوے سٹیشن توں 3.3 کیلو میٹر دے فاصلے اُتے واقع اے۔
چنیوٹ دا شیش محل
سودھوچنیوٹ شہر دے عین وسط وچ واقع پہاڑاں دی اوٹ تے قبرستان توں ملحقہ علاقے وچ موجود میناراں توں نکلنے والی روشنیاں جتھے پورے علاقے نوں جگ مگ کر دیندی نيں اوتھے قوالی دے نال بجنے والے ساز وی فضاء وچ محبت بھرنے توں پِچھے نئيں رہندے۔ ایہ روشنی محلہ مسکین پورہ وچ موجود حضرت احمد ماہی المعروف ساواں سکھ دے ساڈھے دس کنال اُتے پھیلے مزار وچ لگے برقی قمقماں دی ہُندی اے۔ جدوں ایہ روشنی محل دی دیواراں وچ نسب شیشے اُتے منعکس ہُندی اے تاں عمارت دے اندرونی حصے وچ انعکاس دی وجہ توں بلوری چمک پیدا ہُندی اے جو مزار دی خوبصورتی نوں ہور ودھیا دیندی اے۔ حضرت احمد ماہی المعروف ساواں سکھ چنیوٹ دے معروف شیخ خاندان نال تعلق رکھدے سن جنہاں دی پیدائش 1914ء جدوں کہ وفات 1987ء وچ ہوئی۔ کہیا جاندا اے کہ ساواں سکھ نے اپنی ذاتی زمین اُتے دربار دی تعمیر 1925ء وچ شروع کرواندے ہوئے اسنوں اپنی زندگی وچ ہی مکمل کروا لیا سی تے مریدین توں کہیا سی کہ 'تیسی کانڈی چلدی رہے گی'۔ ساواں سُکھ دے حکم دے مطابق دربار وچ مرمت تے سجاوٹ دا کم سارا سال چلدا اے مقامی لوکاں دا مننا اے کہ ایہ اُنہاں دے لفظاں دی ہی برکت اے کہ انہاں دی وفات توں ہن تک ایتھے کوئی نہ کوئی ترقیاتی کم ہُندا رہندا اے۔ اس وقت ایتھے اک دلکش منیار تعمیر کروایا جا رہیا اے جس اُتے انتظامیہ دے مطابق ہن تک کروڑاں روپے لاگت آ چُکی اے۔ اس مزار اُتے چاند دی ہر چودہويں رات نوں محفل دا انعقاد کيتا جاندا اے، لنگر تقسیم ہُندا اے تے قوالی دی محفل وی منعقد ہُندی اے۔ دربار اُتے سال وچ دو عرساں دا اہتمام ہُندا اے، پہلا عرس جو وڈا عرس کہلاندا اے چھ اگست جدوں کہ دوسرا دو دسمبر نوں منعقد کيتا جاندا اے۔ دربار دی انتظامیہ دے مطابقٍ وڈا عرس ساواں سکھ دی بیوی عائشہ بی بی دی موت تریخ اُتے ہُندا اے کیونجے ایہ عرس ساواں نے پہلی بار اپنی زندگی وچ چھ اگست انیس صد چوراسی نوں خود کروایا سی۔ دوسرا عرس انہاں دی اپنی وفات دو دسمبر 1987ء دے بعد شروع ہويا جس وچ شرکت دے لئی اندرونِ تے بیرون مُلک وچ مقیم شیخ خاندان نال تعلق رکھنے والے افراد دی کثیر تعداد چینوٹ آندی اے۔ دربار دے گدی نشین باؤ بشیر احمد دسدے نيں کہ 'ساواں جی نے اپنی زندگی وچ اس دربار دی تعمیر دے لئی کسی توں اک روپیہ وی نئيں لیا سی۔ انھاں نے اپنا گھر بنانے دی بجائے ایہ دربار بنایا'۔ مزار دی تعیمر اُتے ہن تک ارباں روپے خرچ ہوئے چکے نيں
چنیوٹ دا مندر
سودھوچنیوٹ دے محلہ لاہوری گیٹ وچ واقع گورنمنٹ گرلز پرائمری سکول محکمہ اوقاف دی ملکیت اک پرانے مندر وچ قائم اے ۔ایہ مندر قیام پاکستان توں پہلے 1930ء دی دہائی وچ تعمیر کيتا گیا سی جسنوں کرتاری لال یا کلاں مندر کہیا جاندا اے جدوں کہ ایتھے توں گزرنے والی سڑک نوں وی مندر روڈ دے ناں توں پکاریا جاندا اے۔ مندر دی عمارت تن منزلاں اُتے مشتمل اے جس وچ سب توں تھلے والی منزل وچ سکول جدوں کہ بیرونی طرف 11 دکاناں تے اک گودام موجود اے جدوں کہ دوسری منزل نوں خستہ حالی دے باعث بند کر دتا گیا اے ۔اس عمارت دی چھت اُتے خستہ حال مندر دے کلس تے چوبرجیاں دے آثار ہن وی موجود نيں۔ 1947ء وچ جدوں ہندوستان تے پاکستان دے ناں توں دو نويں ملک وجود وچ آئے تاں ایہ مندر تعمیر دے آخری مراحل وچ سی اُتے ہندو آبادی دی وڈی تعداد ہجرت کر کے بھارت چلی گئی جس اُتے اسنوں محکمہ اوقاف دی تحویل وچ دے دتا گیا۔قیام پاکستان دے بعد کدی کدائيں چنیوٹ دے قدیم ہندو باشندے اس دی زیارت کرنے دے لئی ایتھے آ جاندے سن لیکن دسمبر 1992ء وچ جدوں بھارت وچ بابری مسجد نوں شہید کيتا گیا تاں اس دے بعد ہندو زائرین دی آمد دا سلسلہ بند ہوئے گیا۔اس موقع اُتے ایتھے وی لوکاں نے احتجاج کردے ہوئے مندر نوں مسمار کرنے دی کوشش کيتی جو انتظامیہ دی مداخلت دے باعث کامیاب نہ ہوسکی۔ قیام پاکستان دے بعد پہلے اس عمارت وچ سکول تے فیر خواتین نوں ہنرمند بنانے والا ادارہ کم کردا رہیا جدوں کہ 1997ء وچ میونسپل کارپوریشن نے اس جگہ باقاعدہ طور اُتے پرائمری سکول قائم کر دتا۔
ﻭﺳﻄﯽ ﭘﻨﺠﺎﺏ ﻣﯿﮟ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﮩﺮ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺍﭘﻨﮯ ﭼﻮﺑﯽ ﻓﺮﻧﯿﭽﺮ، ﺣﻮﯾﻠﯿﻮﮞ ﺍﻭﺭ ﻣﺴﺎﺟﺪ ﮐﯽ ﻭﺟﮧ ﺳﮯ ﻣﺸﮩﻮﺭ ﮨﮯ۔
ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺳﮯ ﻭﺍﺑﺴﺘﮧ ﮐﭽﮫ ﻟﻮﮔﻮﮞ ﮐﺎ ﻣﺎﻧﻨﺎ ﮨﮯ ﮐﮧ ﻟﻔﻆ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺩﻭ ﺍﻟﻔﺎﻅ ’’ ﭼﻦ ‘‘ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﺎﻧﺪ ﺍﻭﺭ ’’ ﺍﻭﭦ ‘‘ ﯾﻌﻨﯽ ’’ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰ ﮐﮯ ﭘﯿﭽﮭﮯ ‘‘ ﮐﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﮧ ﮨﮯ۔ﺩﺭﯾﺎﺋﮯ ﭼﻨﺎﺏ ﺍﻭﺭ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺳﻨﮕﻢ ﻣﯿﮟ ﺟﺐ ﭼﺎﻧﺪ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﯽ ﺍﻭﭦ ﺳﮯ ﻧﮑﻞ ﮐﺮ ﺳﺎﻣﻨﮯ ﺍٓﺗﺎ ﮨﮯ ﺗﻮ ﺩﺭﯾﺎ ﻣﯿﮟ ﭼﺎﻧﺪ ﮐﯽ ﭘﺮﭼﮭﺎﺋﯽ ﺩﻟﮑﺶ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﯿﺶ ﮐﺮﺗﯽ ﮨﮯ۔ﺍﺳﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﮯ ﺷﮩﺮ ﮐﺎ ﻧﺎﻡ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺭﮐﮭﺎ ﮔﯿﺎ۔ﺗﺎﮨﻢ ﺳﺎﺕ ﺳﺎﻝ ﭘﮩﻠﮯ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﻣﯿﮟ ﺍﯾﮏ ﻗﻠﻌﮧ ﻧﻤﺎ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺳﮯ ﺷﮩﺮ ﮐﺎ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻣﻨﻈﺮ ﻧﺎﻣﮧ ﯾﮑﺴﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮨﻮﺗﺎ ﺩﯾﮑﮭﺎﺋﯽ ﺩﯾﺘﺎ ﮨﮯ۔
ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﮯ ﺑﺎﺭﮮ ﻣﯿﮟ ﺧﯿﺎﻝ ﮨﮯ ﮐﮧ ﯾﮧ 326 ﻗﺒﻞ ﻣﺴﯿﺢ ﻣﯿﮟ ﺭﺍﺟﺎ ﭼﻨﺪﺭ ﮔﭙﺖ ﻣﻮﺭﯾﺎ ﮐﯽ ﺭﺍﻧﯽ ﻧﮯ ﮨﻨﺪﻭ ﺷﺎﮨﯽ ﺩﻭﺭ ﻣﯿﮟ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﺮﻭﺍﺋﯽ ﺗﮭﯽ۔ﮐﺘﺎﺏ ’’ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﯽ ﺗﺎﺭﯾﺦ ‘‘ ﻣﯿﮟ ﻣﻮﺭﺥ ﻟﮑﺸﻤﯽ ﻧﺎﺭﺍﺋﻦ ﻟﮑﮭﺘﮯ ﮨﯿﮟ ﮐﮧ ﺭﺍﻧﯽ ﭼﻨﺪﻥ ﺷﮑﺎﺭ ﮐﯽ ﻏﺮﺽ ﺳﮯ ﻣﺮﺩﻭﮞ ﮐﮯ ﺑﮭﯿﺲ ﻣﯿﮟ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﺍٓﯾﺎ ﮐﺮﺗﯽ ﺗﮭﯽ۔ﺷﮑﺎﺭ ﮐﯿﻠﺌﮯ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﺍﻭﺭ ﺩﺭﯾﺎ ﭼﻨﺎﺏ ﮐﺎ ﺳﻨﮕﻢ ﺍْﺱ ﮐﯽ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪﮦ ﺟﮕﮩﯿﮟ ﺗﮭﯿﮟ ﻣﮕﺮ ﯾﮩﺎﮞ ﺭﮨﺎﺋﺶ ﮐﯿﻠﺌﮯ ﮐﻮﺋﯽ ﻣﻘﺎﻡ ﻧﮧ ﮨﻮﻧﮯ ﮐﮯ ﺑﺎﻋﺚ ﺍْﺳﮯ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﺩﺭﭘﯿﺶ ﺍٓﺗﯽ ﺗﮭﯿﮟ۔ﺗﺒﮭﯽ ﺍْﺱ ﻧﮯ ﺩﺭﯾﺎﺋﮯ ﭼﻨﺎﺏ ﮐﮯ ﺑﺎﺋﯿﮟ ﮐﻨﺎﺭﮮ ﭘﺮ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﺍﯾﮏ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﮐﺮﻭﺍﺋﯽ ﺟﺲ ﮐﺎ ﻧﺎﻡ ﭼﻨﺪﻥ ﯾﻮﭦ ﺭﮐﮭﺎ ﮔﯿﺎ ﺟﺲ ﮐﺎ ﻣﻄﻠﺐ ’’ ﭼﻨﺪﻥ ﮐﯽ ﺟﺎﺋﮯ ﭘﻨﺎﮦ ‘‘ ﮨﮯ۔
ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﮐﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮ ﻣﯿﮟ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﺎ ﭘﺘﮭﺮ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﻝ ﮐﯿﺎ ﮔﯿﺎ۔ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﮐﯽ ﭼﻮﮌﺍﺋﯽ ﺗﯿﻦ ﻓﭧ ﺗﮭﯽ۔ ﯾﮧ ﺷﺎﯾﺪ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﯽ ﺯﻣﯿﻦ ﭘﺮ ﺭﮐﮭﯽ ﺟﺎﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﭘﮩﻠﯽ ﺑﻨﯿﺎﺩ ﺗﮭﯽ۔ﺑﻌﺪﺍﺯﺍﮞ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﮯ ﮔﺮﺩ ﺷﮩﺮ ﺍٓﺑﺎﺩ ﮨﻮﺗﺎ ﮔﯿﺎ ﺟﺴﮯ ﭼﻨﺪ ﯾﻮﭦ ﮐﮩﺎ ﺟﺎﻧﮯ ﻟﮕﺎ ﺟﻮ ﺍٓﺝ ﮐﻞ ﭼﻨﯿﻮﭦ ﮐﮯ ﻧﺎﻡ ﺳﮯ ﺟﺎﻧﺎ ﺟﺎﺗﺎ ﮨﮯ۔ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﮐﯽ ﮐﺘﺎﺑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﯾﮧ ﺑﮭﯽ ﻟﮑﮭﺎ ﻣﻠﺘﺎ ﮨﮯ ﮐﮧ ﻭﻗﺖ ﮔﺰﺭﻧﮯ ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ ﺳﺎﺗﮫ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﻮ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﯽ ﺷﮑﻞ ﺩﮮ ﺩﯼ ﮔﺌﯽ ﺟﮩﺎﮞ ﺑﺪﮪ ﻣﺖ ﮐﮯ ﺍﻋﻠﯽٰ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﮑﮭﺎﺋﮯ ﺟﺎﺗﮯ ﺗﮭﮯ۔ ﺍﺱ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﺎ ﺫﮐﺮ ﮐﺌﯽ ﭘْﺮﺍﻧﯽ ﻣﺬﮨﺒﯽ ﮐﺘﺎﺑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﺑﮭﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﮨﮯ۔
ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻥ ﻧﮯ ﺳﺎﺕ ﺳﺎﻝ ﻗﺒﻞ ﺍﺱ ﺳﺮﺍﺋﮯ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﮩﺎﮌﻭﮞ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﻣﭩﯽ ﮐﮯ ﺑﮍﮮ ﺑﮍﮮ ﭨﯿﻠﻮﮞ ﮐﯽ ﺗﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺳﮯ ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﻮﺋﮯ ﺍﺱ ﮐﺎ 10 ﻓﯿﺼﺪ ﺳﮯ ﺯﺍﺋﺪ ﺣﺼﮧ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺑﮭﯽ ﮐﺮ ﻟﯿﺎ ﺗﮭﺎ ﻣﮕﺮ ﺑﺎﻗﯽ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﺼﮧ ﺗﺎﺣﺎﻝ ﻣﭩﯽ ﮐﮯ ﭨﯿﻠﻮﮞ ﺗﻠﮯ ﺩﺑﺎ ﮨﻮﺍ ﮨﮯ ۔ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﮐﯽ ﻃﺮﻑ ﺳﮯ ﮐﺎﻡ ﺭﻭﮎ ﺩﯾﺎ ﮔﯿﺎ ﮨﮯ۔ﻣﺬﮐﻮﺭﮦ ﺟﮕﮧ ﭘﺮ ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﮯ ﺑﻌﺪ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭ ﮨﻮﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺗﯿﻦ ﻓﭧ ﭼﻮﮌﯼ ﺩﯾﻮﺍﺭﯾﮟ ﺍﺏ ﻭﺍﺿﺢ ﺩﮐﮭﺎﺋﯽ ﺩﯾﺘﯽ ﮨﯿﮟ۔
ﺳﺮﮔﻮﺩﮬﺎ ﻣﯿﮟ ﺗﻌﯿﻨﺎﺕ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﮐﮯ ﺍﯾﮏ ﺍﻋﻠﯽٰ ﻋﮩﺪﯾﺪﺍﺭ ،ﻣﺤﻤﺪ ﺍﯾﻮﺏ ﮐﺎ ﮐﮩﻨﺎ ﮨﮯ ، ﮐﮭﺪﺍﺋﯽ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﮩﺎﮌ ﮐﮯ ﺩﺍﻣﻦ ﻣﯿﮟ ﺷﻤﺸﺎﻥ ﮔﮭﺎﭦ ( ﮨﻨﺪﻭﻭﮞ ﮐﯽ ﻣﺮﺩﮦ ﺟﻼﻧﮯ ﮐﯽ ﺟﮕﮧ ) ﮐﮯ ﺍٓﺛﺎﺭ ﺑﮭﯽ ﻣﻠﮯ ﮨﯿﮟ ﺟﺲ ﺳﮯ ﯾﮧ ﺑﺎﺕ ﻭﺍﺿﺢ ﮨﻮﺗﯽ ﮨﮯ ﮐﮧ ﯾﮩﺎﮞ ﺍﯾﮏ ﺑﮍﺍ ﺷﮩﺮ ﺍٓﺑﺎﺩ ﺭﮨﺎ ﮨﮯ۔
ﺍﻧﮩﻮﮞ ﻧﮯ ﻣﺰﯾﺪ ﺑﺘﺎﯾﺎ ﮐﮧ ﺍﺱ ﯾﻮﻧﯿﻮﺭﺳﭩﯽ ﮐﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﮐﮯ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﻣﯿﮟ ﺩﺑﺎﺋﮯ ﮔﺌﮯ ﻣﭩﮑﮯ ﺑﮭﯽ ﻣﻠﮯ ﺟﻦ ﻣﯿﮟ ﺯﻣﺎﻧﮧ ﻗﺪﯾﻢ ﮐﮯ ﻟﻮﮒ ﺍﭘﻨﯽ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺍﺷﯿﺎ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﮐﺮﮐﮯ ﺩﯾﻮﺍﺭﻭﮞ ﯾﺎ ﺯﻣﯿﻦ ﻣﯿﮟ ﺩﻓﻦ ﮐﺮ ﺩﯾﺎ ﮐﺮﺗﮯ ﺗﮭﮯ۔ﻣﭩﮑﻮﮞ ﻣﯿﮟ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍْﺱ ﺩﻭﺭ ﮐﮯ ﺯﯾﻮﺭﺍﺕ ﻭﻏﯿﺮﮦ ﻣﺤﮑﻤﮧ ﺍٓﺛﺎﺭ ﻗﺪﯾﻤﮧ ﮐﮯ ﭘﺎﺱ ﻣﺤﻔﻮﻅ ﮨﯿﮟ۔ﻣﺤﻤﺪ ﺍﯾﻮﺏ ﮐﮯ ﺑﻘﻮﻝ ﻣﺤﮑﻤﮯ ﮐﻮ ﺟﯿﺴﮯ ﮨﯽ ﻣﺰﯾﺪ ﻓﻨﮉﺯ ﻣﻠﮯ، ﺳﺮﺍﺋﮯ ﭘﺮ ﺩﻭﺑﺎﺭﮦ ﮐﺎﻡ ﺷﺮﻭﻉ ﮨﻮ ﮔﺎ ﺗﺎﮐﮧ ﮨﻨﺪﻭ ﺷﺎﮨﯽ ﺩﻭﺭ ﻣﯿﮟ ﺍٓﺑﺎﺩ ﺍﺱ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺷﮩﺮ ﺍﻭﺭ ﺍْﺱ ﺩﻭﺭ ﮐﮯ ﻟﻮﮔﻮﮞ ﮐﮯ ﺭﮨﻦ ﺳﮩﻦ ﮐﮯ ﺑﺎﺭﮮ ﻣﯿﮟ ﻣﺰﯾﺪ ﺷﻮﺍﮨﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﮨﻮﺳﮑﯿﮟ۔
چنیوٹ | |
Chiniot | |
دیس : | پاکستان |
صوبا : | پنجاب |
ضلع : | چنیوٹ |
تحصیل : | چنیوٹ |
لوک گݨتی : | 278747 |
بولی : | پنجابی |
مشاہیر چنیوٹ
سودھوہور ویکھو
سودھوحوالے
سودھو- ↑ http://population.mongabay.com/population/pakistan/1181096/chiniot Urban population according to 2010 GEOnames
- ↑ وائس آف امریکا، اردو
مورتاں
سودھو
پاکستان دے وڈے شہر | |
---|---|
راجگڑھ:اسلام آباد | |
پنجاب |
اٹک • بہاولپور • چکوال • چنیوٹ • فیصل آباد • جڑاں والا • اوکاڑا • گجراں والا • گجرات • جھنگ • جہلم • قصور • کھاریاں • لہور ۱ • میاں والی • ملتان • |
خیبر |
ایبٹ آباد • چترال • ہری پور • کوہاٹ • کوہستان • پشاور ۱ • مانسہرہ • مردان • نوشہرہ • بنوں • جمرود |
سندھ |
حیدر آباد • جیکب آباد • کراچی ۱ • خیرپور • لاڑکاݨا • نوابشاہ • سکھر • ٹھٹا • سانگھڑ • بدین |
بلوچستان | |
گلگت بلتستان | |
ازاد کشمیر | |
1 صوبےآں دے راجگڑھ :۞:2 ازاد کشمیر دا راجگڑھ |