زیارت جامعہ کبیرہ
| زیارت جامعہ کبیرہ | |
|---|---|
| کوائف | |
| موضوع: | شیعہ ائمہ معصومین دی زیارت تے امامت تے ائمہ اطہارؑ دے مقام و منصب توں متعلق شیعہ اعتقادات |
| مأثور/غیرمأثور: | مأثور |
| صادرہ از: | امام ہادیؑ |
| راوی: | موسی بن عبداللہ نخعی(بعض انہاں نوں موسی بن عمران نخعی وی کہندے نيں) |
| شیعہ منابع: | من لایحضرہ الفقیہ • عیون اخبار الرضا • |
| اہل سنت منابع: | فرائد السمطین |
| مونوگرافی: | الأنوار الساطعۃ فی شرح زیارۃ الجامعۃ • حقائق الأسرار • الشموس الطالعۃ فی شرح الزیارۃ الجامعہ • ادب فنای مقرّبان (آیت اللہ جوادی آملی) • اسرار الزیارۃ و برہان الإنابۃ فی شرح زیارۃ الجامعۃ (آقا نجفی اصفہانی)، فی رحاب الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ (محمد سند) |
| مخصوص وقت: | ہر زمان و مکان وچ |
| مشہور دعاواں تے زیارات | |
| دعائے توسل • دعائے کمیل • دعائے ندبہ • دعائے سمات • دعائے فرج • دعائے عہد • دعائے ابوحمزہ ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعہ کبیرہ • زیارت وارث • زیارت امیناللہ • زیارت اربعین | |
زیارت جامعۂ کبیرہ ائمہ معصومین دی اہم ترین تے کامل ترین زیارت اے جس دے ذریعے دور یا نزدیک توں تمام ائمہ دی زیارت کیتی جا سکدی اے۔
ایہ زیارت نامہ شیعیان اہل بیت دی درخواست اُتے امام ہادی دی طرف توں صادر ہويا اے۔ اس زیارت نامہ دے مضامین درحقیقت ائمہؑ دے بارے وچ شیعہ عقائد، ائمہؑ دی منزلت تے انہاں دی نسبت انہاں دے پیروکاراں دے فرائض اُتے مشتمل اے۔ ایہ زیارت نامہ فصیح ترین تے دلنشین ترین عبارات دے ضمن وچ امام شناسی دا اک اعلیٰ درسی نصاب فراہم کردا اے۔
ناں وجہ
سودھوجو زیارت نامہ کسی خاص امام دے لئی مختص نہ ہوئے اسنوں زيارت جامعہ کہیا جاندا اے تے چونکہ اس دا متن زیادہ مفصل اے اس بنا اُتے ایہ زیارت جامعہ کبیرہ دے ناں توں مشہور ہويا اے۔
زیارت جامعۂ کبیرہ اک ایسی زیارت اے جسنوں آپ کسی وی امام دی دور یا نزدیک توں زیارت کرنے دے لئی پڑھ سکدے نيں۔
زیارت جامعہ دی سند
سودھواس زیارت نامے نوں شیخ طوسی نے کتاب رہتل [۱] تے شیخ صدوق نے من لا یحضرہ الفقیہ[۲] وچ نقل کيتا اے۔
علامہ مجلسی کہندے نيں: ایہ دور تے نزدیک توں پڑھی جانے والی کامل ترین زیارت اے۔[۳]
علامہ محمد باقر مجلسی دے والد علامہ محمد تقی مجلسی وی من لا یحضرہ الفقیہ دی شرح وچ لکھدے نيں: ایہ بہترین تے کامل ترین زیارت اے تے وچ ہمیشہ ايسے دی روشنی وچ تھانواں مقدسہ وچ ائمۂ اطہارؑ دی زیارت دا فیض حاصل کردا سی۔
اس زیارت دا متن امام ہادی علیہ السلام توں منقول اے۔ جسنوں ابن بابویہ نے محمد بن اسمعیل برمکی دے واسطے توں موسی بن عبداللہ نخعی توں تے انھاں نے امام ہادیؑ توں نقل کيتا اے۔[۴]
جوینی خراسانی نے اسنوں فَرائِدُ السِّمْطَین وچ [۵] حاکم نیشابوری توں ابن بابویہ دے واسطے توں نقل کيتا اے۔
اس دے باوجود ایہ زیارت نامہ سند دے اعتبار توں تقسیم حدیث دی بنیاد اُتے [حدیث] صحیح دے زمرے وچ نئيں آندی کیونجے اس دے سلسلۂ سند موسی بن عبداللہ نخعی اے جو مہمل تے غیر معروف گردانا گیا اے۔[۶]
البتہ ابتدائی ہجری صدیاں دے دوران ـ جدوں قرائن دی مدد توں حدیث نوں حدیث صحیح تے غیر صحیح وچ تقسیم کيتا جاندا سی،[۷] ایہ زیارت نامہ صحیح سمجھیا جاندا سی۔ ابن بابویہ نے اس زیارت نامے اُتے اعتماد کيتا اے تے ایہ بجائے خود مرجِّحات سند وچوں تے اس دی سند نوں تقویت پہنچانے والے قرائن وچوں اک اے۔[۸] استوں علاوہ شیعہ امامیہ نے اس طرح توں اسنوں مقبول سمجھیا اے کہ جے کوئی بصیر تے نقاد شخص چاہے تاں اس اُتے ایداں دے اجماع دا دعوی کر سکدا اے جو قول معصومؑ دا کاشف اے۔
شبر[۹] نے اس زیارت نامے نوں نہج البلاغہ تے صحیفۂ سجادیہ دے مترادف قرار دتا اے جس دی فصاحت و بلاغت اس رتبے اُتے اے کہ ایہ گل قابل قبول نئيں ہوئے سکدی کہ ایہ زیارت نامہ غیر معصوم توں نقل ہوئے چکيا ہوئے گا۔ شیخ احمد احسائی[۱۰] نے وی زیارت جامعہ کبیرہ دی سند دا جائزہ لینے دے بعد لکھیا اے: ایہ زیارت لفظ تے معنی دے لحاظ توں اس رتبے اُتے اے کہ اک آگاہ انسان بخوبی ادراک کردا اے کہ ایہ کلام معصومؑ اے چنانچہ اس دی سند دے بارے وچ تحقیق دی ضرورت ہی نئيں اے۔
محدث نوری دی رائے اے [۱۱] کہ ابن بابویہ نے اپنی روایت وچ متن نوں ملخص کيتا اے تے انہاں حصےآں نوں حذف کيتا اے جو انہاں دے عقائد اُتے منطبق نہ سن ۔
جامعۂ کبیرہ دے مضامین
سودھوزیارت جامعہ در حقیقت عقیدہ امامت دے مختلف پہلؤاں دی اک اعلیٰ و بلیغ توصیف اے کیونجے شیعہ دی نظر وچ دین دا استمرار و تسلسل ايسے عقیدے توں تمسک توں مشروط اے۔ چونکہ اس زیارت دے مضامین و محتویات، ائمۂؑ دیاں تھانواں و مراتب دے تناظر وچ وارد ہوئے نيں چنانچہ امام ہادیؑ نے فرمایا اے کہ زیارت جامعہ پڑھنے توں پہلے زائر 100 مرتبہ تکبیر کہے تاکہ ائمۂؑ دے سلسلے وچ غلو توں دوچار نہ ہوئے۔[۱۲]
اس زیارت وچ اہل بیت دی توصیف رسول اللہ(ص) دے برحق جانشیناں دے عنوان نال ہوئی اے تے نہایت فصیح بولی وچ تمام شیعہ عقائد دی طرف اشارہ کيتا گیا اے۔ ہور ائمہؑ دے رسول اللہ(ص) دے نال ارتباط و اتصال، ائمۂؑ دی علمی، اخلاقی تے سیاسی منزلتاں تے تھانواں ، انہاں دے اسوہ تے نمونۂ عمل ہونے، امامت تے توحید دے درمیان تعلق تے امام شناسی دے نال خدا شناسی دے ربط دی طرف اشارے ہوئے نيں۔ زیارت جامعہ دے دوسرے موضوعات و مباحث وچ اہل بیت علیہم السلام دی عصمت، انہاں دی خلقت دے تسلسل، تولی تے تبری ہور رجعت و تسلیم شامل نيں۔ اس زیارت وچ ائمۂؑ دے فضائل فصیح بولی وچ قرآن تے سنت توں پیوند دی روشنی وچ بہترین انداز توں بیان ہوئے نيں۔
زیارت جامعہ کبیرہ توں اقتباست
سودھوزیارت دے ابتدائی حصے وچ السَّلامُ عَلَیکُمْ یا أَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّةِ وَمَوْضِعَ الرِّسَالَةِ۔ دی وضاحت کردے ہوئے امام ہادیؑ نے فرمایا اے:
- خداوند متعال نے اہل بیتؑ نوں اپنی کرامت توں مخصوص کردتا اے تے انہاں نوں رسالت دا مقام و موضع، فرشتےآں دی رفت و آمد دا مقام تے نزول وحی دی منزل قرار دتا اے۔
- اللہ دے اس کم دا سرچشمہ اس دی صفات کمالیہ نيں جو اس نے اہل بیتؑ نوں عطا کيتی نيں تے انہاں دے واسطے توں انھاں نے اوہ چوٹیاں سر دی کہ جنہاں دی بلندیاں اُتے انھاں نے علم و حلم و کرامت تے رحمت نوں اپنی ذات وچ اکٹھا کرلیا اے۔
- اہل بیتؑ رسالت الہیہ دی بنیاد نيں کیونجے خداوند متعال نے ماضی بعید توں انہاں نوں نہ صرف مسلماناں دی رہبری دے علاوہ، بلکہ بنی نوع انسان دی امامت دا عہدہ سنبھالنے دے لئی منتخب کيتا اے۔
امام ہادیؑ السلام علی ائمة الهدی ومصابیح الدجی۔والے فقرے وچ ذیل دے نکات اُتے تاکید فرماندے نيں:
- اہل بیتؑ ہدایت دے پیشوا نيں تے دوسرے لوک ـ جو اہل بیتؑ توں نئيں نيں تے اس دے باوجود امامت دا عہدہ سنبھالدے نيں ـ مکتب ہدایت دے مخالف نيں ضلالت دے ائمہ تے گمراہی دے پیشوا نيں۔ ايسے بنا اُتے دین دے معارف و تعلیمات نوں خاندان پیغمبر(ص) دے پیشواواں دے سوا دوسرےآں توں نئيں لینا چاہیدا تے انہاں دے راستے دے سوا کسی دوسرے راستے اُتے گامزن نئيں ہونا چاہیدا۔
- ائمۂؑ عقل کم دے مالک نيں، دنیا وچ لوکاں دی پناہگاہ تے انبیاء علیہم السلام دے وارث نيں تے اوہ انسانیت دی مَثَلِ اعلیٰ نيں تے دوسرےآں نوں انہاں دی اقتدا کرنی چاہیدا تے اوہ بہترین کمالات دی طرف دتی جانے والی دعوت دے حامل نيں تے دوسرےآں نوں انہاں دا پیرو ہونا چاہیدا۔
- اہل بیتؑ خدا دی معرفت دا مقام و محلّ تے اللہ دی برکتاں دا مسکن نيں۔ اوہ اللہ دی حکمتاں دا معدن، سرّ حق (اسرار خداوندی) دے حافظ و نگہبان، علم کتاب دے حامل تے پیغمبر(ص) دے جانشین نيں۔
- حق دی طرف دے ایہ داعی بعض ممتاز خصوصیات دے حامل و مالک نيں جو راہ خدا مین انہاں دی منزلت نوں واضح و آشکار کردیندی نيں:
- وہ خدا دی طرف دعوت دیندے نيں تے حضرت احدیت دی رضا و خوشنودی دی طرف جانے والے رستےآں دے راہبر و راہنما نيں۔
- ائمہؑ خداوند متعال دے اوامر دی تعمیل دے راستے وچ ثابت قدم نيں۔
- وہ خداوند متعال توں تام و کامل محبت کردے نيں۔
- اوہ اللہ دی توحید وچ مخلص نيں۔
- امر و نہی سمیت اللہ دے شعائر انہاں ہی دے ذریعے آشکار ہُندے نيں۔
- وہ کدی وی اپنے کلام و گفتار تے عمل و کردار وچ اللہ توں سبقت نئيں لیندے تے قدم اگے نئيں بڑھاندے۔
زيارت دے تسلسل وچ تشیع دے اہم ترین فکری عناصر دی طرف اشارہ کردے نيں:
- ایمان اس حقیقت اُتے کہ اللہ دے سوا کوئی لائق پرستش تے معبود نئيں اے تے اوہ ہر قسم دے شریک توں منزّہ اے۔
- ایمان اس حقیقت اُتے حضرت محمد(ص) اللہ دے خاص تے برگزیدہ بندے تے اس دے پسندیدہ رسول(ص) پیغمبر نيں۔
- ایمان اس حقیقت اُتے کہ ائمۂ معصومین مقام عصمت و کرامت دے مالک نيں۔
زیارت دے بعض فقراں وچ ائمۂ اطہارؑ دی روش دے عملی پہلؤاں دی طرف اشارہ ہويا اے:
- عہد و میثاقِ الہی نوں برقرار و استوار رکھنا تے اس ذات اقدس دی طاعت و بندگی دے پیمان نوں مستحکم رکھنا۔
- لوکاں نوں نصیحت کرنا تے صرف اللہ دی خوشنودی دی خاطر انہاں دے خیرخواہی کرنا۔
- لوکاں نوں برہان و حکمت تے بہترین وعظ و نصیحت دے ذریعے راہ حق اُتے گامزن ہونے دی دعوت دینا۔
- راہ خدا وچ مسلسل تے دائمی ایثار کرنا تے اس راہ وچ جان توں گذرجانا تے ناہمواریاں وچ صبرو استقامت کرنا۔
- نماز قائم کرنا، زکٰوۃ ادا کرنا تے عبادات تے دین اسلام دی حدود اُتے عملدرآمد کرنا۔
- اسلامی شریعت نوں تحریف توں محفوظ رکھنا۔
- اللہ دی قضا و قدر دے سامنے سرتسلیم خم رکھنا۔
- راہ انبیا دی وحدت اُتے تاکید کرنا تے انبیائے سلف دی تصدیق کرنا۔
زیارت دے اک فقرے وچ کہیا گیا اے: فالراغب عنكم مارق واللازم لكم لاحق والمقصر في حقكم زاهق۔ ترجمہ: پس جو آپ توں منحرف ہوجائے اوہ سرکش تے خودسر اے تے آپ دا دوست تے پیروکار آپ دے نال ملحق ہونے والا تے اور اہل سعادت اے تے آپ دے حق وچ تقصیر کرنا والا شقی تے بدبخت تے مٹنے والا اے۔ اس فقرے وچ اہل بیتؑ دے دوستداراں تے اور انہاں دے دشمناں دا انجام واضح کيتا گیا اے، انہاں دے دوستاں نوں اہل سعادت تے انہاں دے دشمناں نوں اہل شقاوت قرار دتا گیا اے۔
اور فبلغ اللّه بكم أشرف محل المكرمین وأعلی منازل المقربین وأرفع درجات المرسلین وچ ایہ نکات بیان کيتے گئے نيں:
- ائمہؑ دی رجعت اُتے تے انہاں دی عالمی حکومت دے قیام اُتے ایمان لیانے دی ضرورت اے۔
- قبور ائمہؑ دی زیارت دی اہمیت.
- ائمہؑ دی رجعت اُتے ایمان رکھنے دی ضرورت۔
- ان دی حکومت نوں مدد پہنچانے دے لئی مسلسل تیاری حتی کہ انہاں دی حاکمیت روئے زمان اُتے بپا ہوکے مستحکم ہوجائے۔
- ان دے دشمنون توں بیزاری و برائت (تبری) دی ضرورت۔
- مؤمنین دا اس گل اُتے خوش تے شادماں ہوجانا انہاں نعمتاں دی خاطر جو اللہ تعالی نے اہل بیتؑ دے واسطے توں انہاں نوں عطا فرمائی نيں۔
- مسلماناں دی صحیح وحدت قائم نہ ہوئے گی سوا اس دے اوہ اہل بیتؑ دے پرچم تلے اکٹھے ہوجاواں۔
- اہل بیتؑ اُتے ایمان اک جذباتی مسئلہ نئيں بلکہ بیداری، بصیرت، ادراک تے تحقیق دی بنیاد اُتے ہونا چاہیدا۔
اس زیارت اُتے متعدد شرحاں لکھی گئیاں نيں محمد تقی مجلسی (متوفی 1070 ھ) انہاں اُتے دو بار شرح لکھی اے:
- اک بار عربی وچ روضۃ المتقین دے ضمن وچ جو درحقیقت ابن بابویہ دی کتاب من لا یحضرہ الفقیہ (جو کتب اربعہ وچوں اک اے ) دی شرح اے۔
- اور اک بار انھاں نے فارسی وچ اس دی شرح لکھی اے جس دا عنوان اے لوامع صاحبقرانی؛ تے درحقیقت من لایحضرہ الفقیہ ہی دی فارسی شرح اے۔ محمد باقر مجلسی نے وی بحارالانوار،[۱۳] وچ اختصار دے نال اس زیارت دے بعض فقراں دی شرح لکھی اے۔
زیارت جامعہ دی مشہور ترین شرح شیخ احمد بن زین الدین احسائی (متوفٰی 1241 یا 1243) دی شرح اے جو چار مجلدات وچ شائع ہوئی اے۔ ایہ زیارت جامعہ دی مفصل ترین تے علمی ترین شرح اے جو شیخیہ دے مکتب توں مطابقت رکھدی اے تے حدیث و کلام تے ادب و فلسفہ دے مباحث توں بھرپور اے۔
الانوار اللّامعہ، زیارت جامعہ دی متاخر شرحاں وچوں اک اے جو سید عبداللّہ شُبّر، نے لکھی اے تے مختصر و مفید اے۔
دوسری شرحاں:
عربی شرحاں
سودھو- الأنوار الساطعة فی شرح زیارة الجامعة، جواد کربلائی[۱۴]
- الأنوار اللامعة فی شرح الزیارة الجامعۃ، سیّد عبد اللّه بن محمّد رضا شبّر کاظمی (1188 ـ 1242 ھ) تحقیق: فاضل فراندی و علاء کاظمی[۱۵]
- حقائق الأسرار، محمّدتقی آقا نجفی اصفہانی(م 1332 ھ)، تألیف: 1296ق[۱۶]
- سند الزیارۃ الجامعۃ، سیّد یاسین موسوی[۱۷]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، شیخ احمد احسائی (1166 ـ م 1243 ھ)۔[۱۸] ایہ کتاب مکرر در مکرر ایران تے عراق وچ زیور طبع توں آراستہ ہوئی اے تے مؤلف دے خاص نظریات تے آراء اُتے مشتمل اے ؛ فرقۂ شیخیہ ايسے توں منسوب اے تے ایہ فرقہ شیعہ علماء دے ہاں مقبول نہيں اے۔
- احادیث شرح الزیارۃ الجامعۃ، حسین المطوع[۱۹]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ(تلویح الإشارة فی تلخیص شرح الزیارة) احمد احسائی (م 1243 ھ) تلخیص: سیّد محمد حسین مرعشی شہرستانی (1255ـ1315 ہ)[۲۰] مؤلف نے اس کتاب وچ مفاہیم دا خلاصہ بیان کيتا اے تے مکرر عبارات نوں حذف کيتا اے تے حاشیے وچ کتاب دے مشابہت و اشتباہات دی تصحیح دی اے تے اپنا تعارف رمزی ناں "عبد الصمد حائری مازندرانی" توں کرایا اے۔
- الشموس الطالعۃ فی شرح الزیارۃ الجامعۃ، آقا ریحان اللہ بن سیّد جعفر کشفی بروجردی (1267ـ1328 ھ)[۲۱]
- الشموس الطالعۃ في شرح الزیارۃ الجامعۃ، سید حسین ہمدانی درودآبادی (متوفٰی 1344 ھ)[۲۲] ایہ کتاب زیارت جامعہ دی بہترین شرحاں وچوں اے تے عمدہ تحقیق تے اُتے فائدہ مفاہیم و مضامین اُتے مشتمل اے۔
- الصوارم القاطعۃ والحجج اللاّمعۃ فی إثباۃ صحّۃ الزیارۃ الجامعۃ، عبد الکریم عقیلی[۲۳]
- فی رحاب الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، سید علی حسینی صدر[۲۴]
فارسی شرحاں
سودھو- ادب فنای مقرّبان، آیت اللہ جوادی آملی[۲۵] ایہ مجموعہ انتشارات اسراء نے ہن تک اٹھ مرتبہ شائع کيتا اے۔
- شرح زیارت جامعہ کبیره، فخر المحققاں شیرازی
- اسرار الزیارۃ و برہان الإنابۃ فی شرح زیارۃ الجامعۃ، محمّد تقی آقا نجفی اصفہانی (م 1332 ھ)، مطبوعہ 1296ہ؛ این کتاب انہاں ہی عربی شرح حقائق الأسرار دا ترجمہ اے جو ايسے کتاب دے حاشیے اُتے شائع کيتا گیا اے۔[۲۶]
- أنوار الولایة الساطعة فی شرح زیارة الجامعة سیّد محمّد بن رضی الدین حسینی وحیدی شبستری (1335 ـ 1421 ھ) ترجمہ و تحقیق: شیخ ہاشم صالحی[۲۷]
- الانوار التالعة فی شرح الزیارة الجامعة شیخ علی اصغر منوری تبریزی(م 1424 ھ)[۲۸]
- با اختران تابناک ولایت سیّد عبد اللّه شبّر (1188 ـ 1242 ھ) ترجمہ: عباس علی سلطانی گلشیخی[۲۹]
- خزان العلم و اهل بیت الوحی سیّد حسین آیت اللہی جہرمی جہرم،[۳۰]
- سیمای ائمه: شرح زیارت جامعہ، علی نظامی همدانی، تقریر: خانم حصاری ہمدانی[۳۱]
- شرح زیارت جامعۂ کبیرہ علامہ محمّد تقی مجلسی اصفہانی (1003 ـ 1070ہ) مقدّمہ و حالات زندگی از: مہدی فقیہ ایمانی اصفہانی[۳۲] ایہ کتاب اللوامع صاحبقرانی توں مآخوذ اے جو درحقیقت من لا یحضرہ الفقیہ دی شرح اے۔ انھاں نے (من لا یحضرہ الفقیہ]] دی عربی شرح) روضۃ المتقین وچ وی اس زیارت اُتے شرح لکھی اے۔
- شرح زیارت جامعۂ کبیرہ سیّد ضیاءالدین استر آبادی[۳۳]
- شرح زیارت جامعۂ کبیرہ سیّد محمّد تقی نقوی قایینی[۳۴]
- شرح زیارت جامعۂ کبیرہ محمّد ہادی فخر المحقّقین شیرازی (1340 ـ 1420ہ)مقدّمہ و تحقیق: سیّد محمّد جواد طبسی حائری[۳۵][۳۶]
- شرح زیارت جامعۂ کبیرہ (پرتو ولایت) سیّد محمد وحیدی شبستری (1335 ـ 1421ہ) تحقیق: هاشم صالحی[۳۷] اس کتاب دا عربی وچ ترجمہ ہويا اے۔
- شرح و تفسیر زیارت جامعۂ کبیرہ، رحیم توکل[۳۸]
- شمس طالعہ در شرح زیارت جامعہ، محمّد طبیب زاده احمد آبادی اصفہانی[۳۹]
- علی علیہ السلام و زیارت جامعۂ کبیرہ، عبد العلی گویا(1340 ـ 1415 ھ)[۴۰]
- فائدے نافعۂ شریفہ در شرح زیارت جامعہ، محمّد توتونچی تبریزی (م 1395 ھ)[۴۱]
- تھانواں اولیا: شرحی بر زیارت جامعہ کبیرہ، سیّد مجتبی حسینی[۴۲]
- نجوم لامعہ در شرح زیارت جامعہ، ابو تراب ہدایی (1274 ـ 1373 ہجری شمسی)[۴۳]
عربی قلمی نسخے
سودھو- الأعلام اللامعۃ فی شرح الزیارۃ الجامعۃ، سیّد محمد طباطبایی بروجردی (متوفٰی 1160 ھ) سید بحر العلوم دے دادا)۔ اس دا قلمی نسخہ نمبر 194 شہر خوانسار دے "کتب خانہ فاضل خوانساری" وچ موجود اے۔ اس دی کتابت "شیخ موسی خوانساری" نے دی اے۔[۴۴]۔[۴۵]
- الانوار الساطعۃ فی شرح الزیارۃ الجامعۃ، علامہ شیخ محمد رضا غراوی نجفی (1304 ـ 1385 ھ)[۴۶]
- أنیس الطلاّ ب، محمّد جعفر بن آقا محمّد علی بن وحید بہبہانی پایان تألیف: 1245 ھ۔ اس کتاب دا اک حصہ زیارت جامعہ دی شرح اُتے مشتمل اے۔[۴۷]
- الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، دی بعض عبارات دی شرح، معین الدین بن محمّد صادق خادم الحسینی؛ اس دا قلمی نسخہ نمبر 749د جامعۂ تہران دے شعبۂ الٰہیات دے کتب خانے وچ موجود اے۔[۴۸]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، بہاءالدین سیّد محمد نایینی مختاری (متوفی 1130 یا 1140 ھ) (شیخ حر عاملی دے ہم عصر)۔ اس کتاب دا قلمی نسخہ نمبر 3918 قم دے کتب خانہ آیت اللہ گلپایگانی وچ موجود اے۔[۴۹]۔[۵۰]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ محمّد قاسم بن محمد کاظم رازی پایان تألیف: 19 جمادی الثانی سنہ 1133 بنام شاہ سلطان حسین صفوی؛ اس کتاب دا قلمی نسخہ نمبر 3943 جامعۂ تہران (تہران یونیورسٹی) دے کتب خانے وچ موجود اے۔[۵۱]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ علی نقی حائری طباطبایی (آل صاحب ریاض) ٰ 1289ہ)؛ بہت وسیع شرح سی لیکن نامکمل رہ گئی اے۔[۵۲]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، حاج میرزا علی غروی علیاری تبریزی (1319 ـ 1417 ھ)[۵۳]۔[۵۴]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، سیّد محمد علی موحد ابطحی اصفہانی (1347 ـ 1423 ھ)[۵۵]۔[۵۶]
- شرح الزیارۃ الجامعۃ الکبیرۃ، مؤلف: نامعلوم۔ اس کتاب دا قلمی نسخہ نمبر 4373 مجلس شورائے اسلامی دے کتب خانے وچ اے تے اس دے اوراق 46 نيں۔[۵۷]
- کاشف الأسرار، میرزا ہدایۃ الہ گلپایگانی۔
فارسی دے قلمی نسخے
سودھو- الإلہامات الرضویۃ، سیّد محمد بن محمود حسینی لواسانی تہرانی (متوفٰی 1355 ھ)[۵۸]
- القاطعۃ فی شرح [الـ] زیارۃ الجامعۃ، سیّد حسن رضوی قمی (متوفٰی 1358 ھ)، جس دا قلمی نسخہ ـ بقلم مؤلف، 146 اوراق تے 292 بشمارہ 240/39 قم دے کتب خانہ آیت اللہ گلپایگانی وچ موجود اے۔
- شرح زیارت جامعہ کبیرہ علاّ مہ میرزا محمّد علی چہاردہی رشتی نجفی متوفٰی 1334ہ)[۵۹]
- شرح زیارت جامعہ کبیرہ، شیخ عباس حائری تہرانی (1298 ـ 1360ہ)[۶۰]
- شمس طالعہ در شرح زیارت جامعہ، علامہ سیّد عبداللّہ موسوی بلادی بوشہری(1290 ـ 1372ہ)[۶۱]
متعلقہ صفحات
سودھومتن تے ترجمہ
سودھوزیارت جامعہ کبیرہ
| متن | ترجمہ |
| اَشهَدُاَن لا اِلهَ اِلَّا اللّه وَحدَهُ لا شَریک لهُ، وَ اَشهَدُاَنَّ مُحَمَّدًا عَبدُهُ وَ رَسُولُهُ | میں گواہی دیندا ہاں کہ اللہ دے سوا کوئی معبود نئيں اوہ یگانہ اے کوئی اس کاشریک نئيں تے گواہی دیندا ہاں کہ حضرت محمد اس دے بندہ تے رسول نيں۔ |
| السَّلامُ عَلَیکمْ یا أَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفَ الْمَلائِکةِ وَ مَهْبِطَ الْوَحْی وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ وَ خُزَّانَ الْعِلْمِ وَ مُنْتَهَی الْحِلْمِ وَ أُصُولَ الْکرَمِ وَ قَادَةَ الْأُمَمِ وَ أَوْلِیاءَ النِّعَمِ وَ عَنَاصِرَ الْأَبْرَارِ وَ دَعَائِمَ الْأَخْیارِ وَ سَاسَةَ الْعِبَادِ وَ أَرْکانَ الْبِلادِ وَ أَبْوَابَ الْإِیمَانِ وَ أُمَنَاءَ الرَّحْمَنِ وَ سُلالَةَ النَّبِیینَ وَ صَفْوَةَ الْمُرْسَلِینَ وَ عِتْرَةَ خِیرَةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ | آپ اُتے سلام ہوئے اے خاندان نبوت اے پیغام الہی دے آنے دی جگہ تے ملائکہ دے آنے جانے دے مقام، وحی نازل ہونے دی جگہ، نزول رحمت دے مرکز، علوم دے خزینہ دار، حد درجہ دے بردبار تے بزرگواری دے حامل نيں آپ قوماں دے پیشوا، نعمتاں دے بانٹنے والے، سرمایۂ نیکو کاران، پارساواں دے ستون، بندےآں دے لئی تدبیر کار، آبادیاں دے سردار، ایمان و اسلام دے دروازے تے خدا دے امانتدار نيں تے آپ نبیاں دی نسل و اولاد انبیاء دے پسندیدہ تے جہاناں دے رب دے پسند شدہ گان دی اولاد نيں آپ اُتے خدا دی رحمت تے برکت ہو |
| السَّلامُ عَلَی أَئِمَّةِ الْهُدَی وَ مَصَابِیحِ الدُّجَی وَ أَعْلامِ التُّقَی وَ ذَوِی النُّهَی وَ أُولِی الْحِجَی وَ کهْفِ الْوَرَی وَ وَرَثَةِ الْأَنْبِیاءِ وَ الْمَثَلِ الْأَعْلَی وَ الدَّعْوَةِ الْحُسْنَی وَ حُجَجِ اللَّهِ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَی وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ السَّلامُ عَلَی مَحَالِّ مَعْرِفَةِ اللَّهِ وَ مَسَاکنِ بَرَکةِ اللَّهِ وَ مَعَادِنِ حِکمَةِ اللَّهِ وَ حَفَظَةِ سِرِّ اللَّهِ وَ حَمَلَةِ کتَابِ اللَّهِ وَ أَوْصِیاءِ نَبِی اللَّهِ وَ ذُرِّیةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ | سلام ہوئے ہدایت دینے والے ائمہ اُتے تاریکیوں دے چراغ نيں پرہیز گاری دے نشان صاحبان عقل و خرد تے مالکان دانش نيں آپ، لوکاں دی پناہ گاہ نبیاں دے وارث بلندترین نمونہ عمل تے بہترین دعوت دینے والے نيں آپ دنیا والےآں اُتے خدا دی حجتاں نيں آغاز و انجام وچ آپؑ اُتے سلام خدا دی رحمت ہوئے تے اس دی برکات ہاں سلام ہوئے خد اکی معرفت دے ذریعاں اُتے جو خدا دی برکت دے مقام تے خدا دی حکمت دی کاناں نيں خدا دے رازاں دے نگہبان خدا دی کتاب دے حامل خدا دے آخری نبی (ص) دے جانشین تے خدا دے رسول(ص) دی اولاد نيں خدا انہاں اُتے تے انہاں دی آلؑ اُتے درود بھیجے تے خدا دی رحمت ہوئے تے اس دی برکات ہاں |
| السَّلامُ عَلَی الدُّعَاةِ إِلَی اللَّهِ وَ الْأَدِلاءِ عَلَی مَرْضَاةِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَقِرِّینَ [وَ الْمُسْتَوْفِرِینَ ] فِی أَمْرِ اللَّهِ وَ التَّامِّینَ فِی مَحَبَّةِ اللَّهِ وَ الْمُخْلِصِینَ فِی تَوْحِیدِ اللَّهِ وَ الْمُظْهِرِینَ لِأَمْرِ اللَّهِ وَ نَهْیهِ وَ عِبَادِهِ الْمُکرَمِینَ الَّذِینَ لا یسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ یعْمَلُونَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ السَّلامُ عَلَی الْأَئِمَّةِ الدُّعَاةِ وَ الْقَادَةِ الْهُدَاةِ وَ السَّادَةِ الْوُلاةِ وَ الذَّادَةِ الْحُمَاةِ وَ أَهْلِ الذِّکرِ وَ أُولِی الْأَمْرِ وَ بَقِیةِ اللَّهِ وَ خِیرَتِهِ وَ حِزْبِهِ وَ عَیبَةِ عِلْمِهِ | سلام ہوئے خدا دی طرف بلانے والےآں اُتے تے خدا دی رضاواں توں آگاہ کرنے والےآں اُتے جو خدا دے معاملے وچ ایستادہ خدا دی محبت وچ سب توں کامل تے خدا دی توحید دے عقیدے وچ کھرے نيں اوہ خدا دے امرونہی نوں بیان کرنے والے تے اس دے گرامی قدر بندے نيں کہ جو اسکے اگے بولنے وچ پہل نئيں کردے تے اسکے حکم اُتے عمل کردے نيں انہاں اُتے خدا دی رحمت ہوئے اوراس دتی برکات ہاں سلام ہوئے انہاں اُتے جو دعوت دینے والے امام نيں ہدایت دینے والے راہنما صاحب ولایت سردار حمایت کرنے والے نگہدار ذکر الہی کرنے والے تے والیانِ امر نيں اوہ خدا دا سرمایہ اس دے پسندیدہ اس دی جماعت تے اس دے علوم دا خزانہ نيں |
| وَ حُجَّتِهِ وَ صِرَاطِهِ وَ نُورِهِ [وَ بُرْهَانِهِ ] وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیک لَهُ کمَا شَهِدَ اللَّهُ لِنَفْسِهِ وَ شَهِدَتْ لَهُ مَلائِکتُهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ مِنْ خَلْقِهِ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکیمُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدا عَبْدُهُ الْمُنْتَجَبُ وَ رَسُولُهُ الْمُرْتَضَی أَرْسَلَهُ بِالْهُدَی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کلِّهِ وَ لَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ وَ أَشْهَدُ أَنَّکمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِیونَ الْمَعْصُومُونَ الْمُکرَّمُونَ الْمُقَرَّبُونَ الْمُتَّقُونَ الصَّادِقُونَ الْمُصْطَفَوْنَ الْمُطِیعُونَ لِلَّهِ الْقَوَّامُونَ بِأَمْرِهِ الْعَامِلُونَ بِإِرَادَتِهِ، الْفَائِزُونَ بِکرَامَتِهِ | وہ خدا دی حجت اس دا راستہ اس دا نور اوراس دتی نشانی نيں خداکی رحمت ہوئے اوراس دتی برکات ہاں وچ گواہی دیندا ہاں کہ اللہ دے سوا کوئی معبود نئيں جو یکتا اے کوئیاس دا شریک نئيں جداں کہ خدا نے اپنے لئی گواہی دتی اسکے نال اسکے فرشتے اوراس دتی مخلوق وچوں صاحبان علم وی گواہ نيں کہ کوئی معبود نئيں مگر اوہی جو زبردست اے حکمت والا اے تے وچ گواہی دیندا ہاں کہ محمد(ص)اسکے برگزیدہ بندے تے اسکے پسند کردہ رسول(ص) نيں جنہاں نوں اس نے ہدایت تے سچے دین کینال بھیجیا توں کہ اوہ اسنوں تمام دیناں اُتے غالب کر دیؤ اگرچہ مشرک پسند نہ وی کرن تے وچ گواہی دیندا ہاں کہ آپ امام نيں ہدایت والے سنورے ہوئے گناہ توں بچائے ہوئے بزرگیاں والے اس توں نزدیک تر پرہیز گار صدق والے چنے ہوئے خدا دے اطاعت گزار اس دے حکم اُتے کمر بستہ اس دے ارادے اُتے عمل کرنیوالے تے اس دی مہربانی توں کامیاب نيں |
| اصْطَفَاکمْ بِعِلْمِهِ وَ ارْتَضَاکمْ لِغَیبِهِ وَ اخْتَارَکمْ لِسِرِّهِ وَ اجْتَبَاکمْ بِقُدْرَتِهِ وَ أَعَزَّکمْ بِهُدَاهُ وَ خَصَّکمْ بِبُرْهَانِهِ وَ انْتَجَبَکمْ لِنُورِهِ [بِنُورِهِ ] وَ أَیدَکمْ بِرُوحِهِ وَ رَضِیکمْ خُلَفَاءَ فِی أَرْضِهِ وَ حُجَجا عَلَی بَرِیتِهِ وَ أَنْصَارا لِدِینِهِ وَ حَفَظَةً لِسِرِّهِ وَ خَزَنَةً لِعِلْمِهِ وَ مُسْتَوْدَعا لِحِکمَتِهِ وَ تَرَاجِمَةً لِوَحْیهِ وَ أَرْکانا لِتَوْحِیدِهِ وَ شُهَدَاءَ عَلَی خَلْقِهِ وَ أَعْلاما لِعِبَادِهِ وَ مَنَارا فِی بِلادِهِ وَ أَدِلاءَ عَلَی صِرَاطِهِ عَصَمَکمُ اللَّهُ مِنَ الزَّلَلِ وَ آمَنَکمْ مِنَ الْفِتَنِ وَ طَهَّرَکمْ مِنَ الدَّنَسِ | کہ اس نے اپنے علم دے لئی آپ ؑکو چنا اپنے غیب دے لئی آپکو پسند کيتا اپنے راز دے لئی آپکو منتخب کيتا اپنی قدرت توں آپکو اپنا بنایا اپنی ہدایت توں عزت دتی تے اپنی دلیل دے لئی خاص کیااس نے آپکو اپنے نور دے لئی چنا روح القدس توں آپکو قوت دتی اپنی زمین وچ آپ نوں اپنا نائب قرار دتا اپنی مخلوق اُتے اپنی حجتاں بنایا اپنے دین دے ناصر تے اپنے راز دے نگہدار تے اپنے علم دے خزینہ دار بنایا اپنی حکمت انہاں دے سپرد دی آپ ؑکو اپنی وحی دے ترجمان تے اپنی توحید دا مبلغ بنایا اس نے آپکو اپنی مخلوق اُتے گواہ قرار دتا اپنے بندےآں دے لئی نشان منزل اپنے شہراں دی روشنی تے اپنے راستے دے رہبر قرار دتا خدا نے آپکو خطاواں توں بچایا فتنےآں توں محفوظ کيتا تے ہر آلودگی توں صاف رکھیا آلائش آپ توں دور کر دتی |
| وَ أَذْهَبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَکمْ تَطْهِیرا فَعَظَّمْتُمْ جَلالَهُ وَ أَکبَرْتُمْ شَأْنَهُ وَ مَجَّدْتُمْ کرَمَهُ وَ أَدَمْتُمْ [أَدْمَنْتُمْ ] ذِکرَهُ وَ وَکدْتُمْ [ذَکرْتُمْ ] مِیثَاقَهُ وَ أَحْکمْتُمْ عَقْدَ طَاعَتِهِ وَ نَصَحْتُمْ لَهُ فِی السِّرِّ وَ الْعَلانِیةِ وَ دَعَوْتُمْ إِلَی سَبِیلِهِ بِالْحِکمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ بَذَلْتُمْ أَنْفُسَکمْ فِی مَرْضَاتِهِ وَ صَبَرْتُمْ عَلَی مَا أَصَابَکمْ فِی جَنْبِهِ [حُبِّهِ ] وَ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَیتُمُ الزَّکاةَ وَ أَمَرْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَیتُمْ عَنِ الْمُنْکرِ وَ جَاهَدْتُمْ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ حَتَّی أَعْلَنْتُمْ دَعْوَتَهُ وَ بَینْتُمْ فَرَائِضَهُ وَ أَقَمْتُمْ حُدُودَهُ وَ نَشَرْتُمْ [وَ فَسَّرْتُمْ ] شَرَائِعَ أَحْکامِهِ وَ سَنَنْتُمْ سُنَّتَهُ وَ صِرْتُمْ فِی ذَلِک مِنْهُ إِلَی الرِّضَا وَ سَلَّمْتُمْ لَهُ الْقَضَاءَ | اور آپکو پاک رکھیا جداں پاک رکھنے دا حق اے پس آپ نے اسکے جلال دی بڑائی دی اسکے مقام نوں بلند جانااسکی بزرگی دی توصیف دی اس دے ذکر نوں جاری رکھیا اسکے عہد کوپختہ کیااس دتی فرمانبرداری دے عقیدے نوں محکم بنایا آپ نے پوشیدہ و ظاہراس دا نال دتا تے اس دے سِدھے راستے دی طرف لوکاں نوں دانشمندی تے بہترین نصیحت دے ذریعے بلايا آپ نے اس دی رضا دے لئی اپنی جاناں قربان کيتياں اوراس دتی راہ وچ آپکو جو دکھ پہنچے انکو صبر توں جھیلا آپ نے نماز قائم کيتی تے زکوۃ دیندے رہے آپ نے نیک کماں دا حکم دتا برے کماں توں منع فرمایا تے خدا دی راہ وچ جہاد دا حق ادا کيتا چنانچہ آپ نے اسکاپیغام عام کيتا اسکے عائد کردہ فرائض دسے اوراس دتی مقررہ حداں جاری کيتياں آپؑ نے اسکے احکام بیان کیتے اسکے طریقے رائج کیتے تے اس وچ آپاس دتی رضا دے طالب ہوئے آپؑ نے اسکے ہر فیصلے نوں تسلیم کیا |
| وَ صَدَّقْتُمْ مِنْ رُسُلِهِ مَنْ مَضَی فَالرَّاغِبُ عَنْکمْ مَارِقٌ وَ اللازِمُ لَکمْ لاحِقٌ وَ الْمُقَصِّرُ فِی حَقِّکمْ زَاهِقٌ وَ الْحَقُّ مَعَکمْ وَ فِیکمْ وَ مِنْکمْ وَ إِلَیکمْ وَ أَنْتُمْ أَهْلُهُ وَ مَعْدِنُهُ وَ مِیرَاثُ النُّبُوَّةِ عِنْدَکمْ وَ إِیابُ الْخَلْقِ إِلَیکمْ وَ حِسَابُهُمْ عَلَیکمْ وَ فَصْلُ الْخِطَابِ عِنْدَکمْ وَ آیاتُ اللَّهِ لَدَیکمْ وَ عَزَائِمُهُ فِیکمْ وَ نُورُهُ وَ بُرْهَانُهُ عِنْدَکمْ وَ أَمْرُهُ إِلَیکمْ مَنْ وَالاکمْ فَقَدْ وَالَی اللَّهَ وَ مَنْ عَادَاکمْ فَقَدْ عَادَی اللَّهَ وَ مَنْ أَحَبَّکمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ [وَ مَنْ أَبْغَضَکمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ ] وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِکمْ فَقَدِ اعْتَصَمَ بِاللَّهِ، | تے آپ نے اسکے گذشتہ پیغمبراں دی تصدیق دی پس آپ توں ہٹنے والا دین توں نکل گیا آپ دا ہمراہی دیندار رہیا تے آپ دے حق نوں کم سمجھنے والا نابود ہواحق آپؑ کینال اے آپؑ وچ اے آپؑ کیطرف توں اے آپؑ کیطرف آیا اے آپ حق والے نيں تے مرکز حق نيں نبوت دا ترکہ آپؑ دے پاس اے لوکاں دی واپسی آپؑ دی طرف تے انہاں دا حساب آپ نوں لینا اے آپ حق و باطل دا فیصلہ کرنے والے نيں خدا دی آیتاں تے اسکے ارادے آپ دے دلاں وچ نيںاس دا نور تے محکم دلیل آپ دے پاس اے اوراس دا حکم آپ دی طرف آیا اے آپ دا دوست خدا دا دوست تے جو آپ دا دشمن اے اوہ خدا دا دشمن اے جس نے آپ نال محبت دی اس نے خدا نال محبت دی تے جس نے آپؑ نال نفرت دی اس نے خدا نال نفرت دی تے جو آپ توں وابستہ ہويا اوہ خدا توں وابستہ ہويا |
| أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَمُ [السَّبِیلُ الْأَعْظَمُ ] وَ شُهَدَاءُدار الْفَنَاءِ وَ شُفَعَاءُدار الْبَقَاءِ وَ الرَّحْمَةُ الْمَوْصُولَةُ وَ الْآیةُ الْمَخْزُونَةُ وَ الْأَمَانَةُ الْمَحْفُوظَةُ وَ الْبَابُ الْمُبْتَلَی بِهِ النَّاسُ مَنْ أَتَاکمْ نَجَا وَ مَنْ لَمْ یأْتِکمْ هَلَک إِلَی اللَّهِ تَدْعُونَ وَ عَلَیهِ تَدُلُّونَ وَ بِهِ تُؤْمِنُونَ وَ لَهُ تُسَلِّمُونَ وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ وَ إِلَی سَبِیلِهِ تُرْشِدُونَ وَ بِقَوْلِهِ تَحْکمُونَ سَعِدَ مَنْ وَالاکمْ وَ هَلَک مَنْ عَادَاکمْ وَ خَابَ مَنْ جَحَدَکمْ وَ ضَلَّ مَنْ فَارَقَکمْ وَ فَازَ مَنْ تَمَسَّک بِکمْ وَ أَمِنَ مَنْ لَجَأَ إِلَیکمْ وَ سَلِمَ مَنْ صَدَّقَکمْ وَ هُدِی مَنِ اعْتَصَمَ بِکمْ مَنِ اتَّبَعَکمْ فَالْجَنَّةُ مَأْوَاهُ وَ مَنْ خَالَفَکمْ فَالنَّارُ مَثْوَاهُ وَ مَنْ جَحَدَکمْ کافِرٌ وَ مَنْ حَارَبَکمْ مُشْرِک، | کیونجے آپ سیدھا راستہ دنیا وچ لوکاں اُتے شاہد و گواہ تے آخرت وچ شفاعت کرنے والے نيں آپ ختم نہ ہونے والی رحمت محفوظ شدہ آیت سنبھالی ہوئی امانت تے اوہ راستہ نيں جس توں لوک آزمائے جاندے نيں جو آپ دے پاس آیا نجات پاگیا تے جو ہٹا رہیا اوہ تباہ ہوئے گیا آپ خدا کیطرف بلانے والے اوراس دتی طرف رہبری کرنے والے نيں آپ اس اُتے ایمان رکھدے تے اسکے فرمانبردار نيں آپاس دا حکم مننے والے اسکے راستے دی طرف لے جانے والے تے اسکے حکم توں فیصلہ دینے والے نيں کامیاب ہويا اوہ جو آپ دا دوست اے ہلاک ہويا اوہ جو آپ دا دشمن اے تے خوار ہواوہ جس نے آپ دا انکار کيتا گمراہ ہويا اوہ جو آپؑ توں جدا ہويا تے بامراد ہويا اوہ جو آپ دے ہمراہ رہیا تے اسنوں امن ملیا جس نے آپ دی پناہ لی سلامت رہیا اوہ جس نے آپ دی تصدیق دی تے ہدایت پاگیا اوہ جس نے آپ دا دامن پکڑاجس نے آپ دی اتباع کیاس دا مقام جنت اے تے جس نے آپ دی نافرمانی کیاس دا ٹھکانا جہنم اے جس نے آپ دا انکار کیہ اوہ کافر اے جس نے آپؑ نال جنگ کيتی اوہ مشرک اے |
| وَ مَنْ رَدَّ عَلَیکمْ فِی أَسْفَلِ دَرْک مِنَ الْجَحِیمِ أَشْهَدُ أَنَّ هَذَا سَابِقٌ لَکمْ فِیمَا مَضَی وَ جَارٍ لَکمْ فِیمَا بَقِی وَ أَنَّ أَرْوَاحَکمْ وَ نُورَکمْ وَ طِینَتَکمْ وَاحِدَةٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ خَلَقَکمُ اللَّهُ أَنْوَارا فَجَعَلَکمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِینَ حَتَّی مَنَّ عَلَینَا بِکمْ فَجَعَلَکمْ فِی بُیوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یذْکرَ فِیهَا اسْمُهُ وَ جَعَلَ صَلاتَنَا [صَلَوَاتِنَا] عَلَیکمْ وَ مَا خَصَّنَا بِهِ مِنْ وِلایتِکمْ طِیبا لِخَلْقِنَا [لِخُلُقِنَا] وَ طَهَارَةً لِأَنْفُسِنَا وَ تَزْکیةً [بَرَکةً] لَنَا وَ کفَّارَةً لِذُنُوبِنَا فَکنَّا عِنْدَهُ مُسَلِّمِینَ بِفَضْلِکمْ وَ مَعْرُوفِینَ بِتَصْدِیقِنَا إِیاکمْ | تے جس نے آپکو غلط قرار دتا اوہ جہنم دے سب توں نچلے طبقے وچ ہوئے گا وچ گواہی دیندا ہاں کہ ایہ مقام آپکو گذشتہ زمانے وچ حاصل تھااورآیندہ زمانے وچ وی حاصل رہے گا بے شک آپؑ سب دی روحاں آپ دے نور تے آپ دی اصل اک اے جو خوش آیند تے پاکیزہ اے کہ آپؑ وچوں بعض بعض دی اولاد نيں خدا نے آپکو نور دی شکل وچ پیدا کيتا فیر آپؑ سب نوں اپنے عرش دے اردگرد رکھیا حتیٰ کہ اسيں اُتے احسان کيتا تے آپکو بھیجیا پس آپکو انہاں گھراں وچ رکھیا جنکو خدا نے بلند کیااور انہاں وچ اس دا ناں لیا جاندا اے اس نے آپؑ اُتے ساڈے درود وسلام قرار دتے اس توں سانوں آپ دی ولایت وچ خصوصیت دتی اسنوں ساڈی پاکیزہ پیدائش ساڈے نفساں دی صفائی ساڈے باطن دی درستی دا ذریعہ تے گناہاں دا کفارہ بنایا پس اسيں اسکے حضور آپ دی فضیلت نوں مننے والے تے آپ دی تصدیق کرنے والے قرار پاگئے نيں |
| فَبَلَغَ اللَّهُ بِکمْ أَشْرَفَ مَحَلِّ الْمُکرَّمِینَ وَ أَعْلَی مَنَازِلِ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَرْفَعَ دَرَجَاتِ الْمُرْسَلِینَ حَیثُ لا یلْحَقُهُ لاحِقٌ وَ لا یفُوقُهُ فَائِقٌ وَ لا یسْبِقُهُ سَابِقٌ وَ لا یطْمَعُ فِی إِدْرَاکهِ طَامِعٌ حَتَّی لا یبْقَی مَلَک مُقَرَّبٌ وَ لا نَبِی مُرْسَلٌ وَ لا صِدِّیقٌ وَ لا شَهِیدٌ وَ لا عَالِمٌ وَ لا جَاهِلٌ وَ لا دَنِی وَ لا فَاضِلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ صَالِحٌ وَ لا فَاجِرٌ طَالِحٌ وَ لا جَبَّارٌ عَنِیدٌ وَ لا شَیطَانٌ مَرِیدٌ وَ لا خَلْقٌ فِیمَا بَینَ ذَلِک شَهِیدٌ | ہاں خدا آپکو صاحبان عظمت دے بلند مقام اُتے پہنچائے تے اپنے مقربین دی بلند منزلوںتک لے جائے تے اپنے پیغمبراں دے اُچے مراتب عطا کرے اسطرح کہ پِچھے والا اوتھے نہ پہنچے کوئی اُتے والا اس مقام توں بلند نہ ہويا تے کوئی اگے والا اگے نہ ودھے تے کوئی طمع کرنے والا اس مقام دی طمع نہ کرے ایتھے تک کہ باقی نہ رہے کوئی مقرب فرشتہ نہ کوئی نبی مرسل نہ کوئی صدیق تے نہ شہید نہ کوئی عالم تے نہ جاہل نہ کوئی پست تے نہ کوئی بلند نہ کوئی نیک مومن تے نہ کوئی فاسق و فاجر تے گناہ گار نہ کوئی ضدی سرکش تے نہ کوئی مغرور شیطان تے نہ ہی کوئی تے مخلوق گواہی دے |
| إِلا عَرَّفَهُمْ جَلالَةَ أَمْرِکمْ وَ عِظَمَ خَطَرِکمْ وَ کبَرَ شَأْنِکمْ وَ تَمَامَ نُورِکمْ وَ صِدْقَ مَقَاعِدِکمْ وَ ثَبَاتَ مَقَامِکمْ، وَ شَرَفَ مَحَلِّکمْ وَ مَنْزِلَتِکمْ عِنْدَهُ وَ کرَامَتَکمْ عَلَیهِ وَ خَاصَّتَکمْ لَدَیهِ وَ قُرْبَ مَنْزِلَتِکمْ مِنْهُ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ أَهْلِی وَ مَالِی وَ أُسْرَتِی أُشْهِدُ اللَّهَ وَ أُشْهِدُکمْ أَنِّی مُؤْمِنٌ بِکمْ وَ بِمَا آمَنْتُمْ بِهِ کافِرٌ بِعَدُوِّکمْ وَ بِمَا کفَرْتُمْ بِهِ مُسْتَبْصِرٌ بِشَأْنِکمْ وَ بِضَلالَةِ مَنْ خَالَفَکمْ مُوَالٍ لَکمْ وَ لِأَوْلِیائِکمْ مُبْغِضٌ لِأَعْدَائِکمْ وَ مُعَادٍ لَهُمْ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَکمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَکمْ مُحَقِّقٌ لِمَا حَقَّقْتُمْ مُبْطِلٌ لِمَا أَبْطَلْتُمْ مُطِیعٌ لَکمْ عَارِفٌ بِحَقِّکمْ، | سوائے اسکے کہ اوہ انکو آپ دی شان توں آگاہ کرے آپ دے مقام دی بلندی آپ دی شان دی بڑائی آپ دے نور دی کاملیت آپ دے درست درجات آپ دے مراتب دی ہمیشگی آپ دے خاندان دی بزرگی اسکے ہاں آپ دے مقام اس دے سامنے آپؑ دی بزرگواری اس دے نال آپؑ دی خصوصیت تے اس توں آپ دے مقام دے قرب دی گواہی دے میرے ماں باپ میرا گھر میرا مال تے میرا خاندان آپؑ اُتے قربان وچ گواہ بناندا ہاں خدا نوں تے آپکو کہ اس اُتے وچ ایمان رکھدا ہاں جس اُتے آپؑ ایمان رکھدے نيں منکر ہاں آپ دے دشمن دا تے جس چیز دا آپ انکار کردے نيں آپ دی شان نوں جاندا ہاں تے آپ دے مخالف دی گمراہی نوں سمجھدا ہاں محبت رکھدا ہاں آپؑ توں تے آپ دے دوستاں نال نفرت کردا ہاں آپ دے دشمناں توں تے انکا دشمن ہاں میری صلح اے اس توں جو آپؑ توں صلح رکھے اورجنگ اے اس توں جو آپؑ نال جنگ کرے حق کہندا ہاں اسنوں جسنوں آپؑ حق کدرے باطل کہندا ہاں اسنوں جسنوں آپؑ باطل کدرے آپ دا فرمانبردار ہاں آپ دے حق نوں پہچاندا ہاں |
| مُقِرٌّ بِفَضْلِکمْ مُحْتَمِلٌ لِعِلْمِکمْ مُحْتَجِبٌ بِذِمَّتِکمْ مُعْتَرِفٌ بِکمْ مُؤْمِنٌ بِإِیابِکمْ مُصَدِّقٌ بِرَجْعَتِکمْ مُنْتَظِرٌ لِأَمْرِکمْ مُرْتَقِبٌ لِدَوْلَتِکمْ آخِذٌ بِقَوْلِکمْ عَامِلٌ بِأَمْرِکمْ مُسْتَجِیرٌ بِکمْ زَائِرٌ لَکمْ لائِذٌ عَائِذٌ بِقُبُورِکمْ مُسْتَشْفِعٌ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِکمْ وَ مُتَقَرِّبٌ بِکمْ إِلَیهِ وَ مُقَدِّمُکمْ أَمَامَ طَلِبَتِی وَ حَوَائِجِی وَ إِرَادَتِی فِی کلِّ أَحْوَالِی وَ أُمُورِی مُؤْمِنٌ بِسِرِّکمْ وَ عَلانِیتِکمْ وَ شَاهِدِکمْ وَ غَائِبِکمْ وَ أَوَّلِکمْ وَ آخِرِکمْ وَ مُفَوِّضٌ فِی ذَلِک کلِّهِ إِلَیکمْ وَ مُسَلِّمٌ فِیهِ مَعَکمْ، | آپ دی بڑائی نوں مندا ہاں آپ دے علم دا معتقد ہاں آپ دی ولایت وچ پناہ گزین ہاں آپ دی ذات دا اقرار کردا ہاں آپ دے بزرگان دا معتقد ہاں آپ دی رجعت دی تصدیق کردا ہاں آپ دے دور دا منتظر ہاں آپ دی حکومت دا انتظار کردا ہاں آپؑ دے قول نوں قبول کردا ہاں آپؑ دے حکم اُتے عمل کردا ہاں آپ دی پناہ وچ ہاں آپ دی زیارت نوں آیا ہاں آپ دے مقبرے وچ پوشیدہ ہوئے کے پناہ لی اے خدا دے حضور آپکو اپنا سفارشی بناندا ہاں آپ دے ذریعےاس دا قرب چاہندا ہاں آپکو اپنی ضرورتاں حاجتاں تے ارادےآں دا وسیلہ بناندا ہاں اپنے ہر حال تے ہر کم وچ تے ایمان رکھدا ہاں آپؑ وچوں نہاں تے عیاں اُتے آپؑ وچوں ظاہر تے پوشیدہ اُتے آپؑ وچوں اول تے آخر اُتے انہاں تمام امور کینال خود نوں آپ دے سپرد کردا ہاں اوران وچ آپ دے سامنے سر تسلیم خم کردا ہاں |
| وَ قَلْبِی لَکمْ مُسَلِّمٌ وَ رَأْیی لَکمْ تَبَعٌ وَ نُصْرَتِی لَکمْ مُعَدَّةٌ حَتَّی یحْیی اللَّهُ تَعَالَی دِینَهُ بِکمْ وَ یرُدَّکمْ فِی أَیامِهِ وَ یظْهِرَکمْ لِعَدْلِهِ وَ یمَکنَکمْ فِی أَرْضِهِ فَمَعَکمْ مَعَکمْ لا مَعَ غَیرِکمْ [عَدُوِّکمْ ] آمَنْتُ بِکمْ وَ تَوَلَّیتُ آخِرَکمْ بِمَا تَوَلَّیتُ بِهِ أَوَّلَکمْ وَ بَرِئْتُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَعْدَائِکمْ وَ مِنَ الْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ الشَّیاطِینِ وَ حِزْبِهِمُ الظَّالِمِینَ لَکمْ [وَ] الْجَاحِدِینَ لِحَقِّکمْ وَ الْمَارِقِینَ مِنْ وِلایتِکمْ وَ الْغَاصِبِینَ لِإِرْثِکمْ [وَ] الشَّاکینَ فِیکمْ [وَ] الْمُنْحَرِفِینَ عَنْکمْ وَ مِنْ کلِّ وَلِیجَةٍ دُونَکمْ وَ کلِّ مُطَاعٍ سِوَاکمْ وَ مِنَ الْأَئِمَّةِ الَّذِینَ یدْعُونَ إِلَی النَّارِ فَثَبَّتَنِی اللَّهُ أَبَدا مَا حَییتُ عَلَی مُوَالاتِکمْ وَ مَحَبَّتِکمْ وَ دِینِکمْ وَ وَفَّقَنِی لِطَاعَتِکمْ وَ رَزَقَنِی شَفَاعَتَکمْ، | میرا دل آپ دا معتقد اے میرا ارادہ آپ دے تابع اے میری مدد و نصرت آپ دے لئی حاضر اے ایتھے تک کہ خدا آپ دے ہتھوں اپنے دین نوں زندہ کرے آپکو اس زمانے وچ لے جائے قیام عدل وچ آپ دی مدد کرے تے آپکو اپنی زمین وچ اقتدار دے پس وچ صرف آپ دے نال ہاں آپ دے غیر کینال نئيں آپ دا معتقد ہاں تے آپؑ وچوں آخری دا محب ہاں جداں آپؑ وچوں اول دا محب ہاں وچ خدائے عزو جل کیسامنے آپ دے دشمناں توں بیزاری کردا ہاں تے بیزار ہاں بتاں توں سرکشاں توں شیطاناں توں تے انہاں دے گروہ توں جو آپؑ اُتے ظلم کرنے والے آپؑ دے حق دا انکار کرنے والے آپؑ دی ولایت توں نکل جانے والے آپ دی وراثت غصب کرنے والے آپ اُتے شک لیانے والے آپؑ توں فیر جانے والے نيں تے بیزار ہوںماں آپ دے سوا ہر جماعت توں آپ دے سوا ہر اطاعت کيتے والے توں تے انہاں پیشواواں توں بیزار ہاں جو جہنم وچ لے جانے والے نيں پس جدوں تک زندہ ہاں خدا مینوں قائم رکھے آپ دی دوستی اُتے آپ دی محبت اُتے آپ دے دین اُتے تے توفیق دے آپ دی پیروی کرنے دی تے آپؑ دی شفاعت نصیب کرے |
| وَ جَعَلَنِی مِنْ خِیارِ مَوَالِیکمْ التَّابِعِینَ لِمَا دَعَوْتُمْ إِلَیهِ وَ جَعَلَنِی مِمَّنْ یقْتَصُّ آثَارَکمْ وَ یسْلُک سَبِیلَکمْ وَ یهْتَدِی بِهُدَاکمْ وَ یحْشَرُ فِی زُمْرَتِکمْ وَ یکرُّ فِی رَجْعَتِکمْ وَ یمَلَّک فِی دَوْلَتِکمْ وَ یشَرَّفُ فِی عَافِیتِکمْ وَ یمَکنُ فِی أَیامِکمْ وَ تَقَرُّ عَینُهُ غَدا بِرُؤْیتِکمْ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی مَنْ أَرَادَ اللَّهَ بَدَأَ بِکمْ وَ مَنْ وَحَّدَهُ قَبِلَ عَنْکمْ وَ مَنْ قَصَدَهُ تَوَجَّهَ بِکمْ مَوَالِی لا أُحْصِی ثَنَاءَکمْ وَ لا أَبْلُغُ مِنَ الْمَدْحِ کنْهَکمْ وَ مِنَ الْوَصْفِ قَدْرَکمْ وَ أَنْتُمْ نُورُ الْأَخْیارِ وَ هُدَاةُ الْأَبْرَارِ وَ حُجَجُ الْجَبَّارِ بِکمْ فَتَحَ اللَّهُ وَ بِکمْ یخْتِمُ [اللَّهُ ] وَ بِکمْ ینَزِّلُ الْغَیثَ، | خدا مینوں آپ دے بہترین دوستاں وچ رکھے جواس دتی پیروی کرنے والے ہاں جنکی طرف آپ نے دعوت دتی اورمینوں انہاں وچوں قرار دے جو آپ دے اقوال نقل کردے نيں مینوں آپ دی راہ اُتے چلائے آپ دی ہدایت توں بہرہ ور کرے آپ دے گروہ وچ اٹھائے آپ دی رجعت وچ مینوں وی لوٹائے آپ دی حکومت وچ آپ دی ریاعا بنائے آپ دے دامن وچ عزت دے آپ دے عہد وچ اعلیٰ مقام دے تے انہاں وچ رکھے جو کل آپ دے دیدار توں اکھاں ٹھنڈی کرن گے میرے ماں باپ میری جان میرا خاندان تے مال آپؑ اُتے قربان جو خدا نوں چاہے اوہ آپؑ نال ملدا اے جو اسنوں یکتا سمجھے اوہ آپ دی گل مندا اے جواس دتی طرف ودھے اوہ آپ دا رخ کردا اے میرے سردارماں آپ دی تعریف دا اندازہ نئيں کر سکدا نہ آپ دی مدح دی حقیقت نوں سمجھ سکدا ہاں تے نہ آپ دی شان دا تصور کرسکدا ہاں آپ شرفا دا نور نیکو ں دے رہبر خدائے قادر دی حجتاں نيں خدا نے آپؑ توں آغاز وانجام کيتا اے اوہ آپؑ دے ذریعے بارش برساندا اے |
| وَ بِکمْ یمْسِک السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلا بِإِذْنِهِ وَ بِکمْ ینَفِّسُ الْهَمَّ وَ یکشِفُ الضُّرَّ وَ عِنْدَکمْ مَا نَزَلَتْ بِهِ رُسُلُهُ وَ هَبَطَتْ بِهِ مَلائِکتُهُ وَ إِلَی جَدِّکمْ | آپ دے ذریعے آسمان نوں روکے ہوئے اے تاکہ زمین پرنہ آ گرے مگر اسکے حکم توں اوہ آپؑ دے ذریعے غم دور کردا تے سختی ہٹاندا اے اوہ پیغام آپؑ دے پاس اے جو اس دے رسول لیائے تے فرشتے جس نوں لے کے اترے تے آپؑ دے نانا دی طرف |
| (اور جے امیر مؤمنان حضرت علی علیہ السلام دی زیارت ہوئے تاں "و إِلَی جدّکم" دی بجائے "وَ إِلَی أَخِیک" کدرے) | اور آپؑ دے بھائی دے پاس |
| بُعِثَ الرُّوحُ الْأَمِینُ آتَاکمُ اللَّهُ مَا لَمْ یؤْتِ أَحَداً مِنَ الْعَالَمِینَ طَأْطَأَ کلُّ شَرِیفٍ لِشَرَفِکمْ وَ بَخَعَ کلُّ مُتَکبِّرٍ لِطَاعَتِکمْ وَ خَضَعَ کلُّ جَبَّارٍ لِفَضْلِکمْ وَ ذَلَّ کلُّ شَی ءٍ لَکمْ وَ أَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِکمْ وَ فَازَ الْفَائِزُونَ بِوِلایتِکمْ بِکمْ یسْلَک إِلَی الرِّضْوَانِ وَ عَلَی مَنْ جَحَدَ وِلایتَکمْ غَضَبُ الرَّحْمَنِ، بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی وَ أَهْلِی وَ مَالِی ذِکرُکمْ فِی الذَّاکرِینَ وَ أَسْمَاؤُکمْ فِی الْأَسْمَاءِ وَ أَجْسَادُکمْ فِی الْأَجْسَادِ وَ أَرْوَاحُکمْ فِی الْأَرْوَاحِ وَ أَنْفُسُکمْ فِی النُّفُوسِ وَ آثَارُکمْ فِی الْآثَارِ وَ قُبُورُکمْ فِی الْقُبُورِ فَمَا أَحْلَی أَسْمَاءَکمْ وَ أَکرَمَ أَنْفُسَکمْ وَ أَعْظَمَ شَأْنَکمْ وَ أَجَلَّ خَطَرَکمْ وَ أَوْفَی عَهْدَکمْ [وَ أَصْدَقَ وَعْدَکمْ ]، کلامُکمْ نُورٌ وَ أَمْرُکمْ رُشْدٌ وَ وَصِیتُکمُ التَّقْوَی وَ فِعْلُکمُ الْخَیرُ وَ عَادَتُکمُ الْإِحْسَانُ، | روح الامین آیا خدا نے آپ نوں اوہ نعمت دتی جو جہاناں وچ کِسے نوں نہ دتی ہر بڑائی والا آپؑ دی بڑائی دے اگے جھکتا اے ہر مغرور آپؑ دا حکم مندا اے ہر زبردست آپؑ دی فضلیت دے سامنے خم ہُندا اے ہر چیز آپ دے اگے پست اے زمین آپؑ دے نور توں چمکتی اے کامیابی پانے والے آپؑ دی ولایت توں کامیابی پاندے نيں کہ آپؑ دے ذریعے رضائے الہی حاصل کردے نيں تے جو آپؑ دی ولایت دے منکر نيں انہاں اُتے خدا دا غضب آندا اے میرے ماں باپ میری جان میرا خاندان تے مال آپؑ اُتے قربان آپ دا ذکر اے ذکر کرنے والےآں وچ اے آپ دے ناں ناواں وچ خاص نيں آپ دے جسم اعلیٰ نيں جسماں وچ آپ دی روحاں بہترین نيں روحاں وچ آپ دے دل پاکیزہ نيں دلاں وچ آپؑ دے نشان عمدہ نيں نشاناں وچ تے آپؑ دی قبراں پاک نيں قبراں وچ پس کِنے پیارے نيں آپ دے ناں کِنے گرامی نيں آپ دے نفوس آپ دی شان بلند اے آپ دا مقام عظیم اے آپ دا پیمان پورا ہونے والا تے آپؑ دا وعدہ سچا اے آپؑ دا کلام روشن آپؑ دے حکم وچ ہدایت آپؑ دی وصیت پرہیز گاری آپؑ دا فعل عمدہ آپؑ دی عادت پسندیدہ |
| وَ سَجِیتُکمُ الْکرَمُ وَ شَأْنُکمُ الْحَقُّ وَ الصِّدْقُ وَ الرِّفْقُ وَ قَوْلُکمْ حُکمٌ وَ حَتْمٌ وَ رَأْیکمْ عِلْمٌ وَ حِلْمٌ وَ حَزْمٌ إِنْ ذُکرَ الْخَیرُ کنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاهُ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی کیفَ أَصِفُ حُسْنَ ثَنَائِکمْ وَ أُحْصِی جَمِیلَ بَلائِکمْ وَ بِکمْ أَخْرَجَنَا اللَّهُ مِنَ الذُّلِّ وَ فَرَّجَ عَنَّا غَمَرَاتِ الْکرُوبِ وَ أَنْقَذَنَا مِنْ شَفَا جُرُفِ الْهَلَکاتِ وَ مِنَ النَّارِ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی وَ نَفْسِی بِمُوَالاتِکمْ عَلَّمَنَا اللَّهُ مَعَالِمَ دِینِنَا وَ أَصْلَحَ مَا کانَ فَسَدَ مِنْ دُنْیانَا وَ بِمُوَالاتِکمْ تَمَّتِ الْکلِمَةُ وَ عَظُمَتِ النِّعْمَةُ، | آپؑ دے اطوار وچ بزرگواری آپؑ دی شان سچائی راستی تے ملائمت اے آپؑ دا قول مضبوط و یقینی اے آپ دی رائے وچ نرمی تے پختگی اے جے نیکی دا ذکر ہوئے تاں آپؑ اس وچ اولاس دتی جڑاس دتی شاخ اس دا مرکز اس دا ٹھکانہ تے اس دی انتہا نيں قربان آپؑ اُتے میرے ماں باپ تے میری جان کسطرح وچ آپ دی زیبا تعریف و توصیف کراں تے آپ دی بہترین آزمائشاں دا تصور کراں کہ خدا نے آپ دے ذریعے سانوں خواری توں بچایا ساڈے رنج و غم نوں دور فرمایا تے سانوں تباہی دی وادی توں کڈیا تے جہنم دی اگ توں آزاد کيتا میرے ماں باپ تے میری جان آپؑ اُتے قربان آپؑ دی دوستی دے وسیلے توں خدا نے سانوں دینی تعلیمات عطا کيتی تے ساڈی دنیا دے بگڑے کم سنوار دتے آپؑ دی ولایت دی بدولت کلمہ مکمل ہويا نعمتاں ودھ گئياں |
| وَ ائْتَلَفَتِ الْفُرْقَةُ وَ بِمُوَالاتِکمْ تُقْبَلُ الطَّاعَةُ الْمُفْتَرَضَةُ وَ لَکمُ الْمَوَدَّةُ الْوَاجِبَةُ وَ الدَّرَجَاتُ الرَّفِیعَةُ وَ الْمَقَامُ الْمَحْمُودُ وَ الْمَکانُ [وَ الْمَقَامُ ] الْمَعْلُومُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ الْجَاهُ الْعَظِیمُ وَ الشَّأْنُ الْکبِیرُ وَ الشَّفَاعَةُ الْمَقْبُولَةُ رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاکتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِینَ رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنَا وَ هَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْک رَحْمَةً إِنَّک أَنْتَ الْوَهَّابُ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنْ کانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولاً، | تے آپس دی دوریاں مٹ گئياں آپؑ دی دوستی دے باعث اطاعت واجبہ قبول ہُندی اے آپؑ نال محبت رکھنا واجب اے خدائے عزو جل دے ہاں آپ دے لئی بلند درجے پسندیدہ مقام تے اُچا مرتبہ اے ہور اس دے حضور آپؑ دی وڈی عزت اے بہت اُچی شان اے تے آپؑ دی شفاعت قبول شدہ اے اے ساڈے رب اسيں ایمان لیائے اس اُتے جو تاں نے نازل کيتا تے اساں رسول دی پیروی دی پس سانوں گواہی دینے والےآں وچ لکھ لے اے ساڈے رب ساڈے دل ٹیڑھے نہ ہونے دے جدوں کہ تاں نے سانوں ہدایت دتی تے سانوں اپنی طرف توں رحمت عطاکر بے شک تاں بہت عطا کرنے والا اے پاک تر اے ساڈا رب یقینا ساڈے رب کاوعدہ پورا ہوئے گا |
| یا وَلِی اللَّهِ إِنَّ بَینِی وَ بَینَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ذُنُوباً لا یأْتِی عَلَیهَا إِلا رِضَاکمْ فَبِحَقِّ مَنِ ائْتَمَنَکمْ عَلَی سِرِّهِ وَ اسْتَرْعَاکمْ أَمْرَ خَلْقِهِ وَ قَرَنَ طَاعَتَکمْ بِطَاعَتِهِ لَمَّا اسْتَوْهَبْتُمْ ذُنُوبِی وَ کنْتُمْ شُفَعَائِی فَإِنِّی لَکمْ مُطِیعٌ مَنْ أَطَاعَکمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَاکمْ فَقَدْ عَصَی اللَّهَ وَ مَنْ أَحَبَّکمْ فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ وَ مَنْ أَبْغَضَکمْ فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ اللَّهُمَّ إِنِّی لَوْ وَجَدْتُ شُفَعَاءَ أَقْرَبَ إِلَیک مِنْ مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیتِهِ الْأَخْیارِ الْأَئِمَّةِ الْأَبْرَارِ لَجَعَلْتُهُمْ شُفَعَائِی فَبِحَقِّهِمُ الَّذِی أَوْجَبْتَ لَهُمْ عَلَیک أَسْأَلُک أَنْ تُدْخِلَنِی فِی جُمْلَةِ الْعَارِفِینَ بِهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ وَ فِی زُمْرَةِ الْمَرْحُومِینَ بِشَفَاعَتِهِمْ إِنَّک أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ [تَسْلِیما] کثِیراً وَ حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکیلُ | اے ولی خدا بے شک میرے تے خدائے عز و جل دے درمیان گناہ حائل نيں جو آپؑ چاہن تومعاف ہوئے سکدے نيں پس واسطہ اس دا جس نے آپ نوں اپنا راز داں بنایا اپنی مخلوق دا معاملہ آپکو سونپیا آپ دی اطاعت اپنی اطاعت کینال واجب قرار دتی آپ میرے گناہ معاف کرواواں تے میرے سفارشی بن جاواں کہ یقیناً وچ آپ دا پیرو کارہاں جس نے آپ دی پیروی دی تاں اس نے خدا دی فرمانبرداری دی تے جس نے آپ دی نافرمانی دی خدا دی نافرمانی دی جس نے آپؑ نال محبت دی تاں اس نے خدا نال محبت دی تے جس نے آپؑ نال دشمنی دی اس نے خدا نال دشمنی دی اے معبود یقیناً جدوں ميں نے ایداں دے سفارشی پا لئی نيں جو تیرے مقرب نيں یعنی حضرت محمد(ص) تے انہاں دے اہلبیتؑ جو نیک تے خوش کردار امامؑ نيں ضرور ميں نے انہاں نوں اپنے سفارشی بنایا اے پس انہاں دے حق دے واسطے توں جو تاں نے خود اُتے لازم کرر کھا اے تیرے توں سوال کردا ہاں کہ مینوں انہاں لوکاں وچ داخل فرما جو انہاں دتی تے انہاں دے حق دی معرفت رکھدے نيں تے مینوں اس گروہ وچ رکھ جس اُتے انہاں دتی سفارش توں رحم کيتا گیا اے بے شک تاں سب توں زیادہ رحم کرنے والا اے تے خدا محمد(ص) اُتے تے انہاں دتی پاکیزہ آلؑ اُتے درود بھیجے تے بہت بہت سلام بھیجے سلام تے کافی اے ساڈے لئی خدا جو بہترین کارساز اے۔ |
حوالے
سودھو- ↑ طوسی، تهذیب، جلد 6، ص 102 ـ 96۔
- ↑ من لا یحضره الفقیہ: ج2، ص610۔
- ↑ مجلسی، زاد المعاد، ص 301۔
- ↑ ابن بابویہ، ج2، ص 610۔
- ↑ فرائد السمطین، ج2، ص179ـ186۔
- ↑ رجوع کرن احسائی، ج1، ص30۔
- ↑ رجوع کرن: مدیر شانہ چی، ص146۔
- ↑ رجوع کرن: احسائی، ج1، ص31۔
- ↑ شُبَّر، ص 33۔
- ↑ احسائی، ج1، ص30۔
- ↑ مستدرک الوسائل، ج11، ص170ـ171۔
- ↑ محمد تقی مجلسی، 1377 ہجری شمسی، ج8، ص666۔
- ↑ بحار الانوار، ج99، ص134ـ 144۔
- ↑ قم، مؤسسہ دارالحدیث، 1377 ہجری شمسی، 5 ج، دوم، وزیری۔
- ↑ قم، مکتبة الأمین، 1422 ھ، 208 صفحات، وزیری۔
- ↑ اصفہان، 1296ہ۔ 35۔
- ↑ دمشق، حوزة أهل البیتؑ، 1419ہ، 60 صفحات، رقعی۔
- ↑ بیروت، دار المفید، 1420 ھ، 4 ج، وزیری۔
- ↑ کویت، 4 ج (قطور)۔
- ↑ بیروت، مؤسسة البلاغ، 1424 ھ، 170 صفحات، وزیری۔
- ↑ تہران، 1354ہ ھ۔ ر ک الذریعہ، ج 14، ص 222۔
- ↑ تہران، مرکز نشر کتاب، 1378 ھ، 544 صفحات، رقعی۔
- ↑ قم، مؤسسة بضعة المصطفیٰ، 1421 ھ، 180 صفحات، وزیری۔
- ↑ قم، دار الغدیر، 1382 ہجری شمسی، وزیری، صفحات 700۔
- ↑ ادب فنای مقرّبان، هشت جلد Archived 2020-12-04 at the وے بیک مشین۔
- ↑ رجوع کرن: الذریعہ، ج2، ص35 و ج7، ص29۔
- ↑ قم، وفایی، 1376 ہجری شمسی، 300 صفحات، وزیری۔
- ↑ قم، مؤمنین، 1380 ہجری شمسی، وزیری، 521 ص۔
- ↑ مشہد: بنیاد پژوهش های اسلامی، 1372 ہجری شمسی، 244صفحات، وزیری۔
- ↑ مجتمع شہید مصلی نژاد، 1377 ہجری شمسی، 108 صفحات، رقعی۔
- ↑ قم: فرایض، 1378 ہجری شمسی، 3 جلد، 536+368+368صفحات، وزیری۔
- ↑ اصفہان: حسینیہ عماد زاده، 1373 ہجری شمسی، 190 صفحات (40 صفحات، حالات زندگی تے مقدمہ + 150 صفحات) وزیری۔
- ↑ تہران: مکتب قرآن، 1372 ش / 1413 ہ، 341 صفحات، وزیری۔
- ↑ تہران: نشر صادقؑ، 1378 ہجری شمسی، 530 صفحات، وزیری۔
- ↑ مشہد، فدک، 1368 ش / 1410ہ، 2 ج (552 + 550ص )، وزیری۔
- ↑ یہ زیارت جامعہ اُتے لکھی جانی والی فارسی شرحاں وچوں اک بہترین شرح اے تے تریخ و حدیث تے تفسیر و لغت تے ادب دے حوالے توں متعدد فائدے اُتے مشتمل اے۔
- ↑ قم: وفایی، 1378 ہجری شمسی، 302صفحات، وزیری۔
- ↑ تہران، کلینی، 1372ش / 1414ہ، 158 صفحات، رقعی۔
- ↑ تہران، 1376ہ، 2 ج، سوم۔
- ↑ تہران، زراره، 1378 ہجری شمسی، 310 صفحات، وزیری۔
- ↑ تبریز، 1341 ہجری شمسی۔
- ↑ تہران، نیستان، 1379 ہجری شمسی، 333 صفحات، وزیری۔
- ↑ مشہد، چاپ خانہ خراسان، 1366 ہجری شمسی، 324 صفحات، رقعی۔
- ↑ الذریعہ، ج2، ص239۔
- ↑ لسٹ کتاب خانہ، ج1، ص142۔
- ↑ المنتخب من اعلام الفکر والادب/496۔
- ↑ الذریعہ، ج2، ص459۔
- ↑ لسٹ کتاب خانہ الهیات، ج1، ص308۔
- ↑ الذریعہ، ج13، ص306۔
- ↑ لسٹ کتاب خانہ، ج1، ص139۔
- ↑ لسٹ کتاب خانہ، ج12، ص2933۔
- ↑ الذریعہ، ج13، ص306۔
- ↑ رجوع کرن: السلسلات فی الإجازات، ج2، ص578۔
- ↑ مجلّہ آینہ پژوهش، ش43، ص111۔
- ↑ المسلسلات فی الإجازات، ج2، ص583۔
- ↑ مجلّہ آینہ پژوهش، ش76، ص132۔
- ↑ لسٹ کتاب خانہ مجلس، ج12، ص83۔
- ↑ رجوع کرن: الذریعہ، ج2، ص302۔
- ↑ رجوع کرن: الذریعه، ج13، ص306۔
- ↑ رجوع کرن: نقباء البشر، ج4، ص990؛ گنجینه دانشمندان، ج4، ص426۔
- ↑ رجوع کرن: الذریعة، ج14، ص223۔
مآخذ
سودھو- ابن بابویہ، محمد علی، من لا یحضرہ الفقیہ، مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعہ مدرسین، قم، 1413 ھ
- طوسی، محمد بن حسین، رہتل الاحکام، مصحح: خرسان، حسن الموسوی، دار الکتب الاسلامیہ، تہران، 1407 ھ
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، دار احیاء تراث عربی، بیروت، 1403 ھ
- جوینی، ابراہیم بن محمد، فرائد السمطین، محقق: محمودی، محمد باقر، موسسہ المحمودی، بیروت
- مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد، بیروت، چاپ علاء الدین اعلمی، 1423 ھ، 2003 ع
- نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، موسسہ آل البیت علیہم السلام لاحیاء التراث، بیروت، 1411 ھ، 1991 عیسوی
باہرلے جوڑ
سودھوزیارت جامعہ کبیرہ دا متن تے ترجمہ