طواف نساء
| فائل:رساله عملیه.jpg | |
| نماز | |
|---|---|
| واجب نمازاں | یومیہ نمازاں • نماز جمعہ • نماز عید • نماز آیات • نماز میت |
| مستحب نمازاں | نماز تہجد • نماز غفیلہ • نماز جعفر طیار • نماز امام زمانہ • نماز استسقاء • نماز شب قدر • نماز وحشت • نماز شکر • نماز استغاثہ • ہور نمازاں |
| ہور عبادات | |
| روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد امر بالمعروف تے نہی عن المنکر • تولی • تبری | |
| احکام طہارت | |
| وضو • غسل • تیمم • نجاست • مطہرات | |
| مدنی احکام | |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث | |
| عائلی احکام | |
| شادی بیاه • متعہ • تعَدُّدِ اَزواج • نشوز طلاق • مہریہ • رضاع • ہمبستری • استمتاع | |
| عدالدی احکام | |
| قضاوت • دیّت • حدود • قصاص • تعزیر | |
| اقتصادی احکام | |
| خرید تے فروخت (بیع) • اجارہ • قرضہ • سود | |
| ہور احکام | |
| حجاب • صدقہ • نذر • تقلید • کھانے پینے دے آداب • وقف • اعتکاف | |
| متعلقہ موضوعات | |
| بلوغ • فقہ • شرعی احکام • توضیح المسائل واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروہ | |
طواف نِساء حج تے عمرہ مفردہ دے واجبات وچوں اے جس دے انجام دینے توں پہلے میاں بیوی نوں اک دوسرے توں استمتاع جائز نئيں اے۔ طواف نساء شیعاں دے مختصات وچوں اے تے فقہ اہل سنت وچ طواف نساء نامی کوئی چیز نئيں پائی جاندی اے۔
موارد وجوب
سودھویہ طواف حج و عمرہ دی تمام قسماں وچ واجب اے۔ ايسے طرح اس دے واجب ہونے وچ مرد، عورت، بچے حتی اوہ لوک جو شادی دا قصد ہی نئيں رکھدے، وچ کوئی فرق نئيں اے۔ طواف نساء انجام دینے توں پہلے جے کوئی شخص اپنی جنسی عمل انجام دے تاں اس اُتے اک اونٹھ کفارہ دے طور اُتے ذبح کرنا واجب اے۔[۱] طواف نساء توں پہلے صرف جنسی عمل حرام اے یا دوسرے لذات وی، علماء دے درمیان اختلاف پایا جاندا اے۔ [۲]
طواف نساء حج یا عمرہ دے ارکانہاں وچوں نئيں اے جس دے انجام نہ دینے توں حج یا عمرہ باطل ہُندا ہوئے لیکن اس دے باوجود ایہ ہر حاجی اُتے واجب اے کہ یا خود اسنوں انجام دے یا جے ممکن نہ ہوئے تاں کسی نوں اپنی طرف توں نائب بنا کے اوہ اس دی طرف توں انجام دے۔ [۳]
کیفیت طواف نساء
سودھواصلی:طواف
طواف نساء صفا تے مروہ دے درمیان سعی انجام دینے دے بعد انجام دتا جاندا اے۔ طواف نساء صرف نیت وچ طواف زیارت توں متفاوت اے۔ طواف نساء دی نیت توں خانہ کعبہ دے گرد ست چکر(شوط) مکمل کرنے دے بعد دو رکعت نماز طواف نساء مقام ابراہیم دے پِچھے پڑھی جاندی اے۔
طواف نساء تے اس دی نماز عمرہ مفردہ دا آخری عمل اے ايسے طرح مکہ وچ انجام پانے والے اعمال حج وچوں آخری عمل وی اے۔ جے طواف نوں سعی یا تقصیر دے بعد انجام دتا جائے تاں اسنوں احرام دے بغیر وی انجام دتا جا سکدا اے۔
تقصیر دے بعد سوائے خوشبو تے استمتاع دے تمام محرمات مُحرِم اُتے حلال ہوئے جاندیاں نيں۔ صفا تے مروہ دے درمیان سعی دے انجام دینے دے بعد خوشبو وی حلال ہوئے جاندی اے تے جدوں طواف نساء تے نماز طواف نساء انجام دتی جاندی اے تاں استمتاع وی مُحرِم اُتے حلال ہوئے جاندی اے۔
طواف نساء دے متعلق شیعہ نقطہ نظر
سودھوتمام شیعہ فقہاء اہل بیت(ع) دی جانب توں منقول متعدد روایات دی بنا پر،[۴] طواف نساء نوں واجب قرار دیندے نيں۔ شیخ طوسی نے احادیث دے علاوہ تمام شیعہ فقہاء دے اجماع تے احتیاط نوں اس دے وجوب دی دلیل قرار دیندے نيں۔ کیونجے تمام مسلماناں دا عقیدہ اے کہ احرام بنھن دے بعد استمتاع حرام ہوئے جاندی اے تے اے کہ آیا طواف نساء دے بغیر وی استمتاع حلال ہوئے جاندی اے یا نئيں تاں احتیاط دے طور اُتے طواف نساء انجام دتی جائے تاں سو فیصد یقین حاصل ہوئے جاندی اے کہ ہن استمتاع حلال ہوئے گیئ اے۔[۵]
بعض شیعہ احایث وچ آیت ثُمَّ لْیقْضُوا تَفَثَهمْ وَ لْیوفُوا نُذُورَهمْ وَ لْیطَّوَّفُوا بِالْبَیتِ الْعَتیقِ(ترجمہ: فیر لوکاں نوں چاہیدا کہ اپنے بدن دی کثافت نوں دور کرن تے اپنی نذراں نوں پورا کرن تے اس قدیم ترین مکان دا طواف کرن)۔ [۶] نوں طواف نساء توں مربوط قرار دیندے نيں۔[۷] بعض ہور احادیث وچ حضرت آدم(ع)[۸] تے حضرت نوح (ع) [۹] دے دور وچ وی طواف نساء دی موجودگی دی طرف اشارہ کيتا گیا اے۔
طواف نساء دے متعلق اہل سنت نقطہ نظر
سودھوفقہ اہل سنت وچ طواف نساء نامی کوئی چیز موجود نئيں اے۔ جدوں کہ "طواف قُدوم"، "طواف افاضہ" تے "طواف وداع" توں بحث ہوئی اے۔ [۱۰][۱۱] اہل سنت دی دلیل اک روایت اے جس وچ آیا اے کہ پیغمبر اکرم(ص) نے حجۃ الوداع دے موقع اُتے صرف دو طواف دتے نيں۔
شیعہ ففہاء معتقد نيں کہ حج تمتع جو عمرہ تمتع دے نال انجام دتا جاندا اے وچ تن طواف موجود نيں (طواف عمرہ تمتع، طواف حج تمتع تے طواف نساء حج تمتع) لیکن شیعہ تے اہل سنت احادیث دے مطابق پیغمبر اکرم(ص) دا حج، حج قِران یا حج اِفراد وچوں سی، [۱۲] جس وچ عمرہ تمتع موجود نئيں ہُندا تے صرف دو طواف: طواف زیارت تے طواف نساء موجود ہُندے نيں۔
طواف وداع دا طواف نساء توں کفایت نہ کرنا
سودھوطواف وداع جو مکہ توں واپسی اُتے بعنوان وداع انجام دتا جاتاہے شیعاں دے ہاں اک مستحب طواف اے۔ جدوں کہ اہل سنت دے مذاہب اربعہ وچوں حنفی تے حنبلی اس طواف نوں واجب سمجھدے نيں تے مالکی وی اسنوں مستحب سمجھدے یہں شافعی نے وی اپنے دو فتوا وچوں اک وچ اسنوں واجب قرار دتا اے۔[۱۳]
بعض شیعہ احادیث وچ آیا اے کہ اہل سنت اس طواف نوں طواف نساء دا بدلہ قرار دیندے ہوئے اس دے انجام دینے دے بعد استمتاع نوں مُحرِم دے لئی جائز قرار دیندے نيں۔ [۱۴](مطالعہ بیشتر: مقالہ: فقہ شیعہ وچ اہل سنت دے ہاں عورتاں دے حلال ہونے وچ طواف وداع دا کردرا)
حوالے
سودھو- ↑ مستند الشیعۃ، ج۱۳، ص۲۴٧
- ↑ مناسک حج، م۱۱۸۲
- ↑ مستند الشیعۃ، ج۱۳، ص۲۳-۲۵
- ↑ وسائل الشیعہ، چاپ آل البیت، ج۱۳، ابواب الطواف، باب وجوب طواف النساء
- ↑ کتاب الخلاف
- ↑ سورہ حج/ آیت 29
- ↑ رہتل شیخ طوسی، محمد بن الحسن، ج۵ ص۲۲۹ باب فی زیارۃ البیت،ح ۱۴
- ↑ کافی.کلینی، محمد بن بعقوب، چاپ دارالحدیث، ج۸ ص،۲۱ باب فی حج آدم
- ↑ کافی.کلینی، محمد بن یعقوب، چاپ دارالحدیث، ج۸ ص، ٧۸ باب حج الانبیاء
- ↑ الفقہ علی المذاہب الخمسہ، ص۲۳۱
- ↑ شیخ طوسی فرماندے نيں: وَ خالف جمیع الفقهاء فی طواف النساء، و وافقونا فی طواف الوداع کتاب الخلاف
- ↑ کافی، چاپ دارالحدیث، ج۸، ص۱٦۰
- ↑ الفقہ علی المذاہب الخمسہ، ص۲۳۰
- ↑ مُوسَی بْنُ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ اللَّه بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّه(ع) قَالَ: لَوْ لَا مَا مَنَّ اللَّه بِه عَلَی النَّاسِ مِنْ طَوَافِ الْوَدَاعِ لَرَجَعُوا إِلَی مَنَازِلِهمْ وَ لَا ینْبَغِی لَهمْ أَنْ یمَسُّوا نِسَاءَهمْ رہتل الاحکام، تحقیق خرسان، چاپ دارالکتب الاسلامیہ، تہران، ج۵، ص۲۵۳، ح۱٦
مآخذ
سودھو- کتاب الخلاف، محمد بن الحسن الطوسی (م. ۴٦۰ ق.)، بہ کوشش علی خراسانی و دیگران، پنجم، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۸ ق.
- الفقہ علی المذاہب الخمسۃ، مغنیہ، محمد جواد، دار التیار الجدید،دار الجواد، بیروت، چاپ دہم، ۱۴۲۱ق.
- شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعہ، مؤسسۃ آل البیت علیہم السلام، قم، ۱۴۰۹ق
- مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمدرضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثہ مقام معظم رہبری، نشر مشعر، چاپ چہارم، ۱۳۸٧ش
- مستند الشیعۃ، احمد بن محمد مہدی نراقی، مؤسسۃ آل البیت لاحیاء التراث، مشہد