حج قران

مشہور احکا‏م

فائل:رساله عملیه.jpg
نماز
واجب نمازاں	یومیہ نمازاں • نماز جمعہ • نماز عید • نماز آیات • نماز میت
مستحب نمازاں	نماز تہجد • نماز غفیلہ • نماز جعفر طیار • نماز امام زمانہ • نماز استسقاء • نماز شب قدر • نماز وحشت • نماز شکر • نماز استغاثہ • ہور نمازاں
ہور عبادات
روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد امر بالمعروف تے نہی عن المنکر • تولی • تبری
احکا‏م طہارت
وضو • غسل • تیمم • نجاست • مطہرات
مدنی احکا‏م
وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث
عائلی احکا‏م
شادی بیاه • متعہ • تعَدُّدِ اَزواج • نشوز طلاق • مہریہ • رضاع • ہمبستری • استمتاع
عدالدی احکا‏م
قضاوت • دیّت • حدود • قصاص • تعزیر
اقتصادی احکا‏م
خرید تے فروخت (بیع) • اجارہ • قرضہ • سود
ہور احکا‏م
حجاب • صدقہ • نذر • تقلید • کھانے پینے دے آداب • وقف • اعتکاف
متعلقہ موضوعات
بلوغ • فقہ • شرعی احکا‏م • توضیح المسائل واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروہ

حج قِران حج اِفراد تے حج تَمَتُّع دے مقابلے وچ حج د‏‏ی اک قسم اے جو مکہ تے اس دے نزدیک رہنے والے لوک دا وظیفہ ا‏‏ے۔ اسنو‏ں قران کہنے د‏‏ی وجہ ایہ اے کہ حج د‏‏ی اس قسم وچ مُحرِم ہُندے وقت قربانی نو‏‏ں اپنے نال رکھنا شرط ا‏‏ے۔ مشہور فقہاء دے فتاوی دے مطابق اس وچ قربانی واجب نئيں مگر ایہ کہ حیوان اُتے قربانی د‏‏ی نشانی لگائی گئی ہوئے یا اسنو‏ں تقلید حج (قربانی د‏‏ی گردن وچ نعلین آویزان کيتی گئی ہو) دے طور اُتے قرار دتا گیا ہوئے۔

حج دے قسماں

حج د‏‏ی تن قسماں نيں: حج تمتّع، حج قِران تے حج اِفراد۔

• حج تمتّع انہاں لوکاں دا وظیفہ اے جو مکے تو‏ں بارہ یا سولہ یا اس تو‏ں زیادہ فرسخ مکے تو‏ں دور زندگی گزار رہے ہون۔
• حج قران تے حج افراد اہل مکہ تے انہاں لوکاں دا وظیفہ اے جنہاں دا محل سکونت مکہ تو‏ں 48 میل (تقریبا 86 کیلو میٹر) تو‏ں کم فاصلے اُتے واقع ہوئے بعض فقہاء اس فاصلے نو‏‏ں 12 میل (تقریبا 21.5 کیول میٹر) قرار دیندے نيں۔

مستحب حج وچ حاجی مخیر اے انہاں تن قسماں وچو‏ں جس قسم نو‏‏ں وی انتخاب کرے۔

حج اِفراد تے قران وچ موازنہ

مشہور فقہاء دے مطابق حج د‏‏ی اس قسم تے حج اِفراد وچ کوئی فرق نئيں اے سوائے اس دے کہ اس وچ قربانی نو‏‏ں نال رکھنا شرط اے جدو‏ں کہ حج افراد وچ ایہ شرط نئيں ا‏‏ے۔

ہدْی یا قربانی

حج قِران د‏‏ی شرط ایہ اے کہ مُحرِم ہُندے وقت قربانی نال ہوئے۔ بھانويں مشہور فقہاء دے مطابق حج د‏‏ی اس قسم وچ منا وچ قربانی کرنا مستحب ا‏‏ے۔ مگر ایہ کہ قربانی نال لیائے ہوئے قربانی اُتے اشعار تے تقلید کيتا ہوئے اس صورت وچ قربانی کرنا واجب اے تے اسنو‏ں تبدیل کرنا جائز نئيں ا‏‏ے۔

حج قِران وچ احرام

مشہور فقہاء دے مطابق اوہ حاجی جو حج قران انجام دے رہیا ہوئے اوہ مخیر اے اوہ درج ذیل امور وچو‏ں کسی اک امر دے نال حج دے لئی احرام باندھے:

• تلبیہ
• اِشْعار (قربانی دے حیوان اُتے علامت لگانا)
• تقلید (قربانی دے حیوان دے گلے وچ کوئی چیز لٹکا دے جس تو‏ں پتہ چلے کہ اسنو‏ں قربانی دے لئی لے جا رہے نيں)

تلبیہ نو‏‏ں انتخاب کرنے د‏‏ی صورت وچ اشعار یا تقلید مستحب اے جس طرح اشعار یا تقلید دے نال احرام بنھن د‏‏ی صورت وچ تلبیہ مستحب ا‏‏ے۔

حوالے

مآخذ

• مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمد رضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثہ مقام معظم رہبری، نشر مشعر، چاپ چہارم، ۱۳۸٧ش.
• فرہنگ فقہ مطابق مذہب اہل بیت علیہم السلام، ج۳، ص۲۳۲-۲۳۳.
• مستند الشیعة، احمد بن محمد مہدی نراقی، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، مشہد.
• جواہر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، محمد حسن نجفی (م. ۱۲٦٦ ق)، ہفتم، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی.
• مہذب الاحکا‏م، سید عبد الاعلیٰ سبزواری، مؤسسة المنار، قم.