کثیر السفر
فائل:رساله عملیه.jpg | |
نماز | |
---|---|
واجب نمازاں | یومیہ نمازاں • نماز جمعہ • نماز عید • نماز آیات • نماز میت |
مستحب نمازاں | نماز تہجد • نماز غفیلہ • نماز جعفر طیار • نماز امام زمانہ • نماز استسقاء • نماز شب قدر • نماز وحشت • نماز شکر • نماز استغاثہ • ہور نمازاں |
ہور عبادات | |
روزہ • خمس • زکات • حج • جہاد امر بالمعروف تے نہی عن المنکر • تولی • تبری | |
احکام طہارت | |
وضو • غسل • تیمم • نجاست • مطہرات | |
مدنی احکام | |
وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث | |
عائلی احکام | |
شادی بیاه • متعہ • تعَدُّدِ اَزواج • نشوز طلاق • مہریہ • رضاع • ہمبستری • استمتاع | |
عدالدی احکام | |
قضاوت • دیّت • حدود • قصاص • تعزیر | |
اقتصادی احکام | |
خرید تے فروخت (بیع) • اجارہ • قرضہ • سود | |
ہور احکام | |
حجاب • صدقہ • نذر • تقلید • کھانے پینے دے آداب • وقف • اعتکاف | |
متعلقہ موضوعات | |
بلوغ • فقہ • شرعی احکام • توضیح المسائل واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروہ | |
کثیر السفر یعنی اوہ افراد جنہاں دا حرفہ یا زندگی ایداں دے ہو کہ زیادہ سفر کردے ہاں تے سفر دے درمیان دا فاصلہ دس دن توں کم ہو. اکثر شیعہ فقہاء دی نگاہ وچ کثیر السفر تے دائم السفر مسافر دا حکم نئيں رکھدے تے ایداں دے افراد نوں سفر دے دوران روزہ رکھنا ہوئے گا تے نماز وی پوری پڑھنی ہوئے گی. حرفہ تے پڑھائی دی وجہ توں یا اوداں زیادہ سفر کرنے دی وجہ توں، کثیر السفر دے احکام دی وی زیادہ ضرورت اے تے ایہ سوال رائج ہو گیا اے .
کثیر السفر دا معنی
سودھوکثیر السفر یا دائم السفر مثال دے طور اُتے مَن شُغلُهُ السَّفَر (جس دا حرفہ سفر ہو) و مَن شُغلُهُ فی السَّفَر (جس دا حرفہ سفر وچ ہو) ایسی تعبیر نيں جو نماز مسافر دی بحث وچ فقہی کتاباں وچ بیان ہوئیاں نيں. انہاں اصطلاحات دی اصل امام باقر(ع) تے امام صادق(ع) دی چند احادیث نيں. انہاں احادیث وچ ، اونٹھ چرانے والے، دریا وچ کم کرنے والے، خط پہنچانے والے تے تاجر جنہاں دا کم ہمیشہ سفر وچ اے انہاں دی نمازاں تے روزے دا حکم بیان ہويا اے .[۱]
- حُکمُ مَن عَمَلُهُ السَّفَر کثیر السفر دی ایہ اصطلاح اس توں پہلے احادیث تے فقہی متون وچ شیخ مفید توں پہلے بیان نئيں ہوئی اے تے شیخ مفید نے اسں اصطلاح نوں احادیث دے مضامین دی طرح بیان کيتا اے .[۲]بعض فقہاء نے اس تعبیر نوں ایداں دے افراد دے لئی استعمال کيتا اے جنہاں دا کم سفر اے تے بعض تے نے اس تعبیر نوں جس دا سفر وطن توں زیادہ ہو دے لئی استعمال کيتا اے .[۳]
سفر کم ہو یا کم دے علاوہ
سودھوبعض شیعہ فقہاء دی نگاہ وچ جو زیادہ سفر کردے نيں انہاں دا حکم انہاں دی سفر دی تعداد دی وجہ توں نئيں، بلکہ اس دا اصلی معیار، ایہ اے کہ سفر کم توں ہو یا کم دے علاوہ ہو. کم دے علاوہ دوسرے سفر جِنّے زیادہ وی ہاں مسافر دا حکم تبدیل نئيں ہُندا.[۴] جنہاں دا کم سفر توں جڑا ہويا ہو، کدی سفر کم دا مقدمہ اے جداں کہ کسی دے گھر تے کم والی جگہ دے درمیان مسافت شرعی توں زیادہ فاصلہ ہو تے کدی انہاں دا کم ہی سفر اے تے سفر دے بغیر کم محقق ہی نئيں ہُندا جداں ڈرائیور. اکثر شیعہ فقہاء دی نگاہ وچ انہاں دونے دے درمیان کوئی فرق نئيں اے تے دونے وچ کوئی اک وی مسافر دا حکم نئيں رکھدے تے انکو پوری نماز پڑھنی ہوئے گی.[۵] بعض فقہاء جنہاں دا کم سفر ہو، یا جنہاں دا کم سفر وچ ہو انہاں دونے دے درمیان فرق قائل نيں تے دوسرے گروہ نوں مسافر کہندے نيں.[۶]
کم دے علاوہ سفر
سودھوبعض شیعہ فقہاء دی نظر وچ کم دے علاوہ دوسرا سفر جداں زیارت، تفریح وغیرہ وی کم والے سفر دی طرح ہی اے تے جے ایہ سفر ایداں دے ہو کہ اس شخص نوں کثیر السفر کدرے فیر ایہ مسافر دا حکم نئيں رکھدا ایداں دے شخص دی نماز تے روزہ پورا ہوئے گا.[۷]
کثرت دا معیار
سودھواکثر شیعہ فقہاء کثیر السفر دی تشخیص دا کم عرف (عوامی نگاہ) اُتے چھوڑدے نيں تے بعض اوقات کثیر السفر دے بارے وچ کچھ جواب بیان کردے نيں. تے ایہ کہ کِنّی مقدار تک سفر کرنے توں اک شخص کثیر السفر ہوئے گا اس بارے وچ فقہاء دے فتوے مختلف نيں. بعض فقہاء دی نظر تھلے لکھے اے .
- جس دا کم سفر ہو جداں ریل گڈی، جہاز وچ کم کرنے والے یا ڈرائیور.[۸]
- ہفتے وچ تن دن سفر اُتے جائے تے ایہی حالت گھٹ توں گھٹ اک سال وچ دو مہینے تک جاری رہے.[۹]
- دس دن توں کم اک بار شرعی مسافت تک سفر کرے تے ایہی حالت گھٹ توں گھٹ دو ماہ استمرار پیدا کرے.[۱۰]
- دس دن توں کم اک بار شرعی مسفات تک سفر کرے تے ارادہ رکھدا ہو کہ ایہی کم گھٹ توں گھٹ چار ماہ تک جاری رہے گا.[۱۱]
- سفر ایداں دے ہاں کہ عرف (عوامی نگاہ) وچ اسنوں کثیر السفر کہیا جائے.[۱۲]
- اک مہینے وچ چار سفر ہاں تے انہاں دے درمیان دس دن توں کم فاصلہ ہو.[۱۳]
- ہفتے وچ اک بار سفر کرے تے ایہی حالت گھٹ توں گھٹ دو مہینے تک جاری رہے.[۱۴]
حوالے
سودھو- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۹، ص۴۸۳-۴۹۱
- ↑ مسعودی، حکم من عمله السفر، ص۹۸
- ↑ مسعودی، حکم من عمله السفر، ص۹۸-۱۰۵
- ↑ احکام مسافر، ص۱۵ و ص۲۵ و ص۱۰۱
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۴۵۳
- ↑ خمینی، تحریر الوسیله، ج۱، ص۲۵۵
- ↑ احکام مسافر، ص۴۱-۴۱ و ص۵۵ و ص۸۳
- ↑ احکام مسافر، ص۱۶
- ↑ احکام مسافر، ص۲۷
- ↑ احکام مسافر، ص۴۲
- ↑ احکام مسافر، ص۳۴
- ↑ احکام مسافر، ص۹۴
- ↑ احکام مسافر، ص۵۸
- ↑ احکام مسافر، ص۵۰
مآخذ
سودھو- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، موسسة آل البیت (ع)، قم، ۱۴۰۹ق.
- خمینی (امام)، سید روحالله، تحریر الوسیله، موسسه مطبوعاندی دار العلم، قم.
- مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، احکام مسافر، ویرایش دوم، نشر فراکاما، قم، ۱۳۹۱ش.
- مسعودی، عبدالهادی، حکم من عمله السفر در مجله فقه اهل البیت، ش۴۹،قم، ۱۴۲۹ق.
- یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی مع التعلیقات، موسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۲۰ق.