سلیمان علیہ السلام
| ||||
|---|---|---|---|---|
 |
||||
| مقام پیدائش | ||||
| وفات |
| |||
| والد | داؤد علیہ السلام | |||
| ہور معلومات | ||||
| پیشہ | نبی ، شاہی حکمران ، اسلام دے پیغمبر | |||
ترمیم  | ||||
سلیمان علیہ السلام اللہ تعالیٰ دے برگزیدہ نبی سن ۔ سلیمان علیہ السلام داؤد علیہ السلام دے بیٹے سن ۔ سمجھیا جاندا اے کہ انہاں نے متحدہ اسرائیل اُتے 970 پہلے از مسیح توں لے کے 931 پہلے از مسیح تک حکومت کیتی۔ انہاں دے بعد ملک اسرائیل دے دو حصے (شمالی تے جنوبی) ہوئے گئے۔
سلیمان ﵇ اللہ جل جلالہ دے وڈے نیک نبی سی۔ سلیمان ﵇ داؤد علیہ السلام دے پتر سن۔
سلسلہ نسب
سودھوسلیمان دا سلسلہ نسب یہودا (اولاد یعقوب) دے واسطے توں یعقوب توں جا ملدا اے۔ قرآن پاک وچ انھاں اولاد ابراہیم وچ شمار کيتا اے۔
حافظ ابنِ عساکر نے آپ دے نسب نامے دی تفصیل ایويں بیان کيتی اے:
| ” | سلیمان بن داؤد بن ایشا بن عوید بن عابر بن سلمون بن نحشون بن عیمنا ذب بن ارم بن حصرون بن فارص بن یہودا بن یعقوب بن اسیاق بن ابراہیم۔ | “ |
معجزے
سودھوحضرت داؤد علیہ السلام دی طرح الله تعالیٰ نے حضرت سلیمان علیہ السلام نو وی بہوں زیادہ معجزے عطا کیتے ہوے سن۔
- آپ ڈنگراں دی بولیاں سمجھ لیندے سن،
- ہوا تے آپ دا قابو سی۔ آپ دا تخت ہوا وچ اڈدا سی۔ یعنی صبح ہور شام مختلف سمتوں نو اک اک مہینا دا فاصلہ طے کر لیندے سی۔
حضرت سلیمان علیہ السلام دی سب توں وڈی خصوصیت ایہ سی کہ
مسجد اقصی تے بیت المقدس دی تعمیر
سودھوحضرت سلیمان علیہ السلام نے مسجد اقصٰی اور بیت المقدس دی تعمیر شروع کتی جن دور دور سے پتھر اور سمندر سے موتی ندور ندور کر لایا کرتے سی۔ یہ عمارتیں اج تک موجود سن۔ اس دے علاوہ آپ نے جناں سے ہور وی بہت سے کم لیے۔
اک موقع پر اللہ تعالیٰ نے حضرت سلیمان علیہ السلام نوں آزمائش وچ ڈال دیتا۔ آپ دے پاس اک انگوٹھی سی، جس پر اسم اعظم کندہ سی، اس انگوٹھی کی بدولت آپ جن وانس پر حکومت کیا کرتے سی۔ لیکن وہ انگوٹھی کسی دی وجہ سے گم ہوگئی سی اور شیطان دے ہاتھ آگئی سی۔ آپ تخت و سلطنت سے محروم ہوگئےسیگے، اک مدت دے بعد وہ انگوٹھی شیطان کے ہاتھ سے دریا میں گرپڑی، جسے اک مچھلی نے نگل لتاسی، او مچھلی حضرت سلیمان علیہ السلام نے پھڑ لی، جدوں اس نو حلال کتا گیا تو انگوٹھی اس دے پیٹ توں مل گئی ہور اسی طرح آپ نو دوبارہ سلطنت ہور حکومت مل گئی۔ ای بات غلط اے کہ او انگوٹھی دی بدولت حکومت کردے سی ۔ حکومت ان نو اللہ نے اپن فضل خاص سے دتتی سی ۔
ملکہ سبا
سودھوحضرت سلیمان علیہ السلام دے زمانے وچ یمن دے علاقے توں ملکہ سبا دی حکومت سی، اک دن حضرت سلیمان علیہ السلام دا دربار لگا ہویاسی، جس وچ تمام جن وانس، چرند، پرند اپنی اپنی جگہاں پر بیٹھے ہوئے سی،ویکھا کہ ہدہد غیر حاضر اے آپ نے فرمایا ہد ہد نظر نہیں آیا اگر اس نے اس غیر حاضری دی درست وجہ بیان نہ کتی تو اس نوں سخت سزا دی جائے گی، ابھی یہ باتیں ہورہی سیں کہ ہدہد وی حاضر ہوگیا، حضرت سلیمان علیہ السلام دے وجہ پوچھنے پر ہدہد نے ڈسا کہ میں اڑتا ہوا یمن دے ملک جا پہنچا ، جہاں دی حکومت ملکہ سبا دے ہاتھ وچ اے۔ اللہ نے سب کجھ دے رکھا اے اس دا تخت بہت قیمتی ہور شاندار اے لیکن شیطان نے اس نو گمراہ کررکھا اے، او خدائے واحد دی بجائے آفتاب دی پرستش کرتی اے۔
ملکہ سبا نوں خط
سودھوحضرت سلیمان علیہ السلام نے فرمایا سی کہ اچھا تو میرا خط اس دے پاس لے جا، تیرے جھوٹ ہور سچ دا امتحان ابھی ہوجائے گا ہدہد آپ دا خط لے کر ملکہ سبا دے پاس پہنچا ہور خط اس دے آگے ڈال دیاسی، ملکہ نے خط پڑھ کر درباریوں نو بلایا تے خط دا مضمون پڑھ کر سنایادتتا، جس وچ درج سی۔
| ” | ای خط سلیمان علیہ السلام دی طرف سے اے ہور اللہ دے ناں سے شروع کتا جاتا اے جو وڈا مہربان ہور رحم والا اے تینو سرکشی ہور سربلندی دا اظہار نہیں کرن چاہیے اور تسی میرے پاس خدا دی فرماں بردار بن کر آؤ۔ | “ |
حضرت سلیمان دا جواب
سودھوملکہ سبا نے بوہت تحفے تحائف حضرت سلیمان علیہ السلام دی خدمت وچ بھیجے۔ آپ نے ان تحائف نو ویکھ کر فرمایا، کہ ملکہ نے میرے پیغام دا مقصد نہیں سمجھا لگدا اے۔ آپ نے ملکہ دے سفیراں نو ویکھ کر فرمایا۔ تم لوک نہیں ویکھتے کہ میرے کول کس چیز دی کمی اے، یہ تحفے واپس لے جاؤ اہور اپن ملکہ توں کہو کہ اگر میرا پیغام دی تعمیل نہ کتی تو میں عظیم الشان لشکر لے کر اوہاں پہنچاں گا اور تینو رسوا اور ذلیل کرکے توڈے شہر سے ندور دوں گا۔
جب قاصد حضرت سلیمان علیہ السلام دا پیغام لے کر ملکہ دے کول گئے تو اس نے یہی ٹھیک سمجھا کہ خود حضرت سلیمان علیہ السلام دی خدمت وچ حاضر ہوجائے۔ جب حضرت سلیمان علیہ السلام نو ملکہ دی روانگی دا علم ہوا سی تو آپ نے فرمایا کہ دربار والاں وچ کوئی ایسا اے جو ملکہ دا تخت ایہاں لے آئے۔ اک جن نے کہا کہ آپ دے دربار برخاست ہونے تک میں تخت لاسکدا ہوں ہور میں امین بھی ہوں۔ آپ دے وزیر نے کہا کہ میں اکھ جھپکتے تک اس دا تخت پیش کرسکدا ہوں۔
ملکہ سبا دا قبول اسلام
سودھواور جدوں حضرت سلیمان علیہ السلام نے مڑ کر ویکھا تو ملکہ دا تخت اوہاں موجود سی۔ اس پر حضرت سلیمان علیہ السلام نے اللہ تعالیٰ دا شکر ادا کتا ہور فرمایا کہ خدا دا یہ فضل میری آزمائش دے لیے اے تاکہ وہ ویکھے کہ اس حالت وچ وی اس دا شکر ادا کرتا ہوں یا نئی۔ اب آپ نے حکم دتتا کہ اس دی شکل بدل دی جائے جدوں ملکہ حضرت سلیمان علیہ السلام دے دربار وچ پہنچی تو اس سے پوچھا گیاسی، کیا تواڈا تخت وی ایسا ہی اے جیسا ای اے،اس نے کہا یہ تو اوہی اے۔ ملکہ سبا نے حضرت سلیمان علیہ السلام دے پیغمبرانہ جاہ و جلال نو ویکھ کر دین حق قبول کرلتا۔
ازواج
سودھوسلیمان علیہ السلام دے پاس اک سو زوجات سیں جس دا ثبوت صحیح بخاری دی مندرجہ ذیل حديث سے ملدا اے : ابوہریرہ رضی اللہ تعالیٰ بیان کرتےسن :
| ” | سلیمان بن داود علیہم السلام نے کہا سی کہ ج رات میں سو زنانیاں دے پاس جاؤں گا ، ہرعورت اک بچہ جنے گی جو اللہ تعالیٰ دے رستے وچ قتال کرے گا ، تو فرشتے نے کہا ان شاء اللہ کہہ لو ، تو انہاں نے نہ کہا اور ان شاء اللہ کہنا بھول گئے سی تواس رات سب دے کول گئے توان میں سے کسی نےوی کجھ نہ جنا صرف اک نے ادھا بچہ جنا ۔ نبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا : کہ اگر وہ ان شاء اللہ کہہ لیتے تو ایسا نہ ہوتا ہور ان دی ضرورت دا پورا کرنے دا باعث بن سکتا سی ۔ [۱] | “ |
ہور صحیح مسلم دی حدیث نمبر ( 1654 ) وچ نوے زنانیاں دا ذکر اے ، ہور اک ہور روایت جسے امام بخاری نے جہاد دے لیے اولاد طلب کرنے دے باب وچ تعلیقا ذکر کتا اے جس وچ ننانوے زنانیاں دا ذکر اے ۔
نبوت
سودھوداؤد علیہ السلام دے انتقال دے وقت، اک روایت دے مطابق سلیمان علیہ السلام دی عمر پچیس سال سی۔ اللہ تعالیٰ نے نبوت تے حکومت دونے وچ سلیمان علیہ السلام نوں داؤد علیہ السلام دا جانشین بنایا۔ ایويں نبوت دے نال نال اسرائیلی حکومت وی انہاں دے قبضے وچ آ گئی۔
ترجمہ:| ” | اور سلیمان علیہ السلام داؤد علیہ السلام دا وارث ہويا۔ | “ |
تفسیر
سودھو| ” | ہم جماعت انبیا نيں۔ ساڈے ورثے بٹا نئيں کردے۔ اسيں جو کچھ چھڈ جاواں، صدقہ اے ۔ | “ |
وفات
سودھوسلیمان علیہ السلام دی وفات دا واقعہ وڈا دلچسپ اے۔ سلیمان علیہ السلام دے حکم توں جناں دی اک جماعت ہیکل سلیمانی (بیت المقدس) بنانے وچ مصروف سی کہ سلیمان علیہ السلام دی وفات دا وقت آن پہنچیا، آپ اک لاٹھی دے سہارے کھڑے ہوئے گئے تے انتقال فرما گئے۔ جناں نوں آپ دی موت دی خبر نہ ہوئی تے اوہ اپنے کم وچ لگے رہے۔ آخر اک عرصہ دے بعد جدوں انہاں دی لاٹھی نوں دیمک نے چاٹ لیا تاں اوہ بودی ہوئے کے ٹُٹ کے گر پئی تے سلیمان علیہ السلام جو لاٹھی دے سہارے کھڑے سن اوہ وی گر پئے۔ اس وقت جناں نوں معلوم ہويا کہ سلیمان علیہ السلام تاں مدت توں انتقال کرچکے نيں۔
دولت
سودھوسلیمان علیہ السلام اپنے زمانے دے امیر ترین آدمی سن ۔ جے اج دے حساب توں دیکھیا جائے تاں اوہ 2200 ارب ڈالر دے مالک سن ۔ اپنے 39 سالہ دور حکومت وچ انہاں نوں ہر سال 25 ٹن سونا بطور نذرانہ ملدا سی۔[۲]
ہیکل سلیمانی
سودھوہیکل سلیمانی دی تعمیر حضرت داود نے شروع کيتی سی جنہاں دی وفات دے بعد سلیمان علیہ السلام نے اسنوں مکمل کيتا۔ اس دی تعمیر دے لئی بیرون ملک توں معمار بلواے گئے سن جو سلیمان علیہ السلام دے غلام نئيں سن تے اس وجہ توں فری میسن کہلاندے سن ۔[۳] ہیکل سلیمانی وچ انہاں نے سلیمان علیہ السلام دے خزانے دے خفیہ تہ خانے وی تعمیر کیتے۔ ہیکل دی تعمیر مکمل ہونے دے بعد اوہ ملک توں چلے گئے لیکن ایہ راز نسل در نسل اپنی اولاداں نوں منتقل کردے رہے۔
کوئی دو ہزار سال بعد کچھ مہم جو یروشلم دی اس مقدس عبادت گاہ دے باقی ماندہ کھنڈرات تک آئے بادشاہ وقت توں اجازت نامہ حاصل کيتا تے یورپ توں زائرین دے آنے جانے دی حفاظت دے انتظامات سنبھالے۔ انہاں نے اپنے آباواجداد دی فراہم کردہ نشانیاں دی مدد توں انہاں تھاںواں نوں ڈھونڈھ کڈیا تے بہت وڈی مقدار وچ سونا کڈ کے Knights Templar دی تنظیم بنائی[۴] جس دا اک حصہ بینکنگ کردا سی تے دوسرا حصہ فوجی امور سرانجام دیندا سی۔ ایہ دنیا دی پہلی ملٹی نیشنل کارپوریشن سی۔
بینکنگ دے امور وچ مداخلت دی وجہ توں رومن چرچ انہاں دا شدید دشمن بن گیا تے پورے یورپ وچ Knights Templar دے خلاف اقدامات کیتے جانے لگے۔ تے 1312ء دے بعد انہاں دا خاتمہ ہوئے گیا۔
دیوار گریہ دے پاس زیر زمین تہ خاناں تک جانے والا کنواں اج وی موجود اے جسنوں مضبوط تے شفاف شیشے دی چادر توں ڈھک دتا گیا اے۔[۵]
اقتباس
سودھوروایت اے کہ یروشلم دے شمال وچ بحیرہ روم دے ساحل اُتے ٹائر (Tyre) نامی اک وڈا تجارتی شہر سی۔ اوتھے دے بادشاہ نے اپنا سفیر بادشاہ سلیمان دے پاس بھیجیا تے اپنے شہر وچ امن و امان تے پرت مار دی بگڑدی صورت حال اُتے مشورہ منگیا۔ بادشاہ سلیمان نے کہیا کہ جے اچھے تعلقات قائم کرنے نيں تاں اپنے بادشاہ نوں کہو کہ اپنی سب توں چہیندی تے خوبصورت بیٹی دی مجھ نال شادی کر دے۔ جدوں شادی ہوئے گئی تاں بادشاہ سلیمان نے سفیر توں مسئلے دی تفصیلات پوچھاں۔ سفیر نے دسیا کہ شہر دے مزدور روٹی نہ ملنے دی وجہ توں اکثر پرت مار کردے نيں تے پولیس انہاں نوں اس جرم وچ قتل کردی اے۔ اس وجہ توں شہر دی آبادی کم ہُندی جا رہی اے تے ساڈے بادشاہ دا خیال اے کہ عوام ہی ساڈی اصل دولت نيں۔
بادشاہ سلیمان اس نتیجے اُتے پہنچے کہ جدوں شہر وچ گندم دی بہتات ہُندی اے تے قیمتاں بہت گری ہوئی ہُندیاں نيں تاں وی تنخواہ اِنّی کم ہُندی اے کہ مزدور گندم خرید نئيں سکدے۔ اس دے برعکس جدوں گندم دی شدید قلت ہُندی اے تے قیمت زیادہ ہُندی اے تاں تنخواہ ودھنے دے باوجود گندم مزدوراں دی قوت خرید توں باہر ہُندی اے۔
بادشاہ سلیمان نے سفیر نوں خط دتا تے کہیا کہ تواڈی زندگی اس خط دی رازداری توں مشروط اے۔ اپنے بادشاہ نوں میرا مشورہ دو کہ اپنے شہر وچ امپورٹ تے ایکسپورٹ اُتے توں کسٹم ڈیوٹی بالکل ختم کر دے۔ تے دو سال بعد دوبارہ میرے پاس آنا۔
بادشاہ سلیمان اس گل توں اچھی طرح واقف سن کہ ٹائر دے شہر وچ کسٹم دے حکام رشوت خور نيں۔ جدوں اوتھے کسٹم دا محکمہ ہی ختم کر دتا گیا تاں تاجراں نوں درآمد برآمد دی وڈی آزادی مل گئی ورنہ پہلے انہاں نوں 20 فیصد کسٹم ڈیوٹی ادا کرنی پڑدی سی۔ بحری جہازاں دے کپتاناں تے کارواناں نے ٹائر شہر دا رخ کيتا۔ کچھ ہی دناں وچ اوتھے حکومتی کرپشن توں آزاد تجارت دی وجہ توں وڈی خوشحالی آ گئی۔
دو سال بعد شہر ٹائر دا سفیر دوبارہ بادشاہ سلیمان دے دربار وچ حاضر ہويا۔ بادشاہ سلیمان نے اس توں کہیا کہ توانوں کچھ کہنے دی ضرورت نئيں اے۔ وچ اپنے یہودی بینکاراں دی مدد توں تواڈی خوشحالی توں واقف ہون۔ اپنے بادشاہ نوں میرا دوسرا مشورہ دو کہ کسٹم دا محکمہ دوبارہ بحال کر دے مگر اس دفعہ کسٹم دا کم صرف اعداد و شمار جمع کرنا ہوئے گا، ڈیوٹی وصول کرنا نئيں ہوئے گا۔ ہن فیر دو سال بعد آنا۔
دو تن سال بعد جدوں سفیر فیر حاضر ہويا تاں بادشاہ سلیمان نے تیسرا خط دتا تے سفیر نوں دو سال بعد بلیایا۔ خط وچ لکھیا سی کہ اپنے شہر وچ وڈی ضیافت دا اہتمام کرو جس وچ شہر دے سارے بینکراں دا آنا لازمی ہوئے تے نہ آنے والے بینکر نوں فوراً شہربدر کر دتا جائے۔ ضیافت دے اختتام اُتے ٹائر دے بادشاہ نے کہیا کہ ساڈے پاس درست ترین اعداد و شمار نيں کہ کس نے کِنّی درآمد تے برآمد دی اے تے انہاں اعداد و شمار اُتے تسيں وی مکمل اعتبار کردے ہوئے۔ اج توں ہر بینکر اپنی ہر درآمد تے برآمد اُتے ماہانہ 10 فیصد ٹیکس دے گا۔ بینکراں نے وڈا شور مچایا مگر بادشاہ نے اک نہ سنی۔
دو سال بعد شہر ٹائر دا سفیر فیر بادشاہ سلیمان دی خدمت وچ حاضر ہويا۔ ہن اس دا شہر انتہائی خوشحال ہوئے چکيا سی۔ بادشاہ سلیمان نے اسنوں آخری خط دتا تے کہیا کہ ہن واپس ایتھے آنے دی ضرورت نئيں اے۔ اس خط وچ ٹائر دے بادشاہ نوں مشورہ دتا گیا سی کہ دوبارہ بینکاراں نوں ضیافت اُتے بلاو تے جو بینکار نہ آئے اسنوں قتل کر کے اس دے بیوی بچےآں نوں غلام بنا کے بیچ دتا جائے۔ تے انہاں نوں حکم دو کہ جے شہر ٹائر وچ قیمتاں 10 فیصد ودھ جاندیاں نيں تاں بینکراں نوں 11 فیصد ٹیکس دینا پئے گا۔ تے جے قیمتاں 15 فیصد ودھ جاندیاں نيں تاں بینکراں نوں 13 فیصد ٹیکس دینا پئے گا۔ تے جے قیمتاں 20 فیصد ودھ جاواں تاں ٹیکس 15 فیصد ہوئے جائے گا۔ اس زمانے دی دستاویزات توں پتہ چلدا اے کہ ٹائر دے شہر وچ اگلے 70 سالاں تک قیمتاں مستحکم رہیاں سن۔[۶]
حوالے
سودھو- ↑ صحیح بخاری حدیث نمبر ( 5242 )
- ↑ The Richest People in Human History
- ↑ Pietre-Stones Kent Henderson, The Legend of Hiram Abif, retrieved 12th Jan 2013
- ↑ Money is the lifeblood of the powerful and the chains and key to human enslavement
- ↑ The story of the Wailing Wall, Jerusalem, Israel
- ↑ THE JUDAEO-CHRISTIAN AGREEMENT IN CATALONIA.
1۔ القرآن، 2:249
2۔ تہامی، ص 46
3۔ ادارہ سیارہ ڈائجسٹ ص 272 تا 276
4۔ مہر، غلام رسول، ص 89
5۔ ادارہ سیارہ ڈائجسٹ ص 272 تا 276
6۔ مہر، غلام رسول، ص 82
7۔ ادارہ سیارہ ڈائجسٹ ص 272 تا 276
8۔ القرآن، ص: 20
9۔ القرآن، البقرہ:2:252
10۔ ا محمد حفیظ الرحمن سینوہاروی، مولانا، ص 92
11۔ القرآن، المائدہ:78
12۔ القرآن، الاعراف: 166
13۔ عبد العزیز ہزاروی، مولانا ص 568۔ 569
14۔ محمد شفیع، مولانا، ص 496
15۔ القرآن، ص: 24
16۔ القرآن، ص:26
17۔ قاضی عبد الرزاق، ص206
18۔ القرآن، ص: 20
19۔ القرآن، بنی اسرائیل : 55
20۔ القرآن، سبا:11۔ 10
21۔ عبد الرحمن، مولانا، ص 36
22۔ حفیظ الرحمن سیوہاروی، مولانا، ص 93
23۔ مہر، ص 83
24۔ القرآن (38: 30)
25۔ عطا اللہ ساجد مولانا، ص 572
26۔ عبد الرحمن، مولانا، ص 37۔ 38
27۔ عطا اللہ ساجد، مولانا، ص 587
28۔ عطا اللہ ساجد، مولانا، ص 587
29۔ القرآن، ص :25
30۔ مولانا عبد الرحمن، مولانا، ص 41۔ 42
31۔ عطا اللہ ساجد، ص 586
32۔ قاضی عبد الرزاق، ص 214
33۔ القرآن، النمل: 16
34۔ قاضی عبد الرزاق، حافظ قاضی ص 209
35۔ عبد الرحمن، مولانا، ہدایت کے چراغ۔ سیرت انبیائے کرام، ص 84۔ 85
36۔ القرآن، النمل:21۔ 20
37۔ عبد الرزاق، حافظ قاضی، تذکرۃ الانبیا، ص 228۔ 229
38۔ غلام نبی بن عنایت اللہ، ص 369
39۔ القرآن، ص:33۔ 30
40۔ القرآن، ص: 35۔ 34
41۔ القرآن ص:36
42۔ چراغ علی، مولوی، ص 156
43۔ ایضاً ص 154
44۔ معارف القرآن جلد دوم ص 116
45۔ القرآن، الانبیا:82
46۔ القرآن، سبا: 13۔ 12
47۔ چراغ علی، مولوی، ص 152۔ 153
48۔ قصص القرآن، ص 110۔ 111
49۔ القرآن، البقرہ:248
50۔ تفہیم القرآن، جلد اول ص 189
51۔ شاہکار اسلامی انسائیکلوپیڈیا ص409
52۔ معارف القرآن جلد ہفتم‘ ص۔ 276
53۔ القرآن، النمل: 19
54۔ تہامی، ص 53
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: سلیمان علیہ السلام |
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Solomon |