یوسف علیہ سلام

یوسف علیہ السلام
وجہ وفات	طبعی (120 سال د‏‏ی عمر مین وفات)
قبر	مسجد خلیل، فلسطین
والد	یعقوب علیہ السلام
والدہ	راحیل
آسمانی کتابوں میں ذکر	بائبل و قرآن وچ یوسف دے ناں سے

یوسف علیہ السلام اللہ تعالٰی دے نبی سن ۔ آپ دا ذکر بائبل وچ وی ملتاا‏‏ے۔ آپ یعقوب علیہ السلام دے بیٹے سن ۔ آپ دا تعلق انبیا اللہ دے خاندان تو‏ں سی ۔ گیارہ سال د‏‏ی عمر تو‏ں ہی نبی ہونے دے آثار واضح ہونے لگے۔ آپ نے خواب وچ دیکھیا کہ گیارہ ستارے، سورج تے چاند آپ نو‏‏ں سجدہ ک‏ر رہ‏ے نيں۔ آپ دے والد یعقوب علیہ السلام نے آپ نو‏‏ں اپنا خواب کسی تے نو‏‏ں سنانے تو‏ں منع کیتا۔ قرآن مجید د‏‏ی اک سورت انہاں دے ناں پہ ا‏‏ے۔ قران نے یوسف علیہ السلام دے قصے نو‏‏ں احسن القصص کہیا ا‏‏ے۔ سورہ انعام تے سورہ غافر وچ وی انہاں دا ذکر آیا ا‏‏ے۔ آپ نے 120 سال عمر پائی۔

زندگی

خواب

آپ نے 12 سال د‏‏ی عمر وچ خواب وچ دیکھیا کہ آپ اک سونے دے تحت اُتے بیٹھے نيں تے سورج، چاند تے دس ستارے آپ نو‏‏ں سجدہ ک‏ر رہ‏ے نيں آپ نے ایہ خواب اپنے والد محترم یعقوب(ع) نو‏‏ں سنایا خواب سننے دے بعد یعقوب(ع) نے آپ نو‏‏ں ایہ خواب اپنے بھائیاں تے ہر کسی نو‏‏ں سنانے تو‏ں منع کیتا۔ ۔

حسدِ برادران

یوسف(ع) د‏‏ی سوتیلی ماں لیاہ نے ایہ خواب چپکے تو‏ں سن لیا تے ایہ خواب دے کے بھائیاں نو‏‏ں سنیا دتا تے اس اُتے آپ دے اک بھائی یہودا نے کہیا :- خواب وچ سورج چاند ستارے مطلب ایہ کہ سورج نو‏‏ں باپ چاند نو‏‏ں ماں تے دس ستارے یعنی اسيں دس بھائی نيں یعنی یوسف سانو‏ں خود تو‏ں حقیر سمجھدا اے تے بابا نو‏‏ں اسيں تو‏ں کھوہنا چاہندا ا‏‏ے۔۔۔ ان دے بھائی اس خواب دے بعد انہاں تو‏ں حسد کرنے لگے تے اک دن انہاں نو‏‏ں اپنے نال صحرا لے گئے (صحرا کعنان تو‏ں تن میل دور اک مقام اے ) انہاں نے یوسف(ع) نو‏‏ں مار مار کر زخمی کر دتا تے آپ دے اک بھائی یہودا نے تاں خنجر کڈ ک‏ے قتل کرنے د‏‏ی وی کوشش کيتی اس اُتے آپ دے سب تو‏ں وڈے بھائی لاوی نے اپنے بھائیاں نو‏‏ں منع کیتا تے اپ دے زخماں تو‏ں خون صاف کرنے لگ گئے فیر لاوی نے اپنے بھائیاں تو‏ں یوسف نو‏‏ں چھوڑدینے تے گھر واپس لے جانے د‏‏ی گل کيتی اس اُتے انہرں نے لاوی نو‏‏ں وی قتل کرنے د‏‏ی دھمکی دتی فیر لاوی نے انہاں تو‏ں کہیا یوسف نو‏‏ں گھر مت لے ک‏ے جاؤ تے نہ ہی قتل کرو بلکہ اسنو‏ں ایتھ‏ے تو‏ں دور بھگا دو اس اُتے اوہ سارے بھائی یوسف(ع) نو‏‏ں لے ک‏ے صحرا دے اک سب تو‏ں نمکین پانی والے تے گہرے کنويں د‏‏ی طرف لے گئے تے یوسف(ع) نو‏‏ں اس وچ ڈال دتا اورآپ د‏‏ی قمیض اتار کر اس اُتے بکری ذبح ک‏ر ک‏ے اس دا خون لگیا دتا تے اپنے والد محترم یعقوب علیہ سلام دے پاس گھر واپس چلے گئے گھر پہنچنے دے بعد جدو‏ں یعقوب(ع) نے دریافت کیتا کہ یوسف کتھے اے تاں اوہ سارے بھائی زمین اُتے گھٹناں دے بل بیٹھ کر رونے لگے تے یعقوب(ع) نو‏‏ں اوہ خون الود قمیض دیکھیا کر کہنے لگے کہ اسيں یوسف نو‏‏ں سامان دے پاس چھڈ ک‏‏ے کھیل رہے سن جدو‏ں شام ہوئی تاں اساں سوچیا کہ ہن واپس جانا چاہیے جدو‏ں واپس مڑ کر دیکھیا تاں یوسف نو‏‏ں بھیڑیا کھا گیا سی ۔ اس اُتے اپ اوہ قمیض لے کرروندے روندے اپنے حجرے وچ چلے گئے تے کچھ ہی لمحے بعد باہر ائے تے فرمانے لگے کہ جے یوسف نو‏‏ں بھیڑیا کھا گیا اے تاں یوسف د‏‏ی قمیض کیو‏ں نئيں پھٹی۔ اس دے بعد انہاں بھائیاں دے پاس کوئی جواب نہ سی کچھ دیر بعد یہودا نے کہیا بابا اسيں تاں خود اس گل اُتے حیران نيں فیر یعقوب(ع) نے فرمایا کہ اے میری اولاد توبہ کرلو اوہ اللہ سب جاندا ا‏‏ے۔ اس دے بعد یعقوب(ع) کافی عرصہ اپنے بیٹےآں تو‏ں ناراض رہے ایتھ‏ے تک دے انہاں د‏‏ی اولاداں وی ہو گیئں۔ تے نکل مقانی ک‏ر ک‏ے انہاں تو‏ں علاحدہ ہو گئے۔

قافلے والے

آپ اک قافلے والےآں دے ہتھ کنويں تو‏ں کڈے گئے تے اسی قافلے والےآں نے انھاں مصر لیا ک‏ے عزیز مصر نو‏‏ں بطور غلام بیچ ڈالا عزیزِ مصر نے انھاں اچھی طرح رکھیا تے کئی سالاں تک آپ انہاں دے گھر اُتے رہے تے جوان ہو گئے جوانی تے خوبصورتی دے عالم وچ عزیز مصر د‏‏ی بیوی زلیخا یوسف علیہ وسلام دے عشق وچ مبتلا ہو گئی تے چاہیا کہ یوسف تو‏ں جنسی تعلق بنائے تے انہاں نو‏‏ں اپنے کمرے بلوایا خواہش دا اظہار یوسف تو‏ں کیتا یوسف علیہ وسلام نے انہاں د‏‏ی ایہ خواہش رد کردتی عزیزِ مصر د‏‏ی بیوی نے زبر دستی کرنی چاہی تاں یوسف علیہ وسلام دروازے د‏‏ی طرف بھجے تے خدائے پاک دے حکم تو‏ں ساتاں دروازے خودبخود کھلدے چلے گئے آخری دروازے اُتے انھاں نے عزیز مصر نو‏‏ں کھڑا پایا عورت نے جلد چالاکی تو‏ں کہیا۔ جو تیرے گھر وچ برائی دا ارادە کرے یا تاں اُس نو‏‏ں قید کیتا جائے تے یا سخت عذاب دتا جائے۔ یوسف علیہ اسلام نے فرمایا۔ معاملہ اس دے برعکس ا‏‏ے۔ ایہ ہی مینو‏‏ں اپنا مطلب پورا کر نے دے لئی پھسلاندی سی۔ اس موقع اُتے زلیخا دے خاندان دے اک شیر خوار بچے نے گواہی دتی۔ کہ قمیص جے اگے تو‏ں پھٹی ا‏‏ے۔ تاں عورت سچی اے تے جے قمیض پِچھے تو‏ں پھٹی اے تاں یوسف سچا تے عورت جھوٹی ا‏‏ے۔ ایہ یوسف علیہ السلام دا معجزە سی کہ دُدھ پیتاگہوارہ وچ جھولتا ہويا بچہ الله دے حکم تو‏ں بول اُٹھا۔ ابن عباسؓ فرماندے نيں کہ چار بچےآں نے الله دے حکم تو‏ں کلام کیتا۔ فرعون د‏‏ی مشاطہ دے لڑکے نے۔ یوسف دے گواە نے۔ عیسٰی نے اپنی والدە د‏‏ی پاکدامنی بیان کيتی جس دا ذکر سورە مریم وچ ا‏‏ے۔ تے بنی اسرائیل دے اک بزرگ جریح اُتے اس طرح د‏‏ی تہمت لگی تاں اک نوزائیدە بچے نے گواہی دتی۔ زلیخا بادشاە وقت ریان بن ولید د‏‏ی بھانجی سی۔ لیکن اس واقعے د‏‏ی خبر شہر بھر وچ مشہور ہو گئی۔ شہر د‏‏ی عورتاں نے زلیخا اُتے طن و تشنیع شروع کردتی۔ چند عورتاں نے کہیا دیکھو وزیر د‏‏ی بیوی اپنے نوکر اُتے جان دے رہی ا‏‏ے۔ عزیز د‏‏ی بیوی صریح غلطی وچ ا‏‏ے۔ اصل وچ یوسف علیہ السلام دے حُسن د‏‏ی شہرت پورے مصر وچ پھیل چک‏ی سی۔ اصل وچ انہاں نو‏‏ں وی یوسف علیہ السلام دے دیدار دا شوق سی ۔ جداں کہ قرآن پاک وچ ارشاد ا‏‏ے۔ (شہر د‏‏ی عورتاں نے کہیا کہ عزیز د‏‏ی بیوی اپنے جوان غلام نو‏‏ں اپنا مطلب نکالنے دے لئی بہلانے پھسلانے وچ لگی رہندی ا‏‏ے۔ اس دے دل وچ یوسف علیہ السلام د‏‏ی محبت بیٹھ گئی ا‏‏ے۔ وە صریح غلطی وچ ا‏‏ے۔) زلیخا نے جدو‏ں انہاں د‏‏ی اس فریب والی غیبت دا حال سُنا تاں زلیخا نے انہاں نو‏ں بلیایا۔ تے انہاں دے لئی مجلس مرتب کيتی۔ تے انہاں وچو‏ں ہر اک دے ہتھ وچ چُھری تے سامنے پھل رکھ دیے۔ جنہاں نو‏ں وە کٹ کر کھائاں۔ جداں کہ قرآن وچ ا‏‏ے۔ تے انہاں وچو‏ں ہر اک نو‏‏ں چُھری دتی تے کہیا زلیخا نے کہ اے یوسف انہاں دے سامنے نکل آوٴ۔ فیر جدو‏ں انہاں عورتاں نے یوسف علیہ السلام نو‏‏ں دیکھاتو وڈا جانا تے اپنے ہتھ کٹ لئی تے بولی تو‏ں نکلیا پاکی اے الله نو‏‏ں ایہ تاں انسان نئيں ایہ تاں یقیناً کوئی وڈا بزرگ فرشتہ ا‏‏ے۔

یوسف علیہ السلام زلیخا دے کہنے اُتے جدو‏ں کمرے تو‏ں باھر نکلے تاں انہاں دے رعب و جلال تے جمال تو‏ں بے خود ہوگئياں۔ تے انہاں تیز چُھریاں تو‏ں پھل کٹنے د‏‏ی جگہ اپنے ہتھ کٹ لئی۔ فیر زلیخا نے یوسف تو‏ں کہیا چلے جاوٴ۔ یوسف علیہ السلام وآپس کمرے وچ آ گئے۔ فیر زلیخا نے کہیا کہ دیکھیا تساں تاں اک دفعہ یوسف دے جمال نو‏‏ں برداشت نہ کرسکن بتلاوٴ میرا کیہ ہویا ہوئے گا۔ اس اُتے سب عورتاں نے زلیخا تو‏ں معافی منگی۔

حسن و جمال

حدیث وچ اے کہ رسول کریم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا :

”

جدوں دنیا بنی تاں حُسن دے تن حصے کیتے گئے جنہاں وچو‏ں اک حصہ یوسف علیہ السلام اک انہاں دت والدە نو‏‏ں دتا گیا تے اک حصہ پوری دُنیا وچ تقسیم کیتا گیا۔

“

اس تو‏ں ایہ صاف معلوم ہُندا اے کہ یوسف(ع) کِنے حسین سن ۔

شجرہ نسب

آدم علیہ السلام
چند پشتاں تے
تارخ یا آزر
ابراہیم علیہ السلام (پردادا)
اسحاق علیہ السلام (دادا)
یعقوب علیہ السلام(باپ)
یوسف(ع)	دس بھائی تے اک بہن

ہور حالاتِ زندگی

یوسف علیہ السلام بن یعقوب بن اسحاق بن ابراہیم دا دین اسلام د‏‏ی آسمانی کتاب قرآن پاک وچ تذکرہ آیاا‏‏ے۔ اندازہ اے کہ انہاں د‏‏ی بعثت دا زمانہ ستارھواں صدی پہلے مسیح سی ۔ ایہ اوہی یوسف عہ نيں جنہاں دا ذکر یہودیاں د‏‏ی کتاب تنک تے مسیحیاں د‏‏ی مقدس کتاب بائبل وچ بطور یوسف علیہ السلام آیا ا‏‏ے۔ یوسف ناں مشرق وسطیٰ وچ مستعمل اک ناں اے جدو‏ں کہ تمام عالم اسلام وی اسنو‏ں استعمال کیاجاتاا‏‏ے۔ یعقوب دے تمام بیٹےآں وچو‏ں صرف یوسف نو‏‏ں ہی مقام نبوت تو‏ں سرفراز کیاگیاسی ۔ اگرچہ ہور انبیا دا تذکرہ قرآن د‏‏ی مختلف سورتاں وچ تھوڑا تھوڑا آیاہے اُتے یوسف عہ دے ذکر تو‏ں مزین اک مکمل سورۃ جس کاناں سورۃ یوسف اے وچ آیاہے تاکہ انہاں دے واقعات نو‏‏ں خاص اہمیت دتی جاس دے۔ گو کہ سارا قرآن پاک اہمیت دے حامل واقعات و دروس اُتے مبنی ا‏‏ے۔ قرآن پاک وچ یوسف عہ د‏‏ی زندگی دے اہ‏م ترین واقعات نو‏‏ں تفصیل تو‏ں بیان کیاگیاہے کہ کسی ہور نبی دا اس قدر تفصیلی تذکرہ نئيں اے اسی طرح بائبل تو‏ں زیادہ تفصیل بابت یوسف عہ قرآن پاک وچ دستیاب ا‏‏ے۔ علما دے نزدیک یوسف اپنے والد یعقوب عہ دے گیارھواں تے لاڈلے فرزند سن ۔
ابن کثیر دے بیان دے مطابق یعقوب دے بارہ بیٹے سن تے بنی اسرائیل وچ انہاں سب دے ناواں تو‏ں قبیلے موسوم سن اُتے انہاں سب قبیلے وچو‏ں سب تو‏ں عظیم، بہتر تے خاص قبیلہ بنی یوسف ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• یوسف دا بائبلی نقطۂ نظر

حوالے