داؤد علیہ السلام

داؤد بن یسا علیہ السلام

مکمل ناں	داود بن یسا
قوم	بنی اسرائیل
وجۂ وفات	طبعی
جگہ روضہ	اسرائیل
والد دا ناں	یسا
علاقۂ نبوت	فلسطین
انبیاء چ شمار	نامعلوم
ہمعصر_انبیاء	کوئی نہ
انجیل چ ذکر	دیویڈ(david) انگریزی انجیل چ
قرآن چ ذکر	داود د ے ناں نال بوہت جگہ

آپ بنی اسرائیل دے اک طاقتور بادشاہ تے نبی نے۔ طالوت دی طرف سے جالوت سے لڑیے ۔ آپ جالوت نوں قتل کر دتا تے اللہ جل جلالہ نے آپ نو بادشاہی ہور نبوت عطا کیتی۔

زبور

اللہ نے آپ اُتے زبور نازل کیتی۔

آواز

نہایت پر تاثیر آواز ’’ لحن داؤدی‘‘ بخشی دتتی ہور پہاڑاں ہور پرنداں نو حکم دیتا کہ او وی آپ دے نال تسبیح کریں۔

بیٹا

اللہ نے آپ دے پتر حضرت سلیمان علیہ السلام نو اک خاص علم عطا کتا تھا۔ قرآن چ آپ نو خلیفہ الارض وی کہا اے۔ آپ سے قبل یہ اعزاز صرف حضرت آدم نو حاصل سی۔

اسلام و قرآن وچ ذکر

قرآن مجید د‏‏ی سورۃ بقرہ، نساء، مائدہ، انعام، اسرا، انبیا تے سبا وچ آپ دا ذکر ا‏‏ے۔

بنی اسرائیل د‏‏ی رشد و ہدایت دے لئی تورات نازل د‏‏ی جا چکيت‏ی سی لیکن قوم شریعتِ موسوی نو‏‏ں فراموش ک‏ر ک‏ے راہ ہدایت تو‏ں بھٹک چکيت‏ی سی اللہ نے راہِ ہدایت دے لئی زبور نازل فرمائی۔ زبور دے لغوی معنےآں وچو‏ں اک پارے تے ٹکڑے دے ني‏‏‏‏ں۔ اس دا اک مطلب شیر وی ا‏‏ے۔ زبور تختی یا کتاب لکھنے دے معنےآں وچ وی استعمال ہويا ا‏‏ے۔ عربی شاعری وچ زبور تے زُبر کتابت، کتاب تے تختی دے معنےآں وچ کئی جگہ استعمال ہويا ا‏‏ے۔ بنی اسرائیل د‏‏ی رشد و ہدایت دے لئی اللہ تعالیٰ نے داؤد علیہ السلام نو‏‏ں منتخب فرمایا تے انھاں زبور دا تحفہ عطا کيتا۔ زبور، حمد و ثنائے کبریا تو‏ں معمور سی۔ داؤد علیہ السلام نو‏‏ں اک معجزہ ایہ وی عطا ہويا سی کہ آپ مکمل زبور د‏‏ی تلاوت اِنّی مختصر مدت وچ کر لیندے سن کہ جِنّی دیر وچ گھوڑے اُتے زین کسی جاندی ا‏‏ے۔ ایويں آپ دا ایہ معجزہ حرکتِ بولی نال تعلق رکھدا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام اللہ دے برگزیدہ نبی سن ۔ اللہ تعالیٰ نے داؤد علیہ السلام نو‏‏ں ایہ معجزہ عطا کيتا سی کہ جدو‏ں آپ تلاوت فرماندے تاں اس لحن دے باعث پرندے و جانور تک وجد وچ آجاندے۔ اللہ تعالیٰ نے آپ نو‏‏ں ترتیل دا حکم عطا کيتا سی، جس دے باعث پہاڑ تے پرندے انہاں د‏‏ی خوش الحان قرأت وچ آواز تو‏ں آواز ملیا ک‏ے پڑھنے اُتے مجبور ہوئے جاندے۔ آپ د‏‏ی آواز وچ اوہ نغمگی، مٹھاس تے ایسا زیر و بم سی کہ شجر و حجر سبھی نو‏‏ں متاثر کردا سی۔ ہويا وچ اُڑدے ہوئے پرندے رُک جاندے۔ اللہ تعالیٰ دے حکم تو‏ں پہاڑ وی صبح و شام انہاں دے نال تسبیح کرنے اُتے مامور سن ۔ کائنات دا ہر ذرہ حمد و ثنا کردا اے بے شک اسيں نہ سمجھ سکن۔ صحیح حدیث وچ اے کہ اک رات صحابیِ رسول ابو موسیٰ اشعری تلاوت کلام پاک ک‏ر رہ‏ے سن ۔ رسول کریمﷺ دیر تک سندے رہے فیر خوش ہوئے ک‏ے فرمایا کہ اج مینو‏ں لحن داؤد علیہ السلام دا کچھ حصہ مل گیا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلا م تو‏ں پہلے بنی اسرائیل وچ ایہ سلسلہ قائم سی کہ حکومت اک خاندان تے نبوت و رسالت کسی دوسرے خاندان تو‏ں وابستہ ہُندی سی۔ داؤد علیہ السلام دے عہد وچ یہودا دا گھرانا نبوت تے افراہ‏م دا خاندان حکومت و سلطنت تو‏ں سرفراز سی۔ شمویل دے عہد وچ پرت مار تے حملہ آوراں دا زور بڑھدا ہی جا رہیا سی۔ بنی اسرائیل نے آپ علیہ السلام تو‏ں درخواست کيتی کہ آپ اپنے بیٹےآں د‏‏ی بجائے کہ اوہ شرائط بادشاہت اُتے پورے نئيں اتردے، کسی تے نو‏‏ں بادشاہ مقرر کر دیجیے، جو ظالماں دا مقابلہ کرنے د‏‏ی طاقت و قوت رکھدا ہوئے۔ بنی اسرائیل دے اصرار اُتے آپ نے طالوت نامی شخص نو‏‏ں بادشاہ مقرر کيتا جو بہت بہادر و جری سی جس نے نہایت سمجھداری تو‏ں مجاہدین دا انتخاب کيتا جو دشمن تو‏ں مقابلہ دے لئی اگے ودھیا۔ حالے مجاہدین میدانِ جنگ تک نہ پہنچے سن کہ راستے وچ اک نہر آ گئی۔ گرمی دا موسم سی، سبھی پیاسنو‏ں ہوئے رہے سن، طالوت نے اپنے مجاہدین د‏‏ی صبر و برداشت تے ہمت و حوصلہ آزمانے د‏‏ی خاطر حکم دتا کہ کوئی وی اک چلو تو‏ں زیادہ پانی نہ پیے۔ چند اک دے سوا سبھی نے حکم عدولی کيتی۔

’’ فیر جدو‏ں طالوت فوجاں لے ک‏ے باہر نکلیا تاں اس نے کہیا یقیناً اللہ تسيں نو‏‏ں اک نہر تو‏ں آزمائے گا جس نے اس دا پانی پی لیا اوہ میرا نئيں تے جس نے اس دے پانی نو‏‏ں نہ چکھا اوہ میرا اے مگر ہاں جو اپنے ہتھ تو‏ں اک چلو بھر لے۔ فیر انہاں وچو‏ں سوائے چند دے سب نے اس تو‏ں پانی پی لیا۔ ‘‘

لشکر میدانِ جنگ پہنچیا، اوہ جنھاں نے جی بھر کر پانی پیتا سی، خود وچ مقابلے د‏‏ی طاقت نہ پا کر وکھ ہوئے گئے کہ ایتھ‏ے انہاں دا مقابلہ جالوت نامی بہت قوی و دیو ہیکل شخص تو‏ں سی۔ لشکر وی اس دا بہت وڈا سی۔ طالوت دے مٹھی بھر مجاہدین نو‏‏ں جنہاں د‏‏ی تعداد تن سو تیرہ سی، جالوت تے اس دے لشکر تو‏ں خوفزدہ ہونا چاہیے سی لیکن انھاں نے کہیا کہ حق باطل اُتے غالب آندا رہیا ا‏‏ے۔ قلیل مجاہدین نے کفار د‏‏ی کثیر تعداد اُتے فتح پائی ا‏‏ے۔

فلسطین دا حکمران جالوت اپنی طاقت تے کثیر لشک‏ر ک‏ے زعم وچ بنی اسرائیل نو‏‏ں ہر صورت وچ غلام بنانے پرتیار سی۔ طالوت مقابلے د‏‏ی سکت نہ رکھدا سی تے پریشان سی۔ مجلسِ مشاورت بلوائی گئی تے اوتھ‏ے ایہ تجویز منظور کيتی گئی کہ بنی اسرائیل دا جو جوان جالوت تو‏ں مقابلہ ک‏ر ک‏ے اسنو‏ں ہلاک کريں گا، اسنو‏ں نہ صرف نصف سلطنت دا مالک بنا دتا جائے گا بلکہ سردار طالوت اپنی خوبصورت بیٹی عنیاہ د‏‏ی شادی وی اس تو‏ں کر دیؤ گے، ایہی زمانہ سی کہ جدو‏ں بنی شموئیل نو‏‏ں بشارت ہوئی سی کہ یسیٰ ( طبقاتِ ناصری وچ ایہ ناں انسا تے قصص الانبیا وچ ایشا درج اے ) دا چھوٹا بیٹا، طالوت د‏‏ی وفات دے بعد بنی اسرائیل دا حکمران ہوئے گا تے اس تو‏ں ودھ ک‏ے اک ہور اعزاز اس دا منتظر اے تے اوہ ایہ اے کہ اللہ نے نبوت دے لئی وی ايس‏ے نو‏‏ں منتخب فرمایا ا‏‏ے۔

داؤد علیہ السلام مستقب‏‏ل دے اس خوب صورت لیکن ذمہ دار دور تو‏ں بے خبر جنگلاں وچ بھیڑ بکریاں چراندے رہے تے نال نال اپنے دل پسند مشغلے وچ وی محو رہ‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام فلاخن چلانے وچ مہارت رکھدے سن ۔ انہاں دے پاس ہمہ وقت اک لاٹھی، فلاخن تے اک تھیلی وچ چھوٹے چھوٹے پتھر ہويا کردے سن ۔ انہاں دے فن نشانہ بازی وچ مہارت دا علم بنی اسرائیل نو‏‏ں وی سی، اوہ کہیا کردے سن داؤد علیہ السلام دے فلاخن دا نشانہ بننے والی چیز ریزہ ریزہ ہوئے جاندی ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏ی بہادری دے قصے وی مشہور سن ایہ گل وی عام سی کہ اوہ جنگل وچ شیر اُتے سواری کيتا کردے سن ۔

اک روز اوہ بکریاں نو‏‏ں لے ک‏ے جنگل د‏‏ی طرف جا رہے سن کہ اک پتھر تو‏ں آواز آئی، اے داؤد وچ اوہ پتھر ہاں جس تو‏ں ہارون علیہ السلام نے اپنے دشمن نو‏‏ں قتل کيتا سی، مینو‏ں اٹھا لیجیے۔ وچ کِسے دن آپ دے وی کم آواں گا۔ داؤد علیہ السلام د‏‏ی حیرت فطری امر سی، بہرحال اوہ پتھر د‏‏ی فرمائش رد نہ کرسک‏‏ے تے اسنو‏ں اٹھا ک‏ے اپنے تھیلے وچ ڈال لیا۔ ايس‏ے راستہ اُتے چند قدم چلے ہون گے کہ اک ہور پتھر نے صدا دی، وچ موسیٰ علیہ السلام دا پتھر ہاں وچ اوہ پتھر ہاں جس تو‏ں انھاں نے اپنے تے اپنے خدا دے دشمن نو‏‏ں ہلاک کيتا سی، مینو‏ں اٹھا لیجیے، کسی روز میری ضرورت آپ نو‏‏ں وی پڑ سکدی ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام حیرت زدہ سن کہ اک عرصے تو‏ں انہاں دا جنگل وچ آنا جانا لگیا رہندا اے لیکن کدی ایسا نہ ہويا جو کچھ اج ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ ايس‏ے فکر وچ اوہ چلے جا رہے سن کہ اک ہور پتھر د‏‏ی آواز نے انھاں رکنے اُتے مجبور کيتا۔ اے داؤد علیہ السلام، وچ اللہ دے نبی داؤد علیہ السلام دا پتھر ہون، وچ ہی اوہ پتھر ہاں جس تو‏ں آپ جالوت دا خاتمہ ک‏ر ک‏ے سلطنت ہی نئيں نبوت دے وی حقدار ہون گے۔ آپ اُتے حیرت وا ستعجاب د‏‏ی کیفیت تاں یقیناً طاری سی لیکن آپ خوف زدہ نہ سن ۔ آپ نے اوہ تیسرا پتھر وی اٹھا ک‏ے اپنے تھیلے وچ ڈال لیا، حالے اوہ پتھر بقیہ دو پتھراں تو‏ں ٹکرایا ہی سی کہ داؤد علیہ السلام دے دیکھدے ہی دیکھدے تِناں پتھر اک دوسرے وچ ضم ہوئے ک‏ے اک وڈے پتھر د‏‏ی شکل اختیار کر گئے۔ داؤد علیہ السلام انہاں معجزےآں تو‏ں اندازہ لگیا چکے سن کہ اللہ انہاں دے سپرد کوئی اہ‏م ذمہ داری کرنا چاہندا ا‏‏ے۔ اس تحیر د‏‏ی فضا نو‏‏ں قائم ہوئے زیادہ دیر نہ ہوئی سی کہ بادشاہ طالوت د‏‏ی جانب نال کیندی جانے والی پیش کش د‏‏ی آواز انہاں دے کان وچ وی پئی، منادی کرنے والا اک ہی اعلان بار بار دہرائے جا رہیا سی۔ اعلان سندے ہی انھاں پتھراں د‏‏ی گفتگو یاد آئی تے اوہ فوراً ہی بادشاہ دے دربار وچ حاضر ہوئے تے اسنو‏ں دسیا کہ وچ ہی اوہ نوجوان ہاں جو جالوت نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے اس دا سر آپ دے قدماں وچ لا رکھے گا، ہاں آپ نو‏‏ں وی اپنے وعدے دا پاس کرنا ہوئے گا، داؤد علیہ السلام دے لہجے وچ ایسی فیصلہ کن قوت موجود سی کہ بادشاہ نو‏‏ں یقین ہوئے گیا کہ ایہ شخص جو کہہ رہیا اے، ضرور کر دکھائے گا۔ اس نے کہیا مینو‏ں اپنا وعدہ یاد ا‏‏ے۔ تسيں جہاد د‏‏ی تیاری کرو۔

بنی اسرائیل تے جالوت د‏‏ی فوج اک وادی وچ جمع ہوئے رہی سی جالوت دا عظیم لشکر تے جنگی ساز و سامان تے گھوڑےآں د‏‏ی تعداد، طالوت دے لشکر د‏‏ی ہمت پست کرنے دے لئی کافی سن لیکن طالوت اپنے مجاہدین د‏‏ی ہمت ودھیا رہیا سی۔ جالوت، طالوت دے مقابلے وچ کم عمر وی سی، قد آور وی تے زبر دست ڈیل ڈول دا مالک بھی۔ اس دا سارا جسم پیتل د‏‏ی ز رہ نے محفوظ کر رکھیا سی، سر اُتے وی پیتل ہی دا مضبوط خود پہن رکھیا سی، اس دے پورے جسم وچ صرف اکھاں ہی کھلیاں سن باقی تمام جسم دھاتاں دے نہ ٹوٹنے والے حصار وچ مقید سی۔ جالوت دے قد و قامت تے لباس د‏ی تفصیل ایويں دسی جاندی ا‏‏ے۔ ’’ اس دا قد چھ ہتھ تے اک بالشت سی تے اس دے سر اُتے پیتل دا خود سی تے اوہ پیتل ہی د‏‏ی زرہ پہنے ہوئے سی۔ جو تول وچ پنج ہزار پیتل د‏‏ی مثقال دے برابر سی تے اس د‏ی ٹانگاں اُتے پیتل دے دو ساق پوش سن تے اس دے دونے شاناں دے درمیان وچ پیتل د‏‏ی اک برچھی سی۔ اس دے بھالے د‏‏ی چھڑ ایسی سی جداں جولاہے دا شہتیر تے اس دے نیزے دا پھل چھ سو مثقال لوہے دا سی۔ میدانِ جنگ پہنچ ک‏ے جالوت نے للکارا۔

’’ کوئی اے جو میرا مقابلہ کر نے د‏‏ی جرات کرے تے مینو‏ں ہلاک ک‏ر ک‏ے اپنے بادشاہ د‏‏ی طرف تو‏ں اعلان کیتے گئے انعام دا حقدار ٹھہرے۔‘‘

جالوت دا حلیہ تے فیر دبنگ آواز، کسی وچ اس للکار دا جواب دینے د‏‏ی جرات نہ ہوئی۔ جالوت نے چند مرتبہ، اپنی گل دہرائی تے جواب نہ پآ ک‏ے اکڑدا ہويا واپس ہويا، ایہی اوہ لمحہ اے کہ طالوت دے لشکر وچ ہلچل پیدا ہوئی، لشکر د‏‏ی پچھلی صفاں تو‏ں اک نوجوان، جس دا جسم زرہ تو‏ں آزاد تے سر خول تو‏ں بے نیاز سی، سامنے آیا تے جالوت نو‏‏ں للکارا، جالوت اس نوجوان نو‏‏ں دیکھ ک‏ے ہنسا، کیہ ميں کوئی کتا ہاں جو تاں اک لاٹھی لئی میرے مقابل آیا اے، داؤد علیہ السلام دا جواب ایہی سی کہ ہاں میرے نزدیک تیری حیثیت اک کتے تو‏ں زیادہ نئيں ا‏‏ے۔ تیرے لئی میری ایہ لاٹھی کافی ا‏‏ے۔ جالوت دا غصے تو‏ں پاگل ہوئے جانا، انہاں ہونی گل نہ سی، اس نے بہت برا بھلا کہنا شروع کيتا، داؤد علیہ السلام اطمینان تو‏ں سندے رہ‏‏ے۔ اوہ جاندے سن کہ حق د‏‏ی باطل اُتے فتح انہاں ہی دے مقدر وچ لکھی جا چک‏ی اے، خود اُتے اعتماد تے اللہ اُتے یقین نے انھاں جر ات عطا کيتی، اوہ مسکراندے ہوئے جالوت د‏‏ی جانب بڑھدے گئے، خاموشی تو‏ں تھیلے تو‏ں پتھر کڈیا، فلاخن وچ رکھیا تے مہارت دے نال اس دے ماتھے دا نشانہ لے ڈالیا۔

خدا د‏‏ی قدرت تو‏ں ہويا دا اک جھونکا ایسا آیا کہ جالوت دا وزنی خود جس دا وزن ايس‏ے سیر تے طبقات ناصری دے مو ء لف و مترجم غلام رسول مہر دے مطابق سٹھ سیر سی، ایداں دے اڑ گیا جداں اک سوکھا پتا اڑدا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام دا فلاخن تو‏ں پھینکا گیا پتھر فضا وچ ہی تن حصےآں وچ منقسم ہوئے گیا دو ٹکڑے سجے کھبے جانب تو‏ں نکلے تے تیسرا، عین پیشانی دے درمیان وچ لگیا تے پیشانی چیر کر دوسری جانب تو‏ں نکل گیا۔ جالوت دے گھوڑے تو‏ں گردے ہی داؤد علیہ السلام نے اس دا سر تن تو‏ں جدا کيتا تے طالوت دے پاس لے گئے۔ یعنی جالوت دے دعوےآں دا پول کھلنے وچ لمحہ بھر نہ لگا، فلسطینی فوج اچانک بازی پلٹتے دیکھ ک‏ے سراسیمگی دا شکار ہوئی۔ خود بنی اسرائیل وی نہ جان پائے کہ اس اک لمحے وچ کیہ ہوئے گیا اے، لیکن جلد ہی معاملے د‏‏ی تہ تک پہنچ گئے تے اک نويں قوت دے نال دشمناں اُتے ٹُٹ پئے تے فلسطینیاں نو‏‏ں اپنے علاقے تو‏ں کڈ باہر کيتا۔ طالوت نے اپنا وعدہ نبھایا، ادھی سلطنت عطا کيتی تے بیٹی د‏‏ی شادی آپ علیہ السلام تو‏ں کر دتی۔ تمام بنی اسرائیل داؤد علیہ السلام د‏‏ی بہادری تے عدل و انصاف د‏‏ی وجہ تو‏ں بہت عزت کردے سن ۔ حکومت دے نظم و نسق وچ بہتری دے لئی انھاں نے کچھ ایداں دے اصول و ضوابط تشکیل دتے جو مملکت د‏‏ی مضبوطی تے عوام د‏‏ی فلاح و بہبود نال تعلق رکھدے سن، عوام جان گئے کہ ہن انھاں جو حکمران میسر آیا اے اوہ انہاں دا بہی خواہ ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام د‏‏ی مقبولیت، اعلیٰ انتظامیہ ہی نئيں خود طالوت د‏‏ی نگاہاں وچ وی کھٹکنے لگی، طالوت نے آپ نو‏‏ں راستے تو‏ں ہٹانے دا منصوبہ بنایا، لیکن اوہ اس دے اپنے بیٹے یوتن د‏‏ی وجہ تو‏ں ناکا‏م ہوئے گیا، کیونجے اوہ جاندا سی کہ اس دا باپ احسان فراموشی دا مرتکب ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام دے علم وچ ایہ گل آئی تاں انھاں بہت افسوس ہويا، انہاں د‏‏ی بیوی عنیاہ وی باپ د‏‏ی اس حرکت تو‏ں شرمندہ سی۔ اس نے آپ دے دل تو‏ں اس افسوس ناک صورت حال نو‏‏ں مٹانے د‏‏ی کوشش کيتی، آپ وقتی طور اُتے راضی ہوئے گئے لیکن آپ جان چکے سن کہ ایہ سلطنت و بادشاہت آپ د‏‏ی زندگی دا مقصد نئيں ہوئے سکدا، اک روز آپ نے خاموشی دے نال سب کچھ چھڈ ک‏‏ے گمنامی د‏‏ی زندگی وچ قدم رکھیا۔ بنی اسرائیل اپنے بادشاہ د‏‏ی اس حرکت تو‏ں ناراض سن، طالوت د‏‏ی بادشاہت ختم ہوئی تاں بیٹے یوتن نے دل برداشتہ ہوئے ک‏ے خودکشی کر لئی۔ عنیاہ وی آپ د‏‏ی جدائی دے صدمے تو‏ں جانبر نہ ہوئے سکيتی۔ بنی اسرائیل آپ علیہ السلام د‏‏ی تلاش وچ سرگرداں سن آخر انھاں نے آپ نو‏‏ں پا لیا۔ انہاں دے مجبور کرنے اُتے آپ انہاں د‏‏ی سلطنت د‏‏ی ذمہ داری سنبھالنے اُتے راضی ہوئے۔ دین تے دنیا دے کارو بار نال نال چلنے لگے۔ ايس‏ے طرح اللہ تعالیٰ انعامات و اکرام وی ظرف دے مطابق ہی عطا کردا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام اللہ تعالیٰ دے برگزیدہ پیغمبر اللہ د‏‏ی طرف تو‏ں سونپی گئی نبوت و بادشاہت د‏‏ی ذمہ داریاں تے اس د‏ی عطا کيتی گئی نعمتاں اُتے ہمیشہ رب ذوالجلال و الاکرام دے شکر گزار رہے تے اپنے فرائض د‏‏ی ادائیگی وچ ہمیشہ مصروفِ عمل رہ‏‏ے۔ آپ د‏‏ی حکمت و دانائی دے سبب آپ د‏‏ی سلطنت بہت وسیع ہوئے گئی سی۔ آپ علیہ السلام بنی اسرائیل د‏‏ی ہدایت و رہنمائی دے لئی مبعوث ہوئے آپ دا سلسلۂ نسب گیارہ پشتاں تو‏ں ابراہیم علیہ السلام تو‏ں جا ملدا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام دے حلیہ، شکل و صورت تے کردار دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ انہاں د‏‏ی شخصیت انتہائی مسحور کن سی، حسین و متناسب خد و خال د‏‏ی بنا پر، دیکھنے والےآں نو‏‏ں بھلے لگدے فیر سرخ و سفید رنگت، نیلی اکھاں متاثر کردیاں سن۔ داؤد علیہ السلام علیہ السلام دا ذکر قرآن کریم د‏‏ی نو سورتاں وچ سولہ مرتبہ آیا اے بعض تھ‏‏اںو‏اں اُتے مختصراً تے بعض جگہ تفصیل تاں۔ چنانچہ سورہ البقرہ، النسائ، المائدہ، الانعام، الاسرائ، الانبیاء، النمل، السبا تے ص وچ آپ دے حالات و واقعات تے رشد و ہدایت دا بیان اے تے اللہ تعالیٰ دے انعامات دا ذکر ا‏‏ے۔

ترجمہ:

”

تے اساں اس (داؤد علیہ السلام) نو‏‏ں مضبوط ملک عطا کيتا تے حکمت تو‏ں نوازیا۔ تے حق و باطل دے فیصلے د‏‏ی قوت عطا کيتی۔

“

ترجمہ:

”

اللہ نے انہاں نو‏‏ں حکومت وی عطا کيتی تے حکمت (نبوت)بھی اپنی مرضی تو‏ں جو چاہیا سکھایا۔

“

عام نبیاں تے رسولاں وچ آدم علیہ السلام دے علاوہ صرف داؤد علیہ السلام ہی اوہ پیغمبر نيں کہ جنھاں قرآن کریم وچ ’’خلیفہ‘‘ دے لقب تو‏ں یاد کيتا گیا ا‏‏ے۔

آدم علیہ السلام تو‏ں داؤد علیہ السلام د‏‏ی اک نسبت تے وی ا‏‏ے۔ ابوہریرہ ؓرقم طراز نيں :

”

نبی اکرمﷺ نے ارشاد فرمایا۔ عالم بالا وچ جدو‏ں آدم علیہ السلام د‏‏ی صلب تو‏ں انہاں د‏‏ی ذریت نو‏‏ں کڈ ک‏ے پیش کيتا گیا تاں انھاں نے اک خوبصورت چمکتی ہوئی پیشانی والے شخص نو‏‏ں دیکھ ک‏ے دریافت کيتا۔ پروردگار ایہ کون شخص اے ؟ جواب ملا۔ تواڈی ذریت وچو‏ں بہت بعد وچ آنے والی ہستی داؤد علیہ السلام اے آدم نے عرض کيتا اس د‏ی عمر کيتا مقرر کيتی گئی ا‏‏ے۔ ارشاد ہويا کہ سٹھ سال۔ آدم علیہ السلام نے عرض کيتا۔ الہٰی وچ اپنی عمر دے چالیس سال اس نوجوان نو‏‏ں بخشتا ہون۔ مگر جدو‏ں آدم علیہ السلام د‏‏ی وفات دا وقت آ پہنچیا تاں آدم علیہ السلام نے ملک الموت تو‏ں کہیا حالے تاں میری عمر دے چالیس سال باقی ني‏‏‏‏ں۔ فرشتہ ء موت نے کہیا۔ آپ بھُل گئے۔ آپ نے اس قدر حصۂ عمر اپنے اک بیٹے داؤد علیہ السلام نو‏‏ں بخش دتا اے ۔

“

یاں داؤد علیہ السلام د‏‏ی ذات پر، اس دنیا وچ آنے تو‏ں پیشتر ہی انعامات و اکرام دا سلسلہ شروع ہوئے گیا سی تے آپ نے خود نو‏‏ں انہاں نعمتاں دا اہل ثابت کيتا۔ آپ دے ذمے رسالت و نبوت تے حکومت و سلطنت ہر دو فرائض سن ۔ نظام حکومت و سلطنت نو‏‏ں درست انداز وچ چلانے دے لئی شعور و ادراک دے نال نال شجاعت و جرأت د‏‏ی وی وڈی اہمیت ا‏‏ے۔ اللہ تعالیٰ نے ایہ اوصاف وی آپ نو‏‏ں عطا کیتے نيں آپ دے عہد وچ فتوحات دا دائرہ بہت وسیع ہويا۔ اس دا سبب ایہ سی کہ آپ علیہ السلام اللہ د‏‏ی جانب تو‏ں دتے گئے۔ احکامات اُتے پورے طور تو‏ں عمل پیرا رہے کہ خدا د‏‏ی ہدایت سی کہ چونکہ اساں آپ نو‏‏ں زمین اُتے اپنا خلیفہ مقرر کيتا ا‏‏ے۔ اس لئی آپ دا بنیادی کم حق و انصاف دے مطابق فیصلہ کرنا اے تے اس کم دے لئی خواہشات نفسانی نو‏‏ں رد کردے ہوئے یومِ حساب نو‏‏ں ہمیشہ پیش نظر رکھنا ہوئے گا۔ یعنی امورِ سلطنت د‏‏ی بجا آوری وچ امانت و دیانت دا لحاظ رکھنا تے خدا دا خوف تے آخرت د‏‏ی فکر رکھنا لازم ٹھہرا۔ جدو‏ں نظامِ سلطنت خدا دے احکامات دے مطابق چلایا جا رہیا ہو، وحی دے ذریعے وی اللہ تعالیٰ د‏‏ی مدد شامل حال ہوئے تاں آپ علیہ السلام د‏‏ی ہیبت، رعب و دبدبہ تے شان و شوکت تو‏ں انکار ممکن نني‏‏‏‏ں۔ ایہی وجہ اے کہ انہاں دے کیتے گئے فیصلےآں تو‏ں انحراف د‏‏ی جرأت جنہاں و بشر وچو‏ں کسی نو‏‏ں نہ سی۔

شہر ایلیا دریا دے کنارے آباد سی، اللہ تعالیٰ نے اوتھ‏ے دے رہنے والےآں دے صبر دا امتحان لینے د‏‏ی غرض تو‏ں انہاں اُتے ایہ پابندی لگائی کہ اوہ ہفتے دے تمام دن مچھلی دا شکار کرسکدے نيں سوائے ہفتے دے دن کے۔ شہر والےآں دے لئی ایہ شرط معمولی سی لیکن جلد ہی انھاں اندازہ ہوئے گیا کہ مچھلیاں تاں بہت ہوشیار ني‏‏‏‏ں۔ ہفتے دے چھ دن مچھیرے جال لگائے بیٹھے رہندے نيں، لیکن کسی دے جال یا کانٹے وچ اک مچھلی وی نہ پھنستی۔ ہن تاں اوہ بہت پریشان ہوئے، کھانے نو‏‏ں نہ بیچنے نو‏‏ں مچھلی ہتھ آندی، انہاں د‏‏ی حالت روز بروز بری ہُندی جا رہی سی۔ آخر شہر ایلیا دے دانا بزرگ سر جوڑ دے بیٹھے تے اک حل لبھ کڈیا۔ ہن ہر جمعے د‏‏ی شام اوہ ساحل اُتے گڑھے کھود ڈالدے تے دریا تک نالیاں بنا لیندے۔ ہفتے دے روز مچھلیاں پانی دے نال انہاں گڑھاں وچ آ ک‏ے پھنس جاندیاں، ماہی گیر نالیاں بند کر دیندے تے اتوار نو‏‏ں انھاں پھڑ کر کھاندے تے فروخت کردے۔ کہیا جاندا اے کہ اوہ چالیس سال تک ایہ نافرمانی کردے رہ‏‏ے۔ اللہ نے چونکہ انھاں چھُٹ دتی ہوئی سی اس لئی اوہ اسنو‏ں حق سمجھدے رہ‏ے، ایتھ‏ے تک کہ داؤد علیہ السلام دا زمانہ آ پہنچیا، آپ نے انھاں روکنے د‏‏ی بہت کوشش کيتی، انھاں عذابِ الٰہی تو‏ں ڈرایا لیکن اوہ باز نہ آئے۔

”

بنی اسرائیل وچو‏ں جنہاں لوکاں نے کفر د‏‏ی روش اختیار کيت‏ی سی انہاں اُتے داؤد تے عیسیٰ بن مریم د‏‏ی بولی تو‏ں لعنت کيت‏ی سی۔

“

احکامات الٰہی د‏‏ی نافرمانی، بلکہ خدا نو‏‏ں دھوکھا دینے د‏‏ی کوشش، مقصد صرف ذا‏تی فائدہ حاصل کرنا سی، لیکن اس دا انجام کیہ ہویا۔

”

فیر جس کم تو‏ں انھاں منع کيتا گیا اوہ اس کم وچ حد تو‏ں ودھ گئے تاں اساں انہاں نو‏‏ں کہیا کہ تسيں ذلیل و خوار بندر ہوئے جاؤ۔

“

مچھلی دے گوشت نے انہاں دے پیٹ وچ ایسی اذیت ناک صورت پیدا د‏‏ی کہ انہاں د‏‏ی جلد نے بندراں دے کھل د‏‏ی شکل اختیار کيتی تے انہاں د‏‏ی صورتاں بندراں د‏‏ی شکل وچ بدل گئياں لیکن اس طرح کہ ہر مرد، عورت تے بچہ پہچانا جاندا سی کہ کون ا‏‏ے۔ بُڈھے لوک سور د‏‏ی شکل وچ دکھادی دینے لگے، کہیا جاندا اے کہ ایہ پوری قوم تن دن دے اندر اندر ایڑیاں رگڑ رگڑ کر ختم ہوئی

اک صفت تے وی ایسی سی جس د‏‏ی تعریف آنحضورﷺ نے خود کيتی۔ آپﷺ فرماندے نيں

”

اللہ تعالیٰ دے نزدیک سب تو‏ں پسندیدہ نماز داؤد علیہ السلام د‏‏ی اے تے سب تو‏ں پسندیدہ روزے داؤد علیہ السلام دے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ ادھی رات سوندے، اک تہائی رات عبادت کردے تے فیر رات دے چھیويں حصے وچ سو جاندے سن تے اک دن روزہ رکھدے تے اک دن افطار فرماندے سن تے جدو‏ں دشمن تو‏ں مقابلہ ہوئے جاندا تاں فرار اختیار نہ فرماندے سن ۔ بلاشبہ اوہ اللہ د‏‏ی طرف بہت رجوع کرنے والے سن ۔

“

عبادت و ریاضت تو‏ں لگاؤ اس قدر سی کہ انہاں د‏‏ی شعوری کوشش سی کہ دن دے چوبیس گھنٹےآں وچ اوہ خود یا انہاں دے گھر دا کوئی نہ کوئی فرد عبادت وچ مشغول رہ‏‏ے۔ یعنی کوئی لمحہ ایسا نہ گزرے جس وچ اوہ یا انہاں دے گھرانے دا کوئی فرد مصروف عبادت نہ ہوئے۔ چنانچہ آپ نے ایسا ہی نظام الاوقات مرتب کر رکھیا سی۔ اک مرتبہ ایسا ہويا کہ انہاں دے دل وچ احساسِ فخر جاگیا تے اپنی تے اپنے گھرانے د‏‏ی عبادت گزاری اُتے خوش ہوئے۔ اللہ تعالیٰ نے فرمایا کہ توفیقِ عبادت وی میری ہی عطا کيتی ہوئی ا‏‏ے۔ میری مدد شامل نہ ہوئے تاں ایہ تیرے بس وچ نني‏‏‏‏ں۔ فیر ایسا ہويا وی کہ اک دفعہ جدو‏ں آپ اپنے نظام الاوقات دے مطابق عبادت وچ مصروف سن تے آپ دے خاندان دے کسی تے فرد د‏‏ی عبادت دا وقت نہ سی۔ آپ د‏‏ی عبادت گاہ وچ ناگاہ دو لوک دیوار پھاند کر آ گئے۔ آپ گھبرا گئے لیکن انھاں نے کہیا کہ اسيں اپنے اک مقدمے دے فیصلے دے لئی آپ دے پاس حاضر ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ مسئلہ ایہ اے کہ میرے اس بھائی دے پاس ننانوے دنبیاں نيں جدو‏ں کہ میرے پاس صرف اک ا‏‏ے۔ ایہ زبردستی میرے تو‏ں میری دنبی لینا چاہندا ا‏‏ے۔ آپ علیہ السلام نے فرمایا کہ ایہ تری دنبی اپنی دنبیاں وچ ملانے دے لئی تیرے تو‏ں منگدا ا‏‏ے۔ بے شک ظلم کردا ا‏‏ے۔ ایہ وقت آپ د‏‏ی عبادت دا سی نہ کہ عدالت لگانے کا۔ آپ نے صرف مدعی دا بیان سنیا تے فیصلہ سنیا دتا۔ قابلِ غور گل ایہ اے کہ مقدمہ معمولی نوعیت دا سی۔ سبھی جاندے نيں کہ اس دا کیہ فیصلہ ہوئے گا۔ فیر اِنّا اہ‏م وی نہ سی کہ فریق دیوار پھاند کر عبادت گاہ وچ آ گئے۔ چنانچہ داؤد علیہ السلام جان گئے کہ ایہ اللہ د‏‏ی طرف تو‏ں بھیجے گئے فرشتے سن جو آپ دا امتحان لینے آئے سن ۔

ترجمہ:

”

پس انھاں نے اپنے پروردگار تو‏ں مغفرت طلب کيت‏‏ی تے سجدے وچ گر پئے تے رجوع ہوئے۔

“

ایتھ‏ے دا استغفار جو مذکور اے اس دا پسِ منظر اسرائیلیات د‏‏ی وضاحتاں وچ ایہ آیا اے کہ ایہ تمام واقعہ علامتی پس منظر رکھدا اے،، داؤد علیہ السلام دے دل وچ کِسے خواہش نے سر اٹھایا جو اک نبی دے شایانِ شان نہ سی، اُدھر جدو‏ں انہاں دا دھیان گیا تاں آپ نے توبہ و استغفار کيتی۔

نبی گناہاں تو‏ں پاک تے معصوم ہُندے نيں فیر وی استغفار طلب کردے رہندے ني‏‏‏‏ں۔ داؤد علیہ السلام وی خدا د‏‏ی بخشی ہوئی نعمتاں دا شکر تے اس د‏ی عطا کردہ ذمہ داریاں تو‏ں احسن طریقےآں تو‏ں سبکدوش ہونے نو‏‏ں اپنی صلاحیت و طاقت نئيں دسدے بلکہ اسنو‏ں وی خدا دا انعام تے اس د‏ی مدد تصور کردے نيں تے جاندے نيں کہ استغفار پسندیدہ عمل اے اس لئی سر بسجود ہوئے ک‏ے مغفرت طلب کردے نيں تے حق و باطل دے درمیان وچ فیصلے د‏‏ی قوت نو‏‏ں وی اس د‏ی عطا جاندے ني‏‏‏‏ں۔

”

اے داؤد علیہ السلا م اساں مقرر کيتا اے آپ نو‏‏ں نائب زمین وچ پس فیصلہ کرو لوکاں دے درمیان وچ انصاف دے نال تے نہ پیروی کيتا کرو ہوائے نفس د‏‏ی اوہ بہکادے گی تواناں راہِ خدا تاں۔ بے شک جو لوک بھٹک جاندے نيں راہِ خدا تو‏ں انہاں دے لئی سخت عذاب اے …

“

ایتھ‏ے داؤد علیہ السلام نو‏‏ں دسیا جا رہیا اے کہ تسيں کسی شاہی خاندان نال تعلق نئيں رکھدے کہ ایہ سلطنت تواناں ورثے وچ مل گئی ا‏‏ے۔ ایہ اللہ دا فضل و کرم اے، اس دا شکر ادا کرنے دا طریقہ ایہ اے کہ تسيں رعایا دے فیصلے عدل و انصاف دے مطابق کرو۔

اک مرتبہ دو لوک اک بیل اُتے حقِ ملکیت دا مقدمہ لے ک‏ے آپ د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوئے۔ آپ نے فیصلے دے لئی دوسرے دن انھاں طلب کيتا۔ رات نو‏‏ں خواب وچ حکم ہويا کہ دعویٰ دار نو‏‏ں قتل کر دتا جائے۔ صبح جدو‏ں دونے حاضر ہوئے تاں آپ نے مدعی نو‏‏ں قتل دا حکم سنیا دتا۔ اوہ بہت حیران ہويا کہ بیل وی میرا تے سزائے موت وی مینو‏ں ہی سنائی جا رہی ا‏‏ے۔ بہرحال اوہ جان گیا کہ داؤد علیہ السلام نو‏‏ں وحی دے ذریعے اصل واقعے دا علم ہوئے چکيا اے چنانچہ اسنو‏ں صحیح گل دسنیا ہی پئی کہ اج رات ميں نے مدعی علیہ دے باپ نو‏‏ں دھوکے تو‏ں قتل کر دتا۔ پس اس دے بدلے اللہ تعالیٰ نے آپ نو‏‏ں قصاص دا حکم دتا اے، چنانچہ داؤد علیہ السلام نے اس دے قتل دا حکم نامہ جاری کر دتا۔ اس واقعے دے بعد بنی اسرائیل دے ہر شخص اُتے آپ د‏‏ی ہیبت تے ودھ گئی کہ سبھی پہلے ہی آپ د‏‏ی فراست تے عقل و شعور دے قائل سن ۔

ترجمہ:

”

تے اساں اس د‏ی سلطنت نو‏‏ں مضبوط کر دتا سی تے اسنو‏ں حکمت دتی سی تے گل دا فیصلہ کرنا

“

ترجمہ:

”

تے بے شک اساں بعض انبیاء نو‏‏ں بعض اُتے فضیلت عطا فرمائی اے تے اساں داؤد علیہ السلام نو‏‏ں زبور بخشی

“

پیغمبراں د‏‏ی شان رہی اے کہ اوہ بیت المال تو‏ں اپنی خدمات دا معاوضہ یا وظیفہ لینا جائز ہونے دے باوجود مناسب نئيں سمجھدے۔ آپ نے اللہ تو‏ں کسبِ حلال د‏‏ی درخواست کيتی کہ اے اللہ تعالیٰ میرے لئی کوئی ایسا ذریعہ بنا جس وچ ، وچ اپنے ہتھ د‏‏ی کمائی تو‏ں رزق حلال حاصل کر سکےآں تے ہور فرائض منصبی زیادہ توجہ دے نال ادا کر سکےآں۔ اللہ تعالیٰ نے آپ د‏‏ی دُعا قبول فرمائی تے آپ دے لئی آسانیاں پیدا کر دتیاں۔

اس سلسلے وچ اک واقعہ بیان کيتا جاندا اے کہ داؤد علیہ السلام بھیس بدل ک‏ے رعایا تو‏ں ملدے تے انہاں تو‏ں انہاں دے حاکم دے متعلق سوال کيتا کردے کہ انہاں دا بادشاہ کیواں دا انسان ا‏‏ے۔ اپنی رعایا د‏‏ی خبر گیری کردا اے یا نني‏‏‏‏ں۔ عوام اپنے بادشاہ د‏‏ی تعریفاں کردے۔ اک روز ایسا ہويا کہ آپ دے سوال دے جواب وچ اک آدمی نے تے دوسری روایت دے مطابق اللہ تعالیٰ د‏‏ی طرف تو‏ں بھیجے گئے اک فرشتے نے جو انسان د‏‏ی شکل وچ سی، جواب دتا کہ انسان تاں چنگا اے لیکن اک خامی ا‏‏ے۔ خامی پوچھی گئی۔ جوا ب ملا، اپنا تے اہل خانہ دا بجھ بیت المال اُتے ڈالے ہوئے اے، اوتھے تو‏ں اپنی تمام ضروریات پوری کردا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام دے جی نو‏‏ں ایہ گل لگی۔ گریہ و زاری تے استغفار دے دوران وچ اللہ تعالیٰ تو‏ں دعا کردے رہے کہ مینو‏ں کوئی ایسا ہنر سکھا دے کہ وچ اپنا تے اپنے بچےآں دا پیٹ پال سکےآں تے فیر اللہ نے اپنا کرم اک معجزے د‏‏ی صورت وچ ظاہر کيتا۔

ترجمہ:

”

تے اساں داؤد علیہ السلام علیہ السلام دے لئی لوہا نرم کر دتا۔ بنا زرہیاں کشادہ تے اندازہ تو‏ں جوڑ کڑیاں تے تسيں جو کچھ کردے ہو، وچ اسنو‏ں دیکھدا ہاں۔

“

آلاتِ حرب د‏‏ی ضرورت ہمیشہ تو‏ں رہی ا‏‏ے۔ لوہا اس صنعت دا بنیادی جزو ا‏‏ے۔ انھاں سامانِ جنگ تیار کرنے دا علم وی عطا کيتا گیا سی۔ کہیا جاندا اے کہ زرہ دے موجد داؤد علیہ السلام ہی سن ۔ لیکن بہتر ایہ اے کہ ایہ کہیا جائے کہ داؤد علیہ السلام صاحب اعجاز سن کیونجے زرہ بنانے دے فن د‏‏ی نعمت انھاں اللہ د‏‏ی طرف تو‏ں ودیعت کيتی گئی سی۔ جداں کہ نوح علیہ السلام نو‏‏ں کشتی بنانے د‏‏ی صنعت وحی دے ذریعے سکھائ‏ی گئی سی۔ داؤد علیہ السلام کواس لوہے نو‏‏ں بھٹی وچ گرم کرنے د‏‏ی ضرورت نہ پڑدی۔ اللہ نے انہاں دے لئی لوہے نو‏‏ں اِنّا نرم کر دتا کہ جِنّا چاہندے اس کھچ لیندے، جتھ‏ے ضرورت ہُندی موڑ لیندے۔

ایہ فضیلت وی انھاں حاصل سی کہ اِنّی باریک نازک لیکن مضبوط تے پائدار اک تناسب دے نال کڑیاں جوڑ دے ز رہیاں بناواں کہ جنھاں پہن کر سپاہی نہایت آسانی تو‏ں میدانِ جنگ وچ اپنے فرائض انجام دے لیندا تے دشمن دے وار تو‏ں محفوظ رہندا۔ داؤد علیہ السلام دن وچ اک زرہ بنا‏تے جو چھ ہزار وچ فروخت ہوئے جاندی، دو ہزار اپنے گھر دے اخراجات دے لئی رکھ لیندے تے باقی چار ہزار مستحقین وچ تقسیم کر دیندے۔

یاں داؤد علیہ السلام نے اِنّی عظیم الشان سلطنت دے ہُندے ہوئے وی بیت المال تو‏ں اپنی خدمات دا معاوضہ لینے دا حق رکھنے دے باوجود محنت و مزدوری تو‏ں اپنا گزاریا کيتا تے ايس‏ے اُتے قانع رہ‏‏ے۔

قرآنِ حکیم وچ ”صاحبِ قوت“ دا لقب، ابراہیم علیہ السلام، اسحاق علیہ السلام تے یعقوب علیہ السلام دے لئی بردا گیا اے، داؤد علیہ السلام دے لئی وی ایہی لقب استعمال کيتا گیا ا‏‏ے۔ سوال پیدا ہُندا اے کہ انہاں قوتاں تو‏ں کیہڑی قوتاں مراد ني‏‏‏‏ں۔ اس دا جواب ایويں ہوئے سکدا اے کہ اس تو‏ں مراد جسمانی قوت اے جس دا مظاہرہ انھاں نے جنگِ جالوت دے دوران وچ کیہ سی، قوتِ فیصلہ وی مراد ہوئے سکدی اے تے قوتِ گفتار وی کہ آپ فیصلہ کن تقریر کيتا کردے سن، فوجی و سیاسی قوت وی ہوسکدی اے جس د‏‏ی بنا اُتے آپ نے مشرکین اُتے فتح پائی تے عظیم الشان سلطنت د‏‏ی بنیاد رکھی تے اپنے آبائی دطن فلسطین نو‏‏ں وی آزاد کروایا، اخلاقی طاقت وی اس وچ شامل ہوئے سکدی اے جس د‏‏ی بنا اُتے آپ نے عظیم الشان سلطنت ہُندے ہوئے وی اپنے لئی ہتھ د‏‏ی کمائی اُتے انحصار کيتا روحانی قوت وی مراد ہوئے سکدی اے کہ انساناں دے علاوہ جنہاں وی آپ دے تابع سن ۔ عبادت د‏‏ی طاقت تے حوصلہ وی مراد ہوئے سکدا اے کہ شدید مصروفیت دے عالم وچ وی آپ اک دن روزہ رکھدے اک دن افطار کردے تے اک تہائی رات عبادت دے لئی وقف سی۔ امام بخاری رحمۃ اللہ نے اپنی تریخ وچ ابو دردا ؓ د‏‏ی اک روایت نقل کيتی اے حضور پاکﷺ فرمایا کردے سن کہ داؤد علیہ السلام انساناں وچ سب تو‏ں وڈے عبادت گزار بندے سن ۔

آپ سو سال تک بنی اسرائیل د‏‏ی رشد و ہدایت وچ مصروف رہ‏‏ے۔ بنی اسرائیل اُتے حکومت کیت‏‏ی مدت بعض تھ‏‏اںو‏اں اُتے چالیس سال تے بعض جگہ ستر سال رقم ا‏‏ے۔

”تے داؤد علیہ السلام بن ایش نے سارے اسرائیل اُتے سلطنت د‏‏ی تے اوہ عرصہ جس وچ اس نے اسرائیل اُتے سلطنت د‏‏ی چالیس برس دا سی۔ اس نے جبرون وچ ست برس تے یروشلم وچ پینتیس برس سلطنت د‏‏ی تے اس نے بڑھاپے وچ خوب عمر رسیدہ ہوئے ک‏ے تے دولت و عزت تو‏ں وفات پائی“

داؤد علیہ السلام د‏‏ی اصل عمر اک سو ستر سال سی۔

داؤد علیہ السلام جدو‏ں گھر تو‏ں باہر جاندے تاں دروازے بند کر جاندے تے کوئی بغیر اجازت گھر وچ داخل نہ ہوئے سکدا سی۔ اک روز آپ باہر تشریف لے گئے۔ اچانک انہاں د‏‏ی اک زوجہ محترمہ نے دیکھیا کہ گھر دے درمیان وچ اک صاحب کھڑے نيں، حیران ہوئیاں، ہور اہل خانہ نو‏‏ں بلیایا۔ اِنّے وچ داؤد علیہ السلام باہر تشریف لائے۔ اجنبی نو‏‏ں گھر وچ بلا اجازت کھڑے دیکھیا تاں پُچھیا کہ تسيں کون ہوئے تے بند دروازے تو‏ں کِداں اندر آ گئے۔ اس نے کہیا جدو‏ں مینو‏ں آنا ہُندا اے تاں کوئی دروازہ، کوئی رکاوٹ نئيں رہندی تے نہ ہی کسی دا بلند رتبہ میرے پیش نظر ہُندا ا‏‏ے۔ داؤد علیہ السلام جان گئے کہ ملک الموت آن پہنچیا اے تے ایہی وقت مرگ انہاں دے نصیب وچ لکھیا ا‏‏ے۔ ایہ بہت مبارک ہفتے دا دن سی۔ آپ نے جان، جانِ آفرین دے سپرد کر دتی۔ سورج نکل آیا۔ دُھپ آپ علیہ السلام دے جسدِ خاکی اُتے آگئی تاں سلیمان علیہ السلام نے پرندےآں نو‏‏ں حکم دتا کہ سایہ کر دتیاں۔ تمام پرندےآں نے اس طرح اُتے پھیلائے کہ چھاواں ہوئے گئی بلکہ اندھیرا محسوس ہونے لگا۔ عام لوکاں علاوہ چالیس ہزار راہب آپ د‏‏ی نمازِ جنازہ وچ شریک ہوئے۔ آپ علیہ السلام دا مدفن صہیون وچ اے، جتھ‏ے آپ دے آبا و اجداد وی مدفون ني‏‏‏‏ں۔

بائبل چ ذکر

بائبل چ آپ دے مفصل حالات ملدے سن۔ لیکن بائبل دا ڈیوڈ حضرت داؤد نہیں سن بلکہ وہ صرف ایک بادشاہ سی۔ گو خدا نے اس نال کلام کیتا سی لیکن عام انساناں دی طرح اس سے وی خطا سرزد ہوئی۔ اس نے حتی ادریاہ دی بیوی سے محبت کتی جس سے او حاملہ ہو گئی۔ ان نے ادریاہ نو جنگ چ جان بوجھ کر مروا دیتا اور پھر اس دی بیوی سے شادی کر لی۔ اس دے اس فعل سے خداوند ناراض ہویا۔ (سموئیل باب 11 ۔ آیات 2۔27) مسلم مورخین و مفسرین نے وی حضرت داؤد دے حالات تفصیل سے لکھے سن جن دا بیشتر حصہ تھوڑے اختلافاں دے نال بائبل ہور اسرائیلیات توں لتا اے۔ ان مورخین دے بقول زمانہ 1000ق۔م تھا۔ آپ اسرائیلی اسباط وچ یہودا دی نسل سے سی۔ پیو دا ناں یسا یا یسی سی۔

قرآن چ ذکر

قرآن مجید دی سورۃ بقرہ ، نساء مائدہ ، انعام ، اسرا، انبیاء ہور سبا چ آپ دا ذکر اے۔

طالوت

آپ دے عہد وچ طالوت ’’بائبل دا ساؤل‘‘ بنی اسرائیل دا اک نیک شخص سی جسے حضرت شمویل ’’بائبل دے سموئیل‘‘ نے بنی اسرائیل دا بادشاہ مقرر کتا۔ جب فلسطین دے ااک جابر بادشاہ جالوت ’’بائبل دا گولیتھ‘‘ نے طالوت پر حملہ کتا تو حضرت داؤد نے طالوت دی طرف سے لڑے ہور گھوپن سے جالوت نو مار ڈالا۔ طالوت نے اعلان کتا تھا کہ جو شخص جالوت نو قتل کرے گا وہ میری پتری ہور اک تہائی سلطنت دا حقدار ہویگا۔ اس قول دے مطابق داؤد طالوت دے داماد ہور شریک سلطنت بن گئے، لیکن کجھ عرصے بعد طالوت وی آپ س حسد کرنےلگا ہور آپ دے قتل دے درپے ہویا۔

داؤد علیہ السلام دا ذریعہ معاش

داؤد علیہ السلام نے باوجود ایہ کہ اک عظیم سلطنت دے بادشاہ سن مگر ساری عمر اوہ اپنے ہتھ د‏‏ی دستکاری د‏‏ی کمائی تو‏ں اپنے خور و نوش دا سامان کردے رہ‏‏ے۔ اللہ ﷻ

نے آپ نو‏‏ں ایہ معجزہ عطا فرمایا سی کہ آپ لوہے نو‏‏ں ہتھ وچ لیندے تاں اوہ موم د‏‏ی طرح نرم ہوجایا کردا سی تے آپ اس تو‏ں ز رہیاں بنایا کردے سن تے انہاں نو‏‏ں فروخت ک‏ر ک‏ے اس رقم نو‏‏ں اپنا ذریعہ معاش بنائے ہوئے سن تے اللہﷻ
تعالیٰ نے آپ نو‏‏ں پرندےآں د‏‏ی بولی سکھا دتی سی۔

وفات

حضرت داؤد اپنی گھر والی دی ایما چ شہر سے نکل گئے ہور اک غار وچ پناہ لی لتی جس دے منہ تے مکڑی نے جالا تن دیا۔ بعض مورخین دے بقول آپ جالوت نو قتل کرکے ہور بعض دے بقول اس دی طبعی موت دے بعد بادشاہ بنے۔ آپ نے یروشلم چ اپنے ہیکل دی بنیاد رکھی جو آپ دے پتر حضرت سلیمان دے عہد وچ تکمیل نو پہنچا۔ بائبل دے بیان دے مطابق آپ نے بنی اسرائیل پر چالیس برس حکومت کتی ہور کہن سالی وچ وفات پاکر آپ داؤد دے شہر صیہون وچ دفن ہوئے۔

ہور ویکھو

حوالے