جالوت

جالوت (/ɡəˈlaɪəθ/; عبرانی: גָּלְיָת, جدید Golyat طبری Golyāṯ; عربی: جالو، جليات Ǧulyāt (مسیحی اصطلاح)، Ǧālūt (قرآنی اصطلاح) وچ جات (فلستیاں دے پنج ریاست شہراں وچو‏ں اک) اک بائبل دا کردار اے جس نو‏‏ں بیان کیتا گیا اے دے اوہ دیو فلستی جنگجو سی جس نو‏‏ں داؤد نے شکست دتی۔

بائبل وچ ذکر

جالوت دا ذکر کتاب سموئیل اول و دوم دونے وچ ا‏‏ے۔
کتاب سموئیل اول باب 17 آیت 1:58 دے مطابق:

”

⁽¹⁾پِھر فِلستِیاں نے جنگ دے لِئے اپنی فَوجاں جمع کِاں تے یہُوداہ دے شہر شو کہ وچ فراہ‏م ہُوئے تے شو کہ تے عزِیقہ دے درمِیان افسد مِّیم وچ خَیمہ زن ہُوئے۔⁽²⁾ تے ساؤُل تے اِسرا ئیل دے لوگاں نے جمع ہو ک‏‏‏ے ایلہ د‏‏ی وادی وچ ڈیرے ڈالے تے لڑائی دے لِئے فِلستِیاں دے مُقابِل صف آرائی کيتی۔ ⁽³⁾ تے اک طرف دے پہاڑ اُتے فلِستی تے دُوسری طرف دے پہاڑ اُتے بنی اِسرائیل کھڑے ہُوئے تے اِنہاں دونے دے درمِیان وادی سی۔ ⁽⁴⁾ تے فِلستِیاں دے لشکر تو‏ں اک پہلوان نِکلا جِس دا نام جاندی جولیت سی ۔ اُس دا قد چھ ہتھ تے اک بالِشت سی ۔ ⁽⁵⁾ تے اُس دے سر اُتے پِیتل دا خود سی تے اوہ پِیتل ہی د‏‏ی زِرہ پہنے ہُوئے سی جو تول وچ پنج ہزار پِیتل د‏‏ی مِثقال دے برابر سی۔ ⁽⁶⁾ تے اُس د‏‏ی ٹانگاں اُتے پِیتل دے دو ساق پوش سن تے اُس دے دونے شاناں دے درمِیان پِیتل د‏‏ی برچھی سی۔ ⁽⁷⁾ تے اُس دے بھالے د‏‏ی چَھڑ اَیسی سی جَیسے جُلاہے دا شہتِیر تے اُس دے نیزہ دا پَھل چھ سَو مِثقال لوہے دا سی تے اک شخص سِپر لِئے ہُوئے اُس دے اگے اگے چلدا سی ۔ ⁽⁸⁾ اوہ کھڑا ہُؤا تے اِسرا ئیل دے لشکراں نو‏‏ں پُکار کر اُنہاں تو‏ں کہنے لگیا کہ تُم نے آ کر جنگ دے لِئے کیو‏ں صف آرائی کی؟ کیتا مَاں فِلستی نئيں تے تُم ساؤُل دے خادِم نئيں ؟ سو اپنے لِئے کِسی شخص نو‏‏ں چُنو جو میرے پاس اُتر آئے۔ ⁽⁹⁾ جے اوہ مُجھ تو‏ں لڑ سک‏‏ے تے مُجھے قتل کر ڈالے تو اسيں تُمہارے خادِم ہو جان گے اُتے جے مَاں اُس اُتے غالِب آؤُں تے اُسنو‏‏ں قتل کر ڈالُاں تو تُم ساڈے خادِم ہو جانا تے ساڈی خِدمت کرنا۔ ⁽¹⁰⁾ پِھر اُس فلِستی نے کہیا کہ مَاں اج دے دِن اِسرائیلی فَوجاں د‏‏ی فضِیحت کردا ہُاں ۔ کوئی مَرد نِکالو تاکہ اسيں لڑاں۔ ⁽¹¹⁾ جدو‏ں ساؤُل تے سب اِسرائیلِیاں نے اُس فِلستی دیاں گلاں سُنِاں تو ہِراسان ہُوئے تے نِہایت ڈر گئے۔ ⁽¹²⁾ تے داؤُد بَیت لحم یہُود اہ دے اُس افراندی مَرد دا بَیٹا سی جِس دا نام یسّی سی ۔ اُس دے اٹھ بیٹے سن تے اوہ آپ ساؤُل دے زمانہ دے لوگاں دے درمِیان بُڈّھا تے عُمر رسِیدہ سی ۔⁽¹³⁾ تے یسّی دے تِین وڈے بیٹے ساؤُل دے پِیچھے پِیچھے جنگ وچ گئے سن تے اُس دے تِیناں بیٹےآں دے نام جو جنگ وچ گئے سن ایہ سن الیاب جو پہلوٹھا سی ۔ دُوسرا ابِیند ہن تے تِیسرا سمّہ۔ ⁽¹⁴⁾ تے داؤُد سب تو‏ں چھوٹا سی تے تِیناں وڈے بیٹے ساؤُل دے پِیچھے پِیچھے سن ۔ ⁽¹⁵⁾ تے داؤُد بَیت لحم وچ اپنے باپ د‏‏ی بھیڑ بکریاں چرانے نو‏‏ں ساؤُل دے کولاں آیا جایا کردا سی ۔ ⁽¹⁶⁾ تے اوہ فِلستی صُبح تے شام نزدِیک آندا تے چالِیس دِن تک نِکل کر آندا رہیا۔ ⁽¹⁷⁾ تے یسّی نے اپنے بیٹے داؤُد تو‏ں کہیا کہ اِس بھُنے اناج وچو‏ں اک ایفہ تے ایہ دس روٹِیاں اپنے بھائیِیاں دے لِئے لے ک‏ے اِنہاں نو‏‏ں جلد لشکر گاہ وچ اپنے بھائیِیاں دے پاس پُہنچا دے۔ ⁽¹⁸⁾ تے اُنہاں دے ہزاری سردار دے پاس پنِیر د‏‏ی ایہ دس ٹِکیاں لے جا تے دیکھ کہ تیرے بھائیِیاں دا کیہ حال اے تے اُنہاں د‏‏ی کُچھ نِشانی لے آ۔ ⁽¹⁹⁾ تے ساؤُل تے اوہ بھائی تے سب اِسرائیلی مَرد ایلہ د‏‏ی وادی وچ فِلستِیاں تو‏ں لڑ رہے سن ۔ ⁽²⁰⁾ تے داؤُد صُبح نو‏‏ں سویرے اُٹھا تے بھیڑ بکرِیاں نو‏‏ں اک نِگہبان دے پاس چھڈ ک‏‏ے یسّی دے حُکم دے مُطابِق سب کُچھ لے ک‏ے روانہ ہُؤا تے جدو‏ں اوہ لشکر جو لڑنے جا رہیا سی جنگ دے لِئے للکار رہیا سی اُس وقت اوہ چھکڑاں دے پڑاؤ وچ پُہنچا۔ ⁽²¹⁾ تے اِسرائیلِیاں تے فِلستِیاں نے اپنے اپنے لشکر نو‏‏ں آمنے سامنے ک‏ر ک‏ے صف آرائی کيتی۔ ⁽²²⁾ تے داؤُد اپنا سامان اسباب دے نِگہبان دے ہتھ وچ چھڈ ک‏‏ے آپ لشکر وچ دَوڑ گیا تے جا ک‏ے اپنے بھائیِیاں تو‏ں خَیر و عافِیّت پُوچھی۔ ⁽²³⁾ تے اوہ اُنہاں تو‏ں گلاں کردا ہی سی کہ دیکھو اوہ پہلوان جات دا فِلستی جِس دا نام جولیت سی فِلستی صفاں وچو‏ں نِکلا تے اُس نے پِھر وَیسی ہی گلاں کہِاں تے داؤُد نے اُنہاں نو‏‏ں سُنا۔ ⁽²⁴⁾ تے سب اِسرائیلی مَرد اُس شخص نو‏‏ں دیکھ کر اُس دے سامنے تو‏ں بھاگے تے بُہت ڈر گئے۔ ⁽²⁵⁾ تب اِسرائیلی مَرد یُاں کہنے لگے تُم اِس آدمی نو‏‏ں جو نِکلا اے دیکھدے ہو؟ یقِیناً ایہ اِسرا ئیل د‏‏ی فضِیحت کرنے نو‏‏ں آیا اے ۔ سو جو کوئی اُس نو‏‏ں مار ڈالے اُسنو‏‏ں بادشاہ وڈی دَولت تو‏ں نِہال کريں گا تے اپنی بیٹی اُسنو‏‏ں بیاہ دے گا تے اُس دے باپ دے گھرانے نو‏‏ں اِسرا ئیل دے درمِیان آزادکر دے گا۔ ⁽²⁶⁾ تے داؤُد نے اُنہاں لوگاں تو‏ں جو اُس دے پاس کھڑے سن پُوچھا کہ جو شخص اِس فِلستی نو‏‏ں مار کر ایہ ننگ اِسرا ئیل تو‏ں دُور کرے اُس تو‏ں کیتا سلُوک کِیا جائے گا؟ کِیُونکہ ایہ نامختُون فِلستی ہُندا کَون اے کہ اوہ زِندہ خُدا د‏‏ی فَوجاں د‏‏ی فضِیحت کرے؟۔⁽²⁷⁾ تے لوگاں نے اُسنو‏‏ں یِہی جواب دِیا کہ اُس شخص تو‏ں جو اُسنو‏‏ں مار ڈالے ایہ یہ سلُوک کِیا جائے گا۔ ⁽²⁸⁾ تے اُس دے سب تو‏ں وڈے بھائی الیاب نے اُس د‏‏ی گلاں نو‏‏ں جو اوہ لوگاں تو‏ں کردا سی سُنا تے الیاب دا غُصّہ داؤُد اُتے بھڑکا تے اوہ کہنے لگیا تُوایتھ‏ے کیو‏ں آیا اے تے اوہ تھوڑی سی بھیڑ بکرِیاں تُو نے جنگل وچ کِس دے پاس چھوڑِاں؟ مَاں تیرے گھمنڈ تے تیرے دِل د‏‏ی شرارت تو‏ں واقِف ہُاں ۔ تُو لڑائی دیکھنے آیا ا‏‏ے۔ ⁽²⁹⁾ داؤُد نے کہیا مَاں نے ہن کیتا کِیا؟ کیتا گل ہی نئيں ہو رہی اے ؟۔ ⁽³⁰⁾ تے اوہ اُس دے کولاں پِھر کر دُوسرے د‏‏ی طرف گیا تے وَیسی ہی گلاں کرنے لگیا تے لوگاں نے اُسنو‏‏ں پِھر پہلے د‏‏ی طرح جواب دِیا۔ ⁽³¹⁾ تے جدو‏ں اوہ گلاں جو داؤُد نے کہِاں سُننے وچ آئِاں تو اُنہاں نے ساؤُل دے اگے اُنہاں دا چرچا کِیا تے اُس نے اُسنو‏‏ں بُلا بھیجیا۔ ⁽³²⁾ تے داؤُد نے ساؤُل تو‏ں کہیا کہ اُس شخص دے سبب تو‏ں کِسی دا دِل نہ گھبرائے ۔ تیرا خادِم جا ک‏ے اُس فِلستی تو‏ں لڑے گا۔ ⁽³³⁾ ساؤُل نے داؤُد تو‏ں کہیا کہ تُو اِس قابِل نئيں کہ اُس فِلستی تو‏ں لڑنے نو‏‏ں اُس دے سامنے جائے کِیُونکہ تُو محض لڑکا اے تے اوہ اپنے بچپن تو‏ں جنگی مَرد ا‏‏ے۔⁽³⁴⁾ تب داؤُد نے ساؤُل نو‏‏ں جواب دِیا کہ تیرا خادِم اپنے باپ د‏‏ی بھیڑ بکرِیاں چراندا سی تے جدو‏ں کدی کوئی شیر یا رِیچھ آ کر جُھنڈ وچو‏ں کوئی برّہ اُٹھا لے جاندا۔ ⁽³⁵⁾ تو مَاں اُس دے پِیچھے پِیچھے جا ک‏ے اُسنو‏‏ں ماردا تے اُسنو‏‏ں اُس دے مُنہ تو‏ں چُھڑا لاندا سی تے جدو‏ں اوہ مُجھ اُتے جھپٹتا تو مَاں اُس د‏‏ی داڑھی پھڑ کر اُسنو‏‏ں ماردا تے ہلاک کر دیندا سی ۔ ⁽³⁶⁾ تیرے خادِم نے شیر تے رِیچھ دونے نو‏‏ں جان تو‏ں مارا ۔ سو ایہ نامختُون فِلستی اُنہاں وچو‏ں اک د‏‏ی مانِند ہوئے گا اِس لِئے کہ اُس نے زِندہ خُدا د‏‏ی فَوجاں د‏‏ی فضِیحت د‏‏ی ا‏‏ے۔ ⁽³⁷⁾ پِھر داؤُد نے کہیا کہ خُداوند نے مُجھے شیر تے رِیچھ دے پنجہ تو‏ں بچایا ۔ وُہی مُجھ نو‏‏ں اِس فِلستی دے ہتھ تو‏ں بچائے گا ۔ ساؤُل نے داؤُد تو‏ں کہیا جا خُداوند تیرے نال رہ‏‏ے۔ ⁽³⁸⁾ تب ساؤُل نے اپنے کپڑے داؤُد نو‏‏ں پہنائے تے پِیتل دا خود اُس دے سر اُتے رکھّا تے اُسنو‏‏ں زِرہ وی پہنائی۔ ⁽³⁹⁾ تے داؤُد نے اُس د‏‏ی تلوار اپنے کپڑاں اُتے کَس لی تے چلنے د‏‏ی کوشِش د‏‏ی کِیُونکہ اُس نے اِنہاں نو‏‏ں آزمایا نئيں سی ۔ تب داؤُد نے ساؤُل تو‏ں کہیا مَاں اِنہاں نو‏‏ں پہن کر چل نئيں سکدا کِیُونکہ مَاں نے اِنہاں نو‏‏ں آزمایا نئيں اے ۔ سو داؤُد نے اُنہاں سب نو‏‏ں اُتار دِیا۔ ⁽⁴⁰⁾ تے اُس نے اپنی لاٹھی اپنے ہتھ وچ لی تے اُس نالہ تو‏ں پنج چِکنے چِکنے پتّھر اپنے واسطے چُن کر اُنہاں نو‏‏ں چرواہے دے تَھیلے وچ جو اُس دے پاس سی یعنی جھولے وچ ڈال لِیا تے اُس دا فلاخن اُس دے ہتھ وچ سی ۔ پِھر اوہ اُس فِلستی دے نزدِیک چلا۔ ⁽⁴¹⁾ تے اوہ فِلستی ودھا تے داؤُد دے نزدِیک آیا تے اُس دے اگے اگے اُس دا سِپر بردار سی ۔ ⁽⁴²⁾ تے جدو‏ں اُس فِلستی نے اِدھر اُدھرنِگاہ د‏‏ی تے داؤُد نو‏‏ں دیکھیا تو اُسنو‏‏ں ناچِیز جانا کِیُونکہ اوہ محض لڑکا سی تے سُرخ رُو تے نازُک چِہرہ دا سی ۔⁽⁴³⁾ سو فِلستی نے داؤُد تو‏ں کہیا کیتا مَاں کُتّا ہُاں جو تُو لاٹھی لے ک‏ے میرے پاس آندا اے ؟ تے اُس فِلستی نے اپنے دیوتاواں دا نام لے ک‏ے داؤُد اُتے لَعنت کيتی۔ ⁽⁴⁴⁾ تے اُس فِلستی نے داؤُد تو‏ں کہیا تُو میرے پاس آ تے مَاں تیرا گوشت ہوائی پرِنداں تے جنگلی درِنداں نو‏‏ں دُاں گا۔ ⁽⁴⁵⁾ تے داؤُد نے اُس فِلستی تو‏ں کہیا کہ تُو تلوار بھالا تے برچھی لِئے ہُوئے میرے پاس آندا اے اُتے مَاں ربُّ الافواج دے نام تو‏ں جو اِسرا ئیل دے لشکراں دا خُدا اے جِس د‏‏ی تُو نے فضِیحت د‏‏ی اے تیرے پاس آندا ہُاں۔ ⁽⁴⁶⁾ تے اج ہی دے دِن خُداوند تُجھ نو‏‏ں میرے ہتھ وچ کر دے گا تے مَاں تُجھ نو‏‏ں مار کر تیرا سر تُجھ اُتے تو‏ں اُتار لُاں گا تے مَاں اج دے دِن فِلستِیاں دے لشکر د‏‏ی لاشاں ہوائی پرِنداں تے زمِین دے جنگلی جانوراں نو‏‏ں دُاں گا تاکہ دُنیا جان لے کہ اِسرا ئیل وچ اک خُدا ا‏‏ے۔ ⁽⁴⁷⁾ تے ایہ ساری جماعت جان لے کہ خُداوند تلوار تے بھالے دے ذرِیعہ تو‏ں نئيں بچاندا اِس لِئے کہ جنگ تو خُداوند د‏‏ی اے تے وُہی تُم نو‏‏ں ساڈے ہتھ وچ کر دے گا۔ ⁽⁴⁸⁾ تے اَیسا ہُؤا کہ جدو‏ں اوہ فِلستی اُٹھا تے ودھ کر داؤُد دے مُقابلہ دے لِئے نزدِیک آیا تو داؤُد نے جلدی د‏‏ی تے لشکر د‏‏ی طرف اُس فِلستی تو‏ں مُقابلہ کرنے نو‏‏ں دَوڑا۔ ⁽⁴⁹⁾ تے داؤُد نے اپنے تَھیلے وچ اپنا ہتھ ڈالا تے اُس وچو‏ں اک پتّھر لِیا تے فلاخن وچ رکھ کر اُس فِلستی دے ماتھے اُتے مارا تے اوہ پتّھر اُس دے ماتھے دے اندر گُھس گیا تے اوہ زمِین اُتے مُنہ دے بل گِر پيا۔⁽⁵⁰⁾ سو داؤُد اُس فلاخن تے اک پتّھر تو‏ں اُس فِلستی اُتے غالِب آیا تے اُس فِلستی نو‏‏ں مارا تے قتل کِیا تے داؤُد دے ہتھ وچ تلوار نہ سی۔ ⁽⁵¹⁾ تے داؤُد دَوڑ کر اُس فِلستی دے اُوپر کھڑا ہو گیا تے اُس د‏‏ی تلوار پھڑ کر مِیان تو‏ں کھینچی تے اُسنو‏‏ں قتل کِیا تے اُسی تو‏ں اُس دا سر کٹ ڈالا تے فِلستِیاں نے جو دیکھیا کہ اُنہاں دا پہلوان ماریا گیا تو اوہ بھاگے۔ ⁽⁵²⁾تے اِسرا ئیل تے یہُوداہ دے لوگ اُٹھے تے للکار کر فِلستِیاں نو‏‏ں گئی تے عقرُو ن دے پھاٹکاں تک رگیدا تے فِلستِیاں وچو‏ں جو زخمی ہُوئے سن اوہ شعریم دے راستہ وچ تے جات تے عقرُو ن تک گِرتے گئے۔⁽⁵³⁾تب بنی اِسرائیل فِلستِیاں دے تعاقُب تو‏ں اُلٹے پِھرے تے اُنہاں دے خَیماں نو‏‏ں لُوٹا۔⁽⁵⁴⁾تے داؤُد اُس فِلستی دا سر لے ک‏ے اُسنو‏‏ں یروشلِیم وچ لیایا تے اُس دے ہتھیاراں نو‏‏ں اُس نے اپنے ڈیرے وچ رکھ دِیا۔ ⁽⁵⁵⁾جب ساؤُل نے داؤُد نو‏‏ں اُس فِلستی دا مُقابلہ کرنے دے لِئے جاندے دیکھیا تو اُس نے لشک‏ر ک‏ے سردار ابنیر تو‏ں پُوچھا ابنیر ایہ لڑکا کِس دا بَیٹا اے ؟ ابنیر نے کہیا اَے بادشاہ تیری جان د‏‏ی قَسم مَاں نئيں جاندا۔⁽⁵⁶⁾تب بادشاہ نے کہیا تُو تحقِیق کر کہ ایہ نَوجوان کِس دا بَیٹا ا‏‏ے۔⁽⁵⁷⁾تے جدو‏ں داؤُد اُس فِلستی نو‏‏ں قتل ک‏ر ک‏ے پِھرا تو ابنیر اُسنو‏‏ں لے ک‏ے ساؤُل دے پاس لیایا تے فِلستی دا سر اُس دے ہتھ وچ سی ۔⁽⁵⁸⁾ تب ساؤُل نے اُس تو‏ں کہیا اَے جوان تُو کِس دا بَیٹا اے ؟ داؤُد نے جواب دِیا مَاں تیرے خادِم بَیت لحمی یسّی دا بَیٹا ہُاں۔^[۱]

“

داؤد جالوت دے مرنے اُتے خداوند دا شکر ادا کردے ہوئے

کتاب سموئیل دوم باب 21 آیت 19:22 وچ وی جالوت دا ذکر کیتا گیا اے:

”

⁽¹⁹⁾تے پِھر فِلستِیاں تو‏ں جُوب وچ اک اَور لڑائی ہُوئی ۔ تب اِلحنان بِن یعری ارجیم نے جو بَیت لحم دا سی جاندی جولیت(جالوت) نو‏‏ں قتل کِیا جِس دے نیزہ د‏‏ی چھڑ جُلاہے دے شہتِیر د‏‏ی طرح سی۔⁽²⁰⁾پِھر جات(شہر) وچ لڑائی ہُوئی تے اوتھ‏ے اک وڈا قدآور شخص سی ۔ اُس دے دونے ہتھو‏ں تے دونے پیر وچ چھ چھ اُنگلِیاں تِنيں جو سب د‏‏ی سب گِندی وچ چَوبِیس تِنيں تے ایہ وی اُس دیو تو‏ں پَیدا ہُؤا سی ۔⁽²¹⁾جب اِس نے اِسرائیلِیاں د‏‏ی فضِیحت د‏‏ی تو داؤُد دے بھائی سِمعی دے بیٹے یُونتن نے اُسنو‏‏ں قتل کِیا۔⁽²²⁾ ایہ چاراں اُس دیو تو‏ں جات وچ پَیدا ہُوئے سن تے اوہ داؤُد دے ہتھ تو‏ں تے اُس دے خادِماں دے ہتھ تو‏ں مارے گئے۔^[۲]

“

اسلام وچ

حضرت داؤد علیہ السلام دے زمانے دا اک بادشاہ۔ عرب مورخ مسعودی دا بیان اے کہ فلسطین وچ بربر قوم آباد سی تے ایہ انہاں دا بادشاہ سی ۔ اس دے باپ دا نام مولود سی ۔ اس نے بنی اسرائیل اُتے حملہ کیتا تے اردن دے علاقے وچ لڑائی ہوئی۔ بنی اسرائیل دے بادشاہ طالوت نے اعلان کیتا کہ جو کوئی جالوت نو‏‏ں مارے گا۔ اسنو‏ں ادھی سلطنت انعام وچ دتی جائے گی۔ تے شہزادی تو‏ں نکاح کر دتا جائے گا۔ حضرت داؤد علیہ السلام نے گوپھن تو‏ں پتھر مار کر اسنو‏ں ہلاک کر دتا۔ مورخ طبری دے نزدیک اوہ عاد و ثمود د‏‏ی قوم تو‏ں تعلق رکھدا سی ۔ تے اس نے اسرائیلیاں نو‏‏ں بہت پریشان کر رکھیا سی ۔ حتی کہ تبرکات تے تابوت سکینہ وی بنی اسرائیل تو‏ں کھو کر لے گیا گیا۔ اسلامی روایات بائبل دے مطابق نيں۔ فرق صرف اِنّا اے کہ بائبل وچ اس دا نام گولیتھ ا‏‏ے۔

قرآن د‏‏ی تفسیر

حضرت داؤد علیہ السلام نو‏‏ں حکومت ملنے دے بارے وچ مفسرین نے لکھیا اے کہ جدو‏ں طالوت جو بنی اسرائیل دے اک نیک شخص سی اوہ جدو‏ں بادشاہ بن گیا تو طالوت نے بنی اسرائیل نو‏‏ں جہاد دے لئی تیار کیتا تے اک کافر بادشاہ ”جالوت“ نال جنگ کرنے دے لئی اپنی فوج نو‏‏ں لے ک‏ے میدان جنگ وچ نکلے۔ جالوت بہت ہی قد آور تے نہایت ہی طاقتور بادشاہ سی اوہ اپنے سر اُتے لوہے د‏‏ی جو ٹوپی پہندا سی اس دا وزن تن سو رطل سی ۔ جدو‏ں حضرتِ طالْوت بنی اسرائیل دے لشکر کولے ک‏ے ظالم بادشاہ جالوت تو‏ں مقابلے دے لئی بیتْ المقدَّس تو‏ں روانہ ہوئے تو انہاں دے لشکر د‏‏ی اِس طرح آزمائش ہوئی۔

آیت : فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ^﴿249﴾ ترجَمہ:

”

(طالوت) بولا بے شک اللہ (ﷻ) توانو‏‏ں اک نَہَر تو‏ں آزمانے والا اے، تو جو اس دا پانی پئے اوہ میرا نئيں تے جو نہ پئے اوہ میرا اے مگر اوہ جو اک چْلّو اپنے ہتھ تو‏ں لے لے۔^[۳]

“

تفسیر خزائن وچ لکھیا اے کہ سخت گرمی سی، صِرف 313 افراد نے صبر کیتا تے صرف اک چلّو پانی لیا۔ اوہ اک چلّْو انہاں دے لئی تے اْن دے جانوراں دے لئی کافی ہو گیا تے جنہاں نے بے صبری د‏‏ی تے خوب پانی پیتا سی انہاں دے ہونٹ سیاہ ہو گئے، پیاس خوب ودھ گئی تے ہمّت ہار گئے۔ جالوت دے عظیم لشکر تو‏ں 313 مسلماناں دا مقابلہ سی جو اطاعت گزار سن انہاں دے حوصلے مضبوط سن، انہاں دا نقشہ اِسی آیتِ کریمہ وچ اس طرح پیش کیتا گیا اے:

ترجمہ:

”

(بے صبرے) بولے:ہم وچ اج طاقت نئيں جالوت تے اس دے لشکراں (کے مقابلے) کی، بولے اوہ جنھاں اللہ تو‏ں ملنے دا یقین سی (یعنی صبر کرنے والے کہنے لگے) کہ بارہیا کم جماعت غالب آئی اے زیادہ گروہ اُتے اللہ دے حکم تو‏ں تے اللہ صابراں دے نال ا‏‏ے۔^[۳]

“

جب دونے فوجاں میدانِ جنگ وچ لڑائی دے لئی صف آرائی کرچکیاں تو طالوت نے اپنے لشکر وچ ایہ اعلان فرما دتا کہ جو شخص جالوت نو‏‏ں قتل کریگا، وچ اپنی شہزادی دا نکاح اس دے نال کرداں گا۔ تے اپنی ادھی سلطنت وی اسنو‏ں عطا کرداں گا۔ ایہ فرمان شاہی سن کر حضرت داؤد علیہ السلام اگے ودھے جو حالے بہت ہی کمسن سن تے بیماری تو‏ں چہرہ زرد ہو رہیا سی ۔ تے غربت و مفلسی دا ایہ عالم سی کہ بکریاں چرا کر اوہدی اجرت تو‏ں گزر بسر کردے سن ۔

روایت اے کہ جدو‏ں حضرت داؤد علیہ السلام گھر تو‏ں جہاد دے لئی روانہ ہوئے سن تو راستہ وچ اک پتھر ایہ بولا کہ اے داؤد! مینو‏ں اٹھا لیجئے کیونکہ وچ حضرت موسیٰ علیہ السلام دا پتھر ہون۔ فیر دوسرے پتھر نے آپ نو‏‏ں پکاریا کہ اے حضرت داؤد مینو‏ں اٹھا لیجئے کیونکہ وچ حضرت ہارون علیہ السلام دا پتھر ہون۔ فیر اک تیسرے پتھر نے آپ نو‏‏ں پکار کر عرض کیتا کہ اے حضرت داؤد علیہ السلام مینو‏ں اٹھا لیجئے کیونکہ وچ جالوت دا قاتل ہون۔ آپ علیہ السلام نے انہاں تِناں پتھراں نو‏‏ں اٹھا کر اپنے جھولے وچ رکھ لیا۔

جب جنگ شروع ہوئی تو حضرت داؤد علیہ السلام اپنی گوپھن لے ک‏ے صفاں تو‏ں اگے ودھے تے جدو‏ں جالوت اُتے آپ د‏‏ی نظر پئی تو آپ نے انہاں تِناں پتھراں نو‏‏ں اپنی گوپھن وچ رکھ کر تے بسم اللہ پڑھ کر گوپھن تو‏ں تِناں پتھراں نو‏‏ں جالوت دے اُتے پھینکا تے ایہ تِناں پتھر جا ک‏ے جالوت د‏‏ی ناک تے کھوپئی اُتے لگے تے اس دے بھیجے نو‏‏ں پاش پاش ک‏ر ک‏ے سر دے پِچھے تو‏ں نکل کر تیس جالوتیاں نو‏‏ں لگے تے سب دے سب مقتول ہو ک‏‏‏ے گر پڑے۔ فیر حضرت داؤد علیہ السلام نے جالوت د‏‏ی لاش نو‏‏ں گھسیٹتے ہوئے لا کر اپنے بادشاہ حضرت طالوت دے قدماں وچ ڈال دتا اس اُتے حضرت طالوت تے بنی اسرائیل بے حد خوش ہوئے۔

جالوت دے قتل ہوجانے تو‏ں اس دا لشکر بھج نکلیا تے حضرت طالوت نو‏‏ں فتح مبین ہو گئی تے اپنے اعلان دے مطابق طالوت نے حضرت داؤد علیہ السلام دے نال اپنی لڑکی دا نکاح کر دتا تے اپنی ادھی سلطنت دا انہاں نو‏‏ں سلطان بنا دتا۔ فیر پورے چالیس برس دے بعد جدو‏ں حضرت طالوت بادشاہ دا انتقال ہو گیا تو حضرت داؤد علیہ السلام پوری سلطنت دے بادشاہ بن گئے تے جدو‏ں حضرت سموئیل علیہ السلام د‏‏ی وفات ہو گئی تو اللہ تعالیٰ نے حضرت داؤد علیہ السلام نو‏‏ں سلطنت دے نال نبوت تو‏ں وی سرفراز فرما دتا۔

حضرت داؤد علیہ السلام تو‏ں پہلے سلطنت تے نبوت دونے اعزاز اک نال کسی نو‏‏ں وی نئيں ملیا سی ۔ آپ پہلے شخص نيں کہ انہاں دونے عہداں اُتے فائز ہو ک‏‏‏ے ستر برس تک سلطنت تے نبوت دونے منصباں دے فرائض پورے کردے رہے تے فیر آپ دے بعد آپ دے فرزند حضرت سلیمان علیہ السلام نو‏‏ں وی اللہ تعالیٰ نے سلطنت تے نبوت دونے مرتباں تو‏ں سرفراز فرمایا۔^[۴] اس واقعہ دا اجمالی بیان قرآن مجید د‏‏ی سورہ بقرہ وچ اس طرح اے کہ

آیت : فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ^{٢5١} ترجمہ:

”

تے قتل کیتا داؤد نے جالوت نو‏‏ں تے اللہ نے اسنو‏ں سلطنت تے حکمت عطا فرمائی تے اسنو‏ں جو چاہیا سکھایا۔،^[۵]

“

ہور ویکھو

وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: جالوت

حوالے

↑ سموئیل اول باب 17 آیت 1:58
↑ سموئیل دوم باب 21 آیت 19:22
↑ ^۳.۰ ^۳.۱ پارہ2، البقرہ:﴿249﴾۔
↑ تفسیر جمل علی الجلالین، ج 1، ص803، پ 2، البقرہ۔ 152
↑ البقرہ:٢5١

[1] سموئیل اول باب 17 آیت 1:58

[2] سموئیل دوم باب 21 آیت 19:22

[پارہ2،_البقرہ:﴿249﴾۔-3] ۳.۰ ^۳.۱ پارہ2، البقرہ:﴿249﴾۔

[4] تفسیر جمل علی الجلالین، ج 1، ص803، پ 2، البقرہ۔ 152

[5] البقرہ:٢5١

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]