مسجد اقصٰی
مسجد اقصی دی قریبی سنہری گنبد والی عمارت دے لئی ویکھو قبۃ الصخرۃ
-Aerial-Temple_Mount-(south_exposure).jpg)
مسجد اقصی مسلماناں دا قبلہ اول تے خانہ کعبہ تے مسجد نبوی دے بعد تیسرا مقدس ترین مقام اے۔
مقامی مسلمان اسنوں المسجد الاقصیٰ یا حرم قدسی شریف (عربی: الحرم القدسی الشریف) کہندے نيں۔ ایہ مشرقی یروشلم وچ واقع اے جس اُتے اسرائیل دا قبضہ اے۔ ایہ یروشلم دی سب توں وڈی مسجد اے جس وچ 5 ہزار نمازیاں دی گنجائش اے جدوں کہ مسجد دے صحن وچ وی ہزاراں افراد نماز ادا کرسکدے نيں۔ 2000ء وچ الاقصیٰ انتفاضہ دے آغاز دے بعد توں ایتھے غیر مسلماں دا داخلہ ممنوع اے۔
اہمیتلکھو
حضرت محمد ﷺ سفر معراج دے دوران مسجد حرام توں ایتھے پہنچے سن تے مسجد اقصیٰ وچ تمام انبیا دی نماز دی امامت کرنے دے بعد براق دے ذریعے ست آسماناں دے سفر اُتے روانہ ہوئے۔
قرآن مجید دی سورہ الاسراء وچ اللہ تعالٰی نے اس مسجد دا ذکر انہاں لفظاں وچ کیہ اے:
| ” | پاک اے اوہ ذات جو اپنے بندے کورات ہی رات وچ مسجد حرام توں مسجد اقصی لے گئی جس دے آس پاس اساں برکت دے رکھی اے اس لئی کہ اسيں اسنوں اپنی قدرت دے بعض نمونے دکھائيں یقینا اللہ تعالٰی ہی خوب سننے والا اوردیکھنے والا اے (سورہ الاسراء آیت نمبر 1) | “ |
احادیث دے مطابق دنیا وچ صرف تن مسجدےآں دی جانب سفر کرنا باعث برکت اے جنہاں وچ مسجد حرام، مسجد اقصٰی تے مسجد نبوی شامل نيں۔البتہ شیعہ رویات دے مطابق انہاں تن مسیتاں دے علاوہ مسجد کوفہ وی بافضیلت ترین مسیتاں وچ شامل اے۔ (شیخ صدوق، من لایحضره الفقیہ، طبع 1413ھ، ج1 ص29)
حضرت ابوذر توں حدیث مروی اے کہ
| ” | ميں نے رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم توں پُچھیا کہ زمین وچ سب توں پہلے کیہڑی مسجد بنائی گئی؟
تو رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے فرمایا : مسجد حرام ( بیت اللہ ) تاں ميں نے کہیا کہ اس دے بعد کیہڑی اے ؟ تو رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم فرمانے لگے : مسجد اقصیٰ ، ميں نے سوال کیتا کہ انہاں دونے دے درمیان کتنا عرصہ اے ؟ تو رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم نے فرمایا کہ چالیس سال، پھرجتھے وی توانوں نماز دا وقت آجائے نماز پڑھ لو کیونجے ايسے وچ فضیلت اے ۔ (صحیح بخاری حدیث نمبر 3366، صحیح مسلم حدیث نمبر 520) |
“ |
مسجد اقصیٰ مسلماناں دا قبلۂ اول اے تے معراج وچ نماز دی فرضیت 16 توں 17 ماہ تک مسلمان مسجد اقصٰی دی جانب رخ کرکے ہی نماز ادا کردے سن فیر تحویل قبلہ دا حکم آنے دے بعد مسلماناں دا قبلہ خانہ کعبہ ہوئے گیا۔
مسلم تعمیراتلکھو
جب عمر فاروق دے دور وچ مسلماناں نے بیت المقدس فتح کیتا تاں حضرت عمر نے شہر توں روانگی دے وقت صخرہ تے براق بنھن دی جگہ دے نیڑے مسجد تعمیر کرنے دا حکم دتا جتھے انہاں نے اپنے ہمراہیاں سمیت نماز ادا ورگی۔ مسجد اقصٰی توں بالکل نیڑے ہونے دی وجہ توں ایہی مسجد بعد وچ مسجد اقصٰی کہلائی کیونجے قرآن مجید دی سورہ بنی اسرائیل دے آغاز وچ اس مقام نوں مسجد اقصٰی کہیا گیا اے۔ اس دور وچ بوہت سارے صحابہ نے تبلیغ اسلام تے اشاعت دین دی خاطر بیت المقدس وچ اقامت اختیار کيتی۔ مسجداقصٰی دا بانی حضرت یعقوب نوں منیا جاندا اے تے اس دی تجدید حضرت سلیمان نے کيتی۔ بعد وچ خلیفہ عبد الملک بن مروان نے مسجد اقصٰی دی تعمیر شروع کرائی تے خلیفہ ولید بن عبد الملک نے اس دی تعمیر مکمل دی تے اس دی تزئین و آرائش کيتی۔ عباسی خلیفہ ابو جعفر منصور نے وی اس مسجد دی مرمت کرائی۔ پہلی صلیبی جنگ دے بعد جدوں عیسائیاں دا بیت المقدس اُتے قبضہ ہوئے گیا تاں انہاں نے مسجد اقصٰی وچ بہت رد و بدل کیتا۔ انہاں نے مسجد وچ رہنے دے لئی کئی کمرے بنا لئی تے اس دا ناں معبد سلیمان رکھیا، ہور متعدد ہور عمارتاں دا اضافہ کیتا جو بطور جائے ضرورت تے اناج دی کوٹھیاں دے استعمال ہودیاں سن۔ انہاں نے مسجد دے اندر تے مسجد دے نال نال گرجا وی بنا لیا۔ سلطان صلاح الدین ایوبی نے 1187ء وچ فتح بیت المقدس دے بعد مسجد اقصٰی نوں عیسائیاں دے تمام نشانات توں پاک کیتا تے محراب تے مسجد نوں دوبارہ تعمیر کیتا۔
مسجد اقصیٰ و قبۃ الصخرۃلکھو
مسجد اقصی دے ناں دا اطلاق پورے حرم قدسی اُتے ہُندا سی جس وچ سب عمارتاں جنہاں وچ اہم ترین قبۃ الصخرۃ اے جواسلامی طرز تعمیر دے شاندار نمونےآں وچ شامل اے۔ اُتے اج کل ایہ ناں حرم دے جنوبی جانب والی وڈی مسجد دے بارے وچ کہیا جاندا اے ۔
وہ مسجد جو نماز دی جگہ اے اوہ قبۃ الصخرۃ نئيں، لیکن اج کل قبہ دی تصاویر پھیلنے دی بنا اُتے اکثر مسلمان اسنوں ہی مسجد اقصیٰ خیال کردے ہيں حالانکہ فی الواقع ایسی کوئی گل نئيں مسجد تاں وڈے صحن دے جنوبی حصہ وچ تے قبہ صحن دے وسط وچ اک اُچی جگہ اُتے واقع اے۔
زمانہ قدیم وچ مسجد دا اطلاق پورے صحن پرہو تا سی تے اس دی تائيد امام ابن تیمیہ دے اس بیان توں وی ہُندی اے کہ:
| ” | مسجد اقصی اس ساری مسجد دا ناں اے جسنوں سليمان علیہ السلام نے تعمیر کیتا سی تے بعض لوک اس مصلی یعنی نماز پڑھنے دی جگہ نوں جسنوں عمر بن خطاب رضی اللہ تعالٰی عنہ نےاس دی اگلی جانب تعمیر کیتا سی اقصی دا ناں دینے لگے نيں ، اس جگہ وچ جسنوں عمربن خطاب رضي اللہ تعالٰی عنہ نے تعمیر کیتا سی نمازپڑھنا باقی ساری مسجد وچ نماز پڑھنے توں افضل اے ۔ | “ |
سانحہ بیت المقدسلکھو
21 اگست 1969ء نوں اک آسٹریلوی یہودی ڈینس مائیکل روحان نے قبلۂ اول نوں اگ لگیا دتی جس توں مسجد اقصیٰ تن گھینٹے تک اگ دی لپیٹ وچ رہی تے جنوب مشرقی جانب عین قبلہ دی طرف دا وڈا حصہ گر پيا۔ محراب وچ موجود منبر وی نذر آتش ہوئے گیا جسنوں صلاح الدین ایوبی نے فتح بیت المقدس دے بعد نصب گیا سی ۔ صلاح الدین ایوبی نے قبلہ اول دی آزادی دے لئی تقریبا 16 جنگاں لڑاں تے ہر جنگ دے دوران اوہ اس منبر نوں اپنے نال رکھدے سن تا کہ فتح ہونے دے بعد اسنوں مسجد وچ نصب کرن۔
اس المناک واقعہ دے بعد خواب غفلت وچ ڈُبی ہوئی امت مسلمہ دی اکھ اک لمحے دے لئی بیدار ہوئی تے سانحے دے تقریبا اک ہفتے بعد اسلامی ملکاں نے موتمر عالم اسلامی (او آئی سی) قائم کر دتی۔ اُتے 1973ء وچ پاکستان دے شہر لاہور وچ ہونے والے دوسرے اجلاس دے بعد توں 56 اسلامی ملکاں دی ایہ تنظیم غیر فعال ہوئے گئی۔
یہودی اس مسجد نوں ہیکل سلیمانی دی جگہ تعمیر کردہ عبادت گاہ سمجھدے نيں تے اسنوں گرا کر دوبارہ ہیکل سلیمانی تعمیر کرنا چاہندے نيں حالانکہ اوہ کدی وی بذریعہ دلیل اسنوں ثابت نئيں کرسکے کہ ہیکل سلیمانی ایتھے تعمیر سی ۔
باہرلے جوڑلکھو
حوالےلکھو
سانچہ:فلسطین (تاریخی علاقہ) موضوعاتسانچہ:حرم قدسی دے اسلامی ڈھانچے سانچہ:اسرائیل دی مساجد سانچہ:فلسطین دی مساجد سانچہ:یروشلم قدیم شہر سانچہ:دنیا دی وڈی مسجدیں سانچہ:قدیم شہر (یروشلم)