محمد رفیع

محمد رفیع
پیدائشی نام	محمد حاجی علی محمد رفیع
پیدائش	24 دسمبر 1924کوٹلہ سلطان سنگھ، ضلع امرتسر، پنجاب
وفات	31 جولائی 1980 (عمر 55)ممبئی، مہاراشٹر، بھارت
اصناف	فلمی، کلاسیکل، غزل، قوالی، ٹھمری
پیشے	پٹھورتی گائک
سالہائے فعالیت	1944–1980

محمد رفیع (24 دسمبر 1924 - 31 جولائی 1980 ) اک بھارتی پٹھورتی گائک اتے ہندی فلم صنعت دا سبھ توں مشہور گائک سی۔ رفیع اپنے الگّ-الگّ دے گانیاں دے انداز واسطے جانے جاندے سی، اوہناں نے شاستری گیتاں توں لے کے حب الوطنی دے گیت، اداس ورلاپ توں لے کے رومانٹک گیت، غزل، بھجن اتے قوالی تکّ حدبندی کیتی سی۔ اوہناں نوں فلم دے اداکارہ دی آواز نال ملدی آواز وچّ گاؤن دی ولکھن قابلیت کرکے جانیا جاندا سی۔ 1950 اتے 1970 دے وچکار، رفیع ہندی فلم صنعت وچ سبھ تو ودھ منگ والے گائک سن۔ اوہناں نے چھ فلم فیئر اوارڈ اتے اک نیشنل فلم اوارڈ حاصل کیتا سی۔ 1967 وچّ، اس نوں بھارت سرکار ولوں پدم شری انعام نال نوازیا گیا سی۔

محمد رفیع عامَ طور 'تے ہندی اردو وچّ گانے گاؤن واسطے جانے جاندے سی، جس اپر اوہناں نوں بہت مہارت سی۔ اوہناں نے کئی بولیاں وچّ گانے گائے جس وچّ آسامی بولی، کوکنی بولی , بھوجپوری , اڑیا بولی , پنجابی، بنگالی، مراٹھی، سندھی، کنڑ، گجراتی، تیلگو، مگاہی، میتھلی اتے اردو شامل ہن۔ بھارتی بولیاں توں علاوہ اوہناں نے انگریزی، فارسی، عربی، ہیتیائی، اتے ڈچ بولیاں وچّ وی گانے گائے سن۔

مڈھلی زندگی

محمد رفیع چھ بھراواں وچوں دوسرے نمبر 'تے سی تے ایہناں دا جنم حاجی علی محمد دے گھر ہویا سی۔ پروار اصل وچّ کوٹلہ سلطان سنگھ، جو امرتسر، پنجاب (بھارت) دے نیڑے اک پنڈ ہے، وکھے رہندا سی۔ رفیع، جسدا دا کچا-ناں "پھیکو" (Pheeko) سی، نے اپنے جدی پنڈ کوٹلہ سلطان سنگھ، دے اک فقیر دے پاٹھ دی نقل کر کے گلیاں وچّ گاؤنا شروع کر دتا۔ رفیع دے پیؤ 1935 وچ لاہور چلے گئے، جتھے اوہناں نے بھاٹی گیٹ وچّ نور محلاں وچّ اک مرداں دا سیلون شروع کر دتا۔ رفیع دے وڈے بھرا (محمد دین) دے اک دوست عبدالحمید (بعد وچّ رفیع دا سالا) نے لاہور وچ رفیع وچ ٹیلنٹ نوں پچھان اتے اس نوں گائکی ولّ اتشاہت کیتا سی۔ عبدالحمید نے ہی بعد وچّ رفیع دے پروار دے بزرگاں نوں، رفیع نوں ممبئی بھیجن واسطے منایا سی۔

رفیع نے سنگیت استاد عبدل خان، پنڈت جیون لال مٹو اتے فروز نظامی توں سکھیا حاصل کیتی سی۔ اوہناں دا پہلا عوامی گاون 13 سال دی عمر وچّ کے.ایلّ سہگل دی موجودگی وچّ لاہور وچّ ہویا۔ 1941 وچّ رفیع نے شیام سندر دے ماتحت جوڑی وچّ گانا گایا۔ ایہہ گانا سی “سوہنیئے نیں، ہیریئے نیں” جو کہ زینت بیگم نال لاہور 'چ پنجابی فلم گل بلوچ (1944 وچّ جاری) واسطے گایا گیا سی۔ اس دے نال ہی اوہناں دی گائک دے طور 'تے شروعات ہو گئی۔ اسے سال وچّ، رفیع نوں آل انڈیا ریڈیو لاہور سٹیشن نے اپنے واسطے گاؤن لئی سدا دتا گیا۔

ممبئی وچّ

1944 وچّ، رفیع ممبئی چلے گئے۔ اوہناں نے حمید صاحب سہت بھیڑ-بھرے بھنڈی بازار علاقے وچّ اک کمرہ کرائے 'تے لے کے رہنا شروع کیتا۔ شاعر تنویر نقوی نے محمد رفیع نوں فلم پروڈیؤسر عبدالرشید کاردار محبوب خان اتے اداکار ڈائریکٹر نظیر نال ملوایا سی۔

ایہہ وی ویکھو

• کندن لال سہگل
• طلعت محمود
• لتا منگیشکر
• آشا بھونسلے
• شمشاد بیگم

حوالے

پنجابی گائیک
مرد	عنایت حسین بھٹی  • آسا سنگھ مستانہ  • عالم لوہار  • امریندر گلّ  • ستندر سرتاج  • شیری مان  • جسبیر جسی  • جسی لائلپوریا  • وارث بیگ  • بلکار سدھو  • ہرجیت ہرمن  • روندر گریوال  • ملکھی رام ملکھی  • شفقت امانت علی  • ہنی سنگھ  • منموہن وارث  • امر سنگھ چمکیلا  • حاکم صوفی  • ہنس راج ہنس  • گِپّی گریوال  • دلیر مہندی  • سلامت علی خان  • گرداس مان  • ہربھجن مان  • لال چند یملا جٹ  • کلدیپ ماݨک  • محمد صدیق  • راج براڑ  • اللہ دتا لوݨے والا  • منصور ملنگی  • طالب حسین درد  • محمد رفیع  • سجاد علی  • ملکو  • عاطف اسلم  • اکرم راہی  • انور رفیع  • عارف لوہار  • ابرار الحق  • شیرا جسویر  • سکھبیر سنگھ  • ماسٹر طفیل
عورت	سریندر کور  • پرکاش کور  • نرندر بیبا  • حمیرا ارشد  • شازیہ منظور  • تصور خانم  • مس پوجا  • ٹینا ثانی  • نِمرت کھیڑا  • لتا منگیشکر  • آشا بھوسلے  • شمشاد بیگم  •  • زبیدہ خانم  • ثریا ملتانیکر  • نور جہاں  • ریشماں  • نصیبو لعل  • افشاں  • مسرت نذیر  • ناہید اختر  • حدیقہ کیانی  • طاہرہ سید  • عارفہ صدیقی  • فریحہ پرویز  • مسرت نذیر
صوفی گائیک	شوکت علی  • اقبال باہو  • سائیں اختر • سائیں ظہور  • نصرت فتح علی خان  • حامد علی بیلا
غزل گائیک	جگجیت سنگھ • جگجیت سنگھ زیروی  • مہدی حسن  • غلام علی  • راحت فتح علی خان  • امانت علی خان  • اسد امانت علی خان  • حامد علی خان