محمد صدیق

محمد صدیق
معروفیت	صدیق
پیدائش	1942رامپور (ہن ضلع لدھیانہ)، برطانوی پنجاب
اصناف	لوک-گیت ، دوگانے
پیشے	گائیک ، اداکار ، سیاستدان
آلات	تومبی

محمد صدیق ، اک اگھا پنجابی دا گائیک ، اداکار اتے سیاستدان ہے۔ ایہہ اتے رنجیت کور اپنے دوگانیاں کرکے جانے جاندے ہن۔ اسنے پنجاب صوبائی اسمبلی 2012 دی چون حلقہ بھدوڑ توں لڑ کے اتے جت کے سرگرم سیاستدان وجوں وی اپنی پچھان بنا لئی ہے۔ محمد صدیق نوں دوگانیاں دا بادشاہ کیہا جاندا ہے پر اس نے بہت سارے سولو گیت وی ریکارڈ کروائے ہن۔ دیدار سندھو دا لکھیا، میری ایسی جھانجر چھنکے، چھنکاٹا پیندا گلی-گلی صدیق دے سبھ توں ودھ پسند کیتے گائے گیتاں وچوں اک ہے۔ زیادہ تر اس نیں بابو سنگھ مان مراڑھاں والے دے گیت گائے ہن۔ ہورناں گیت کاراں وچّ گورمیل سنگھ ڈھلوں (بھکھیانوالی)، گامی سنگتپرا، بھٹی بھڑی والا وغیرہ دے نام شامل ہن۔

محمد صدیق

جد وی کدھرے دوگانا گائکی دی گل چلدی اے تاں محمد صدیق دے ذکر بغیر ادھوری سمجھی جاندی اے۔ ادھی صدی توں ودھ لوک دلاں اُتے راج کرن والے، تن پیڑیاں دے گلوکار محمد صدیق کسے جان پہچان دے متھاج نہیں ۔ دمدار آواز، ولکھن انداز نال گائے ہزاراں دی گنتی وچ دو گانے، پنجاب ہی نہیں بلکہ دنیا بھر وچ وسدے پنجابیاں دی روح دی خوراک جانے جاندے ہن۔ پتھر دے تویاں دے یگ توں ایلپی ریکارڈ، کیسٹاں، سیڈی توں چپّ، اج انٹرنیٹ دی دنیا وچ پہنچیا صدیق، گائکی دے 55 سالاں دے سفر بعد وی لوکاں وچ ستکاریا تے سلاہیا جان والا گلوکار اے۔ رکارڈاں دی دنیا توں پرے، سٹیجی پرفارمینس وچ وی شاید ہن تک کوئی اجیہا پنجابی گلوکار پیدا نہیں ہویا جو 75 سالا اس 'گبھرو' دی ہن وی کنی پھڑ سکدا ہووے۔ پنجاب دا کوئی اجیہا پنڈ نہیں ہونا جتھے صدیق دا اکھاڑا ناں لگیا ہووے۔ ترلے والی پگّ، کلیاں والے کڑتے چادرے والے روائتی پنجابی پہراوے وچ سجیا صدیق، لوک ساز تومبی دی ٹنکار نال جد اوہ اج وی سچا سورما دی گاتھا 'لالا لالا ہوگی کھاڑا گیا حل سی' دا تان چھیڑدا اے تاں لوک ساہ روک کے سندے ہن۔ گاؤن دی کلا توں علاوہ محمد صدیق وچ بول چال دی لیاقت اتے بھاشن کلا نے وی اس دی حرمن پیارتا نوں ہور چار چن لگائے۔

جم تے کم

محمد صدیق دا جم 1942 وچ ماں پرشنی دیوی اتے پیؤ مگھر دے گھر پنڈ رامپور ضلع لدھیانہ وکھے ہویا۔ صدیق اپنے چھ بھین بھراواں وچ سبھ توں وڈے ہن۔ پروار دا سنگیت نال شروع توں ہی لگائ سی ۔ صدیق دے چاچا وی اوہناں ٹائماں وچ ودھیا گا لیدے سی جس توں اوہناں نوں گائکی دی چیٹک لگی۔ 1947 دی ونڈ ویلے صدیق دا پروار ماں پرشنی دیوی دے نانکے گھر ملیرکوٹلا نیڑے پنڈ کپّ کلاں آ وسیا۔ صدیق نے پنڈ دے سکول وچ ہی مڈھلی تعلیم حاصل کیتی اتے سنگیتک باریکیاں سکھن لئی باقر حسین ملیرکوٹلا نوں استاد دھار لیا۔ صدیق دا بچپن تنگی ترشیا بھریا سی ۔ سنگیت دی تعلیم حاصل کرن لئی سویرے چار وجے روزانہ دس کلومیٹک سائکل اُتے جانا پیداں سی۔ صدیق دا پہلا گیت 1962 وچ 'لکھ چٹھیاں کدھر نوں پاواں' ریکارڈ ہویا جس دے گیت کار اندرجیت ہسنپری سن۔ محمد صدیق نے نرندر بیبا، سریندر کور، سورن لتا، رجندر راجن نال دو گانے گائے ۔ ڈیڈھ سال رجندر راجن نال گاؤن توں بعد 1965 وچ محمد صدیق دا میل بیبی رنجیت کور نال ہویا اتے دوواں نے پکی جوڑی بنا لئی۔ ایہناں دناں وچ ہی گیت کار بابو سنگھ مان مراڑاں والے دی قلم نال پروئے گیتاں نال اس جوڑی دیاں چپھیرے دھماں پے گئیاں اتے اس جوڑی نے تقریباً 35 سال دو گانیا نال پنجابی دلاں تے راج کیتا۔ 90 دے ادھ دہاکے وچ بعد بیبی رنجیت کور دی آواز خراب ہو جان کارن صدیق نے بیبی سکھجیت کور نال جوڑی بنا لئی ۔ صدیق اتے رنجیت کور دی جوڑی ٹٹ جان نال بھاویں اوہناں دے پرشنسکاں نوں اک وار صدمہ لگا محسوس ہویا پر صدیق نے سکھجیت کور نال جنک شرمیلا دے لکھے گیتاں دی اک کیسٹ 'مچھّ فٹ گبھرو' نال لوائی بھرویں حاضری نے سروتیاں نوں اک وار پھر واہ واہ کہن لئی مجبور کر دتا اتے ایہہ جوڑی اج وی اپنی دوگانا گائکی نال اپنی حاضری لگوا رہی اے۔

فلمی کیریئر

محمد صدیق دے ہن تک 1200 توں اپر گیت ریکارڈ ہو چکے ہن جس وچ اس نے دوگانیاں توں علاوہ کجھ سولو گیت، لوک گتھاواں تے کلیاں وی گائیاں۔ مان مراڑاں والے دی لکھی گاتھا 'سچا سورما' اتے بابو رجب علی دی لخت 'میرے وسّ ناں راجھناں وے، زور نال بنّ کے لجاندے کھیڑے ' شاہکار گیت ہو نبڑے۔ بابو سنگھ مان توں علاوہ جنک شرمیلا، گورمیل سنگھ ڈھلوں بھکھیاں والی، سریس بانسل باپلے والا، گرنام سنگھ گامی سنگتپریا، سرجیت سنگھ ڈھلوں پتھو والے دے لکھے خاندانی نوک جھوک والے صدیق دے گائے کئی سیکڑے گیت اج وی پنجابیاں دے دلاں اُتے راج کر راے ہن۔ محمد صدیق نے پنجابی فلماں وچ وی کم کیتا۔ اس ویلے دی سبھ توں چرچت فلم ' پتّ جٹاں دے' اس دی پہلی فلم سی جس وچ اس نے جبرجنگ سنگھ دے پاتر دا یادگری رول نبھایا جس دے ڈائلاگ اج وی لوک چیتیاں وچ وسے ہوئے ہن۔ بطور ہیرو 'گڈو' فلم وچ اداکاری کیتی۔ اس توں علاوہ 'سیدا جوگن'، 'جیونا موڑ' ، 'رانو' 'تباہی' سمیت ہور وی درجن فلماں وچ اداکاری دے نال پٹھورتی گلوکار وجوں کلا دی مہک وکھیر کے اک 'سرو کلا مکمل' کلاکر ہون دا لوہا منوایا۔ رانو فلم وچ گایا 'اسیں الڑ•پنے وچ اینوے اکھیاں لا بیٹھے' گیت صدیق دی گائکی دا سخر کیہا جا سکدا اے جس دی فرمائش ادوں توں لیکے ہن تک ریڈیو پروگراماں وچ سروتے کردے آ رہے ہن۔

سیاست وچ

کلا میدان دے نال نال صدیق نے سیاست وچ وی ہتھ ازمایا۔ مڈھلے شروعاتی دناں وچ لنک سپنرک ڈیپارٹمنٹ وچ نوکری کردیاں سیاسی سٹیجاں توں اوہناں نوں سیاست دی چیٹک وی لگ گئی اتے اس دا شروع توں جھکاء کانگرس پارٹی ول ہی رہا۔ اس بارے صدیق نے دسیا کہ اس نوں اک وار مرحوم وزیر اعلیٰ پرتاپ سنگھ کیروں نے اس ٹائم سٹیج اپر اک گیت توں خوش ہوکے 100 دا نوٹ انعام دتا سی ۔ اس ویلے سو دے نوٹ دی قیمت بہت وڈی سی۔ صدیق بڑے فخر نال ایہہ وی دسدا اے کہ اوہ جواہر لال نہرو توں لیکے راجیو گاندھی تک بھارت دے پردھان منتریاں دیاں سٹیجاں تے وی گا چکا اے اتے مرحوم وزیر اعلیٰ بے انت سنگھ اس نوں سیاست وچ لیکے آئے۔ لوکاں توں ملے پیار اتے کانگرس دی لیڈرشپ توں تھاپڑے صدقہ اوہ 2012 وچ ریزرو حلقہ بھدوڑ توں ودھائک وی چنے گئے اتے اج کل حلقہ وی کانگرس پارٹی وچ اک سرگرم آگوُ وانگ وچر رہے ہن۔ اینیاں کامیابیاں اتے 75 سال دی عمر ہون باو جود اج اوہ گائکی دے کھیتر وچ پوری طرحاں سرگرم ہن اتے اس نوں چاہن والیاں دیاں حالے وی لمبیاں قطاراں ہن ۔ شالہ ! دوگانا پنجابی گائکی دا ایہہ دریا اسے طرحاں ہی وہندا رہے۔

حوالے

باہرلےجوڑ

پنجابی گائیک
مرد	عنایت حسین بھٹی  • آسا سنگھ مستانہ  • عالم لوہار  • امریندر گلّ  • ستندر سرتاج  • شیری مان  • جسبیر جسی  • جسی لائلپوریا  • وارث بیگ  • بلکار سدھو  • ہرجیت ہرمن  • روندر گریوال  • ملکھی رام ملکھی  • شفقت امانت علی  • ہنی سنگھ  • منموہن وارث  • امر سنگھ چمکیلا  • حاکم صوفی  • ہنس راج ہنس  • گِپّی گریوال  • دلیر مہندی  • سلامت علی خان  • گرداس مان  • ہربھجن مان  • لال چند یملا جٹ  • کلدیپ ماݨک  • محمد صدیق  • راج براڑ  • اللہ دتا لوݨے والا  • منصور ملنگی  • طالب حسین درد  • محمد رفیع  • سجاد علی  • ملکو  • عاطف اسلم  • اکرم راہی  • انور رفیع  • عارف لوہار  • ابرار الحق  • شیرا جسویر  • سکھبیر سنگھ  • ماسٹر طفیل
عورت	سریندر کور  • پرکاش کور  • نرندر بیبا  • حمیرا ارشد  • شازیہ منظور  • تصور خانم  • مس پوجا  • ٹینا ثانی  • نِمرت کھیڑا  • لتا منگیشکر  • آشا بھوسلے  • شمشاد بیگم  •  • زبیدہ خانم  • ثریا ملتانیکر  • نور جہاں  • ریشماں  • نصیبو لعل  • افشاں  • مسرت نذیر  • ناہید اختر  • حدیقہ کیانی  • طاہرہ سید  • عارفہ صدیقی  • فریحہ پرویز  • مسرت نذیر
صوفی گائیک	شوکت علی  • اقبال باہو  • سائیں اختر • سائیں ظہور  • نصرت فتح علی خان  • حامد علی بیلا
غزل گائیک	جگجیت سنگھ • جگجیت سنگھ زیروی  • مہدی حسن  • غلام علی  • راحت فتح علی خان  • امانت علی خان  • اسد امانت علی خان  • حامد علی خان