لتا منگیشکر
لتا منگیشکر | |
---|---|
(مراٹھی وچ: लता मंगेशकर) | |
لتا منگیشکر، 2008
| |
جم | 28 ستمبر 1929 |
وفات | 6 فروری 2022 (93 سال)[۱] |
وجہ وفات | متعدد اعضا کی خرابی [۲] |
طرز وفات | طبعی موت |
شہریت | بھارت |
شریک حیات | کوئی نئيں |
والدین | دِینا ناتھ منگیشکر شواندی منگیشکر |
والد | دیناناتھ منگیشکر |
بہن/بھائی | |
خاندان | منگیشکر خاندان |
مناصب | |
رکن راجیہ سبھا | |
دفتر وچ ۲۲ نومبر ۱۹۹۹ – ۲۱ نومبر ۲۰۰۵ |
|
عملی زندگی | |
پیشہ | پس پردہ گلوکار |
پیشہ ورانہ زبان | ہندی [۳] |
دور فعالیت | 1942–2022 |
اعزازات | |
بھارت رتن 2001ء پدم وبھوشن 1999ء دادا صاحب پھالکے ایوارڈ 1989ء مہاراشٹر بھوشن ایوارڈ 1997ء این ٹی آر نیشنل ایوارڈ 1999ء فلم فیئر لائف ٹائم اچیومنٹ ایوارڈ |
|
دستخط | |
IMDB اُتے صفحہ[۴] | |
ترمیم |
لتا منگیشکر بھارت دی اردو ، پنجابی تے دوسریاں کئی تے زباناں دی بے مثال گلوکارہ سی ۔ 1929ء وچ پیدا ہون والی لتا دی آواز توں اوہناں دی عمر دا ذرا وی اندازہ نئيں لایا جاسکدا ۔ مندراں وچ بجدیاں گھنٹیاں ورگا سحر لئی لتا دی آواز نے کئی نسلاں نوں اپنی آواز نال متاثر کیتا ۔
لتا منگیشکر نے ہندی، اردو، مراٹھی، پنجابی تے کئی ہور بولیاں چ گانے گائے نیں ۔ لتا نے 1942 چ گانے دا آغاز کیتا ۔ اوہ 1000 توں ودھ فلماں دے گانے گا چکیاں نیں ۔ لتا دی نِکی بھین آشا بھوسلے وی گلوکارہ نیں ۔ اوہناں نوں بھارت دا سبھ توں وڈا تمغا بھارت رتن وی ملیا اے ۔
آخر تک اوہناں دی آواز دی کھنک اوہی سی جو انی سو سینتالی وچ اوہناں دی پہلی ہندی فلم آپ دی سیوا وچ سی ۔ لتا نے انی سو بتالی وچ اپنے والد دینا ناتھ منگیشکر دے انتقال توں بعد باقاعدا گلوکاری شروع کردتی سی ۔ دینا ناتھ دی بیٹیاں وچ نہ صرف لتا نے سراں دی دنیا وچ مقبولیت حاصل کيتی بلکہ اوہناں دی بہن آشا بھوسلے نے وی گلوکاری وچ اہم مقام حاصل کیتا تے اک وقت ایسا وی آیا کہ دونے بہناں دی آوازاں نے بھارتی فلم انڈسٹری پرقبضہ کر ليا۔ لتا دا کہنا اے کہ انہاں دی فنی زندگی بھرپور رہی اے۔
مُڈھلا جیون
سودھولتا منگیشکر 28 ستمبر 1929ء نوں اندور بھارت وچ پیدا ہوئیاں ۔ اوہناں دے والد دِینا ناتھ منگیشکر وی گلوکار تے اداکار سن ۔ چنانچہ اوہ شروع توں ای گلوکاری دی طرف مائل سن۔ موسیقار غلام حیدر نے اوہناں دی حوصلا افزائی کیتی ۔ اس توں بعد اوہ کامیابی دی بلندیاں ول روانا ہوگئياں ۔
گلوکاری
سودھولتا منگیشکر پنجاہ ہزار توں ودھ گانے گا چکیاں نيں اوہ 1974ء توں 1991ء تک گینز بک آف ورلڈ ریکارڈ وچ ریکارڈ ہولڈر دے طور اُتے شامل رہیاں ۔ بک دے مطابق اوہ دنیا وچ سب توں زیادہ گانے ریکارڈ کرانے والی گلوکارہ سی ۔
دیکھو : لتا منگیشکر دے نغمےآں دی لسٹ
انعامات
سودھولتا نوں بے شمار ایوارڈز ملے۔ خود انہاں دا کہنا اے کہ انہاں دا سب توں وڈا ایوارڈ لوکاں دا پیار اے لیکن انہاں دے پاس بھارت دا سب توں وڈا سویلین اعزاز بھارت رتن وی اے ۔ اوہ بھارت دی دوسری گلوکارہ سی جیہناں نوں ایہ ایوارڈ دتا گیا ۔ 1974ء وچ گنیز بک آف ورلڈ ریکارڈز وچ اوہناں دا ناں دنیا وچ سبھ توں زیادہ گانے گاون والی گلوکارہ دے طور تے آیا ۔
محمد رفیع دے نال اختلاف
سودھواوہناں نے اک اخباری جریدے نوں انٹرویو وچ اک بار فیر ماضی دے مشہور گلوکار محمد رفیع دے نال اپنے اختلاف دا ذکر چھیڑیا ۔
اس ذکر اُتے محمد رفیع دے پُتر شاہد رفیع نے جوابی حملا کردے ہوئے لتا نوں ’مقبولیت دا بھکھا‘ کہہ دِتا ۔ اس بارے وچ اوہ ایتھے تک کہہ گئے کہ ’ہُن چونکہ لتا جی دے کول کوئی کم نئيں تے دھیرے دھیرے لوک ایہناں نوں بھُل رہے نيں اس لئی اوہ ایہ کر رہیاں نيں ۔‘ دراصل میگزین توں ہوئی اس گل گل وچ لتا منگیشکر نے دسیا سی کہ کس طرح اوہناں دے تے محمد رفیع دے درمیان اس زمانے وچ گلوکاراں نوں ملن والی رائلٹی دے بارے وچ تلخ کلامی ہو گئی سی تے لتا نے ایہ کہہ دتا سی کہ اوہ محمد رفیع دے نال نئيں گائو گی ۔ لتا منگیشکر نے اس جھگڑے توں بعد تن سال تک محمد رفیع دے نال کوئی گیت نئيں گایا ۔ لتا منگیشکر نے ایہ وی کہیا کہ موسیقار جے كشن دے کہنے اُتے محمد رفیع نے انہاں نوں اک خط لکھ کے اس گل کيتی معافی منگی جس دے بعد ہی انہاں نے محمد رفیع دے نال گانا گانا شروع کیتا لیکن انہاں دے دل توں کڑواہٹ کدی ختم نئيں ہوئی۔
ممبئی وچ بی بی سی ہندی توں گل کردے ہوئے محمد رفیع دے بیٹے شاہد رفیع نے اس گل نوں سرے توں ہی غلط قرار دے دتا کہ انہاں دے والد محمد رفیع نے کدی وی لتا منگیشکر کے ناں کوئی معافی ناما لکھیا سی ۔ "لتا جی دا ایہ کہنا کہ رفیع صاحب دے معافی منگن توں بعد وی انہاں دے دل وچ رفیع صاحب دے لئی کڑواہٹ سی ، دسدا اے کہ اوہ کس طرح دی فنکارہ نيں ۔ اک سچا فنکار کدی اپنے دل وچ ایسی کوئی گل نئيں رکھدا۔ فنکار دا کم اے اپنا کم کرنا نا کہ کسی توں نفرت کرنا۔ لتا جی نويں نسل دے لئی اک غلط مثال قائم کر رہی نيں۔" شاہد رفیع شاہد کہندے نيں، ’ کیتا لتا جی دے پاس ثبوت دے طور اُتے اوہ خط اے جس وچ میرے والد نے انہاں توں معافی منگی سی۔ جے اوہ ایسا کوئی وی خط دکھا داں تاں وچ خود لتا جی توں تحریری معافی مانگاں گا۔ وچ جاندا ہاں کہ میرے والد نے کدی وی ایسا کوئی خط انہاں نوں لکھیا ہی نئيں تھا۔‘
شاہد تاں ایتھے تک کہہ گئے، ’لتا جی دا ایہ کہنا کہ رفیع صاحب دے معافی مانگنے دے بعد وی انہاں دے دل وچ رفیع صاحب دے لئی کڑواہٹ سی دسدا اے کہ اوہ کس طرح دی فنکارہ نيں۔ اک سچا فنکار کدی اپنے دل وچ ایسی کوئی گل نئيں رکھدا۔ فنکار دا کم اے اپنا کم کرنا نہ کہ کسی توں نفرت کرنا۔ لتا جی نويں نسل دے لئی اک غلط مثال قائم کر رہی نيں۔‘
شاہد ایہ وی کہندے نيں کہ انہاں دا پورا خاندان لتا منگیشکر دی اس گل توں حیران اے۔ انہاں دا کہنا سی ’سانوں وڈا تعجب ہويا کہ لتا منگیشکر نے ایسا کس طرح کہیا۔ انہاں نوں ایسی گلاں کرنا زیب نئيں دیندا۔ پنجاہ سال دے بعد اس گل نوں دوبارہ اٹھانے دا کیہ مطلب اے۔ سانوں اس توں دکھ ہويا اے ۔‘
شاہد دے بقول ’یہ لتا منگیشکر دا محمد رفیع توں حسد ہی اے جو انہاں توں ایہ سب کروا رہیا اے ۔‘
محمد رفیع نے کدی وی لتا منگیشکر کے ناں کوئی معافی نامہ نئيں لکھیا: شاہد رفیع
وہ کہندے نيں،’مینوں لگدا اے کہ لتا جی نوں اس گل کيتی جلن اے کہ رفیع صاحب دے چاہنے والے انہاں دے چاہنے والےآں توں زیادہ کس طرح نيں جدوں کہ رفیع صاحب نوں گزرے زمانہ ہو گیا اے ۔‘
اپنے والد دی تعریف کردے ہوئے شاہد نے کہیا،’میرے والد اک ورسٹائل گلوکار سن جو ہر طرح دا گانا گا سکدے سن لیکن کیتا لتا منگیشکر ہر طرح دا گانا گا سکدیاں نيں؟ لتا جی تے میرے والد دا تاں کوئی مقابلہ ہو ہی نئيں سکدا۔‘
شاہد رفیع دا کہنا اے کہ ’یا تاں لتا منگیشکر اس گل نوں ثابت کر دیؤ کہ محمد رفیع نے انہاں توں خط لکھ کے معافی منگی سی یا فیر خود اس گل دے لئی سب توں معافی منگ لاں۔‘
یاد رہے کہ شاہد رفیع نامی شخص نوں اس دے گھر وچ وی کوئی نئيں پہچاندا تے اوہ لتا ورگی مہان گاہئیک دی توہین کر کے تھوڑی توں مشہوری چاہندے نيں۔
باہرلے جوڑ
سودھو- جدوں بلبلِ ہندوستان کندن لال سہگل نال شادی دی خواہاں سن Archived 2009-08-10 at the وے بیک مشین
حوالے
سودھو- ↑ Obituary: Lata Mangeshkar, 'nightingale of Bollywood' dies at 92 — ناشر: BBC News — شائع شدہ از: ۶ فروری ۲۰۲۲
- ↑ Lata Mangeshkar: India singing legend dies at 92 — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ فروری ۲۰۲۲ — ناشر: BBC News
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb139215454 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ میزک برینز آئی ڈی: https://musicbrainz.org/artist/aeb71bd8-447d-4415-8ea1-2b7d664f67e1 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۶ ستمبر ۲۰۲۱ — ناشر: MetaBrainz Foundation