پس پردہ گلوکار
فلمی نغمے گانے والے گلوکار نوں پسِ پردہ گلوکار کہندے نيں۔ پسی پردہ گلوکار پردے دے پِچھے گلوکاری دا کردار نبھاندے نيں تے انہاں دے گائے ہوئے گیت اداکاراں دے لئی فلمائے جاندے نيں۔ یعنی اداکاراں دے لئی پسِ پردہ گلوکاراں دی آواز استعمال کردے نيں۔
ہندوپاک دی پسِ پردہ گلوکاری تے گلوکارہ
سودھوہند-پاک دی فلمی موسیقی تے گلوکاری دی عبرت انگیز داستان نغمے گانے والی خواتین یاپس پردہ گلوکاراواں (پلے بیک سنگراں ) دے ذکر کے بغیر کدی مکمل نئيں ہوسکدی۔ ایہ پس پردہ گلوکار پردے دے پِچھے گلوکاری دا کردار نبھاندی نيں جدوں کہ انہاں دے گائے ہوئے گیت اداکاراں دے لئی فلمائے جاندے ہیں‘ یعنی اداکاراں دے لئی پسِ پردہ گلوکاراں دی آواز استعمال کردے نيں۔ کاناں دی عیاشی وچ مشغول شائقین دی نظر وچ زہرہ بائی انبالے والی، خورشید بیگم، امیر بائی کرناٹکی، مبارک بیگم، اختری بائی، آشا بھونسلے، نورجتھے، شمشاد بیگم، ثریا، رینوکا دیوی، راجکماری تے پارول گھوش سمیت بے شمار ناں ایداں دے نيں جو موسیقی دی دنیا دی شناخت تسلیم کيتی جاندی اے۔ انہاں تمام خواتین گلوکاراواں دے گائے ہوئے بے شمار گانے ایداں دے نيں جنہاں دی بازگشت آلودہ ذہناں وچ اج تک’ ماند‘ نئيں پئی اے۔ ثریا توں شریا گھوشال تک دے اِس سفر وچ ہندوستان توں ’ بلبل ہند‘ لتا منگیشکر، سلکھشنا پنڈت توں لےکے پاکستان دی مہناز تک دے ناں اس لحاظ توں انتہائی منفرد نظر آندیاں نيں کہ ایہ گلوکارائاں گلوکاری اُتے اپنی زندگی نچھاور کر کے اج تک شادی شدہ زندگی توں محروم نيں۔ ایہ امر وی عجیب اے کہ شادی شدہ گلوکاراواں دی آوازاں وچ وقت دے نال اس قدر تبدیلیاں رونما ہوئیاں نيں کہ انہاں دی اج دی آواز اپنی ہی ابتدائی آواز توں قطعی طور اُتے مختلف ہوئے گئی اے۔ لیکن ثریا دی آواز انہاں دے آخری گیتاں تک اپنی بھرپور شناخت دی حامل سی۔ ايسے طرح فلم’محل‘ماں گایا ہويا لتا منگیشکر دا پہلا فلمی گیت ’آئے گا، آئے گا‘ہو یا انہاں دی گائیکی دے آخری دور وچ فلم ’دل تاں پاگل اے ‘ دا ٹائٹل گیت، لتا منگیشکر دی آواز کدرے وی اپنے سامع اُتے اثرانداز ہوئے بغیر نئيں گزری۔ گیت ’دل تاں پاگل اے، دل دیوانہ اے ‘ دی خاص گل ایہ اے کہ جتھے اس گیت نوں گانے والی لتا منگیشکر اپنی 70کی دہائی وچ ہُندے ہوئے وی کنواری نيں۔ برصغیر دی ابتدائی پلے بیک گانے والےآں وچ شامل شمشاد بیگم اج 94 برس دی ہوئے گئی نيں۔
پسِ پرہ گلوکاراں دی لسٹ
سودھوبھارتی پسِ پردہ گلوکار
سودھوگلوکارہ
سودھو- الکا یاگنک
- الیشا چنائی
- الکا اجیت
- انوپما
- انوپما دیش پانڈے
- انورادھا پودوال
- انورادھا سری رام
- اوشا کھنّہ
- اوشا اتھوپ
- آشا بھونسلے
- بھانمدی
- بیلا شنڈے
- ثریا
- چترا سنگھ
- سندھیا مکھرجی
- سنیدھی چوہان
- سورنا لتا
- شمشاد بیگم
- شریا گھوشال
- شروندی پاٹھک
- فالگونی پاٹھک
- ہیما سردیسائی
- ہیم لتا
- جسپندر نرولا
- کویندا سبرامنیام
- کے ایس چترا
- لتا منگیشکر
- مہالکشمی ائیار
- مبارک بیگم
- منجری
- نور جتھے
گلوکار
سودھو- ادت نرائن
- عدنان سمیع
- علی ظفر
- انور
- بال سبرامنیام
- بھوپین ہزاریکا
- بھوپندر سنگھ
- پنکج ادھاس
- پنکج ملک
- جگجیت سنگھ
- جیسو داس
- راحت فتح علی خان
- روپ کمار راٹھوڑ
- سریش واڈکر
- سکھوندر سنگھ
- سونو نگم
- شان
- شنکر مہادیون
- شیلیندر سنگھ
- طلعت محمود
- کشور کمار
- کمار سانو
- کندن لال سہگل
- کیلاش کھیر
- محمد رفیع
- محمد عزیز
- مکیش
- موہت چوہان
- منّا ڈے
- مہیندر کپور
- نتن مکیش
- ونود راٹھوڑ
- ہیمنت کمار
- ہمیش ریشمیا
- ہری ہرن