سعودی عرب وچ ابتدائی اسلام نال وابستہ ورثے دیاں تھانواں دی تباہی
ابتدائی اسلام توں وابستہ ورثے دیاں تھانواں دی تباہی اک مسلسل رجحان اے جو بنیادی طور اُتے مغربی سعودی عرب دے حجاز دے علاقے وچ واقع ہويا اے، خاص طور اُتے اسلام دے دو مقدس ترین شہراں مکہ تے مدینہ دے آس پاس۔ مسماری نے سعودی حکومت کیتی طرف توں پیغمبر اسلام رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ، انہاں دے ساتھیاں تے ابتدائی اسلامی تریخ دی بہت ساریاں بانی شخصیتاں توں وابستہ مسیتاں، تدفین دیاں تھانواں، گھراں تے تاریخی تھانواں اُتے توجہ مرکوز دی اے۔ [۱][۲] سعودی عرب وچ ، بہت ساریاں مسماریاں سرکاری طور اُتے مکہ وچ مسجد الحرام تے مدینہ وچ مسجد نبوی دی مسلسل توسیع تے انہاں دی معاون خدمات دی سہولیات دا حصہ رہیاں نيں تاکہ حج کرنے والے مسلماناں دی ودھدی ہوئی تعداد نوں ایڈجسٹ کيتا جا سکے۔ حج )۔ [۳]
تریخ
سودھوجزیرہ نما عرب دا بیشتر حصہ سیاسی طور اُتے ۱۹۳۲ تک تیسری تے موجودہ سعودی ریاست، مملکت سعودی عرب وچ متحد ہو گیا سی۔ شاہ عبدالعزیز بن سعود تے اس دے بدو قبائلیاں دی فوج دی قیادت وچ فوجی ماساں حجاز نوں فتح کيتا تے حکمران ہاشمی قبیلے نوں بے دخل کردتا۔ نويں نجدی حکمران، خانہ بدوش عرباں نے وڈی حد تک خود نوں اک انتہائی نفیس معاشرے دی باگ ڈور سنبھالی ۔ مجلس شوریٰ (مشاورتی کونسل) دے نظام اُتے مبنی اک مربوط سیاسی ڈھانچہ صدیاں توں موجود سی۔ اک مرکزی انتظامی ادارہ سالانہ بجٹ دا انتظام کردا سی جس وچ ثانوی اسکولاں، فوجی تے پولیس فورسز دے اخراجات مختص کیتے جاندے سن ۔ [۴] ايسے طرح نجد تے حجاز دے مذہبی تانے بانے بالکل مختلف سن ۔ روايتی حجازی ثقافتی رسومات تے رسومات تقریباً مکمل طور اُتے مذہبی نوعیت دی سن۔ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ، انہاں دے خاندان تے ساتھیاں دی تعظیم دی تقریبات، مرحومین دی تعظیم، مزارات، مقبراں تے مقدس تھانواں دی زیارت جو انہاں وچوں کسی توں وی منسلک نيں حجازی اسلام دے مقامی رسم و رواج وچ شامل سن ۔ [۵] جداں کہ حجاز دا انتظامی اختیار اندرون ملک توں نجدی وہابی مسلماناں دے ہتھ وچ چلا گیا، وہابی علماء نے مقامی مذہبی رسومات نوں بے بنیاد توہم پرستی دے طور اُتے دیکھیا جو کہ مذہب دی مکمل بدعنوانی تے بدعت دے پھیلاؤ نوں سمجھیا جاندا سی۔ [۶] اس دے بعد رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے خاندان تے اصحاب توں وابستہ جسمانی انفراسٹرکچر، مقبراں، مقبراں، مسیتاں تے تھانواں نوں ہٹا دتا گیا۔ [۷]
۱۹ویں صدی
سودھو۱۸۰۱ تے ۱۸۰۲ وچ عبدالعزیز بن محمد بن سعود دی قیادت وچ سعودیاں نے اج دے عراق وچ شیعہ مقدس شہراں کربلا تے نجف اُتے حملہ کر کے انہاں اُتے قبضہ کر ليا، شیعہ مسلماناں دی آبادی دے کچھ حصےآں دا قتل عام کيتا تے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے دھوہتے تے علی دا بیٹے، حسین ابن علی دی قبر نوں تباہ کر دتا۔ ۱۸۰۳ تے ۱۸۰۴ وچ ، سعودیاں نے مکہ تے مدینہ اُتے قبضہ کر ليا تے تاریخی یادگاراں تے مختلف مقدس تھانواں تے مزارات نوں تباہ کر دتا، جداں کہ فاطمہ ، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی بیٹی دی قبر دے اُتے تعمیر کيتا گیا مزار، تے ایتھے تک کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی قبر نوں تباہ کرنے دا ارادہ کیا. بت پرست، پوری مسلم دنیا وچ غم و غصہ دا باعث اے۔ [۸][۹][۱۰] مکہ وچ ، جنت المؤلّہ قبرستان وچ واقع رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے براہِ راست رشتہ داراں دے مقبرے، بشمول انہاں دی پہلی بیوی خدیجہ بنت خویلد دی قبراں نوں منہدم کر دتا گیا۔ [۱۱] تھانواں دی ابتدائی توڑ پھوڑ ۱۸۰۶ وچ اس وقت شروع ہوئی جدوں پہلی سعودی ریاست دی وہابی فوج نے مدینہ اُتے قبضہ کيتا تے جنت البقیع قبرستان دے بوہت سارے ڈھانچے نوں منظم طریقے توں برابر کر دتا۔ [۱۲] ایہ مسجد نبوی (المسجد النبوی) توں متصل اک وسیع تدفین دی جگہ اے جس وچ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے خاندان دے بوہت سارے ارکان، قریبی ساتھیاں تے ابتدائی اسلام دی مرکزی شخصیتاں دی باقیات موجود نيں۔ عثمانی ترکاں نے، جو خود زیادہ روادار تے بعض اوقات اسلام دے صوفیانہ طرز عمل دے پیروکار سن، البقی دی قبراں دے اُتے وسیع مقبرے تعمیر کیتے سن ۔ ایہ انہاں دی پوری طرح توں برابر سن ۔ شہر بھر دیاں مسیتاں نوں وی نشانہ بنایا گیا تے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی قبر نوں گرانے دی کوشش کيتی گئی۔ [۱۳] اس آخری کارروائی اُتے ہندوستان دے طور اُتے دور مسلم کمیونٹیز دی طرف توں وسیع پیمانے اُتے آوازی تنقید، آخر کار اس سائٹ اُتے کسی وی کوشش نوں ترک کرنے دا باعث بنی۔ خطے اُتے ترکی دے کنٹرول دے خلاف کیتے گئے سیاسی دعویاں نے عثمانی-سعودی جنگ (۱۸۱۱-۱۸۱۸) دا آغاز کيتا جس وچ سعودی شکست نے وہابی قبیلے نوں حجاز توں واپس داخلہ اُتے مجبور کر دتا۔ ترک افواج نے علاقے اُتے دوبارہ کنٹرول حاصل کيتا تے اس دے بعد ۱۸۴۸ تے ۱۸۶۰ دے درمیان مقدس تھانواں دی تعمیر نو شروع کی، انہاں وچوں اکثر نے عثمانی ڈیزائن تے کاریگری دی بہترین مثالاں استعمال کیتیاں۔ [۱۴]
۲۰ویں صدی
سودھو۲۱ اپریل ۱۹۲۵ نوں مدینہ وچ البقی وچ مقبراں تے گنبداں نوں اک بار فیر برابر کيتا گیا تے ايسے طرح رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے خاندان دے افراد تے اولاد دی آرام گاہاں دے صحیح مقام دے اشارے سن، جداں کہ ایہ اج تک باقی اے۔ مشہور قصیدہ البردہ دے کچھ حصے، جو ۱۳ویں صدی وچ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی تعریف وچ لکھے گئے امام البصیری نے لکھے نيں، جو رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی قبر اُتے کندہ نيں۔ اس وقت نشانہ بنائے گئے مخصوص تھانواں وچ جنگ احد دے شہداء دی قبراں سن، جنہاں وچ مشہور حمزہ بن عبدالمطلب ، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے چچا تے انہاں دے سب توں پیارے حامیاں وچوں اک، مسجد فاطمۃ الزہرا دی قبر وی شامل سی۔ '، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی بیٹی، دو میناراں دی مسجد (مناراتین) دے نال نال قبۃ الثنایا، [۱۵] رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے کٹے ہوئے دانت دی تدفین دی جگہ دے طور اُتے بنایا گیا کپولا، جو کہ جنگ دے دوران لگنے والے اک دھچکے توں ٹُٹ گیا سی۔ احد مدینہ وچ ، مشروبیت ام ابراہیم، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی مصری بیوی ماریہ دا گھر تے انہاں دے بیٹے ابراہیم کيتی جائے پیدائش، ہور موسیٰ کاظم دی والدہ حمیدہ البربریا دی ملحقہ تدفین اس دوران تباہ ہوگئی۔ [۱۵] اس جگہ نوں ہموار کيتا گیا سی تے اج ایہ مسجد دے نال ہی سنگ مرمر دے وڈے اسپلینیڈ دا حصہ اے۔ سعودی عرب دی حکومت کیتی طرف توں مقرر کردہ مستقل علمی کمیٹی نے اسلامی احکام دی اک سیریز وچ اس طرح دے ڈھانچے نوں مسمار کرنے دا حکم دتا اے جس وچ شرک (بت پرستی) دی حد توں زیادہ تعظیم نوں نوٹ کيتا گیا اے۔ [۱۶]
اکیہويں صدی
سودھواکیہويں صدی وچ سعودی حکام دی طرف توں مکہ تے مدینہ وچ تھانواں دی مسماری وچ وادھا دیکھیا گیا اے، اس دے نال نال عیش و آرام دی ترقی وچ وی وادھا ہويا اے۔
چونکہ سالانہ حج سال بہ سال وڈی تعداد وچ ہجوم نوں اپنی طرف متوجہ کردا رہندا اے، سعودی حکام نے ضروری سمجھیا کہ دو اہم مسیتاں دے آس پاس دے رہائشی علاقےآں دے وڈے حصے نوں مسمار دے دتا جائے تاکہ حج توں متعلق بنیادی ڈھانچے دا راستہ بنایا جا سکے۔ ۲۰۱۰ وچ ، ایہ پیشین گوئی کيتی گئی سی کہ ڈویلپرز شہر دی تریخ دے سب توں وڈے توسیعی منصوبے اُتے تخمینہ ۱۳ بلین ڈالر خرچ کرن گے۔ [۱۷]
بھانويں ایسی سہولیات دی ضرورت دے لئی وڈے پیمانے اُتے معاہدہ اے جو زیادہ تعداد وچ حاجیاں نوں ایڈجسٹ کر سکن، اعلیٰ درجے دے ہوٹلاں تے کنڈومینیم ٹاورز، ریستوراں، شاپنگ سینٹرز تے اسپاس [۱۸] ترقی نے کچھ لوکاں نوں اس سائٹ دی حد توں زیادہ کمرشلائزیشن اُتے تنقید دا نشانہ بنایا اے مسلماناں دے لئی اک الہٰی طور اُتے مقرر کردہ حرم سمجھاں۔
مکہ تے مدینہ وچ سرمایہ کاری دی تیزی توں آمد بوہت سارے لوکاں نوں ایہ یقین کرنے اُتے مجبور کردی اے کہ سعودی حکام دے لئی پیسہ تے اقتصادی ترقی ہی حتمی وجہ اے۔ ناقدین دا استدلال اے کہ ایہ مالیاتی توجہ وہابی ریاستی پالیسی دے نال کم کردی اے جو مقدس شہراں دے اندر وڈے پیمانے اُتے ثقافتی تے سماجی حذف نوں مسلط کردی اے، [۱۹] ایداں دے عناصر نوں مٹا دیندی اے جو وہابی مسلک دے خلاف طرز عمل دی حوصلہ افزائی کردے نيں۔
دی انڈیپینڈنٹ دے مطابق، مکہ وچ ارباں پاؤنڈ دے تعمیراتی منصوبے دے اک حصے دے طور پر، جتھے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی پیدائش دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ گھر میلاد دی جگہ اک بہت وڈا شاہی محل بننے والا اے، جس دے نتیجے وچ سینکڑاں تاریخی عمارتاں یادگاراں تباہ ہو چکیاں نيں۔ [۲۰]
سعودی پہلی سعودی ریاست دے منہدم ہونے والے دارالخلافہ دریہ نوں سیاحاں دی توجہ دا مرکز بنا رہے نيں۔ [۲۱]
تباہ شدہ سائٹس
سودھوتھلے تباہ شدہ سائٹس دی اک نامکمل لسٹ اے:
مسیتاں
سودھو- المناراتین دی مسجد۔
- مسجد تے سید امام العریدی ابن جعفر الصادق دی قبر، ۱۳ اگست ۲۰۰۲ نوں بارود توں تباہ ہو گئی۔حوالےدی لوڑ؟[ حوالہ درکار ]
- مدینہ وچ خندق دی جنگ دے مقام اُتے چار مسیتاں۔حوالےدی لوڑ؟[ حوالہ درکار ]
- مسجد ابو رشید۔ [۲۲]
- مسجد سلمان الفارسی ، مدینہ وچ ۔ [۲۲]
- مسجد رجعت الشمس، مدینہ منورہ۔ [۲۲]
قبرستان تے مقبرے۔
سودھو- مدینہ منورہ وچ جنت البقیع ، برابر کر دتی گئی۔ [ حوالہ درکار ]
- جنت المؤلّہ ، مکہ دا قدیم قبرستان۔ [۲۲]
- امام موسیٰ کاظم دی والدہ حمیدہ البربریہ دی قبر۔
- احد دے مقام اُتے حمزہ دے مقبرے تے غزوہ احد دے ہور زخمیاں نوں منہدم کر دتا گیا۔ [۲۲]
- جدہ وچ حوا دا مقبرہ ، [۲۲] ۱۹۷۵ وچ کنکریٹ توں سیل کيتا گیا۔ [ حوالہ درکار ]
- رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے والد دی قبر۔
تاریخی مذہبی تھانواں
سودھو- مولیٰ دا گھر جتھے خیال کيتا جاندا اے کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم ۵۷۰ وچ پیدا ہوئے سن ۔ اصل وچ اک لائبریری وچ تبدیل ہونے دے بعد، ایہ ہن اک پستی دی عمارت دے تھلے اے جو ۷۰ سال پہلے وہابی علماء دی جانب توں اسنوں گرانے دے مطالبے دے بعد اک سمجھوتے دے طور اُتے تعمیر کيتی گئی سی۔ [۲۳]
- رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی پہلی بیوی خدیجہ دا گھر۔ مسلماناں دا خیال اے کہ اس نے اوتھے پہلے کچھ انکشافات کیتے سن ۔ ایتھے انہاں دی اولاد زینب بنت محمد ، رقیہ بنت محمد ، ام کلثوم بنت محمد ، فاطمہ ، قاسم تے عبداللہ بن محمد وی پیدا ہوئیاں۔ ۱۹۸۹ وچ حرم دی توسیع دے دوران اسنوں دوبارہ دریافت کرنے دے بعد، اسنوں ڈھانپ دتا گیا تے اسنوں اک لائبریری بنا دتا گیا۔ [ حوالہ درکار ]
- اک ہلٹن ہوٹل اسلام دے پہلے خلیفہ ابوبکر دے گھر دی جگہ اُتے کھڑا اے۔ [۲۴]
- مدینہ وچ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا گھر، جتھے اوہ مکہ توں ہجرت دے بعد مقیم سن ۔ [۲۲]
- دار ارقم ، پہلا اسلامی اسکول جتھے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے پڑھایا۔ [۲۳] ہن ایہ مکہ دی مسجد الحرام دی توسیع دے تھلے اے۔ [ حوالہ درکار ]
- قبط الثنایا ، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے دفن دی جگہ جو احد دی جنگ وچ ٹوٹی سی۔
- مشروبت ام ابراہیم، اس گھر دے مقام نوں نشان زد کرنے دے لئی بنائی گئی سی جتھے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے بیٹے، ابراہیم ، ماریہ دے ہاں پیدا ہوئے سن ۔ [ حوالہ درکار ]
- گنبد جو زمزم دے کنويں اُتے چھتری دا کم کردا سی۔ [۲۲]
- مدینہ وچ سیدہ فاطمہ دی بیت الاحزان ۔ [۲۲]
- مدینہ منورہ وچ امام جعفر صادق دا گھر۔ [۲۲]
- مکہ وچ بنو ہاشم دا محلہ کمپلیکس۔ [۲۲]
- علی دا گھر جتھے حسن تے حسین پیدا ہوئے۔ [۲۲]
- حمزہ دا گھر۔
تاریخی فوجی ڈھانچے
سودھو- اجیاد قلعہ ، ۱۹ویں صدی دا عثمانی قلعہ مسمار دے کے اس دی جگہ ابراج البیت رکھیا گیا [۲۵]
ہور ویکھو
سودھوLua error in package.lua at line 80: module 'Module:Portal/images/s' not found.
حوالے
سودھو- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےBritannica
لئی۔ - ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "'Cultural genocide of Islamic heritage' in Saudi Arabia riles Sunni Sufis"۔ The Times of India۔ 11 April 2013۔ ۱۱ اپریل ۲۰۱۳ میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Ahmed, Irfan (July 2006). "The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina". Spirit themag. Issue 1.
- ↑ Nibras Kazimi, A Paladin Gears Up for War Archived 2008-03-04 at the وے بیک مشین, The New York Sun, November 1, 2007
- ↑ John R Bradley, Saudi's Shi'ites walk tightrope, Asia Times, March 17, 2005
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ Irfan Ahmed, The Destruction of Holy Sites in Mecca and Medina, page 1 Archived 2011-07-13 at the وے بیک مشین, Islamica Magazine, Issue 15.page 71. Accessed online October 29, 2010.
- ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےIM
لئی۔ - ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Ben Hubbard (31 May 2015)۔ "Saudis Turn Birthplace of Wahhabism Ideology Into Tourist Spot"۔ The New York Times
- ↑ ۲۲.۰۰ ۲۲.۰۱ ۲۲.۰۲ ۲۲.۰۳ ۲۲.۰۴ ۲۲.۰۵ ۲۲.۰۶ ۲۲.۰۷ ۲۲.۰۸ ۲۲.۰۹ ۲۲.۱۰ ۲۲.۱۱ History of the Cemetery of Jannat al-Baqi, History of the Shrines, Al-Islam.org (Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project). Accessed online 16 December 2008.
- ↑ ۲۳.۰ ۲۳.۱ Salah Nasrawi,"Mecca's ancient heritage is under attack – Developments for pilgrims and the strict beliefs of Saudi clerics are encroaching on or eliminating Islam's holy sites in the kingdom", Los Angeles Times, September 16, 2007. Accessed online 16 December 2008.
- ↑ Power, Carla (November 14, 2014). "Saudi Arabia Bulldozes Over Its Heritage". Time.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
باہرلے جوڑ
سودھو- McMecca: سعودی عرب وچ علماء تے تاجراں دا عجیب اتحاد ، Zvika Krieger، مارچ ۱۹، ۲۰۱۳، The Atlantic .
- دتی ڈسٹرکشن آف مکہ ، ضیاء الدین سردار ، ۳۰ ستمبر ۲۰۱۴، نیویارک ٹائمز ۔