مشوانی
[۱][۲]مشوانی حسینی سادات دا اکثریت وچ پشتو زبان بولنے والا قبیلہ اے [۳][۴][۵] اس قبیلے دے مورث سید محمد مسعود نيں تے مورث اعلیٰ سید محمد حمزہ گیسو دراز نيں۔[۶] ایہ قبیلہ افغانستان، غزنی، ایران، بھارت تے پاکستان وچ کثرت توں سکونت پزیر اے۔[۴]
آمد و سکونت بہ کوہ سلیمان و تحقیق نسبی
سودھومشوانی قبیلہ دے جد سید محمد مسعود ہوئے جو شیخ المشائخ سید محمد گیسو دراز اول دے پڑپوتے نيں۔ شیخ المشائخ سید محمد (حمزہ گیسو دراز اول دے والد) 390 ھجری وچ سلاطین عباسی دی روش تے حالات دے تغیر دی بنا اُتے بغداد توں براستہ اوش تشریف لیائے تے کوہ سلیمان دی سرحداں اُتے آباد علاقہ وچ قیام کیتا۔ آپ نے ایتھے تبلیغ دین تے ترویج شریعت الہی دا کم کیتا تے اہل طلب نوں ولایت و معرفت عطا فرمائی۔[۷]
خواجہ نعمت اللہ ہروی اپنی کتاب مخزن افغانی وچ تے شیر محمد خان گنڈاپور اپنی کتاب تواریخ خورشید جہان وچ تریخ سید محمد بیان کردے نيں جس دا خلاصہ ایہ اے “عرب توں اک سید بزرگ جو حسینی سید نيں تے امام جعفر صادق دی اولاد توں نيں کوہ سلیمان شیرانی دے علاقہ وچ تشریف لائے۔ ایہ اوہ زمانہ سی جدوں علاقہ فتنۂ مغول دے زیر اثر سی، آپ دی دعا توں اہل علاقہ نوں فتنۂ مغول توں راحت ملی تاں علاقہ دے سرداراں نے آپ نوں اپنی بیٹیاں نال نکاح فرمانے دی دعوت دتی۔ اہل علاقہ سرداراں دا تعلق پختون قوم دے تن قبیلے کاکڑ، شیرانی تے کرانی توں سی ۔ آپ نے دعوت قبول فرمائی پس آپ نے ہر قبیلہ دی اک عورت نال شادی تے انہاں بیبیاں دے بطن توں آپکو چار لڑکےآں دی ولادت ہوئی۔ سب توں وڈے بیٹے مشوانی کاکڑ قبیلہ دی بی بی توں جدوں کہ دوسرے بیٹے اشترانی دی والدہ شیرانی قبیلہ توں سن تے تیسرے تے چوتھے بیٹے بالترتیب ھنی تے ودرگ دی والدہ کرانی قبیلہ توں سن۔ انہاں دی اولاداں نے انہاں نوں دا ناں رکھیا تے ایداں دے ایہ سادات کرام ایتھے سکونت پزیر ہوئے”[۸] شیر محمد خان گنڈاپور نے ہور انہاں چاراں دی اعقاب و اولاد دے مشجرات وی لکھے نيں۔[۹]
شیخ المشائخ سید محمد گیسو دراز نے کِسے افغان عورت نال شادی نئيں کيتی، آپ بغداد توں براستہ اوش اپنے دو بیٹےآں تے اہلیہ دے ہمراہ تشریف لائے۔ مشوانی قبیلے سید محمد مسعود دی اولاداں دے قبیلے نيں جو شیخ المشائخ سید محمد دے پڑپوتے نيں تے انہاں نے کاکڑ خاندان دی بی بی نال شادی کيتی۔[۷][۶][۳]
شجرۂ نسب مورث اعلیٰ قبیلہ مشوانی زیل وچ درج اے :-
سید محمد مسعود بن سید محمد ظفر بن سید احمد سیف الدین بن سید محمد حمزہ گیسو دراز اول[۷][۳] بن سید عبدالغفار بن سید عمر الکعب بن سید جعفر القائم [۳][۷][۵][۴]بن سید علی صاحب الانوار بن سید حسین بن سید احمد بن سید الرجال محمد[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳] بن سید اسماعیل صاحب الاخبار بن ابراہیم مرتضی بن موسی کاظم[۷][۶]
مشوانی قبیلہ دی سکونت
سودھومشوانی قبیلے قابل، بہادر، شجاع، سخی تے ایماندار لوکاں اُتے مشتمل اے۔ کوہ سلیمان توں انہاں لوکاں نے وقت تے زمانہ دے نال سیادت جاری رکھی تے خراسان دے مختلف علاقہ جات وچ سکونت اختیار کيتی۔ عصر حاضر وچ مشوانی قبیلے پاکستان دے تمام صوبےآں وچ موجود نيں تے اکثریت دے نال خیبر پختونخوا وچ سری کوٹ، مردان، دیر، پشاور، ڈیرہ اسماعیل خان، کوہاٹ وچ موجود نيں۔ پنجاب، پاکستان وچ سرگودھا تے فیصل آباد وچ قلیل تعداد وچ موجود نيں۔ سندھ وچ نوابشاہ تے کراچی وچ موجود نيں۔ بلوچستان وچ پنجپائی، ژوب، کوئٹہ، چمن تے پنجگور وچ موجود نيں[۴]
افغانستان وچ صوبہ کنڑ، صوبہ غزنی وچ موجود نيں۔ بھارت وچ چندی گڑھ بنور تے دہلی وچ موجود نيں جدوں کہ ایران دے شہر زاہدان وچ کثیر تعداد وچ موجود نيں۔[۴]
بنوری قبیلہ دے مورث قطب الاقطاب شیخ سید آدم بنوری دا تعلق مشوانی قبیلہ توں سی ۔[۷][۶]
طایفہ جات
سودھومشوانی قبیلے وچ کئی ذیلی طایفہ جات یا تپہ جات نيں۔ قابل ذکر طایفہ جات درجہ ذیل نيں:-
- لودین: حسن علاؤ الدین بن عبدالغفور محمد الاکبر بن مسعود بن ظفر بن احمد بن گیسو دراز دی نسلاں
- روغانی: جعفر بن مسعود بن ظفر بن احمد بن گیسو دراز دی نسلاں
- حسین خیل یا سِین خیل: سید سلیمان شاہ بن سید حسین شاہ (مدفن سیرائی شریف سریکوٹ) دی نسلاں
- گنجیاں: سید ہاشم شاہ (مدفون مکہ) برادر سید سلیمان شاہ از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
- امانی خیل یا منی خیل: امانت شاہ بن یعقوب بن محمد بن تفضل علی بن عبدلغفور معرف بہ کپور از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
- باجی خیل: سید باجی شاہ بن یعقوب بن محمد بن تفضل علی بن عبدالغفور معروف بہ کپور از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
- جانی خیل: جان شاہ بن یعقوب از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
- آدم خیل: آدم بن مسعود بن ظفر بن احمد سیف الدین بن گیسو دراز دی نسلاں۔
- مہمند خیل:- موسی بن یوسف بن محمد الاکبر بن مسعود از نسل گیسو دراز دی نسلاں
- کسور یا کسوڑ: ادریس بن یوسف بن محمد الاکبر از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
- بنوری: سید آدم بنوری از نسل گیسو دراز دی نسلاں۔
ان دے علاوہ ہور شاخاں جو انہاں شاخاں وچوں ہور بنی ذیل وچ درج نيں۔ سوائے باجی خیل دے تمام طایفہ جات وچ ذیلی شاخاں موجود نيں۔[۲]
پٹھل، جلال خیل، بہالو خیل، نامدار خیل، ٹھیڑان ایہ سب طایفہ امانی خیل وچ شامل نيں۔ صاحب خیل، مولہان ایہ طایفہ حسین خیل وچ نيں۔ انہاں دے علاوہ احد زھی، مدیجی، اکا خیل، علی خیل، کانا خیل، جونہ خیل، عثمان خیل، کانڑی خیل، رستم خیل، میرو خیل، گلیزی، نور خیل، اخوند خیل، غزنی خیل، محمد خیل، ترک، باکر خیل، بارا خیل، بدور خیل، شینو خیل، اتو خیل۔
حوالے
سودھو- ↑ حیات مشوانی ج1، جمعہ خان مشوانی
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ورود سادات در افغانستان فی معارف الانساب و تحقیق، نسابہ محقق میر السید ثاقب عماد مشوانی کاظمی
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ تریخ مرصع، استاد افضل خان خٹک
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ عمر خطاب شاہ، خطاب مشوانی، ص217
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ سید یوسف شاہ، حالات مشوانی، ص101
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ ۶.۳ شیخ سید آدم بنوری، نکات الاسرار
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ ۷.۲ ۷.۳ ۷.۴ ۷.۵ میر سید ثاقب عماد الحسینی، گلدستۂ عقائد و حقائق روحانی
- ↑ خواجہ نعمت اللہ ہروی، مخزن افغانی، 1610
- ↑ شیر محمد گنڈاپور، تریخ خورشید جتھے، 1894
- ↑ علامہ کامل سلمان الجبوری، الروض المعطار فی تخفہ تشجیر الازھار
- ↑ ابو سعید موسوی، مشجر الوافی ج3
- ↑ ابن عنبہ
- ↑ الاصیلی