لندن

لندن London
مملکت متحدہ تے انگلستان دا راجگڑھ
اُتے تو‏ں گھڑی وار: لندن شہر پیش منظر وچ مع کینری وارف دور پس منظر وچ ، ٹریفالگر اسکوائر، لندن آئی، ٹاوربرج تے لندن انڈرگراؤنڈ د‏‏ی علامت بگ بین دے سامنے
انگلستان وچ مقام##مملکت متحدہ وچ مقام##یورپ وچ مقام##زمین اُتے مقام
متناسقات: 51°30′26″N 0°7′39″W
خود مختار ریاست	مملکت متحدہ
ملک	انگلستان
علاقہ	لندن عظمیٰ
آباد از رومی سلطنت	47 عیسوی بطور لوندینیوم
کاؤنٹی	لندن شہر تے لندن عظمیٰ
ضلعے	لندن شہر تے 32 برو
حکومت
• قسم	ذمہ دار اتھارٹی
• مجلس	گریٹر لندن اتھارٹی
• منتخب ادارہ	لندن اسمبلی
• میئر	صادق خان (لیبر پارٹی)
• لندن اسمبلی	14 حلقہ جات
• مملکت متحدہ پارلیمان	73 حلقہ جات
• یورپی پارلیمان	لندن
رقبہ
• لندن عظمیٰ	۱,۵۷۲ مربع کلومیٹر (۶۱۰ مربع میل)
• شہری	۱,۷۳۷.۹ مربع کلومیٹر (۶۷۰ مربع میل)
• میٹرو	۸,۳۸۲ مربع کلومیٹر (۳,۲۰۰ مربع میل)
بلندی	۱۱ میٹر (۳۶ فٹ)
آبادی (2017)
• لندن عظمیٰ	۸,۸۲۵,۰۰۰
• شہری	۹,۷۸۷,۴۲۶
• میٹرو	۱۴,۰۴۰,۱۶۳
نام آبادی	لنڈنر کاکنی (مکالماندی)
جی وی اے (2016)
• کل	پاؤنڈ اسٹرلنگ396 بلین (امریکی ڈالر531 بلین)
• فی کس	پاؤنڈ اسٹرلنگ45,046 (امریکی ڈالر60,394)
منطقۂ وقت	گرینوچ معیاری وقت (UTC)
• گرما (گرمائی وقت)	برطانوی موسم گرما وقت (UTC+1)
ڈاک رمز علاقے	22 علاقے سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک (سانچہ:رمز ڈاک، سانچہ:رمز ڈاک; جزوی طور پر)
ٹیلی فون کوڈ	9 علاقہ رموز 020, 01322, 01689, 01708, 01737, 01895, 01923, 01959, 01992
پولیس	لندن شہر پولیس تے میٹروپولیٹن پولیس
بین الاقوامی ہوائی اڈے	ہیتھرو (ایل ایچ آر) سٹی (ایل سی وائی) لندن عظمی تو‏ں باہر: گیٹوک (ایل جی ڈبلیوو) اسٹینسٹیڈ (ایس ٹی این) لوٹن (ایل ٹی این) ساوتھ اینڈ (ایس ای این)
جغرافیائی اعلیٰ ترین ڈومین نیم	۔london
ویب سائٹ	london.gov.uk

لندن، برطانیہ دا راجگڑھ تے سب تو‏ں وڈا شہر ا‏‏ے۔ تقریباًً دو ہزار سال پرانی آبادی، جس دے تاریخی مطالعے تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اس د‏ی بنیاد قدیم رومیاں نے رکھی سی۔ اس آبادی دے قیام تو‏ں اج تک لندن بوہت سارے تحریکاں تے عالمگیر واقعات دا مظہر رہیا اے، جس وچ انگریزی دا ارتقا، صنعتی انقلاب تے قدیم رومیاں دا احیاء وی شامل نيں۔ مرکزِ شہر ہن وی اوہی قدیم شہرِ لندن اے، جس وچ ہن وی قرون وسطٰی د‏‏ی حدود نظر آندیاں نيں، اُتے گھٹ تو‏ں گھٹ اُنیسواں صدی تو‏ں ناں “لندن“، اُنہاں تمام علاقےآں تک پھیل گیا، جو اس دے اطراف و اکناف وچ آباد ہوئے سن ۔ تے اج آبادیاں دا ایہ ہجوم لندن، برطانیہ دے علاقےآں تے عظیم لندن دے انتظامی علاقے تے مقامی طور اُتے منتخب ناظم تے لندن دستور ساز مجلس دا حامل ا‏‏ے۔ لندن دنیا دے ممتاز تجارتی، معاشی تے ثقافتی مراکز وچو‏ں اک اے اور دنیا بھر د‏‏ی سیاسی، تعلیمی، تفریحی، صحافتی، فیشن تے فنون لطیفہ اس دے گہرے اثرات، اس دے بین الاقوامی شہر ہونے دے شاہد نيں۔ لندن چار یونیسکو عالمی ثقافتی ورثہ دا حامل اے: ویسٹمنسٹر محل تے کلیسائے ویسٹمنسٹر، کلیسائے سینٹ مارگریٹ، لندن بُرج، گرینچ د‏‏ی تاریخی آبادی تے شاہی نباتیاندی باغیچہ، کیو۔ ایہ شہر اندرون ملک و بیرون ملک تو‏ں آنے والے سیاحاں دا سب تو‏ں وڈا مرکز ا‏‏ے۔ لندن بوہت سارے قسم دے لوک، مذاہب تے ثقافتاں دا گہوارہ اے، اس شہر وچ تن سو تو‏ں ودھ زباناں بولی جاندیاں نيں۔ 2006ء دے سرکاری اعداد و شمار دے مطابق ایتھ‏ے د‏‏ی آبادی 75,12,400 اے جو عظیم لندن د‏‏ی حدود وچ ا‏‏ے۔ ایہ آبادی دے لحاظ تو‏ں یورپی اتحاد دا سب تو‏ں وڈا شہر ا‏‏ے۔ سن 2001ء دے اعداد و شمار دے مطابق لندن دے شہری علاقےآں د‏‏ی آبادی 82,78,251 جدو‏ں کہ میٹروپولیٹن علاقےآں د‏‏ی آبادی اک کڑور ویہہ لکھ تو‏ں اک کڑور چالیس لکھ دے لگ بھگ سی۔

لندن برطانیہ دا سب توں وڈا شہر تے راجگڑھ اے ۔اس دی تریخ 2 ہزار ورے پرانی اے تے اس دی نیو رومناں نے رکھی سی ۔ اپنے بنن توں لے کے ہن تک لندن بہت سارے دنیا دے واقعات تے تحریکاں دا دا گڑھ رہیا اے جس چ انگریزی دا ودنا ، صنعتی انقلاب تے ہیگے نیں ۔ شہر دا مرکز ہلے وی اوہی پرانا شہر لندن اے جس چ ہلے وی قرون وسطی دیاں حداں نظر آندیاں نیں ۔ تاہم 19 ویں صدی چ لندن دا ناں اس دے آل دوالے پھیلے ہوئے سارے علاقیاں لئی استعمال ہون لگ پئیا تے اج وی آبادیاں دا ایہہ اکٹھ عطیم لندن دے انتظامی علاقے تے مقامی طور تے منتخب ناظم تے لندن دستور ساز مجلس دا حامل اے ۔

لندن دنیا دے مانتا والے رہتلی گڑھاں وچوں اک اے ۔ دنیا بھر دی سیاسی ، تجارتی ، تعلیمی ، تفریحی ، صحافتی ، فیشن تے سوہنے کماں تے اسدے گوڑے رنگ چھڈے نیں۔ لندن یونسکو دے 4 علمی ورثیاں دا حامل شہر اے ، جنہاں چ ویسٹ منسٹر پیلس تے ویسٹ منسٹر ایبی تے کلیساے سینٹ مارگریٹ ، لندن برج ، گرینچ دی قدیمی آبادی تے شاہی کیو پھلواری شامل نین ۔ ایہہ شہر اندرون ملک تے بیرون ملک سیاحاں دا سب توں وڈا مرکز اے ۔ لندن بہت ساری قسماں دے لوکاں ، مذہباں تے ثقافتاں دا گہوارہ اے ۔ اس شہر چ 3 سو توں ودھ زباناں بولیاں جاندیاں نیں ۔ 2006ء دے سرکاری اعداد شمار دے مطابق اسدی آبادی 7512400 اے ، ایہہ ‍آبادی لحاظ نال یورپی یونین دا سب توں وڈا شہر اے ۔سن 2001ء دے اعداد و شمار دے مطابق لندن دے شہری علاقیاں دی آبادی 83 لکھ جدوں کہ میپروپولیٹن علاقیاں دی آبادی اک کروڑ 20 لکھ توں اک کروڑ 40 لکھ دے گیڑ چ اے ۔

تریخ

لندن دی نیرکتا دا کوئی اتہ پتہ نیں۔ اے اک پرانا ناں اے تے دوجی صدی چ ایدی دس پیندی اے۔ 121 چ ایدا ناں لنڈینیم سی تے اوس ویلے اے اک رومی کلونی سی۔ سن 43 چ ایتھے پہلی رومی کلونی بنائی گئی۔ دوجی صدی چ ایدی لوک گنتی 60000 دے نیڑے اپڑ گئی۔ 7ویں صدی چ ایدے نال اینگلو سیکسن آ وسے۔ ایس نگر نیں وائکنگ دے ہلے وی سہے۔ 1066 چ اے شہر ولیم دے ہتھ لگیا۔ اوہ انگلینڈ دا بادشاہ بن گیا تے اونے ایتھے ٹاور آف لندن وی بنایا۔ سن 1100 چ ایتھے 18000 لوک وس رۓ سن تے 1300 تک ایتھوںدی لوک گنتی اک لکھ تک اپڑ گئی۔ 14ویں صدی چ ایدے لوکاں دا تیجا پاسہ کالی موت ہتھز مر گیا۔ 17ویں صدی چ ایتھے ایسٹ انڈیا کمپنی دی نیو رکھی گئی۔ 225000 دے نیڑے لوک ایتھے اودوں وس رۓ سن۔ 1665 دے ویلے اک لکھ دے نیڑے لوک طاعون نال مر گۓ۔ 1708 چ کرسٹوفر دن نیں سینٹ پال دا گرجا بنایا۔ 1762 چ جارج تیجے نیں بکنکہم پیلس لے کے اودے چ وادے کیتے۔ اوس ویلے 200 دے نیرے جرماں دی سزا موت سی۔

1300ء دا لندن، قرونِ وسطٰی د‏‏ی حدود نمایاں نيں۔

لفظ لندن دا اشتقاقی مفہوم حالے تک صیغہء راز وچ ا‏‏ے۔ ابتدائی اشتقاقی وضاحتاں نو‏‏ں جیوفرے آف منماؤتھ برطانیہ د‏‏ی تریخ تو‏‏ں پہلے تو‏ں جوڑا جاتاا‏‏ے۔ اک قیاس ایہ وی اے کہ ایہ ناں اسنو‏ں اس وقت دے برطانوی بادشاہ لد د‏‏ی بدولت ملا، جس دے متعلق کہیا جاندا اے کہ اُس نے لندن اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے اسنو‏ں کیرلد دے ناں تو‏ں موسوم کيتا، کیرلد وقت دے نال نال کیرلدن تے فیر آخر کار لندن ہوئے گیا۔ اس سلسلے وچ تے وی کئی قیاس آرائیاں نيں، جو گزردے وقت دے نال ودھدی جا رہیاں نيں، جنہاں وچو‏ں زیادہ تر دے مطابق ایہ ناں ویلزی یا برطانوی لفظ تو‏ں اخذ کردہ اے جدو‏ں کہ بعض دے مطابق ایہ متروک شدہ پرانی انگریزی حتٰی دے بعض دے مطابق ایہ لفظ عبرانی تو‏ں اخذ شدہ ا‏‏ے۔
انگريزاں دا دعوي اے كہ قديم رومى دور ميں بهى لندن ايكـ سر گرم مركز تها ـ يہ چہوٹا سا پنڈ دريائے تهيمز دے كنارے اس طرح آباد كيا گيا كہ ايكـ طرف تو‏ں دريا اس كى حفاظت كردا تها ـ

تاريخ بتاتى اے كہ جنہاں دناں عرب مسلماناں كى تهذيب ہسپانیہ يعنى اسپین ميں عظمت كى بلندياں كو چہو رهى تهى ـ انہاں دناں لندن ايكـ چہوٹے تو‏ں پنڈ كى حثيت ركهتا تها ـ جهاں كى دلدلى تے بنجر زمين اُتے چند جہونپڑى نما مكانات تے كچى سڑكيں تهيں تے لوک بهى ذيادہ تر وحشى تے غاراں دے باسى تہے ـ چناچہ جدو‏ں انگريزاں كى فوج رچرڈ شير دل كى قيادت ميں صلاح الدین ایوبی تو‏ں صليبى جنگاں ميں مقابلہ كرنے گئى تاں اس د‏ی اكثريت كهالاں ميں ملبوس تهى تے مسلما‏ن فوج دے لباس تے هتهيار ديكهـ كررچرڈ دے فوجى دنگ رہ گئے ـ

1258ء دے سقوط بغداد دے عظيم الميے دے بعد جدو‏ں تەذيب دا سورج مغرب ميں طلوع ہويا تاں يورپى اقوام نے اپنے شہر منظم كرنے شروع كئيے ـ يورپ ميں شہر بسانے دے لئيے پہلے كوئى يادگارمثلا فوارا يا گهنٹا گهر قسم كى چيز تعمير كر دے اس دے گرد ايكـ بهت وڈا گول چوراها بنايا جاندا تها۔ جس تو‏ں كچهـ فاصلے اُتے اردگرد گولائى ميں مكانات بننے شروع ہوئے جاندے تہے تے ياں شەر وجود ميں آجاندا تهاـ اس دے برعكس مشرق ميں پہلے ايكـ سيدها طويل بلكہ مستطيل بازار تعمير كيا جاندا اے جس دے اردگرد مكانات تعمير کیتے جاندے fيں ـ

انگريزاں نے برصغير ميں جو شہر آباد كئے انہاں ميں اپنا انداز اپنايا چناچہ لائل پور موجودہ فیصل آباد تے گوجرانوالہ ميں ایہی اُصول اپنایا گياـ اصل لندن بهى ايكـ فوارے دے گرد آباد اے جس دا ناں پكاڈلى سركس اے ـ

اس فوارے پكاڈلى سركس دے چاراں طرف چهـ بازار نكلدے هيں جو ادھے ادھے ميل لمبے هيں، اصل شہر لندن كى بس یہى حدود هيں يعنى اک ميل لمبا تے اک ميل چوڑا ـ انگريزاں كى كالونياں ہونے كى وجہ تو‏ں جدو‏ں دور دور كى دولت سمٹ كر لندن پہنچى تاں چند ہزار كى آبادى تو‏ں يہ شہر لاكہاں دا شہر بن گيا تے لندن دے گرد مضافاتى بستياں بنائى گئيں تے انهيں مكمل شەراں دے اختيارات دئيے گئے چناچہ لندن شہر تو‏ں كہيں وڈے بارہ شہر لندن دے گرد 1940ء ميں آباد كئيے گئے ـ

ان شہراں كو ہوم كاؤنٹى دا ناں ديا گيا ـ برطانیہ بھر ميں ايسى كاؤنٹياں كى تعداد 32 اے، جنہاں ميں تو‏ں بارہ لندن ميں نيں ـ لندن شہر تے اس كى كاونٹياں دا موجودہ كل رقبعہ 610 مربع میل اے، جسنو‏ں عظيم لندن كہا جاندا اے ـ

اک محتاط اندازے دے مطابق روزانہ گيارہ تو‏ں بارہ لاكهـ افراد لندن ميں داخل ہُندے، گہمدے پهردے نيں تے شام كو واپس جاندے هيں تے ٹرانسپورٹ دے بەترين نظام تو‏ں فائدہ اٹهاندے هيں جو ہائى ويز تو‏ں لے كر ريل دے جديد نظام تكـ پهيلا ہويا اے ـ

لندن دے بین الاقوامی ہوائی اڈے ہیتھرو پرقريبا ساڑے چار كروڑمسافر سالانہ سفر كردے هيں دنيا كى سب تو‏ں پەلى زير زمين ريل گاڑى1863ء ميں لندن ميں چلائى گئى ـ دوسرى جنگ عظيم ميں زير زمين ريل گاڑى دے نظام كو كافى نقصان پەنچا ـ

اب اس كى پٹرياں كى كل لمبائى254 ميل اے ـلندن دا كوئى مقام ايسا نەيں جو اس كى دسترس تو‏ں باہرہو ـ

نویں ویلے

1831 توں لے کے 1925 تک لندن دنیا دا سب توں وڈا شہر سی۔ لوک چوکھے ہون نال کالرا دے روک نال ہزاراں لوک مارے گۓ۔ ایتھے اے دنیا دی پہلی شہری ٹرین سروس ٹری۔ دوجی وڈی لڑائی چ لندن چ 30000 دے نیڑے لوک جرمن جعازاں دی بمباری نال مارے گۓ۔ انگنت کعر برباد ہوگۓ۔ 1948 دے اولمپک کھیڈ ویمبلے سٹیڈیم لندن چ کڑاۓ گۓ۔ 1950 دے مگروں لندن چ ہندستان پاکستان جمیکا ورگے دیساں توں لوک آن لگ کۓ۔ 1939 چ لندن چ 86 لوک وس رۓ سن جیہڑے 1980 ج 68 لکھ رہ گۓ۔

سیاست

1965 وچ لندن کاؤنٹی نال مڈل سیکس کاؤنٹی تے کج ہور کا‌‌ؤنٹیاں ایسکس، ہرٹفورڈشائر، کینٹ تے سرے دے کج پاسے رلا کے وڈا لندن یا گریٹر لندن دا علاقہ بنایا گیا۔ وڈا لندن اگے لندن شہر تے 32 برا وچ وںدیا ہویا اے۔ لندن اسمبلی مئیر دے بناۓ ہوۓ بجٹ تے اکھ رکھدی اے تے ایہدے تے روک وی لاسکدی اے۔ بورس جانسن اجکل لندن دا مئیر اے۔ لندن اسمبلی دے 25 سنگی نیں۔ لندن دے برا کئی مالیاں وچ اپنے کم کرن وچ ازاد نیں۔ لارڈ مئیر آف لندن، لندن شہر دا مئیر اک نما‏ئشی میئر اے۔

لندن دے برا اپنے کئی کماں وج ازاد نیں۔ لندن برطانیہ دی سرکار دا گڑھ وی ہے جیہڑی ویسٹ منسٹر پیلس دے دوالے اے۔ سرکار دے کئی انگ پارلیمنٹ دے دوالے نیں اچیچا وائٹ ہال تے ۔ 10 ڈاؤننگ سٹریٹ برطانیہ دے وزیراعظم دا گھر وی ایتھے ای اے۔

لوک

لندن دی 75 لکھ لوکاں چوں 69٪ گورے نیں۔ 13٪ توں ود دکھنی ایشیا دے رہن والے نیں۔ 10٪ تون ود لوک کالے نیں۔ نانچٹے لوک لندن دے لوکاں دا 29٪ یا 20 لکھ دے نیڑے نیں۔ 300 دے نیڑے بولیاں لندن چ بولیاں جاریاں نیں تے ایتھے 50 دے نیڑے نسلی ٹولیاں نیں۔

لندن
London
دیس:	برطانیہ
صوبہ :	انگلینڈ
تھاں	1,590.3 مربع کلومیٹر
لوک گنتی:	7,355,500
بولی:	انگریزی

جمندا دیس	لوک (2001)
برطانیہ	5,230,155
ھندستان	172,162
آئرلینڈ	157,285
بنگلہدیش	84,565
جمیکا	80,319
نائجیریا	68,907
پاکستان	66,658
کینیا	66,311
سری لنکا	49,932
گھانا	46,513
قبرص	45,888
جنوبی افریقہ	45,506
امریکہ	44,622
آسٹریلیا	41,488
جرمنی	39,818
ترکی	39,128
اٹلی	38,694
فرانس	38,130
صومالیا	33,831
یوگینڈہ	32,082
نیوزی لینڈ	27,494

مت

58٪ توں ود لوک سعائی نیں۔ 8.5% لوک مسلمان نیں۔ 4٪ ہندو، 2٪ یہودی، 1,5% سکھ نیں۔ لندن دنیا دا اک وڈا والیاتی گرھ اے تے ایس کم چ ایدا ٹاکرا نیو یارک نال اے۔

جغرافیہ

لندن برطانیہ دا راجگڑھ تے سب توں وڈا شہری تھاں اے۔ لندن 1,579 مربع کلومیٹر / 610 مربع میل تھاں تے پھیلیا ہویا اے۔ لندن دریاۓ ٹیمز اتے اک سمندری اڈا وی اے۔

آن جان

لندن وج آن جان تے ایس لئی ورتے جان والے ول اوہ چار پاسے نیں جنہان تے لندن دے مئیر دا زور جلدا اے۔ لندن دا بساں دا پربندھ دنیا وچ سب توں ودا اے تے ایھدے وچ 7500 بساں نیں جیہڑیاں 700 راہواں تے چلدیاں نیں۔ ایہ 24 کینٹے چلیداں نیں تے ہر ہفتے 60 لکھ لوکاں نوں ٹوندیاں نیں۔ 2003 وچ ایس توں اک سال وچ ڈیڑھ ارب دے نیڑے لوکاں پھیرے پاۓ۔ تے ایہ گنتی انڈر گراؤنڈ توں وی ود اے۔ £850 ملین ّپاؤنڈ ایس توں سلانہ کماۓ جاندے نیں۔ معذور لوکاں لئی لندن وچ ای سب تون وڈا پربندھ اے۔ دور دسن والیاں لال ڈبل ڈیکر بساں لندن دی پشان نیں۔ ٹیکسیاں دا رنگ کالا ہندا اے۔

لندن انڈرگراؤنڈ وڈے لندن وچ چلن والی ریولے پربندھ اے۔ ایہ دنیا دی سب توں پرانی تے دوجی وڈی ریل پربندھ اے۔ ایہدا مڈھ 1863 وچ رکھیا گیا سی تے ایہدے تے 270 سٹیشن آندے نیں۔ ہر دن 30 لکھ تے اک ورے وچ اک ارب توں ودھ ایہدے تے سفر ہوندے نیں۔ لندن نوں دنیا دی سب توں ودھیا ٹرانسپورٹ والا شہر منیا جاندا اے۔ لندن ٹرین نال ای برسلز تے پیرس نال وی جڑیا ہویا اے۔

کم کاج

لندن برطانیہ دی 20٪ آمدنی بناندا اے۔ لندن میٹروپولیٹن -یورپ دا سب توں وڈا- برطانیہ دی 30٪ آمدنی (669 بلین ڈالر 2005 وچ) بناندا اے۔ لندن دنیا دے وڈے بپاری گڑھاں وچوں اک اے تے نیویارک نال مقابلہ کردا اے۔ فنانس لندن دا سب توں وڈا بپار اے تے لندن وچ 480 بدیسی بینک کم کردے نیں۔ 2007 دے وشکار تک 325,000 لوک ایھدے نال جڑے ہوۓ سن۔ لندن بینک آف انگلینڈ، لائڈز آف لندن تے لندن سٹاک ایکسچینج دا گڑھ اے۔ برطانیہ دیاں سٹاک ایکسچینج وچ لکھیاں 100 وڈیاں کمپنیاں وچوں ادیاں تے یورپ دیاں 500 ودیاں کمپنیاں چوں 100 دے گڑھ لندن وج نیں۔ لندن سٹاک ایکسچینج دیاں 70٪ کمپنیاں دے گڑھ لندن میٹروپولیٹن وچ نیں تے فارچون 500 کمپنیاں وجوں 75٪ دے دفتر لندن وچ نیں۔

میوزیم

برٹش میوزیم دنیا دے وڈے تے مانتا والے میوزماں وجوں اک اے۔ ایہ بلومزبری لندن وج اے۔ ایتھے 60 لکھ شیواں نمیش لئی رکھیاں نیں۔ ایتھے دے پڑھن کمرے وچ کارل مارکس تے گاندھی وی بیٹھ کے پڑھدے رۓ نیں۔ ایہدا پیشیو پورے یورپ وج سب توں وڈا اے۔

وکٹوریہ ایند ایلبرٹ میوزیم ساؤتھ کنسینگٹن وچ پوری دنیا توں کٹھے کیتے گۓ ارٹ دے نمونیاں دا اک وڈا میوزیم اے۔ ایہدے وچ ہور چیزاں نال چینی مٹی، کپڑے، فرنیچر تے ہور جیزاں نے نمونے رکھے گۓ نیں۔ ایدے کول ای سائنس میوزیم تے نیچرل ہسٹری میوزیم وی نیں۔

نیچرل ہسٹری میوزیم وچ 4 کروڑ دے نیڑے بوٹیاں جانوراں، پتھری جانداراں تے ڈائنوسار بارے چیزاں نمیش لئی رکھیاں گیاں نیں۔ سب توں پرانے ڈائنوسار آرکیوپٹرکس دا اک پتھری نمونہ وی ایتھے پیا اے۔ اک نیلی وہیل دا 30 میٹر لماں نمونہ تے ڈوڈو پنچھی دا ٹانچہ وی ایتھے ہے۔

ٹریفلگر سکوائر وچ نیشنل گیلری وچ پرانے اٹلی توں لے کے ماڈرن ویلے دے پینٹر سیزان تک دیاں ودھیا مورتاں نیں۔ ایہدے نال ای نیشنل پورٹریٹ گیلری وچ 9000 دے نیڑے پورٹریٹ رکھے ہوۓ نیں۔ 1897 وچ چیلزی تے ویسٹمنسٹر دے وشکار ٹیٹ گیلری کھولی گئی سی۔ ایہدے وچ 16ویں صدی توں لے کے ہن تک دیاں بنیاں برطانوی مورتاں دا سب توں وڈا اکٹھ اے۔ 1985 وچ کھلی ساچی گیلری وچ ماڈرن آرٹ رکھیا گیا اے۔

پارک

ہائیڈ پارک تے نال دا رلدا کینسنگٹن پارک لندن وج لیندے پاسے ول نیں۔ ریجنٹ پارک اتلے کنڈے تے اے۔ ریجنٹ پارک وچ ای لندن زو اے۔ ایہ دنیا دا سب تون پرانا زو اے۔ ایہدے نال ای میڈیم تساؤ دا مومی پتلی گھر اے۔

وشکارلے لندن وچ ای دو نکے شاہی پارک گرین پارک تے سینٹ جیمز پارک وی نیں۔ ہائیڈ پارک کھیڈاں تے موسیقی دے کماں لئی وی جنیا جاندا اے۔ ایتھے ای اک تھاں تے ہر کوئی اپنی مرضی دی تقریر کرسکدا اے۔ بشی پارک تے رچمنڈ پارک شہر لیندے دکھن ول نیں تے گرینوچ پارک چڑھدے دکھن ول اے۔ وکٹوریہ پارک چڑھدے ول اے۔

لندن دے انگ

لندن دا موسم
ناپ	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
ریکارڈ اچا (°C)	14.0	19.7	21	26.9	35	35.5	37.5	30	28.8	19.9	15	23
مدرا اچا (°C)	8.3	8.5	11.4	14.2	17.7	20.7	23.2	22.9	20.1	15.6	11.4	8.6
مدرا نیواں (°C)	2.6	2.4	4.1	5.4	8.4	11.5	13.9	13.7	11.2	8.3	5.1	2.8
ریکارڈ نیواں (°C)	−10.0	−9.0	−8.0	−2.0	−1.0	5.0	7.0	6.0	3	–4	–5	–7
مینہ (mm)	51.6	38.2	40.5	45.0	46.5	47.3	41.1	51.6	50.4	68.8	58.0	53.0

بارلے جوڑ

حوالے

لندن : ویکھن والیاں تھانواں

وکٹوریہ ایند ایلبرٹ میوزیم · برٹش میوزیم · بکنگھم محل · بگ بن · وکٹوریہ میموریل · ویسٹ منسٹر پیلس · پکاڈلی سرکس · ٹریفلگر سکوائر · البرٹ میموریل · دی مال · ڈاؤننگ سٹریٹ · وائیٹ ہال · ٹاور برج · ٹاور آف لندن · کیو پھلواری · لندن اکھ · سینٹ پال کیتھڈرل · برٹش لائیبریری · نیشنل گیلری · سینٹ مارگریٹ گرجا · رائل اوبزرویٹری

برطانیہ دے شہر

آکسفورڈ · ایڈنبرا · برمنگم‎ · بریڈفورڈ · لیڈز · کیمبرج · لیور پول · شیفیلڈ · یارک · مانچسٹر · لندن · باتھ · برائیٹن تے ہوو · برسٹل · کنٹربری · کارلازل · چیسٹر · چیشائیر · کونٹری · ڈربی · ڈرہمالائی · ایکسٹر · گلوسسٹر‎ · ہیریفورڈ · گلاسگو · کنگسٹن · لنکاسٹر · لیڈز · لیسسٹر · لخفیلڈ · لنکن · لورپول · نیوکاسل · ناروچ · نوٹنگہم · پیٹربرا · پلائیموتھ · پریسٹن · رپن · سالفورڈ · سالسبری · ساؤتھمپٹن · سینٹ ایلبن · سٹاک اون ٹرینٹ · سندرلینڈ · ٹرورو · ویکفیلڈ · ولز (برطانیہ) · ویسٹمنسٹر · ڈرہم · ونچسٹر · وولورہیمپٹن · وورسسٹر · یارک · ابردین · ڈنڈی · انورنس · سٹرلنگ · بینگور · کارڈف · نیوپورٹ · سینٹ ڈیوڈ · سوانسی · آرماغ · بیلفاسٹ · ڈیری · لسبرن · نیوری

یورپی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال
چڑھدا یورپ	ماسکو  • منسک  • کیف  • آستانہ۲  • کشینیف  • وارسا  • پراگ  • بوداپست  • براتسلاوا  • بخارسٹ  • باکو۱  • یریوان۱  • تبلیسی۱
چڑھدا دکھن یورپ	تیرانا  • پریسٹینا  • ساراجیوو  • نیکوسیا  • بلغراد  • ایتھنز  • سکوپیے  • پودگورتسا  • انکرہ۲  • نیکوسیا  • زاغرب  • صوفیہ
لہندا یورپ	لندن  • پیرس  • برلن  • ایمسٹرڈیم  • برسلز  • ویآنا  • برن  • لکسمبرگ (شہر)  • وادوس
اتلا یورپ	ہیلسنکی  • اوسلو  • سٹاکہوم  • کوپن ہیگن  • ریگا  • ویلنیوس  • ٹالن  • ریکجاوک
دکھن یورپ	روم  • انڈورا لا ویلا  • لیوبلیانا  • ولیٹا  • میڈرڈ  • لزبن  • سان مرینو شہر  • مناکو
۱:قفقاز چ ایشیا تے یورپ وشکار دیس:: ۞:: ۲:دیس ایشیا چ تے کجھ حصہ یورپ چ
وڈے شہر:استمبول • سینٹ پیٹرزبرگ • بون • ہامبرگ • میلان • بارسلونا • روستوو نا دانو • میونخ • خارکیف • نیژنی نووگورد • سمارا • قازان • برمنگھم • اوفا • وولگوگراد • کولون • دنیپرو • اودیسا