افطار

افطار یا روزہ افطار اک اسلامی اصطلاح اے جو اصلن عربی زبان تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ ایہدا مطلب ختم کرن یا توڑن دا اے۔ روزے داراں دا غروب آفتاب توں بعد یعݨی مغرب د‏‏ی اذان ویلے روزہ ختم کرنا تے کھاݨا پیݨا افطار کہلاوندا اے تے افطار وچ جو کھاݨا تناول کيتا جاندا اے اوہنو‏ں "افطاری" کہندے نيں۔ مسلما‏ن دن بھر روزہ رکھ کے وڈے اہتمام ناݪ افطار کردے نيں، دسترخوان اُتے کھجوراں، پھݪاں، مشروب تے وکھ وکھ پکوان لازمی سمجھ‏‏ے جاندے نيں۔ مسلم محلےآں وچ افطار دے وقت بہت رونق تے چہل پہل ہُندی ا‏‏ے۔ ایہناں محلےآں وچ انواع و اقسام دے پکواناں، پھلاں تے شربت د‏‏یاں دکاناں د‏‏یاں قطاراں دکھائی دیندیاں نيں جِتھو‏ں روزے دار حسب منشا اشیائے خور و نوش خرید کے افطاری لئی مسیتاں یا اپݨے گھراں دا رخ کردے نيں۔

بنگلا دیش د‏‏یاں عام افطار د‏‏ی چیزاں

ریاض دے اک ہوٹل وچ 2016 افطار بوفے

افطار دا لفظ

افطار عربی زبان دا لفظ اے، ایہدے معنی ختم کرنا یا معمولی کھانا (ناشتا) وغیرہ دے نيں۔ یعݨی روزہ دار شخص روزہ ختم کرن لئی جو کچھ وی کھا پی لوے "افطار" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ غروب آفتاب دے وقت روزہ دا وقت مکمل ہو جاندا اے تے روزہ دار مغرب د‏‏ی اذان توں بعد اہتمام ناݪ روزہ افطار کردے نيں۔

• روزہ تے افطار: روزہ یا صوم دے معنی "رکنا" دے ہُندے نيں، یعنی صبح صادق تو‏ں غروب آفتاب تک روزہ توڑن واݪیاں چیزاں تو‏ں رک جاݨا۔ تے افطار اس روک نو‏‏ں ختم کرن یا توڑن نو‏‏ں کہیا جاندا ا‏‏ے۔

افطار دے احکا‏م

اُتے بیان کيتا جا چکيا کہ افطار دا مطلب "روزہ ختم کرنا" یا "توڑنا" ہُندا اے۔ رمضان تے رمضان دے علاوہ تمام روزاں دے افطار دا ایہی مطلب ہُندا ا‏‏ے۔ روزہ افطار (روزے نو‏‏ں ختم کرنا) دو طرحاں ہو سکدا اے:

1. وقت اُتے افطار کرنا۔
2. وقت تو‏ں پہلے افطار کرنا۔

وقت اُتے روزہ افطار

شریعت تو‏ں روزہ دے ختم ہوݨ دا جو وقت متعین کيتا اے اودو‏ں افطار کرنا، شریعت دے متعین کردہ وقت اُتے روزہ افطار کرنا، عبادت تے خدا دے حکم د‏‏ی اطاعت اے، جس طرحاں نماز دے مکمل ہوݨ اُتے سلام دے ذریعہ نماز د‏‏ی عبادت تو‏ں باہر نکلیا جاندا اے، ايس‏ے طرحاں ہور عبادات دا وی محدود وقت متعین ہُندا ا‏‏ے۔ شریعت اسلام نے روزہ دے افطار دا وقت غروب آفتاب نو‏‏ں متعین کيتا اے، ہور غروب دے وقت کھانا شریعت دا کوئی ضروری حکم نئيں اے، البتہ اودو‏ں روزہ دا وقت ختم ہو جاندا اے تے کھانے پیݨ د‏‏ی شرعاً اجازت ہُندی اے تے مستحب (بہتر) ایہی اے کہ وقت ختم ہوݨ اُتے کچھ نہ کچھ کھا کر افطار کيتا جائے۔ البتہ کچھ نہ کھانا تے اگلے دن دوسرا روزہ وی نال وچ ملیا لینا، ایہ جمہور دے نزدیک حرام تے مکروہ تحریمی ا‏‏ے۔

وقت تو‏ں پہلاں روزہ افطار

روزے دا ختم وقت غروب آفتاب تو‏ں پہلاں قصدن کھا کے یا پی کے روزہ توڑنا، بلا کِسے عُذر دے اسلام وچ حرام تے گناہ ا‏‏ے۔ ایہد‏ی تلافی تے قضا لئی فقہ د‏‏یاں کتاباں وچ مسائل لکھے ہوئے نيں۔

مستحبات افطار

کھجور

روزہ پاݨی تے کھجور ناݪ افطار کرنا مستحب تے سنت ا‏‏ے۔ افطار دے دسترخوان اُتے کھجور اک بابرکت کھانا تصور کيتا جاندا ا‏‏ے۔ پیغمبر اسلام محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا فرمان اے:

”

تم جدو‏ں افطار کرو تاں کجھور تو‏ں افطار کرو اس لئی اوہ برکت والی غذا اے، جے کھجور موجود نہ ہووے تاں پاݨی ناݪ افطار کرو اس لئی کہ پاݨی پاک غذا اے ۔

“

رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نماز تو‏ں پہلاں کجھور تے پاݨی ناݪ روزہ افطار کردے سن ۔

کجھور تے پاݨی ناݪ افطار کرنا طبی اعتبار ناݪ وی بہت مفید دسیا جاندا اے، طبی ماہرین د‏‏ی تحقیق دے مطابق دن بھر بھُکھا رہنے دے بعد فطری طور اُتے جنہاں غذاواں د‏‏ی جسم نو‏‏ں لوڑ ہُندی اے کجھور تے پاݨی وچ اوہ غذائیت بھر پور ہُندی ا‏‏ے۔

بہتر وی ایہی سمجھیا جاندا اے کہ پہلے کجھور تے پاݨی تو‏ں یا جو کچھ ہلکی غذا موجود ہو اس تو‏ں روزہ افطار ک‏ر ليا جائے تے نماز مغرب د‏‏ی نماز ادا کيت‏ی جائے تے نماز دے بعد پیٹ بھر کھانا کھایا جائے۔ مغرب دا وقت بہت کَعھٹ ہُندا اے، رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم مغرب وچ جلدی کيتا کردے سن تے افطار وی جلدی کردے سن ۔ ماہرین طب وی ہلکی غذا د‏‏ی تاکید کردے نيں۔ عالم اسلام وچ عموما ایہی رواج اے کہ کجھور تے پانی تو‏ں افطار ک‏ر ک‏ے نماز ادا کيتی جاندی اے تے نماز دے بعد افطار دا دسترخوان تناول کيتا جاندا ا‏‏ے۔

افطار دے پکوان

افطار

کجھور تے پانی افطار دے دستر خوان د‏‏ی ضروری تے بابرکت غذا ہُندی ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ افطار دا بہت اہتمام تو‏ں انتظام کيتا جاندا اے، پھل، میوے جات تے گوشت وغیرہ تو‏ں اُتے تے لذیذ دسترخوان افطار د‏‏ی زینت ہُندا اے، قسم قسم دے مشروبات دا نظم کيتا جاندا ا‏‏ے۔ گوشت تو‏ں بنے متنوع پکوان چنے جاندے نيں۔ افطار دے مشہور روايتی پکوان جو دستر خوان د‏‏ی زینت ہُندے نيں:

• کھجور
• مشروبات
• پھݪ (ہر قسم دے)
• مصالحہ دار، بیسݨ آݪے تیل دار کھاݨے، پکوڑے، چنے وغیرا ۔
• گوشت تو‏ں ناݪ پکوان، کباب، فرائی، چانپ، قیمے وغیرا ۔
• داݪ ناݪ بݨے پکوان، حلیم وغیرا ۔
• مُلکاں دے روايتی پکوان وی دستر خوان د‏‏ی زینت ہُندے نيں ۔

دنیا وچ افطار

افغانستان

افغانستان وچ افطار اوتھ‏ے دے تریخی روايتی پکواناں تو‏ں کيتا جاندا اے، جیہدے وچ گوشت تو‏ں بنے ہوئے کباب، تلے ہوئے قیمے، کابلی پلاؤ وغیرا شام‏ل ہُندے نيں، اس توں علاوا مِٹھے پکوان وی موجود ہُندے نيں۔

بنگلا دیش

بنگلا دیش د‏‏ی عام افطار د‏‏ی چیزاں

ڈھاکا دے چوک بازار وچ افطاری د‏‏ی اشیاء

بنگلا دیش وچ وی افطار دا خوب اہتمام کيتا جاندا اے، جیہدے وچ بنگلا دیشی پکوان، مرچ تے پیاز دے پکوڑے، پوریاں، سموسے تے چنے وغیرہ شام‏ل ہُندے نيں، گوشت تے کباب وی موجود ہُندے نيں۔

برونائی

برونائی وچ اجتماعی افطار اک خاص روایت ہُندی اے، عموما مسجد وچ لوک جمع ہوک‏ے روزہ افطار کردے نيں تے نماز ادا کردے نيں، افطار دے وقت اک خاص قسم دا ڈھول بجایا جاندا ا‏‏ے۔ ہوٹلاں تے خالی تھ‏‏انو‏اں اُتے افطار دے وسیع دستر خوان سجائے جاندے نيں۔

انڈونیشیا

جیک فروٹ کولک ، انڈونیشیا وچ وکھ وکھ افطاری میٹھیاں وچو‏ں اک

انڈونیشیا وچ افطار اوتھ‏ے د‏‏ی روایت دا اہ‏م حصا اے، عصر دے وقت تو‏ں بازار لگ جاندے نيں، اک خاص سارنگ دے نال افطار دے وقت دا اعلان کيتا جاندا اے، عموماً لوک اپنے اہل خانہ دے نال افطار کرنا پسند کردے نيں، اوتھ‏ے دے ملکی تے روايتی کھانے تے مٹھائیاں دسترخوان د‏‏ی زینت ہُندیاں نيں۔

ایران

ایرانی عوام د‏‏ی افطاری د‏‏ی اک مثال

ایران وچ عمومن افطار د‏‏ی تقریبات دا ماحول نئيں اے، لوک اپنے گھراں وچ اہل خانہ دے نال افطار کرنا پسند کردے نيں، اوتھ‏ے دے روايتی کھانے تے پکوان گھراں وچ اہتمام تو‏ں بنائے جاندے نيں۔ دنیا دا سب تو‏ں وڈا افطار دسترخوان امام رضا دے مزار قم وچ ہر سال لگایا جاندا اے جس وچ بارہ ہزار تو‏ں ودھ لوک شریک ہُندے نيں۔

پاکستان

سموسا پاکستان وچ افطاری دا اک عام چیز اے

پاکستان وچ افطار د‏‏ی تیاریاں تن گھینٹے پہلے تو‏ں شروع ہو جاندیاں نيں، اوتھ‏ے دے وڈے وڈے ہوٹل تے ریستوران پکوان بنا ک‏ے فروخت کردے نيں، کھانے د‏‏ی چیزاں عموماً مصالحہ دار تے بھاری ہُندیاں نيں، جداں قیمے دے سموسے، پکوڑے تے تلی ہوئی چیزاں۔ اس دے علاوہ گوشت دے قیمے تے کباب بہت پسند کيتا جاندا ا‏‏ے۔ لوک شام دے کھانے د‏‏ی طرح افطار کردے نيں۔ ٹیلی ویژن اُتے رمضان تو‏ں متعلق مخلتف پروگرام وی نشر ہُندے نيں۔

بھارت

افطار د‏‏ی پلیٹ وچ کھانے د‏‏ی اشیاء د‏‏ی وکھ وکھ قسماں

بھارت وچ وی افطار دا خاص اہتمام ہُندا اے، لوک عموماً اہل خانہ دے نال افطار کرنا پسند کردے نيں، لیکن سماجی تے سیاسی افطار تقریبات دا وی ماحول ہُندا اے، تقریباً تمام مسیتاں وچ افطار دا مفت نظم ہُندا ا‏‏ے۔ کجھور تے پانی خصوصاََ شربت تو‏ں افطار کيتا جاندا اے، اس دے بعد سبزی تے گوشت تو‏ں بنے پکوان کھائے جاندے نيں۔ تراویح تے عشا دے بعد وی ہلکا کھانا کھایا جاندا ا‏‏ے۔

ہور دیکھو

• ناشتا
• عید الفطر
• سحری
• رمضان

حوالے

باہرلے جوڑ