نماز مغرب
نماز مغرب نوں دن دا وتر کہیا جاندا اے، نماز مغرب دا آغاز سورج دے غروب ہُندے ای شروع ہو جاندا اے تے شفق دے غائب ہوݨ تک باقی رہندا اے ۔
حدیث نبوی
سودھو| ” | عن عبد اللہ بن عمر قال قال النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم وقت صلا ۃ المغرب اذا غابت الشمس مالم یغب الشفق ۔[۱]
ترجمہ: سیدنا عبداللہ بن عمر ۔ توں روایت اے کہ نبی اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے فرمایا: مغرب دی نماز دا وقت سورج دے غروب ہوݨ توں لےکے اودوں تک اے جداں تک شفق دی سرخی غائب نہ ہو جاوے ۔ |
“ |
شفق دی تعریف
سودھوشفق دی تعریف وچ علما دے درمیان اختلاف پایا جاندا اے، فقہا حنفیہ نے شفق توں مراد اوہ سفیدی لئی اے جو مغرب دی طرف سرخی دے غائب ہوݨ دے بعد ظاہر ہُندی اے اس لئی احناف دے ہاں مغرب دا وقت سرخی غائب ہو جانے تک اے جدوں کہ مالکیہ، شافعیہ تے حنابلہ دے نزدیک شفق سرخی ہی اے تے نماز مغرب دا وقت اس سرخی دے غائب ہوݨ تک رہندا اے۔[۲]
مغرب دا وقت
سودھونماز مغرب نوں اول وقت وچ پڑ ھنا افضل اے تے اسنوں بلا وجہ مؤخر کرنا سخت مکروہ اے ۔
| ” | عن انس بن مالک قال : کنّا نصلی المغرب مع النبی ثُم نرمی فیری احدنا موضع نبلہ ۔[۳]
ترجمہ: حضرت انس بن مالک ۔ روایت کردے نيں کہ اسيں نماز مغرب نبی اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نال پڑ ھدے فیر تیراندازی کردے تاں ہر اک تیر گرنے دی جگہ نوں دیکھ لیندا سی۔ |
“ |
یعنی نماز مغرب دے بعد اِنّی سفیدی (روشنی) باقی ہُندی کہ دور دی چیز نظر آ جاندی سی ۔
| ” | عن سلمۃ بن اکوع قال : کان النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم یصلی المغرب ساعۃ تغرب فیہ الشمس اذا غاب حاجبہا۔ [۴]
ترجمہ: حضرت سلمہ بن اکوع ۔ بیان کردے نيں کہ رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نماز مغرب غروب آفتاب دے نال ہی پڑ ھ لیندے سن یعنی سورج دا اک کنارہ غروب ہُندا تاں آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم جلدی توں نماز مغرب ادا کردے ۔ |
“ |
| ” | عن ابی ایوب قال قال النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم : لا تزال امتی بخیر او قال علی الفطرۃ مالم یؤخروا المغرب الی انہاں تشتبک النجوم۔[۵]
ترجمہ: آپ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے ارشاد فرمایا کہ میری امت اودوں تک خیر یا فطرت اُتے رہے گی جداں تک تارے نظر آنے تک مغرب وچ تاخیر نئيں کریگی۔ |
“ |
تنبیہ: انہاں احادیث دا مفہوم ایہ نئيں اے کہ پہلے ازمغرب دو رکعت نہ پڑ ہی جاواں بلکہ انہاں دو رکعتاں دی ادائیگی دے بعد جلد از جلد نماز مغرب کاآغازکر دينا چاہیے
رکعات
سودھومغرب دی نماز وچ ست رکعات پڑھی جاندیاں نيں۔
نماز مغرب وچ قرأت
سودھونماز مغرب وچ سورۃ الفاتحہ دے بعد کوئی وی سورت تلاوت دی جا سکدی اے ۔
| ” | ثم اقراء ما تیسّر معک من القرآن [۶]
ترجمہ: فیر تسيں (یعنی سورۃ فاتحہ دے بعد) قرآن دا جو حصہ آسانی توں پڑ ھ سکدے ہو پڑ ھو۔ |
“ |
رسول معظم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نماز مغرب وچ تھلے لکھے سورتاں تلاوت کيتا کردے سن ۔
- سورۃ الطور۔[۷]
- سورۃ الاعراف۔[۸]
- سورۃ المرسلات۔ ایہ سورت رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے اپنی زندگی دی آخری نماز مغرب وچ تلاوت کيتی۔[۹]
- سورۃ الانفال۔[۱۰]
- سورۃ التین۔[۱۱]
- کدی کدی رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم طوال مفصل، قصار مفصل تے اوساط مفصل وچوں وی تلاوت کردے سن ۔[۱۲]
- اوساط مفصل: سورۃ بروج توں سورۃ بیّنہ تک
- طوال مفصل: سورۃ حجراتسے لےکے سورۃ بروج تک
- قصار مفصل: سورۃ لم یکن الذین کفروا توں لےکے سورۃ الناس تک ۔
سیدنا عمر نے سیدنا ابوموسٰی اشعری ۔ نوں لکھیا کہ آپ نماز مغرب وچ قصار مفصل سورتاں تلاوت کرن۔ ([۱۳]
ساڈے ہاں جہری نمازاں وچ قرأت دے مسئلہ وچ کچھ لوک سخت موقف اختیار کردے نيں، حقیقت وچ اس مسئلہ وچ اسلام نے وسعت رکھی اے، ائمہ حضرات نمازیاں دی سہولت نوں پیش نظر رکھ دے قراء ت کرن ایہی معتدل تے جمہور علما دا مؤقف اے۔ واللہ اعلم بالصوا ب نماز مغرب دے بعد دورکعت سنتاں رواتبہ (موکدہ) ادا کرنا وی معمولات محمدیہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم وچ شامل اے ۔
| ” | عن ابن عمر قال : صلّیت مع رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم رکعتین پہلے الظہر ورکعتین بعدہا ورکعتین بعد الجمعۃ ورکعتین بعد المغرب [۱۴]
سیدنا ابن عمر ارشاد فرماندے نيں کہ ميں نے رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نال دو رکعت ظہر توں پہلے تے دورکعت اس دے بعد ، دو رکعت جمعہ دے بعد، تے دورکعت نماز مغرب دے بعد پڑ نيں ۔ |
“ |
سنت مغرب وچ اکثر رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم سورۃ الکافرون تے سورۃ اخلاص پڑ ھدے سن ۔[۱۵]
| ” | عن عائشہ ا قالت : کان النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم یصلی بالناس المغرب ثم یدخل فیصلی رکعتین[۱۶]
ترجمہ: ام المومنین سیدہ عائشہ سانچہ:رض مو فرماندیاں نيں کہ رسول معظم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم لوکاں نوں نماز مغرب پڑ ھا کر فیر (میرے )گھر تشریف لاندے تے دور کعتاں پڑ ھدے سن ۔ |
“ |
نماز مغرب دے بعد دے اعمال
سودھورسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم کدی کدائيں نماز مغرب توں لےکے نماز عشاء تک نفل نماز وچ مشغول رہندے سن ۔[۱۷] اور کدی اپنی ازواج مطہرات دے پاس اپنا وقت گزاریا کردے سن، فیر نماز عشاء پڑ ھ کر جس بیوی دی باری ہُندی اس دے حجرے وچ تشریف لے جاندے، چيتے رہے کہ نماز مغرب توں لےکے نماز عشاء تک سونا منع اے ۔
ہور دیکھو
سودھو- نماز (عبادات)
حوالے
سودھو- ↑ صحیح مسلم
- ↑ الفقہ علی المذاہب الاربعہ
- ↑ سنن ابی داؤد، 416، ص:165، ج: 1، باب فی وقت المغرب
- ↑ ملخص از سنن ابی داؤد
- ↑ ملخصا از سنن ابو داؤد
- ↑ اخرجہ السبعۃ واللفظ للبخاری بحوالہ : بلوغ المرام ، ص:78
- ↑ صحیح بخاری، صحیح مسلم
- ↑ سنن نسائی
- ↑ صحیح ترمذی، 308
- ↑ الطبرانی الکبیر بسند صحیح
- ↑ البراء بن عازب، صحیح ترمذی
- ↑ ملخص از صفۃ صلاۃ النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم للشیخ الالبانی، ص:85
- ↑ صحیح ترمذی، صححہ الالبانی
- ↑ متفق علیہ
- ↑ صفۃ صلاۃ النبی صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم للالبانی، ص:85
- ↑ صحیح مسلم
- ↑ الترغیب والترہیب: ج: 1، ص:269