کھجور
کھجور | |
پچھان | |
دیس: | بوٹے |
برادری: | پھلوالے بوٹے |
ٹبر: | کھجور ٹبر |
سائینسی ناں: | Phoenix dactylifera |
کھجور پھلوالے بوٹیاں دے کھجور ٹبر دا اک رکھ اے۔ ایہدا فروٹ کھجور ہزاراں وریاں توں انسان دے کھان وچ اے۔ ایہدا اصل دیس عراق سی۔
رکھ وکھالہ
سودھوکھجور دا رکھ 70–75 فٹ(21–23 میٹر) تک اچا جاندا اے۔ ایہدا اکو تنا اگدا اے یا فر جڑ توں کئی تنیاں دا جٹ اکٹھا اتے جاندا اے۔ پتہ 4–6 میٹر(13–20 فٹ) فٹ لما ہوندا اے جیدے اتے 150 نکے پتے لکے ہوندے نیں۔ نکے پتے 30 سینٹی میٹر (12 انچ) لمے تے 2 سینٹی میٹر(0.79 انچ) چوڑے ہوندے نیں۔ ٹیسی دا پورا کھلار 6–10 میٹر (20–33 فٹ) تک ہوندا اے۔ اک کھجور وچ ناپ تے ونڈ دے حساب نال 20–70 کلوریاں انرجی ہوندی اے۔
تریخ
سودھوکھجور لیندے ایشیاء تے پرانے پاکستان وچ اک عام گزارہ کرنوالی کھان دی شے رئی اے۔ کھجور دا اصل دیس عراق نوں منیا گیا اے تے ایہ اوتھے تے مصر وچ 4000 م پ وچ اگایا جاریا سی۔ عرب وچ ایہ 6000 م پ ورے پہلے توں اگایا جاریا اے۔ مہرگڑھ لیندے پاکستان وچ ایہ 7000 م پ ورے پہلے توں اکائی جا رئی اے۔ ایس دے مگروں ہونوالیاں رہتلاں وج ایدے نشان دسدے نیں ہڑپہ وچ ایہ 2600 توں 1900 م پ ورے پہلے اگائی جاندی سی۔ ویلے نال بپاری ایہنوں اتری افریقہ، سپین، اٹلی تے فیر امریکہ تک لے گۓ۔ اک کھجور دا بی جیہڑا اک مرتبان وچ پیا سی اوہنوں جدوں اگایا گیا تے اگ پیا۔ او مسادا اسرائیل وچ اک پرانی تھاں پٹن توں ملیا سی[۱]۔ پتھری جاندراری نشان دسدے نیں جے کھجور 5 کروڑ ورے ہلے وی ہے سی[۲]۔
کھجور
سودھوکھجور دا فروٹ 3–7 سینٹی میٹر لما تے 2–3 سینٹی میٹر (0.79–1.18 انج) گول گھیر دا ہوندا اے۔ پکن تے تیز لال توں تیز پیلا ہوسکدا اے۔ ایہدے وچ اک ای گڑک ہوندی اے جیہڑی 2–2.5 سینٹی میٹر (0.79–0.98 انج) لمی تے 6–8 ملی میٹر (0.24–0.31 انج) موٹی ہوسکدی اے۔
کھجور دیاں تن وڈیاں ونڈاں نیں: نرم، ادھی سکی تے سکی۔ کھجور دے نر مادھ رکھ وکھرے وکھرے ہوندے نیں۔ بی نالوں کسے جنگے بوٹے دی کٹی ٹاہنی چنگی ریہندی اے تے چھیتی فروٹ دیندی اے۔ کھجور بی بنان لئی ہوا ورتدی اے پر کھجور پھلواریاں تے بپاری رکھاں تے ایہ کم ہتھ نال ہوندا اے۔ نیچر وچ نر مادھ بوٹے اکوجنے ہوندے نیں پر 100 مدھ رکھاں لئی اک نر رکھ بتھیرا اے۔
کھجور | |
---|---|
اسمیاتی درجہ | پرجاتی [۳] |
جماعت بندی | |
مملکت: | نباتات |
غير مصنف: | پھولدار پودے |
غير مصنف: | یک دالہ |
غير مصنف: | Commelinids |
طبقہ: | Arecales |
خاندان: | Arecaceae |
جنس: | Phoenix |
نوع: | P. dactylifera |
سائنسی نام | |
Phoenix dactylifera[۳][۴] کارل لنیاس ، ۱۷۵۳ | |
| |
ترمیم |
کھجور اک قسم دا پھل اے۔ کھجور زیادہ ترمصر تے خلیج فارس دے علاقے وچ پائی جاندی اے۔[۵] دنیا دی سب توں اعلٰی کھجور عجوہ (کھجور) اے جو سعودی عرب دے مقدس شہر مدینہ منورہ تے مضافات وچ پائی جاندی اے۔ کھجور دا درخت دنیا دے اکثر مذاہب وچ مقدس منیا جاندا اے۔ مسلماناں وچ اسدیاں اہمیت دی انتہا ایہ اے کہ حضور اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے تمام درختاں وچوں اس درخت نوں مسلمان کہیا اے کیونکہ صابر، شاکر تے اللہ دی طرف توں برکت والا اے۔ قرآن مجید اورہور مقدس کتاباں وچ جابجا کھجور دا ذکر ملدا اے۔ نبی کریم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا کہ “جس گھر وچ کھجوراں نہ ہاں اوہ گھر ایسا اے کہ جداں اس وچ کھانا نہ ہو“ طبی تحقیق دے مطابق کھجور اک ایسی منفرد تے مکمل خوراک اے جس وچ ساڈے جسم دے تمام ضروری غذائی اجزاء وافر مقدار وچ پائے جاندے نيں۔ رمضان المبارک وچ افطار دے وقت کھجور دا استعمال اسدیاں افادیت دا منہ بولدا ثبوت اے چونکہ دن بھر فاقہ دے بعد توانائی کم ہوجاندی اے اس لئی افطاری ایسی مکمل تے زود ہضم غذا توں کرنے دی ضرورت ہُندی اے جو زیادہ توں زیادہ طاقت و توانائی فراہم کرسکے تے کھجور ایہ تمام مقاصد فوراً پورا کردینے دی اہلیت رکھدی اے۔
کھجور دے طبی فوائد
سودھو- شدید گرمی دے عالم وچ توانائی فوری طور اُتے بحال کرنا ہو تاں کھجور اس دے لئی اکسیر دا درجہ رکھدی اے۔
- پیٹ دے کیڑے مارنے دے لئی نہار منہ اس دا استعمال مفید اے۔
- تازہ پکی ہوئی کھجور دا مسلسل استعمال خون کثرت توں آنے والی بیماری وچ فائدہ مند اے۔ ایہ کیفیت غدوداں دی خرابی‘ جھلیاں دی سوزش، غذائی کمی تے خون وچ فولاد دی کمی وغیرہ توں پیدا ہوسکدی اے۔ کھجور انہاں وچوں ہر اک دا مکمل علاج اے۔
- دل دے دورے وچ کھجور نوں گٹھلی سمیت کوٹ کر دينا جان بچانے دا باعث ہُندا اے چونکہ دل دا دورہ شریاناں وچ رکاوٹ توں پیدا ہُندا اے۔ اس لئی شریاناں وچ رکاوٹ دے باعث پیدا ہونے والی تمام بیماریاں وچ کھجور دی گٹھلی تریاق دا اثر رکھدی اے۔
- چونکہ کھجور رافع قولنج تے جھلیاں توں سوزش نوں دور کرنے دے لئی مسکن اثرات رکھدی اے اس لئی دمہ خواہ اوہ امراض تنفس توں ہو یا دل دی وجہ توں اسنوں دفع کردی اے۔
- کھجور دا مسلسل استعمال تے اسدیاں پسی ہوئی گٹھلیاں دل دے ودھ جانے وچ مفید نيں۔ ایہی نسخہ کالاموتیا دے مریضاں دے لئی وی فائدہ مند اے۔
- بلغم نوں خارج کردی اے لہٰذا بعض ماہرین اسنوں تپ دق وچ موثر قرار دیندے نيں۔
- پرانے قبض دی بہترین دوا تے بہترین علاج اے ۔٭کھجور دے درخت دی جڑاں نوں جلیا کے زخماں اُتے مرہم دی صورت وچ لگانے توں زخم بہت جلد ٹھیک ہوجاندا اے۔ اس سفوف دے منجنہاں توں دانت دا درد جاندا رہندا اے۔ سوزش وچ اک بہترین ٹانک دا درجہ رکھدا چند دناں تک کھجور دے باقاعدہ استعمال توں کوڑھ دے مرض وچ فائدہ ہُندا اے۔
- نوزائیدہ بچے نوں کھجور منہ وچ چبا کر تھوڑی تھوڑی کھلائیے۔
- جلی ہوئی کھجور زخماں توں خون بہنے نوں روکتی اے تے زخم جلدی بھرتی اے ‘ خشک کھجور نوں جلیا کے راکھ بناکر بوقت ضرورت استعمال وچ لیایا جاندا اے۔
- کھجور نوں خشک کرکے ہمراہ گٹھلی رگڑ کر منجن بنایا جاندا اے جو دنداں تے مسوڑھاں کومضبوط کردا اے۔
- مغز بادام دو تولے تے کھجور دو تولے کھانا باہ نوں مضبوط کردا اے۔
- کھجور دے نال کھیرا کھانے توں جسم توانا اورخوبصورت ہوجاندا اے۔
- کھجور نوں دھو کر دُدھ وچ ابال کر دينا زچگی دے بعد دی کمزوری تے بیماری دے بعد دی کمزوری نوں دور کردا اے۔
- کھجور نوں نہار منہ کھایا جائے تاں ایہ پیٹ دے کیڑے مارتی اے۔
کھجور کھانے توں عمر وچ اضافے دے نال نظر دی کمزوری نوں وڈی حد تک روکیا جا سکدا اے، خاص طور اُتے رات دے وقت اندھے پن دی شکایت رفع کرنے وچ کھجور دی افادیت مسلم اے۔ جو لوک اکثر قبض دے شاکی ہُندے نيں، انہاں نوں چاہیے کہ اوہ کھجور توں استفادہ کرن، اس لئی کہ کھجور وچ موجود حل پزیر ریشے آنتاں نوں متحرک کرکے فضلے دے اخراج وچ مدد گار ثابت ہُندے نيں۔ اس مقصد دے لئی کھجور نوں اک گلاس پانی وچ رات بھر پيا رہنے دتا جائے، بعد وچ اسی پانی وچ انہاں نوں حل کر کے شربت دی صورت وچ صبح دے وقت پی لیا جائے تاں ایہ بہترین قبض کشا دوا دا کم کرے گی۔
کھجور کھانے وچ احتیاطاں
سودھو- کھجور دے نال منقہ یا کشمش نئيں کھانا چاہیے نہ ہی اسنوں انگور کینال استعمال کرن۔
- نیم پختہ کھجور نوں پرانی کھجور کینال ملیا کے مت کھائاں۔
- کھجور دا اک وقت وچ زیادہ استعمال ٹھیک نئيں۔ زیادہ توں زیادہ ست اٹھ دانے کافی نيں اوہ وی اس صورت وچ جدوں کھانیوالا حال ہی وچ بیماری توں نہ اٹھا ہوئے۔
- جس دیاں اکھاں دکھتی ہاں اس دے لئی کھجوراں کھانا مناسب نئيں۔
- کھجور کینال جے تربوز کھایا جائے تاں اسدیاں گرمی تربوز دی ٹھنڈک توں زائل ہوجاندی اے۔
- کھجور کینال مکھن استعمال کرنا سنت نبوی صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم اے۔
- جو خواتین دبلے پن دا شکار ہاں اوہ تازہ پکی ہوئی کھجوراں تے کھیرے کھائاں بہت جلد اپنے جسم وچ نمایاں تبدیلی محسوس کرن گی۔
- کھجور کینال انار دا پانی معدہ دی سوزش تے اسہال وچ مفید اے۔
کھجور بطور صحت بخش غذا
سودھومسلماناں تے عرب ملکاں دے حوالے توں کھجور نوں خصوصی اہمیت حاصل اے۔ رمضان المبارک دے مہینے وچ کھجور دا استعمال پوری اسلامی دنیا وچ بہت زیادہ ودھ جاندا اے، کیونکہ مسلماناں دی اکثریت کھجور توں روزہ افطار کر کے سنت محمدی صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم اُتے عمل کردی اے۔ افطارکے موقع اُتے کھجور استعمال کرنے دی سب توں وڈی حکمت ایہ اے کہ کھجور دی مٹھاس بھکھ دی شدت نوں وڈی حد تک کم کر دیندی اے تے اس توں روزہ کھولنے دے بعد بہت زیادہ کھانے دی ضرورت محسوس نئيں ہُندی۔ کھجور نوں بجا طور اُتے صحت بخش غذا دا درجہ دتا جا سکدا اے، اس وچ بے شمار معدنی غذائی اجزا شامل نيں۔
کھجور دی پیداوار
سودھوکھجور پیدا کرنے والے چوٹی دے ویہہ ممالک — 2012 (1000 میٹرک ٹن) | |
---|---|
مصر | 1470 |
ایران | 1066 |
سعودی عرب | 1050 |
سانچہ:DZA | 789 |
عراق | 650 |
پاکستان | 600 |
اومان | 270 |
متحدہ عرب امارات | 250 |
تیونس | 190 |
لیبیا | 170 |
چین | 150 |
مراکش | 113 |
یمن | 55 |
اسرائیل | 42 |
کویت | 34 |
ترکی | 31 |
ریاستہائے متحدہ امریکہ | 28 |
سانچہ:MRT | 22 |
قطر | 21 |
سانچہ:TCD | 20 |
ماخذ: اقوام متحدہ خوراک و زراعت تنظیم (FAO)[۶] |
كھجور دی تریخ
سودھوكھجور دا استعمال مشرق وسطیٰ تے مغربی ایشیا وچ ہزاراں سال توں ہو رہاہے- عرب ملکاں وچ اسدیاں بہت ساریاں قسماں پائی جاندی ہیں-
كھجور دی قسماں
سودھوأفندي | جبيلي | مكتومي | سويدا | عجوة |
كعيكه | منيفي | شهل | عنبرة | خلاص |
مسكاني | شلابي | بيض | خضري | مشوكة |
شقري | برني | خصاب | ربيعة | صفري |
برحي | لونة | رشوديه | سكري | غر |
لبانة | صفاوي | صقعي | حلوة | مبروم |
شيشي | ونانة | حلية | سارية | ذاوي |
مجموعہ تصاویر
سودھو-
عماری
-
انگو
-
اریچتی
-
بیجو
-
بصر حلو
-
گوندا
-
گوسبی
-
حمریہ
-
حسہ
-
حسہ
-
کینٹیچی
-
لاگو
-
توزرزیات
-
ترونیا
باہرلے جوڑ
سودھو- عالمی خشک پھلاں دی کونسل فاؤنڈیشن (INC)
- عمان وچ کھجور دی فصل Archived 2012-05-18 at the وے بیک مشین
حوالے
سودھو- ↑ Hanson, Wendy (2008-06-13). "Date palm seed from Masada is the oldest to germinate". Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/2008/jun/13/science/sci-methuselah13.
- ↑ http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=15282847
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ BHL page ID: https://biodiversitylibrary.org/page/359209 — مصنف: کارل لنیاس — عنوان : Species Plantarum — جلد: 2 — صفحہ: 1188
- ↑ سانچہ:قيمة ويكي بيانات/مرجع كائن
- ↑ Morton, J. 1987. Date. p. 5–11. In: Fruits of warm climates. Julia F. Morton. Miami, FL. — Purdue University. Center for New Crops and Plants Products.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
سانچہ:موضوعات رمضان ڈھکی ڈیٹس سوسائٹی www.facebook.com/dhakkidatessociety