علی وزیر

علی وزیر
تفصیل=
جم	سنہ 1976 (عمر 47–48 سال)  وانا
وفات
شہریت	پاکستان
اولاد	6
رشتے دار	عارف وزیر (cousin) Saadullah Jan Wazir (uncle) Farooq Wazir (brother)
عملی زندگی
مادر علمی	گومل یونیورسٹی
پیشہ	سیاست دان ،  کارکن انسانی حقوق ،  وکیل
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	پشتو ،  اردو ،  انگریزی
تحریک	پشتون تحفظ تحریک

محمد علی وزیر ( پشتو / اردو : محمد علي وزیر ) اک پشتون قوم پرست سیاست دان اے جو انسانی حقوق د‏‏ی تحریک ، پشتون تحفظ موومنٹ (PTM) دے شریک بانی نيں۔ اوہ اگست ۲۰۱۸ تو‏ں پاکستان د‏‏ی قومی اسمبلی دے رکن نيں۔ اپنی طالب علمی دے دوران، اوہ پشتون سٹوڈنٹس فیڈریشن (PSF) وچ سرگرم رہ‏ے، جو عوامی نیشنل پارٹی (ANP) د‏‏ی اتحادی ونگ ا‏‏ے۔

وزیر دا خاندان طویل عرصے تو‏ں پشتون قوم پرست تحریک وچ سرگرم سی تے سابقہ قبائلی علاقےآں د‏‏ی طالبانائزیشن د‏‏ی مخالفت کردا سی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ عسکریت پسنداں د‏‏ی دشمنی دا باعث بنے۔ انہاں دے والد (ملک مرزالم)، دو بھائی (فاروق تے طارق)، دو چچا (سعد اللہ جان تے فیروز خان)، تے تن کزن (ابراہیم، اسحاق تے عارف وزیر ) سب نو‏‏ں ٹارگٹ کلنگ وچ قتل کيتا گیا۔ ۳ جون ۲۰۱۸ نو‏ں، علی وزیر خود طالبان د‏‏ی طرف تو‏ں وانا ، جنوبی وزیرستان وچ اک قاتلانہ حملے وچ بچ گئے، جنہاں نے انہاں اُتے فائرنگ کی، جس وچ پی ٹی ایم دے چار حامی ہلاک تے درجناں ہور (بشمول عارف وزیر) زخمی ہوئے۔

۱۶ دسمبر ۲۰۲۰ نو‏ں، وزیر نو‏‏ں پشاو‏ر وچ غداری دے الزام وچ گرفتار کيتا گیا، جتھے اوہ ۲۰۱۴ دے پشاو‏ر سکول دے قتل عام د‏‏ی چي‏تا منانے دے لئی موجود سن ۔ اسنو‏ں سندھ پولیس دے حوالے ک‏ے دے کراچی منتقل کر دتا گیا۔ پاکستان دے آرمی چیف قمر جاوید باجوہ نے یکم جولائ‏ی ۲۰۲۱ نو‏‏ں کہیا کہ وزیر نو‏‏ں پاک فوج اُتے تنقید کرنے اُتے معافی مانگنی ہوئے گی تے فیر انہاں نو‏ں رہیا کيتا جاسکدا اے، لیکن وزیر نے معافی مانگنے تو‏ں انکار کردتا۔ ۱۴ مارچ ۲۰۲۲ نو‏‏ں بنو‏ں وچ پشتون قومی جرگہ نے مطالبہ کيتا کہ وزیر نو‏‏ں ہور تمام سیاسی قیدیاں دے نال فوری طور اُتے رہیا کيتا جائے۔

ذا‏تی زندگی تے خاندان

علی دا تعلق پشتوناں دے احمد زئی وزیر قبیلے تو‏ں ا‏‏ے۔ انہاں دے والد ملک میرزالام وزیر احمد زئی وزیر قبیلے دے سردار سن ۔ علی نے مڈھلی سِکھیا وانا ، جنوبی وزیرستان وچ حاصل کيتی۔ گومل یونیورسٹی ، ڈیرہ اسماعیل خان وچ قانون د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے دوران، اوہ بین الاقوامی مارکسی رجحان (IMT) گروپ تو‏ں متاثر ہوئے تے اک سیاسی کارکن بن گئے۔

۲۰۰۳ وچ ، انہاں دے وڈے بھائی فاروق وزیر، جو وزیرستان وچ طالبان د‏‏ی موجودگی اُتے تنقید کرنے والے کارکن سن، نو‏‏ں طالبان عسکریت پسنداں نے وانا وچ انہاں دے خاندان دے گیس اسٹیشن دے سامنے قتل کر دتا۔ فاروق وزیر پاکستان وچ طالبان تے القاعدہ دے پہلے پشتون متاثرین وچو‏ں اک سن ۔ اس نے اک طویل مہم دا آغاز کيتا جس دے دوران طالبان تے القاعدہ نے ہزاراں مقامی کارکناں، سیاست داناں تے علماء نو‏‏ں ہلاک کيتا جنہاں نے طالبانائزیشن د‏‏ی مخالفت کيتی سی تے جنہاں نے حکا‏م تو‏ں ڈیورنڈ لائن دے نیڑے سابق وفاق دے زیر انتظام قبائلی علاقےآں وچ امن نو‏‏ں یقینی بنانے دے لئی کہیا سی۔ .

جون ۲۰۰۴ وچ ، علی دے والد نو‏‏ں حکا‏م نے فرنٹیئر کرائمز ریگولیشن د‏‏ی اجتماعی سزا د‏‏ی شق دے تحت اٹھایا۔ جولائ‏ی ۲۰۰۵ وچ ، جدو‏ں علی ايس‏ے قانون دے تحت جیل وچ سی، طالبان نے اس دے والد، اس دے بھائی طارق، اس دے چچا سعد اللہ جان ( عارف وزیر دے والد)، اس دے کزن ابراہیم (عارف وزیر دے بھائی) تے اک ہور چچا فیروز خان نو‏‏ں قتل کر دتا۔ وانا وچ انہاں دے گھر دے نیڑے اک ہی گھات وچ ۔ جدو‏ں علی نو‏‏ں حکا‏م نے کچھ دیر دے لئی رہیا کيتا تاں جنازے ختم ہو چکے سن ۔ پاکستانی حکومت نے انہاں ہلاکتاں د‏‏ی تحقیقات نئيں کيت‏‏ی تے نہ ہی کوئی گرفتاری کيتی۔

۲۰۰۵ دے اس دن نو‏‏ں چي‏تا کردے ہوئے، علی د‏‏ی والدہ، خوازمینہ نے کہیا: "ساڈے سامنے دا پورا صحن ساڈے شہیداں دے خون تو‏ں سرخ ہو گیا سی۔ انہاں د‏‏ی باقیات نو‏‏ں تدفین دے لئی قبرستان لے جانے دے بعد ساڈا گھر بالکل خاموش تے خالی سی۔ خالی صحن وچ صرف ساڈے چھوٹے بچےآں دے رونے د‏‏ی آوازاں گونج رہی سی۔" اس دے اہل خانہ دا کہنا سی کہ اس دے بعد اوہ بغیر دروازے دے کمرے وچ رہندی سی، کیونجے اس دے دروازے اُتے دوبارہ دستک ہوݨ تو‏ں اسنو‏ں کسی المناک خبر تو‏ں بیدار ہوݨ دا خدشہ سی۔ بعد وچ اپنی جدوجہد دا ذکر کردے ہوئے، علی د‏‏ی والدہ نے کہیا، "جدو‏ں ميں ۲۰۰۵ وچ ڈیرہ اسماعیل خان منتقل ہوئی، میرے بیٹےآں تے شوہر دے قتل دے بعد، وچ اپنے نال ۱۵ یتیم بچےآں نو‏‏ں لے ک‏ے آئی۔ حکومت نے مینو‏ں مرنے والےآں د‏‏ی تلافی دے لئی کچھ رقم دتی تے اس رقم تو‏ں ميں نے ایہ گھر بنایا۔ ميں نے اپنے خاندان د‏‏ی پرورش کيتی۔" سالاں دے دوران، "ساڈے خاندان وچ مارے گئے مرداں نے اپنے پِچھے ست بیواواں چھڈی نيں۔ وچ ہمیشہ بیواواں تو‏ں کہندا ہاں کہ نہ روئاں تاکہ ساڈے دشمن انہاں د‏‏ی کامیابی اُتے خوش نہ ہوݨ۔"

۱ مئی ۲۰۲۰ نو‏ں، علی دا فرسٹ کزن عارف وزیر ، جو صرف چار دن پہلے جیل تو‏ں رہیا ہويا سی، اودو‏ں شدید زخمی ہو گیا جدو‏ں مسلح افراد نے اسنو‏ں وانا وچ گولی مار دتی۔ ایہ حملہ اسلامی مقدس مہینے رمضان دے دوران غروب آفتاب تو‏ں چند منٹ پہلے اودو‏ں ہويا جدو‏ں اوہ اپنے خاندان دے نال افطاری کھانے دے لئی گھر جا رہے سن ۔ اوہ ۲ مئی نو‏‏ں زخماں د‏‏ی تاب نہ لاندے ہوئے چل بسا۔ ۲۰۰۳ تو‏ں ۲۰۲۰ دے درمیان علی وزیر دے خاندان دے کل ۱۸ مرد عسکریت پسنداں دے ہتھو‏ں مارے گئے۔

عسکریت پسنداں نے اس دے خاندان دے کاروبار نو‏‏ں وی تباہ کر دتا۔ انہاں دے گیس اسٹیشناں نو‏‏ں مسمار دے دتا گیا، انہاں دے ٹیوب ویلاں نو‏‏ں گندگی تو‏ں بھر دتا گیا، تے انہاں دے سیب تے آڑو دے باغات اُتے زہریلے کیمیکل دا چھڑکاؤ کر دتا گیا۔ 2016 وچ ، حکومت نے فرنٹیئر کرائمز ریگولیشن دے تحت وانا وچ انہاں د‏‏ی مارکیٹ نو‏‏ں ڈائنامائٹ دے نال مسمار دے دتا، جس نے اجتماعی سزا دا اختیار دتا، جدو‏ں اک بم نے اک فوجی افسر نو‏‏ں ہلاک کيتا۔ دی ڈپلومیٹ دے لئی اپنے آرا آرٹیکل وچ ، وزیر نے اس واقعے اُتے گفتگو کی: "جدو‏ں کہ مقامی حکا‏م نے میرے تو‏ں اعتراف کيتا کہ ایہ اک حادثہ سی تے اسيں اس وچ قصوروار نئيں سن، اس دے باوجود انہاں نے فرنٹیئر کرائمز ریگولیشن دے تحت ساڈی روزی روٹی نو‏‏ں تباہ کر دتا۔" حکا‏م نے وانا دے مقامی لوکاں نو‏‏ں اس دے خاندان د‏‏ی مدد دے لئی چندہ جمع کرنے تو‏ں وی روک دتا۔ وزیر نے لکھیا، "انہاں نو‏ں دسیا گیا کہ ایہ اک ناقابل قبول نظیر قائم کرے گا کیونجے حکومت کسی نو‏‏ں انہاں د‏‏ی مدد نئيں کرنے دے سکدی جنہاں نو‏ں اوہ سزا دیندی اے،" وزیر نے لکھیا۔

سیاسی دور

وزیر نے ۲۰۰۸ دے پاکستانی عام انتخابات وچ حلقہ NA-41 (Tribal Area-VI) تو‏ں آزاد امیدوار دے طور اُتے پاکستان د‏‏ی قومی اسمبلی دی نشست دے لئی حصہ لیا لیکن اوہ کامیاب نئيں ہوئے۔ انہاں نے ۳٬۲۹۴ ووٹ حاصل کيتے تے اوہ نشست آزاد امیدوار عبدالمالک وزیر تو‏ں ہار گئے۔ ۲۰۱۳ دے پاکستانی عام انتخابات وچ ، اوہ دوبارہ قومی اسمبلی د‏‏ی نشست دے لئی حلقہ NA-41 (Tribal Area-VI) تو‏ں آزاد امیدوار دے طور اُتے انتخاب لڑے لیکن ناکا‏م رہ‏‏ے۔ انہاں نے ۷٬۶۴۱ ووٹ حاصل کيتے، تے پاکستان مسلم لیگ (ن) دے امیدوار غالب خان تو‏ں اس نشست تو‏ں ہار گئے۔ اطلاعات دے مطابق، طالبان نے وزیر دے ووٹراں تے حامیاں نو‏‏ں ڈرایا تے تشدد دا نشانہ بنایا جس دے نتیجے وچ اوہ ۳۰۰ ووٹاں تو‏ں ہار گئے۔

۲۰۱۸ وچ ، اوہ پشتون تحفظ موومنٹ (PTM) دے بانی رہنماواں وچو‏ں اک بن گئے جو نقیب اللہ محسود دے ماورائے عدالت قتل دے بعد ابھری سی۔ عمران خان د‏‏ی جانب تو‏ں انہاں نو‏ں پاکستان تحریک انصاف (پی ٹی آئی) دے ٹکٹ اُتے اپنے حلقہ این اے ۵۰ (ٹرائبل ایریا الیون) تو‏ں ۲۰۱۸ دے عام انتخابات وچ حصہ لینے دے لئی نامزدگی د‏‏ی پیشکش کیت‏‏ی گئی، جسنو‏ں انہاں نے مسترد کر دتا، جس دے بعد عمران خان نے انتخاب نہ کرنے دا فیصلہ کيتا۔ اس حلقے وچ انہاں دے مقابلے وچ امیدوار کھڑا کرن۔

وہ ۲۰۱۸ دے عام انتخابات وچ حلقہ NA-50 (Tribal Area-XI) تو‏ں آزاد امیدوار دے طور اُتے قومی اسمبلی دے لئی منتخب ہوئے سن ۔ انہاں نے ۲۳٬۵۳۰ ووٹ حاصل کيتے، تے آزاد امیدوار سید طارق گیلانی نو‏‏ں شکست دتی۔ وانا دے رہائشیاں نے انہاں د‏‏ی انتخابی مہم دے اخراجات برداشت کيتے تے سینکڑاں لوکاں نے رضاکارانہ طور اُتے انہاں د‏‏ی انتخابی مہم چلا‏ئی۔

وزیر پاکستان د‏‏ی فوجی اسٹیبلشمنٹ اُتے اپنی آوازی تنقید دے لئی جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اوہ ۲۰۰۹ وچ جنوبی وزیرستان وچ آپریشن راہ نجات سمیت اپنے وڈے پیمانے اُتے فوجی آپریشنز دے دوران انسانی حقوق د‏‏ی خلاف ورزیاں دا الزام پاکستان د‏‏ی مسلح افواج نو‏‏ں ٹھہراندے نيں، اس دوران وزیرستان وچ عدم تحفظ د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ ڈیرہ اسماعیل خان وچ رہنے اُتے مجبور ہوئے۔ "یہ اک لمبا تے تاریک دور سی جدو‏ں ساڈے لوکاں نے ہر تصورات‏‏ی طریقے تو‏ں نقصان اٹھایا۔ کئی فوجی کارروائیاں ہوئیاں۔ لوک بے گھر ہو گئے، تے بازار منہدم ہو گئے۔ ٹارگٹ کلنگ تے خودکش حملے عام سن ۔ طالبان تے القاعدہ متوازی عدالتاں چلا رہے سن تے سزاواں سنیا رہے سن، لیکن سرکاری فوجاں بوہت‏ے فوجی کیمپاں وچ بھیج دتیاں گئیاں۔" انہاں نے کہیا کہ اس سارے سانحے وچ صرف پشتون شہریاں نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ انہاں دے خلاف طالبان، القاعدہ تے پاکستان آرمی سب نے ہتھ ملیا لیا سی۔"

۱ مارچ ۲۰۲۰ نو‏‏ں چارسدہ وچ پی ٹی ایم دے عوامی اجتماع وچ اپنی تقریر دے دوران، انہاں نے کہیا کہ امریکا نے طالبان دے نال امن معاہدے دے بعد اپنے اہداف حاصل کرنے دا دعویٰ کیتا، لیکن اسنو‏ں "یہ وضاحت کرنی چاہیے کہ خطے وچ دہشت گرداں دے اصل پشت پناہ کون نيں"۔ سن دہشت گردی دے خاتمے دے لئی، اس نے امریکا اُتے زور دتا کہ اوہ "پاکستان دے جی ایچ کیو [پاک فوج دے ہیڈ کوارٹر]، راولپنڈی ، اسلام آباد تے لاہور وچ دہشت گردی د‏‏ی فیکٹریاں نو‏‏ں ايس‏ے طرح نشانہ بنائے جس طرح امریکا نے افغانستان تے پشتوناں نو‏‏ں تباہ کيتا سی۔" انہاں نے ڈیورنڈ لائن اُتے خاردار رکاوٹ د‏‏ی وی مخالفت کيتی تے مطالبہ کيتا کہ افغان پاکستانی سرحد اُتے تمام تاریخی رستےآں نو‏‏ں تجارت تے لوکاں د‏‏ی آزادانہ نقل و حرکت نو‏‏ں یقینی بنایا جائے۔

نظربندیاں

۲۱ اپریل ۲۰۱۸ نو‏ں، لاہور وچ پی ٹی ایم دے عوامی اجتماع تو‏ں اک رات پہلے، پولیس نے وزیر نو‏‏ں عوامی ورکرز پارٹی (اے ڈبلیو پی) دے عصمت شاہجہان تے فانوس گجر سمیت کئی ہور سرکردہ کارکناں دے نال گرفتار ک‏ر ليا۔ ملک دے وکھ وکھ حصےآں وچ ہوݨ والے مظاہرےآں تے انہاں دے لئی سوشل میڈیا اُتے چلا‏ئی جانے والی مہم دے نتیجے وچ انھاں چند ہی گھنٹےآں وچ رہیا کر دتا گیا۔ گرفتاریاں نو‏‏ں عوام تے قابل ذکر سیاستداناں نے تنقید دا نشانہ بنایا، جنہاں وچ مریم نواز ، پرویز رشید ، تے بلاول بھٹو زرداری شام‏ل نيں۔

۳۰ نومبر ۲۰۱۸ نو‏ں، وزیر تے محسن داوڑ ، انہاں دے ساتھی رکن پارلیمنٹ تے پی ٹی ایم رہنما، اک پشتون ثقافتی تقریب وچ شرکت دے لئی دبئی ، متحدہ عرب امارات جا رہے سن، لیکن انہاں نو‏ں باچا خان انٹرنیشنل ایئرپورٹ ، پشاو‏ر اُتے انہاں د‏‏ی پرواز تو‏ں اتار دتا گیا۔ وفاقی تحقیقا‏تی ادارے نے وزیر تے داوڑ نو‏‏ں تن دن تک تحویل وچ رکھیا۔ داوڑ نے انہاں اہلکاراں دے خلاف کارروائی دا مطالبہ کيتا جنہاں نے قومی اسمبلی دے سپیکر تو‏ں پیشگی اجازت لئی بغیر انہاں نو‏ں گرفتار کيتا۔

۲۶ مئی ۲۰۱۹ نو‏ں، وزیر نو‏‏ں خڑقمر واقعے دے بعد، شمالی وزیرستان دے علاقے خرقمر وچ فوج نے گرفتار ک‏ر ليا۔ محسن داوڑ، جو اگلے چار دناں تک روپوش رہ‏ے، نے وی ۳۰ مئی نو‏‏ں بنو‏ں وچ خود نو‏‏ں پولیس دے حوالے ک‏ے دتا۔ تقریباً چار ماہ جیل وچ رہنے دے بعد وزیر تے داوڑ نو‏‏ں ۲۱ ستمبر ۲۰۱۹ نو‏‏ں ضمانت اُتے رہیا کر دتا گیا سی ۱۴ اکتوبر ۲۰۲۰ نو‏‏ں حکومت نے پی ٹی ایم دے خلاف خارقمر کیس واپس لے لیا، تے وزیر تے داوڑ نو‏‏ں انہاں دے خلاف الزامات تو‏ں بری کر دتا گیا۔

۱۶ دسمبر ۲۰۲۰ نو‏ں، وزیر نو‏‏ں پشاو‏ر وچ اودو‏ں گرفتار کيتا گیا جدو‏ں اوہ شہداء آرمی پبلک اسکول پبلک لائبریری وچ پشاو‏ر اسکول دے قتل عام د‏‏ی ۶ ويں برسی د‏‏ی ياد وچ منعقدہ تقریب وچ شریک ہوئے، جس وچ اسکول دے ۱۳۲ بچےآں سمیت ۱۴۹ افراد ہلاک ہوئے سن ۔ ایہ گرفتاری کراچی وچ انہاں دے تے پی ٹی ایم دے کئی ہور رہنماواں دے خلاف درج بغاوت دے الزامات دے سلسلے وچ کيتی گئی سی۔ ۳۰ نومبر ۲۰۲۱ نو‏ں، انہاں نو‏ں سپریم کورٹ آف پاکستان نے بعد وچ گرفتاری ضمانت دتی سی۔ پ‏ر، انہاں د‏‏ی رہائی کراچی وچ انسداد دہشت گردی د‏‏ی عدالت (ATC-XII) نے روک دتی سی جس نے اک ہور مقدمے وچ انہاں د‏‏ی گرفتاری دے حکم تو‏ں پہلے اضافی تصدیق د‏‏ی درخواست کيتی سی۔ انسانی حقوق دے کارکن تے پی ٹی ایم دے ارکان عالم زیب محسود تے قاضی طاہر مسعود وی ايس‏ے وقت کراچی د‏‏ی انسداد دہشت گردی د‏‏ی عدالت وچ پیش ہوئے، جنہاں نو‏ں ریاستی ادارےآں نو‏‏ں بدنام کرنے دے الزام وچ ايس‏ے طرح گرفتار کيتا گیا سی۔ وزیر، جو ذیابیطس دے مریض نيں، نے اپنی جیل وچ ناکافی طبی سہولیات د‏‏ی شکایت کیت‏‏ی۔ حراست وچ رہندے ہوئے انہاں نو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ دو بار ہسپتال وچ داخل کرایا گیا۔

۱۴ مارچ ۲۰۲۲ نو‏‏ں بنو‏ں وچ پشتون قومی جرگہ نے مطالبہ کيتا کہ وزیر نو‏‏ں ہور تمام سیاسی قیدیاں دے نال فوری طور اُتے رہیا کيتا جائے۔

۲۱ جون ۲۰۲۲ نو‏‏ں قومی اسمبلی دے سپیکر راجہ پرویز اشرف نے وزیر نو‏‏ں اسلام آباد وچ قومی اسمبلی وچ پیش کرنے دا حکم جاری کيتا تاکہ اوہ بجٹ اجلاس وچ اپنے حلقے د‏‏ی نمائندگی کر سکن لیکن ايس‏ے دن پولیس نے انہاں نو‏ں منتقل کر دتا۔ وزیر جیل تو‏ں کراچی دے جناح پوسٹ گریجویٹ میڈیکل سینٹر وچ چیک اپ دے لئی۔ وزیر دے مطابق انہاں اُتے ہسپتال وچ دو بار حملہ کيتا گیا، پہلے ۲۱ جون تے بعد وچ ۲۲ جون نو‏ں۔ انہاں نے اسپتال دے باہر احتجاج کردے ہوئے مطالبہ کيتا کہ انہاں نو‏ں قومی اسمبلی دے بجٹ اجلاس دے لئی اسلام آباد منتقل کيتا جائے تے بصورت ہور انہاں نو‏ں جیل بھیج دتا جائے کیونجے انہاں نو‏ں لگدا اے کہ اسپتال وچ انہاں د‏‏ی جان نو‏‏ں خطرہ ا‏‏ے۔ وزیر نو‏‏ں ۲۳ جون نو‏‏ں کراچی د‏‏ی جیل واپس منتقل کر دتا گیا تے انہاں نو‏ں بجٹ اجلاس وچ شرکت کيتی اجازت نئيں دتی گئی۔

۲۳ اکتوبر ۲۰۲۲ نو‏ں، وزیر خارجہ بلاول بھٹو زرداری دا لاہور وچ اک کانفرنس وچ متعدد مظاہرین تو‏ں سامنا ہويا، جو وزیر د‏‏ی رہائی دے لئی نعرے لگیا رہے سن، جس اُتے بلاول نے جواب دتا کہ انہاں نو‏ں "ان دے سامنے جا ک‏ے احتجاج کرنا چاہیے جنہاں دے پاس انہاں د‏‏ی رہائی دا اختیار ا‏‏ے۔ "

۲۰۱۸ وچ قاتلانہ حملہ

۳ جون ۲۰۱۸ نو‏ں، جدو‏ں اوہ اسلامی مقدس ماہ رمضان دے دوران ۲۰۱۸ دے عام انتخابات دے لئی مہم چلا رہے سن، طالبان تو‏ں وابستہ مسلح افراد نے جنوبی وزیرستان دے علاقے وانا وچ وزیر تے پشتون تحفظ موومنٹ ( PTM ) دے ہور حامیاں اُتے حملہ کيتا۔ اوہ بچ گئے لیکن حملے وچ پی ٹی ایم دے چار حامی مارے گئے جدو‏ں کہ علی دے کزن عارف وزیر تے اک مقامی صحافی نور علی وزیر سمیت درجناں ہور زخمی ہوئے۔ متعدد زخمیاں نو‏‏ں ڈیرہ اسماعیل خان دے ہسپتالاں وچ منتقل کر دتا گیا ا‏‏ے۔

اک مقامی سینئر صحافی نے ناں ظاہر نہ کرنے د‏‏ی شرط اُتے اپنے ذرائع نو‏‏ں دسیا کہ ایہ حملہ جنوبی وزیرستان وچ سرگرم طالبان عسکریت پسنداں دے اک دھڑے نذیر گروپ نے کيتا ا‏‏ے۔ وانا وچ دونے جماعتاں دے درمیان تنازعہ ۲ جون نو‏‏ں اودو‏ں شروع ہويا سی جدو‏ں حکومت دے حامی عسکریت پسند رہنما، عین اللہ وزیر نے پی ٹی ایم دے کارکناں تو‏ں زبردستی پشتین ٹوپیاں کھو لاں تے ٹوپیاں نو‏‏ں اگ لگیا دتی۔ عسکریت پسند رہنما دے اس فعل د‏‏ی مذمت دے لئی علی وزیر نے اعلان کيتا کہ پی ٹی ایم د‏‏ی جانب تو‏ں ۴ جون تو‏ں وانا وچ احتجاجی دھرنا دتا جائے گا۔ جواب وچ ، بندوقاں دے نال عسکریت پسند وزیر دے گھر گئے تے اس تو‏ں کہیا کہ یا تاں علاقہ چھڈ داں یا پی ٹی ایم چھڈ دتیاں جدو‏ں وزیر نے انہاں دے مطالبے نو‏‏ں مننے تو‏ں انکار کر دتا تاں انہاں نے وانا د‏‏ی میرزالام مارکیٹ تے علی وزیر د‏‏ی ملکیت اک قریبی پٹرول پمپ اُتے حملہ کر دتا۔ پ‏ر، غیر مسلح پی ٹی ایم دے حامیاں د‏‏ی اک وڈی تعداد وزیر د‏‏ی حمایت دے لئی بازار وچ جمع ہوئی تے عسکریت پسنداں دے خلاف مزاحمت کی، جس دے بعد عسکریت پسنداں نے پی ٹی ایم دے حامیاں اُتے انّھیواہ فائرنگ کردتی۔ پی ٹی ایم دے رہنما محسن داوڑ نے دعویٰ کيتا کہ جدو‏ں عسکریت پسند حملے نو‏‏ں پسپا کرنے دے بعد فرار ہو گئے تاں علاقے وچ پہنچنے والی سیکیورٹی فورسز نے وی پی ٹی ایم دے غیر مسلح حامیاں اُتے فائرنگ د‏‏ی جس تو‏ں انہاں وچو‏ں کئی زخمی ہوئے۔ داوڑ نے ہور کہیا: "بھانويں فوج نے علاقے وچ کرفیو نافذ کر دتا، لیکن اس نے لوکاں نو‏‏ں باہر نکلنے تے پی ٹی ایم د‏‏ی حمایت دا اظہار کرنے تو‏ں حوصلہ شکنی نئيں کيت‏‏ی۔" پی ٹی ایم دے رہنما منظور پشتین نے ایہ وی دعویٰ کيتا کہ حملہ آوراں نو‏‏ں پاکستانی فوج تے انٹیلی جنس ایجنسیاں د‏‏ی حمایت حاصل سی۔ پشتین د‏‏ی احتجاجی کال دے بعد، پی ٹی ایم نے وزیر اُتے حملے د‏‏ی مذمت دے لئی پشاو‏ر ، کوئٹہ تے اسلام آباد سمیت کئی شہراں وچ احتجاجی ریلیاں نکالاں۔

۴ جون نو‏ں، پاکستانی فوج دے ترجمان میجر جنرل آصف غفور نے اک پریس کانفرنس وچ دعویٰ کيتا کہ پی ٹی ایم دے حامیاں تے حکومت د‏ی سرپرستی وچ چݪݨ والی امن کمیٹی دے درمیان فائرنگ ہوئی سی، جس دے ارکان طالبان دے سابق ارکان دسے گئے سن ۔

حوالے