زیارت ناحیہ مقدسہ

زیارت ناحیۂ مقدسۂ، امام حسین دے زیارت نامیاں وچو‏ں اے جو روز عاشورا تے ہور ایام وچ پڑھیا جاندا اے۔ دو زیارتنامے اس نام تو‏ں منقول نيں انہاں وچو‏ں اک اسی نام تو‏ں مشہور اے جدو‏ں کہ دوسرے نو‏ں زیارت شہدا وی کہیا جاندا اے جس وچ امام(ع) دے اصحاب تے انہاں دے قاتلاں دے ناں وی درج نيں۔

مشہور زیارت نامے دا آغاز انبیائے الہی تے ائمۂ اطہار اُتے سلام تو‏ں ہوندا اے پھر امام حسین تے آپ(ع) دے اصحاب نو‏ں سلام دتا جاندا اے۔ بعد ازاں، امام(ع) دے بعض اوصاف تے کردار تے آپ(ع) دے قیام دا پس منظر، نیز آپ دی شہادت تے آپ(ع) اُتے ڈھائے گئے مصائب نو‏ں بیان کردے ہوئے اس مصیبت وچ تمام اہل عالم دے عزادار ہونے دی طرف اشارہ کیتا گیا اے۔ اس زیارت نامہ دا اختتام ائمہ معصومین تو‏ں توسل تے خداوند متعال دی درگاہ وچ دعا و التجا نال ہوندا اے۔

انہاں دو زیارتاں دا امام زمانہ تو‏ں منسوب ہونے تو‏ں متعلق مختلف آراء پائے جاندے نيں۔

ناحیۂ مقدسہ

ناحیۂ مقدسہ شیعاں دے ہاں تیسری صدی ہجری دے اوائل تو‏ں رائج ہونے والی اک اصطلاح اے۔ اس وقت دے دشوار سیاسی تے سماجی حالات نو‏ں مد نظر رکھدے ہوئے امام ہادی، امام حسن العسکری تے امام مہدی تو‏ں کوئی چیز نقل کردے ہوئے یا انہاں دے بارے وچ گفتگو کردے ہوئے ان حضرات معصومین دے اسم گرامی لینے دی بجائے اس اصطلاح نو‏ں بروئے کار لیائے جاندے سن تے خاص کر امام مہدی(ع) دے لئی ایہ اصطلاح بہت زیادہ استعمال کیتا جاندا سی۔

منسوب

سید ابن طاووس نے اپنی کتاباں ’’اقبال الاعمال‘‘ تے ’’مصباح‘‘ وچ فقط لفظ ’’ناحیہ مبارکہ‘‘ دی طرف اشارہ کیتا اے تے اس چیز دا احتمال اے کہ ایہ زیارت امام ہادی علیہ السلام تو‏ں نقل ہوئی اے کیونکہ آپؑ دے زمانے وچ حکومت دی طرف تو‏ں لگائی جانے والی پابندیاں دی وجہ تو‏ں شیعہ کھل کے آپ نال ملاقات نئيں کر سکدے سن لہٰذا اوہ جدو‏‏ں وی امام معصوم دے بارے وچ بات کردے تو لفظ ’’ناحیہ مقدسہ‘‘ استعمال کردے سن لہٰذا بعض روایات کہندیاں نيں کہ زیارت ’’ناحیہ مقدسہ‘‘ امام ہادی علیہ السلام تو‏ں منقول اے۔

البتہ سید ابن طاووس تو‏ں پہلے محمد بن المشہدی نے اپنی کتاب ’’مزارِ کبیر‘‘ وچ نقل کیتا اے کہ ایہ زیارت حضرت امام زمانہ عجل اللہ تعالیٰ فرجہ الشریف تو‏ں نقل ہوئی اے تے چونکہ ساڈے علما تے بزرگان اس دی طرف خاص توجہ دیندے نيں اس لئی اسيں وی اسنو‏ں پڑھنے دا خاص اہتمام کردے نيں۔

زیارت ناحیہ تے اصول کافی

کہندے نيں کہ اسی زمانہ غیبت صغری وچ ناحیہ مقدسہ تو‏ں اک ایسی زیارت برآمد ہوئی اے جس وچ تمام شہداٴ کربلا دے نام تے انہاں دے قاتلاں دے اسما ٴنيں ۔ اس ”زیارت ناحیہ “ دے نام تو‏ں موسوم کیتا جاندا اے ۔ اسی طرح ایہ وی کہیا جاندا اے کہ اصول کافی جو حضرت ثقة الاسلام علامہ کلینی المتوفی 328 دی 20 سالہ تصنیف اے اوہ جدو‏‏ں امام عصر دی خدمت وچ پیش ہوئی توآپ نے فرمایا : ” ھذا کاف لشیعتنا۔“ ایہ ساڈے شیعاں دے لئی کافی اے زیارت ناحیہ دی توثیق بوہت سارے علما نے کیتی اے جنہاں وچ علامہ طبرسی تے مجلسی وی نيں دعائے سباسب وی آپ ہی تو‏ں مروی اے ۔

زیارت ناحیہ دا اک حصہ

" میرا سلام ہو اس شہید اُتے جس دی داہنی طرف دیاں پسلیاں ٹٹ کے بائیں طرف آ گئیاں سن تے بائیں طرف دیاں پسلیاں ٹٹ کے داہنی طرف آ گئیاں سن
ﺳﻼﻡ ﺍُﻥ ﭘﺎﮐﯿﺰﮦ ﻧﻔﻮﺱ اُتے ﺟﻨﮭاﮟ نوں ﭨﮑﮍﮮ ﭨﮑﮍﮮ ﮐﯿتا
ﮔﯿﺎ ،
مسافرں وچوں سب تو‏ں زیادہ بے کس ؤ مظلوم مسافر پے سلام
انہاں گریباناں پے سلام جو خون تو‏ں بھرے ہوئے سن
سلام اس مظلوم امام اُتے جس دے سر نو‏ں پشت گردن تو‏ں کٹیا گیا
اس ریش اقدس اُتے سلام جو خون نال سرخ سی
اس روخسار اُتے سلام جو خاک الودہ سی
ﺳﻼﻡ ﺍﺭﺽِ ﮐﺮﺑﻼ ﭘﮧ ﺑﮩﻨﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﺧﻮﻥ ﭘﺮ ،
ﺳﻼﻡ ﺟﺴﻤاﮞ توں ﺟﺪﺍ ﮐﺮﺩتے ﺟﺎﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﺍﻋﻀﺎﺀ ﭘﺮ ،
ﺳﻼﻡ ﻧﯿﺰیاﮞ ﭘﮧ ﺍُﭨﮭﺎﮰ ﺟﺎﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﺳﺮاﮞ ﭘﺮ ،
" میرا سلام ہو اس مظلوم حسین صلواۃ پرکہ جس پرآسمان دے فرشتےوی رو دتے".

میرا سلام ہو اس قیدی اُتے جس دا گوشت زنجیراں کھا گئیاں.......
.میرا سلام ھو اس معصومہ پہ جس دے رخساراں دی رنگت کربلا تو‏ں شام تک مسلسل تبدیل ھوندی رہی.
"سلام" اُنہاں ھونٹاں اُتے جو پیاس تو‏ں سوکھے ھوئے سن
میرا سلام ہو اس بی بی (س) اُتے جس نے کربلا تو‏ں شام تک اپنے زخمی ہتھا‏ں نال اپنے بھائی دے یتیماں نو‏ں کھانا کھلایا
سلام ہو اُس اُتے جس دے قبر دی مٹی خاکِ شفا ہے-
سلام ہو اس اُتے جس دے حرم دی فضاوچ دعاواں قبول ہوندیاں نيں

حضرت صاحب الزمان عجل فرجھم اپنے جدّ مظلوم امام حسین ؑنو‏ں مخاطب کردے فرمــاندے نيں :

لا ندبنــک صباحا و مســاءا و لابکیــن علیــک بدل الدمــوع دمــا

" ہر صبــح و شــام آپ ؑپہ روندا ہاں تے آنســو دے بجائے آپؑ پہ خــون دے آنســو بہــاندا ہاں "

زیارت ناحیہ وچ علی اصغر اُتے سلام

زیارت ناحیہ وچ آپ دے لئی آیا اے ۔

السلام علي عبدالله بن‏الحسين، الطفل الرضيع، المرمي الصريع، المشحط دما، المصعد دمه في السماء، المذبوح ‏بالسهم في حجر ابيه، لعن الله راميه حرملة بن کاهل الاسدي‏۔

زیارت ناحیہ جناب عقیل تے جناب مسلم بن عقیل دے بیٹاں اُتے سلام

کتاب شریف « الصحیفة المبارکة المهدیة» وچ شہداء دی زیارت ناحیہ وچ یاں وارد ہويا اے :

… اَلسَّلامُ عَلى جَعْفَرِ بْنِ عَقيلٍ ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ وَرامِيَهُ بِشْرَ بْنَ خَوْطٍ الْهَمْدانِيِّ .

اَلسَّلامُ عَلى عَبْدِالرَّحمانِ بْنِ عَقيلٍ ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ وَرامِيَهُ عُمَرَ بْنَ خالِدِ بْنِ أَسَدٍ الْجُهَنِيِّ.

اَلسَّلامُ عَلَى الْقَتيلِ بْنِ الْقَتيلِ ، عَبْدُاللَّهِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ عَقيلٍ ، وَلَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ عامِرَ بْنَ صَعْصَعَةَ ، ]وَقيلَ : أَسَدَ بْنَ مالِكٍ[.(57)

اَلسَّلامُ عَلى عُبَيْدِاللَّهِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ عَقيلٍ ، وَلَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ وَرامِيَهُ عَمْرَو بْنَ صُبَيْحٍ الصَّيْداوِيِّ.

اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ أَبي سَعيدِ بْنِ عَقيلٍ ، وَلَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ لَقيطَ بْنَ ناشِرٍ الْجُهَنِّيِّ....

زیارت ناحیہ، مشہور تے غیر مشہور

امام حسین دے زیارت نامیاں وچ دو زیارت نامے ناحیہ مقدسہ تو‏ں منسوب نيں:

1. زیارت مشہورہ، جو امام زمانہ دے اک نائب خاص دے توسط تو‏ں ساڈے تک پہنچی اے۔ ایہ زیارت ذیل دے مآخذ وچ نقل ہوئی اے:
   شیخ مفید دی کتاب "المزار" (قلمی نسخہ)، ابن المشہدی دی کتاب المزار الکبیر، علامہ مجلسی دی بحار الانوار، محمد شیرازی دی کتاب "کتاب الدعا و الزیارہ"، محمود بن سید مہدی موسوی دہ سرخی اصفہانی دی کتاب "رمز المصیبہ"، ابراہیم بن محسن دی کتاب "الصحیفۃ الہادیہ" ـ جو "الصحیفۃ المہدیہ" تے "التحفۃ المہدیہ" دے نام تو‏ں وی مشہور اے ـ تے حسن شیرازی دی کتاب "کلمۃ الامام المہدی" علیہ السلام۔
2. دوسری زیارت ـ جو زیارت شہدا دے نام تو‏ں مشہور اے ـ سنہ 252ھ ق وچ ابو منصور بغدادی نے محمد بن غالب اصفہانی تو‏ں نقل کیتا اے تے اس وچ امام حسین دے 80 اصحاب امام حسین(ع) تے انہاں دے قاتلاں دے نام وی نقل ہوئے نيں۔ ایہ زیارت نامہ تاریخ صدور دی رو تو‏ں یا تو امام ہادی (تاریخ شہادت: سنہ 254ھ ق) تو‏ں منسوب اے یا پھر امام حسن عسکری (تاریخ شہادت سنہ 260ھ ق) تو‏ں کیونکہ اس وقت تک امام مہدی دی ولادت وی نئيں ہوئی سی؛ مگر ایہ کہ کتاب دی تاریخ صدور دی روایت وچ تصحیف ہوئی ہو۔ اس زیارت دا متن ذیل دی کتاباں وچ منقول اے:
   سید ابن طاؤس دی اقبال الاعمال، عبد اللہ بن نوراللہ بحرانی اصفہانی دی عوالم، علامہ مجلسی دی بحار الانوار، محمد تقی سپہر کاشانی دی ناسخ التواریخ، محمد شیرازی دی کتاب الدعا و الزیارہ، دہ سرخی اصفہانی دی رمز المصیبہ تے محمد مہدی شمس الدین دی انصار الحسین۔

متن تے اس وچ مندرج مضامین

اَلسّلامُ عَلَی الشَّیبِ الخَضیبِ
سلام ہو [خون وچ] خضاب شدہ ریش مبارک اُتے
اَلسّلامُ عَلَی الخَدِّ التَّریبِ
سلام ہو خاک آلود رخسار اُتے
اَلسّلامُ عَلَی الثَّغرِ المَقروعِ بِالقَضیبِ
سلام ہو انہاں دنداں اُتے جنہاں نو‏ں چھڑی تو‏ں مضروب کیتا گیا
اَلسّلامُ عَلَی الرَّأسِ المَرفوعِ
سلام اس سر مبارک اُتے جس نو‏ں نیزے اُتے اٹھایا گیا
اَلسّلامُ عَلَی الاَجسادِ العارِیةِ فِی الفَلَواتِ
سلام ان عریاں جسماں اُتے جنہاں نو‏ں صحرا وچ چھوڑ دتا گیا
اَلسّلامُ عَلَی النُّفوسِ المُصطَلماتِ
سلام ہو زنجیراں وچ جکڑے ہوئے جسماں اُتے
اَلسّلامُ عَلَی الاَرواحِ المُختَلساتِ
سلام ہو مکاری تے ظلم دے نال چھینی جانے والی روحاں اُتے
اَلسّلامُ عَلَی الجُسومِ الشاحِباتِ
سلام ہو نحیف رنگ باختہ جسماں اُتے
اَلسّلامُ عَلَی الاَبدانِ السَّلیبَةِ
سلام ہو ان جسماں اُتے جنہاں دا لباس لوٹ لیا گیا
اَلسّلامُ عَلَی المُجَدِّلینَ فِی الفَلَواتِ
سلام ہو بیاباناں وچ بکھری لاشاں اُتے
اَلسّلامُ عَلَی النّازِحینَ عَنِ الاَوطانِ
سلام ہو وطن تو‏ں دور کیندے جانے والیاں اُتے

زیارت ناحیۂ مقدسہ دا آغاز انبیائے الہی تے اہل بیت، امام حسین تے کربلا وچ اصحاب حسین(ع) اُتے درود و سلام تو‏ں ہوندا اے: "اَلسَّلامُ عَلی آدمَ صَفوَةِ اللهَ مِن خَلیقَتِهِ… تے پھر جنگ تو‏ں پہلے دے امام حسین دے اوصاف تے کردار، جنگ دے پس منظر، آپ(ع) تے آپ(ع) دے اصحاب دے واقعۂ شہادت تے درپیش مسائل تے سختیاں تے پورے عالم تے زمینی تے آسمانی موجودات دے عزادار ہونے، ورگے مسائل نو‏ں بیان کیتا جاندا اے۔ آخر وچ اہل بیت تو‏ں توسل تے اللہ دی بارگاہ وچ دعا دے نال زیارت نامہ اختتام پزیر ہوندا اے۔(صوندی فائل ڈاؤنلوڈ Archived 2019-09-22 at the وے بیک مشین زیارت دا متن Archived 2017-12-07 at the وے بیک مشین)

سلام

زیارت نامے دے آغاز وچ 22 نبیاں (علیہم السلام) دا تذکرہ ہويا اے تے بعد ازاں اصحاب کساء (علیہم السلام) وچو‏ں ہر اک دا نام تے بعض خصوصیات دا تذکرہ اے جس دے بعد انہاں نو‏ں سلام دتا گیا اے تے اس زیارت وچ کدی امام حسین دا نام تے آپ دے فضائل تے کردار دے نمونیاں نو‏ں ذکر کر دے آپ نو‏ں سلام دتا گیا اے تے کدی آپ(ع) دے اعضاء و جوارح تے آپ(ع) اُتے وارد ہونے والے مصائب دا تذکرہ کرکے۔

اگلے حصے وچ امام حسین دے اصحاب تے ساتھیاں نو‏ں سلام دتا گیا اے۔

امام دی دینی تے سماجی حیثیت دی طرف اشاره

مفصل مضمون: امام حسین علیہ السلام

بعد دے حصے وچ امام حسین دے اوصاف تے انہاں دی منزلت اُتے روشنی ڈالی گئی اے تے قیامِ عاشورا دے بعض اسباب بیان ہوئے نيں:

"زمانے دے حالات تے اس دے تقاضیاں تو‏ں آگاہی نے آپ نو‏ں دشمن دے خلاف میدان وچ اترنے اُتے مجبور کیتا؛ اپنے عزیز و اقارب، پیروکاراں تے دوستاں نو‏ں لے کے عزیمت کرچکے تے حکمت تے احسن انداز تو‏ں نصیحت کردے ہوئے لوگاں نو‏ں خدا دی طرف دعوت دتی تے حدود [الہی] دے قیام تے معبود دی پیروی دا حکم دتا تے پلیدی تے سرکشی تو‏ں منع کیتا تے ظلم و ستم دا مقابلہ کیتا"۔

واقعۂ عاشورا دی توصیف

اس حصے وچ روز عاشورا دے بعض واقعات دی وضاحت کچھ ایداں ہوئی اے:

"انہاں نو‏ں انہاں دے کم تو‏ں منع کرنے دے بعد آپ نے انہاں دے لئی حجت تے دلیل اُتے تاکید فرمائی؛ انھاں نے آپ دی بیعت توڑ دتی تے آپ دے پروردگار تے آپ دے نانا اُتے غضبناک ہوئے تے آپ دے خلاف جنگ لڑی۔ تے اس ملعون شخص نے اپنے لشکریاں نو‏ں حملے دا حکم دتا تے ایہ کہ آپ نو‏ں پانی تو‏ں تے اس وچ داخل ہونے تو‏ں باز رکھن۔۔۔ انھاں نے اپنے تیر تے پتھر آپ دی طرف پھینکے تے اپنے مجرم ہتھا‏ں نو‏ں آپ دی نابودی دے لئی کھولیا۔۔۔ ہر طرف تو‏ں آپ نو‏ں گھیر لیا تے گہرے گھاؤ آپ دے جسم مبارک اُتے مارے۔۔۔ حتی کہ زخمی ہوکے گھوڑے دی زین تو‏ں زمین اُتے آ رہ‏ے، گھوڑے اپنے سماں نال آپ دے جسم اُتے دوڑے تے ستمگراں نے اپنی بُرّاں شمشیراں آپ اُتے اتار دتیاں ۔۔۔ وَالشِّمرُ جالِسٌ عَلی صَدرِكَ، وَمولغٌ سَیفَهُ عَلی نَحرِكَ، قابِضٌ عَلی شَیبِكَ بِيدِهِ، ذابِحٌ لَكَ بِمُهنَدِهِ"۔

عاشورا دے بعد دے مصائب دی توصیف

زیارت دا ایہ حصہ امام حسین دی شہادت دے بعد دے واقعات دی تصویر کشی کردا اے۔ امام زمانہ فرماندے نيں: "آپ دا سر مبارک نوک سناں اُتے سی تے آپ دے گھرانے نو‏ں اسیر غلاماں دی مانند زنجیراں وچ جکھڑیا گیا سی۔ انہاں دے چہرے گرمی دی تپش تو‏ں جھلس رہ‏ے سن تے انہاں نو‏ں وسیع بیاباناں تے صحراواں وچ لے جایا جارہیا سی، انہاں دے ہتھ انہاں دیاں گردناں وچ لٹکے ہوئے سن تے انہاں نو‏ں بازاراں وچ پھرایا جارہیا سی"۔

امام زمانہ اس افسوسناک المیئے نو‏ں قتلِ اسلام ۔۔۔ دے مترادف قرار دیندے نيں تے فرماندے نيں: "ہلاکت ہوۓ انہاں سرکشاں اُتے جنہاں نے آپ نو‏ں مار کے اسلام نو‏ں مار دتا تے نماز تے روزے نو‏ں بے معنی کرکے معطل کیتا، سنتاں نو‏ں پامال کرکے رکھ دتا تے ایمان دے ستوناں نو‏ں گرا دتا۔ قرآنی آیات نو‏ں بگاڑ دتا تے فساد تے دشمنی وچ خوب کوشاں ہوئے۔۔۔ کتاب خدا نو‏ں ترک کر دتا گیا تے حق و حقیقت دے نال خیانت ہوئی"آپ دے جانے دے نال ہی اللہ اکبر، لا الہ الا اللہ، حرام و حلال تے تنزیل و تاویل دا خاتمہ ہويا۔ آپ دے بعد تغییر، تبدیلی، بےدینی، کفر، نفسانی خواہشات، گمراہیاں، بلوے، بیہودگیاں تے باطل اعمال نمودار ہوئے"۔

کائنات وچ اس مصیبت دی بازگشت

اس مصیبت دی عظمت اس قدر اے کہ پوری کائنات عزادار و سوگوار ہوئی تے سب نوحہ تے گریہ کناں ہوئی: "پیغمبر(ص) پریشان حال ہوئے تے آپ(ص) دا دل گریاں ہويا تے آپ دی خاطر فرشتے تے انبیا نے آپ(ص) نو‏ں تعزیت پیش کیتی تے آپ دی خاطر آپ دی والدہ زہرا(س) سوگوار تے مصیبت زدہ ہوئیاں۔ اللہ دے مقرب فرشتے عزاداری تے تعزیت دے لئی آپ دے والد امیرالمؤمنین دے پاس آندے سن تے آپ دے لئی اعلیٰ علیین وچ ماتم و عزا دی مجلس بپا ہوئی۔۔۔ آسمان تے اس دے باشندے، بہشت تے اس دے خزانہ دار تے پھیلے ہوئے پہاڑ تے انہاں دے دامن تے تمام تر سمندر تے انہاں دی مچھلیاں تے جنّات تے انہاں دے بچے تے خانۂ خدا تے مقام ابراہیم تے مشعر الحرام تے حل و حرم آپ دے لئی روئے"۔

آخری حصہ تے زیارت دا متن

زیارت دا آخری حصہ زائر تے دوسرے مؤمنین دے لئی استغفار تے دعا اُتے مشتمل اے تے نماز زیارت اُتے زیارت نامہ اختتام پزیر ہوندا اے۔

زیارت ناحیہ مقدسہ

ترجمہ

بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ السَّلامُ عَلى آدمَ صَفْوةِ اللهِ مِن خَليقَتِهِ، السَّلامُ عَلى شِيثَ وَليِّ اللهِ وخِيرَتِهِ، السَّلامُ عَلى إدْريسَ القائِمِ للهِ بِحُجَّتِهِ، السَّلامُ عَلى نُوح المُجَابِ في دَعوَتِهِ، السَّلامُ عَلى هُود المَمْدودِ مِنَ اللهِ بِمَعونَتِهِ. السَّلامُ عَلى صَالِح الَّذي تَوَجَّهَ للهِ بِكَرامَتِهِ، السَّلامُ عَلى إِبْراهِيم الَّذي حَبَاهُ اللهُ بِخُلَّتِهِ، السَّلامُ عَلى إِسْمَاعيل الَّذي فَداهُ اللهُ بِذِبْحٍ عَظيمٍ مِنَ جَنَّتِهِ، السَّلامُ عَلى إِسْحَاق الَّذي جَعَل اللهُ النُّبُوَّةَ في ذُرِّيَّتِهِ. السَّلامُ عَلى يَعقوب الَّذي رَدَّ الله عَليهِ بَصَرَهُ بِرَحمَتِهِ، السَّلامُ عَلى يُوسف الَّذي نَجَّاهُ اللهُ مِنَ الجُّبِّ بِعَظَمَتِهِ، السَّلامُ عَلى مُوسَى الَّذي فَلَقَ اللهُ البَحْرَ لَهُ بِقُدرَتِهِ، السَّلامُ عَلى هَارُون الَّذي خَصَّهُ اللهُ بِنُبوَّتِهِ. السَّلامُ عَلى شُعَيب الَّذي نَصَرَهُ اللهُ عَلى أُمَّتِهِ، السَّلامُ عَلى دَاود الَّذي تَابَ اللهُ عَليهِ مِن خَطيئَتِهِ، السَّلامُ عَلى سُلَيمَان الَّذي ذُلَّتْ لَهُ الجِنُّ بِعزَّتِهِ، السَّلامُ عَلى أيُّوب الَّذي شَفَاهُ اللهُ مِنْ عِلَّتِهِ، السَّلامُ عَلى يُونس الَّذي أنْجَزَ اللهُ لَهُ مَضْمُونَ عِدَّتِه. السَّلامُ عَلى عُزَير الَّذي أحيَاهُ اللهُ بَعدَ مَوتَتِهِ، السَّلامُ عَلى زَكَريَّا الصَّابِر فِي مِحْنَتِهِ، السَّلامُ عَلى يَحْيَى الَّذي أزْلَفَهُ اللهُ بِشَهادَتِهِ، السَّلامُ عَلى عِيسَى رُوح اللهِ وَكَلِمَتِهِ. السَّلامُ عَلى مُحمَّدٍ حَبيبِ اللهِ وصَفْوتِهِ، السَّلامُ عَلَى أميرِ المُؤمِنين عَليِّ بْن أبي طَالِبٍ المَخْصُوص بِأخُوَّتِهِ، السَّلامُ عَلى فَاطِمَةَ الزَّهراءِ ابنَتِهِ، السَّلامُ عَلى أبِي مُحَمَّدٍ الحَسَنِ وَصِيِّ أبِيهِ وخَليفَتِهِ، السَّلامُ عَلى الحُسينِ الَّذي سَمَحَتْ نَفْسُهُ بِمُهجَتِهِ، السَّلامُ عَلى مَنْ أطَاعَ اللهَ فِي سِرِّهِ وَعَلانِيَتِهِ، السَّلامُ عَلى مَنْ جَعَلَ اللهُ الشِّفاءَ فِي تُرْبَتِهِ، السَّلامُ عَلَى مَن الإِجَابَة تَحْتَ قُبَّتِهِ، السَّلامُ عَلى مَن الأئمَّة مِنْ ذُرِّيَّتِهِ. السَّلامُ عَلى ابْنِ خَاتَمِ الأنبِيَاءِ، السَّلامُ عَلَى ابْنِ سَيِّدِ الأوصِيَاءِ، السَّلامُ عَلَى ابْنِ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ، السَّلامُ عَلَى ابنِ خَدِيجَة الكُبْرَى، السَّلامُ عَلَى ابْنِ سِدْرَة المُنتَهَى، السَّلامُ عَلى ابْنِ جَنَّة المَأوَى، السَّلامُ عَلى ابْنِ زَمْزَمَ وَالصَّفَا. السَّلامُ عَلى المُرَمَّلِ بالدِّمَاءِ، السَّلامُ عَلى المَهْتُوكِ الخِبَاءِ، السَّلامُ عَلَى خَامِسِ أصْحَابِ أهْلِ الكِسَاءِ، السَّلامُ عَلى غَريبِ الغُرَبَاءِ، السَّلامُ عَلى شَهِيدِ الشُّهَدَاءِ، السَّلامُ عَلى قَتيلِ الأدْعِيَاءِ، السَّلامُ عَلى سَاكِنِ كَرْبَلاءِ، السَّلامُ عَلى مَنْ بَكَتْهُ مَلائِكَةُ السَّمَاءِ، السَّلامُ عَلَى مَنْ ذُرِّيتُهُ الأزكِيَاءُ. السَّلامُ عَلى يَعْسُوبِ الدِّيْنِ، السَّلامُ عَلى مَنَازِلِ البَرَاهِينِ. السَّلامُ عَلى الأئِمَّةِ السَّادَاتِ، السَّلامُ عَلى الجُيوبِ المُضَرَّجَاتِ، السَّلامُ عَلى الشِّفَاهِ الذَّابِلاتِ، السَّلامُ عَلى النُّفوسِ المُصْطَلِمَاتِ، السَّلامُ عَلَى الأروَاحِ المُختَلسَاتِ. السَّلامُ عَلى الأجْسَادِ العَاريَاتِ، السَّلامُ عَلى الجُسُومِ الشَّاحِبَاتِ، السَّلامُ عَلى الدِّمَاءِ السَّائِلاتِ، السَّلامُ عَلى الأعْضَاءِ المُقطَّعَاتِ، السَّلامُ عَلى الرُّؤوسِ المُشَالاَتِ، السَّلامُ عَلى النُّسْوَةِ البَارِزَاتِ. السَّلامُ عَلى حُجَّةِ رَبِّ العَالَمِينَ، السَّلامُ عَلَيكَ وعَلى آبَائِكَ الطَّاهِرِينَ، السَّلامُ عَلَيْكَ وعَلى أبْنَائِكَ المُسْتَشْهَدِينَ، السَّلامُ عَليكَ وعَلى ذُرِّيَّتِك النَّاصِرِينَ، السَّلامُ عَليكَ وعَلى المَلائِكَةِ المُضَاجِعِينَ. السَّلامُ عَلى القَتيلِ المَظلُومِ، السَّلامُ عَلى أخِيْهِ المَسمُومِ. السَّلامُ عَلى عَليٍّ الكَبِيرِ، السَّلامُ عَلى الرَّضِيعِ الصَّغِيرِ، السَّلامُ عَلَى الأبْدَانِ السَّلِيبَةِ، السَّلامُ عَلى العِتْرَةِ القَريْبَةِ، السَّلامُ عَلى المُجدَّلِينَ في الفَلَوَاتِ، السَّلامُ عَلى النَّازِحِينَ عَن الأوطَانِ، السَّلامُ عَلى المَدْفُونِينَ بِلا أكْفَانِ، السَّلامُ عَلى الرُّؤوسِ المُفَرَّقَةِ عَن الأبْدانِ. السَّلامُ عَلى المُحتَسِبِ الصَّابِرِ، السَّلامُ عَلى المَظْلُومِ بِلا نَاصِرِ، السَّلامُ عَلَى سَاكِنِ التُّربَةِ الزَّاكِيَةِ، السَّلامُ عَلى صَاحِبِ القُبَّة السَّامِيَةِ. السَّلامُ عَلى مَن طَهَّرَهُ الجَلِيلُ، السَّلامُ عَلى مَنِ افْتَخَرَ بِهِ جِبرائِيلُ، السَّلامُ عَلى مَنْ نَاغَاهُ فِي المَهْدِ مِيكَائيلُ. السَّلامُ عَلى مَنْ نُكِثَتْ ذِمَّتُهُ، السَّلامُ عَلى مَن هُتِكَتْ حُرْمَتُهُ، السَّلامُ عَلى مَنْ أُرِيقَ بِالظُّلْمِ دَمُهُ. السَّلامُ عَلى المُغسَّلِ بِدَمِ الجِرَاحِ، السَّلامُ عَلى المُجَرَّعِ بِكاسَاتِ الرِّمَاحِ، السَّلامُ عَلى المُضَامِ المُستَبَاحِ. السَّلامُ عَلى المَنْحُورِ في الوَرَى، السَّلامُ عَلى مَن دَفنَهُ أهْلُ القُرَى، السَّلامُ عَلى المَقْطُوعِ الوَتِينِ، السَّلامُ عَلى المُحَامي بِلا مُعِينٍ. السَّلامُ عَلى الشَّيْبِ الخَضِيبِ، السَّلامُ عَلى الخَدِّ التَّرِيْبِ، السَّلامُ عَلى البَدَنِ السَّلِيْبِ، السَّلامُ عَلى الثَّغْرِ المَقْرُوعِ بالقَضِيبِ، السَّلامُ عَلى الرَّأسِ المَرفُوعِ. السَّلامُ عَلى الأجْسَامِ العَارِيَةِ في الفَلَوَاتِ، تَنْهَشُهَا الذِّئَابُ العَادِيَاتُ، وتَخْتَلِفُ إِلَيها السِّباعُ الضَّارِيَاتُ. السَّلامُ عَليْكَ يَا مَولاَيَ وعَلى المَلائِكَةِ المَرْفُوفينَ حَولَ قُبَّتِكَ، الحَافِّينَ بِتُربَتِكَ، الطَّائِفِين بِعَرَصَتِكَ، الوَاردِينَ لِزَيَارَتِكَ. السَّلامُ عَليكَ فَإنِّي قَصَدْتُ إِلَيكَ، ورَجَوتُ الفَوزَ لَدَيكَ. السَّلامُ عَليكَ سَلامُ العَارِفِ بِحُرمَتِكَ، المُخْلِصِ في وِلايَتِكَ، المُتَقرِّبِ إِلى اللهِ بِمَحَبَّتِكَ، البريءِ مِن أعَدَائِكَ، سَلامُ مَنْ قَلْبُهُ بِمُصَابِك مَقرُوحٌ، وَدَمْعُهُ عِندَ ذِكرِكَ مَسْفُوحٌ، سَلامُ المَفْجُوعِ الحَزِينِ، الوَالِهِ المُستَكِينِ. سَلامُ مَن لَو كَانَ مَعَكَ بِالطُّفُوفِ لَوَقَاكَ بِنَفسِهِ حَدَّ السُّيُوفِ، وبَذَلَ حَشَاشَتَهُ دُونَك لِلحُتُوف، وجَاهَد بَينَ يَدَيكَ، ونَصَرَكَ عَلى مَن بَغَى عَلَيكَ، وَفَدَاك بِرُوحِه وَجَسَدِهِ، وَمَالِهِ وَولْدِهِ، وَرُوحُهُ لِرُوحِكَ فِدَاءٌ، وَأهْلُهُ لأهلِكَ وِقَاءٌ. فَلَئِنْ أخَّرَتْني الدُّهُورُ، وَعَاقَنِي عَنْ نَصْرِكَ المَقْدُورُ، وَلَمْ أكُنْ لِمَنْ حَارَبَكَ مُحَارِباً، وَلِمَنْ نَصَبَ لَكَ العَدَاوَةَ مُناصِباً، فَلأنْدُبَنَّكَ صَبَاحاً وَمَسَاءً، وَلأبْكِيَنَّ لَكَ بَدَل الدُّمُوعِ دَماً، حَسْرَةً عَلَيكَ، وتَأسُّفاً عَلى مَا دَهَاكَ وَتَلَهُّفاً، حَتَّى أمُوتُ بِلَوعَةِ المُصَابِ، وَغُصَّةِ الاِكْتِئَابِ. أشْهَدُ أنَّكَ قَدْ أقَمْتَ الصَّلاةَ، وَآتَيْتَ الزَّكَاةَ، وَأَمَرْتَ بِالمَعرُوفِ، وَنَهَيْتَ عَنِ المُنْكَرِ والعُدْوَانِ، وأطَعْتَ اللهَ وَمَا عَصَيْتَهُ، وتَمَسَّكْتَ بِهِ وَبِحَبلِهِ، فأرضَيتَهُ وَخَشيْتَهُ، وَرَاقبتَهُ واسْتَجَبْتَهُ، وَسَنَنْتَ السُّنَنَ، وأطفَأْتَ الفِتَنَ. وَدَعَوْتَ إلَى الرَّشَادِ، وَأوْضَحْتَ سُبُل السَّدَادِ، وجَاهَدْتَ فِي اللهِ حَقَّ الجِّهَادِ، وكُنْتَ لله طَائِعاً، وَلِجَدِّك مُحمَّدٍ ( صَلَّى اللهُ عَلَيه وَآلِه ) تَابِعاً، وَلِقُولِ أبِيكَ سَامِعاً، وَإِلَى وَصِيَّةِ أخيكَ مُسَارِعاً، وَلِعِمَادِ الدِّينِ رَافِعاً، وَللطُّغْيَانِ قَامِعاً، وَللطُّغَاةِ مُقَارِعاً، وللأمَّة نَاصِحاً، وفِي غَمَرَاتِ المَوتِ سَابِحاً، ولِلفُسَّاقِ مُكَافِحاً، وبِحُجَجِ اللهِ قَائِماً، وللإِسْلاَمِ وَالمُسْلِمِينَ رَاحِماً، وَلِلحَقِّ نَاصِراً، وَعِنْدَ البَلاءِ صَابِراً، وَلِلدِّينِ كَالِئاً، وَعَنْ حَوزَتِه مُرامِياً. تَحُوطُ الهُدَى وَتَنْصُرُهُ، وَتَبْسُطُ العَدْلَ وَتنْشُرُهُ، وتنْصُرُ الدِّينَ وتُظْهِرُهُ، وَتَكُفُّ العَابِثَ وتَزجُرُهُ، وتأخُذُ للدَّنيِّ مِنَ الشَّريفِ، وتُسَاوي فِي الحُكْم بَينَ القَويِّ والضَّعِيفِ. كُنْتَ رَبيعَ الأيْتَامِ، وَعِصْمَةَ الأنَامِ، وَعِزَّ الإِسْلامِ، وَمَعْدِنَ الأَحْكَامِ، وَحَلِيفَ الإِنْعَامِ، سَالِكاً طَرائِقَ جَدِّكَ وَأبِيكَ، مُشَبِّهاً في الوَصيَّةِ لأخِيكَ، وَفِيَّ الذِّمَمِ، رَضِيَّ الشِّيَمِ، ظَاهِرَ الكَرَمِ، مُتَهَجِّداً فِي الظُّلَمِ، قَويمَ الطَّرَائِقِ، كَرِيمَ الخَلائِقِ، عَظِيمَ السَّوابِقِ، شَرِيفَ النَّسَبِ، مُنِيفَ الحَسَبِ، رَفِيعَ الرُّتَبِ، كَثيرَ المَنَاقِبِ، مَحْمُودَ الضَّرَائِبِ، جَزيلَ المَوَاهِبِ. حَلِيمٌ، رَشِيدٌ، مُنِيبٌ، جَوادٌ، عَلِيمٌ، شَدِيدٌ، إِمَامٌ، شَهِيدٌ، أوَّاهٌ، مُنِيبُ، حَبِيبٌ، مُهِيبٌ. كُنْتَ للرَّسُولِ ( صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ ) وَلَداً، وَللقُرآنِ سَنَداً، وَلِلأمَّةِ عَضُداً، وفي الطَّاعَةِ مُجتَهِداً، حَافِظاً للعَهدِ والمِيثَاقِ، نَاكِباً عَن سُبُل الفُسَّاقِ، وبَاذلاً للمَجْهُودِ، طَويلَ الرُّكُوعِ والسُّجُودِ، زاهِداً في الدُّنيَا زُهْدَ الرَّاحِلِ عَنْها، نَاظِراً إِلَيها بِعَينِ المُسْتَوحِشِينَ مِنْها. آمَالُكَ عَنْها مَكفُوفَةٌ، وهِمَّتُكَ عَنْ زِينَتِهَا مَصْرُوفَةٌ، وَأَلحَاظِكَ عَن بَهْجَتِهَا مَطْرُوفَةٌ، وَرَغْبَتِكَ فِي الآخِرَة مَعرُوفَةٌ، حَتَّى إِذَا الجَورُ مَدَّ بَاعَهُ، وأسْفَرَ الظُّلْمُ قِنَاعَهُ، وَدَعَا الغَيُّ أتْبَاعَهُ. وأنْتَ فِي حَرَمِ جَدِّك قَاطِنٌ، وَللظَّالِمِينَ مُبَايِنٌ، جَلِيسُ البَيتِ وَالمِحْرَابِ، مُعتَزِلُ عَنْ اللَّذَاتِ والشَّهَوَاتِ، تَنْكُرُ المُنْكَرَ بِقَلبِكَ وَلِسَانِك، عَلى حَسَبِ طَاقَتِكَ وَإمْكَانِكَ. ثُّمَّ اقْتَضَاكَ العِلْمُ للإِنْكَارِ، وَلزمَكَ أنْ تُجَاهِدَ الفُجَّار، فَسِرْتَ فِي أوْلادِكَ وَأهَالِيكَ، وشِيعَتِكَ ومُوَالِيكَ، وصَدَّعْتَ بِالحَقِّ وَالبَيِّنَةِ، وَدَعَوتَ إِلَى الله بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ. وَأمَرْتَ بِإِقَامَةِ الحُدُودِ، والطَّاعَةِ لِلمَعْبُودِ، وَنَهَيْتَ عَنِ الخَبَائِثِ وَالطُّغْيَانِ، وَوَاجَهُوكَ بِالظُّلْمِ وَالعُدْوَانِ، فَجَاهَدْتَهُم بَعْدَ الإِيعَازِ لَهُم، وَتَأكِيدِ الحُجَّةِ عَلَيْهِم، فَنَكَثوا ذِمَامَكَ وِبَيْعَتَكَ، وأسْخَطَوا رَبَّك وَجَدَّك، وَبَدؤُوكَ بِالحَرْبِ، فَثَبَتَّ لِلطَّعْنِ والضَّرْبِ، وطَحَنْتَ جُنُودَ الفُجَّارِ، وَاقْتَحَمْتَ قَسْطَلَ الغُبَارِ، مُجَاهِداً بِذِي الفِقَارِ، كَأنَّكَ عَلِيٌّ المُخْتَارُ. فَلمَّا رَأوْكَ ثَابِتَ الجَأْشِ، غَيْرَ خَائِفٍ وَلا خَاشٍ، نَصَبُوا لَكَ غَوائِلَ مَكْرِهِمُ، وقَاتَلُوكَ بِكَيْدِهِمُ وَشَرِّهِمُ، وأمَرَ اللَّعِينُ جُنودَهُ، فَمَنَعُوكَ المَاءَ وَوُرُودَهُ، ونَاجَزُوكَ القِتَالَ، وَعَاجَلُوكَ النِّزَالَ، وَرَشَقُوكَ بِالسِّهَامِ وَالنِّبَالِ، وبَسَطُوا إِلَيكَ أَكُفَّ الاِصْطِلاَمِ، وَلَمْ يَرْعَوْا لَكَ ذِمَاماً، وَلا رَاقَبُوا فِيْكَ أثَاماً، فِي قَتْلِهِمُ أوْلِيَاءَكَ، وَنَهْبِهِمُ رِحَالَكَ. وَأنْتَ مُقْدَّمٌ في الهَبَوَاتِ، ومُحْتَمِلٌ للأذِيَّاتِ، قَدْ عَجِبَتْ مِنْ صَبْرِكَ مَلائِكَةُ السَّمَاوَاتِ، فَأحْدَقُوا بِكَ مِنْ كِلِّ الجِّهَاتِ، وأثْخَنُوكَ بِالجِّرَاحِ، وَحَالُوا بَيْنَكَ وَبَينَ الرَّوَاحِ، وَلَمْ يَبْقَ لَكَ نَاصِرٌ، وَأنْتَ مُحْتَسِبٌ صَابِرٌ. تَذُبُّ عَنْ نِسْوَتِكَ وَأوْلادِكَ، حَتَّى نَكَّسُوكَ عَنْ جَوَادِكَ، فَهَوَيْتَ إِلَى الأرْضِ جَرِيْحاً، تَطَأُكَ الخُيولُ بِحَوَافِرِهَا، وَتَعْلُوكَ الطُّغَاةُ بِبَوَاتِرِها، قَدْ رَشَحَ لِلمَوْتِ جَبِيْنُكَ، واخْتَلَفَتَ بالاِنْقِبَاضِ والاِنْبِسَاطِ شِمَالُكَ وَيَمِينُكَ، تُدِيرُ طَرَفاً خَفِيّاً إلى رَحْلِكَ وَبَيْتِكَ، وَقَدْ شُغِلْتَ بِنَفسِكَ عَنْ وُلْدِكَ وَأهَالِيكَ. وَأَسْرَعَ فَرَسُكَ شَارِداً إِلَى خِيَامِكَ، قَاصِداً مُحَمْحِماً بَاكِياً، فَلَمَّا رَأَيْنَ النِّسَاءُ جَوَادَكَ مَخْزِيّاً، وَنَظَرْنَ سَرْجَكَ عَلَيهِ مَلْوِيّاً، بَرَزْنَ مِنَ الخُدُورِ، نَاشِرَات الشُّعُورِ عَلى الخُدُودِ، لاطِمَاتُ الوُجُوه سَافِرَات، وبالعَوِيلِ دَاعِيَات، وبَعْدَ العِزِّ مُذَلَّلاَت، وإِلَى مَصْرَعِكَ مُبَادِرَات، والشِّمْرُ جَالِسٌ عَلى صَدْرِكَ، وَمُولِغٌ سَيْفَهُ عَلى نَحْرِكَ، قَابِضٌ عَلى شَيْبَتِكَ بِيَدِهِ، ذَابِحٌ لَكَ بِمُهَنَّدِهِ، قَدْ سَكَنَتْ حَوَاسُّكَ، وَخفِيَتْ أنْفَاسُكَ، وَرُفِع عَلى القَنَاةِ رَأسُكَ. وَسُبِيَ أهْلُكَ كَالعَبِيدِ، وَصُفِّدُوا فِي الحَدِيْدِ، فَوقَ أقْتَابِ المطِيَّاتِ، تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ حَرُّ الهَاجِرَات، يُسَاقُونَ فِي البَرَارِي وَالفَلَوَاتِ، أيْدِيهُمُ مَغْلُولَةٌ إِلَى الأعْنَاقِ، يُطَافُ بِهِم فِي الأسْوَاقِ، فالوَيْلُ للعُصَاةِ الفُسَّاقِ. لَقَد قَتَلُوا بِقَتْلِكَ الإِسْلامَ، وَعَطَّلوا الصَّلاةَ وَالصِّيَامَ، وَنَقَضُوا السُّنَنَ وَالأحْكَامَ، وَهَدَّمُوا قَوَاعِدَ الإيْمَانِ، وحَرَّفُوا آيَاتَ القُرْآنِ، وَهَمْلَجُوا فِي البَغْيِ وَالعُدْوَانِ. لَقَدْ أصْبَحَ رَسُولُ اللهِ ( صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ ) مَوتُوراً، وَعَادَ كِتَابُ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ مَهْجُوراً، وَغُودِرَ الحَقُّ إِذْ قُهِرْتَ مَقْهُوراً، وَفُقِدَ بِفَقْدِكَ التَّكبِيرُ وَالتهْلِيلُ، وَالتَّحْرِيمُ وَالتَّحِليلُ، وَالتَّنْزِيلُ وَالتَّأوِيلُ، وَظَهَرَ بَعْدَكَ التَّغْيِيرُ وَالتَّبدِيلُ، والإِلْحَادُ وَالتَّعطِيلُ، وَالأهْوَاءُ وَالأضَالِيلُ، وَالفِتَنُ وَالأَبَاطِيلُ. فَقَامَ نَاعِيكَ عِنْدَ قَبْرِ جَدِّكَ الرَّسُولِ ( صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ )، فَنَعَاكَ إِلَيهِ بِالدَّمْعِ الهَطُولِ، قَائِلاً : يَا رَسُولَ اللهِ، قُتِلَ سِبْطُكَ وَفَتَاكَ، واسْتُبِيحَ أهْلُكَ وَحِمَاكَ، وَسُبِيَتْ بَعْدَكَ ذَرَارِيكَ، وَوَقَعَ المَحْذُورُ بِعِتْرَتِكَ وَذَويكَ. فانْزَعَجَ الرَّسُولُ، وَبَكَى قَلْبُهُ المَهُولُ، وَعَزَّاهُ بِكَ المَلائِكَةُ وَالأنْبِيَاءُ، وَفُجِعَتْ بِكَ أُمُّكَ الزَّهْرَاءُ، وَاخْتَلَفَ جُنُودُ المَلائِكَةِ المُقَرَّبِينَ، تُعَزِّي أبَاكَ أمِيرَ المُؤْمِنينَ، وأُقِيمَتْ لَكَ المَآتِمُ فِي أَعْلَى عِلِّيِّينَ، وَلَطَمَتْ عَلَيكَ الحُورُ العِينُ. وَبَكَتِ السَّمَاءُ وَسُكَّانُهَا، وَالجِنَانُ وَخُزَّانُهَا، وَالهِضَابُ وَأقْطَارُهَا، وَالبِحَارُ وَحِيتَانُها، وَالجِنَانُ وَولْدَانُهَا، وَالبَيتُ وَالمَقَامُ، وَالمَشْعَرُ الحَرَام، وَالحِلُّ والإِحْرَامُ. اللَّهُمَّ فَبِحُرْمَةِ هَذَا المَكَانِ المُنِيفِ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَاحْشُرْنِي فِي زُمْرَتِهِم، وأدْخِلْنِي الجَنَّة بِشَفَاعَتِهِم. اللَّهُمَّ إِنِّي أتوَسَّلُ إِلَيكَ يَا أسْرَعَ الحَاسِبِينَ، وَيَا أكْرَمَ الأَكْرَمِينَ، وَيَا أحْكَمَ الحَاكِمِينَ، بِمُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ، وَرَسُولِكَ إِلَى العَالَمِينَ أجْمَعِينَ، وَبِأخِيهِ وَابْنِ عَمِّهِ الأنْزَعِ البَطِينِ، العَالِمِ المَكِينِ، عَليٍّ أمِيْرِ المُؤْمِنِينَ، وَبِفَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ العَالَمِينَ. وَبِالحَسَنِ الزَّكِيِّ عِصْمَةَ المُتَّقِينَ، وَبِأَبِي عَبْدِ اللهِ الحُسَينِ أَكَرَمِ المُستَشْهِدِينَ، وَبِأوْلاَدِهِ المَقْتُولِينَ، وَبِعِتْرَتِهِ المَظلُومِينَ. وَبِعَلِيِّ بْنِ الحُسَيْنِ زَيْنِ العَابِدِينَ، وَبِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ قِبْلَةِ الأوَّابِينَ، وَبِجَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ أَصْدَقِ الصَّادِقِينَ، وَبِمُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ مُظِهِرِ البَرَاهِينَ، وَبِعَليِّ بْنِ مُوسَى نَاصِرِ الدِّينَ، وَبِمُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ قُدْوَةِ المُهْتَدِينَ، وَبِعَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ أزْهَدِ الزَّاهِدِينَ، وَبِالحَسَنِ بْنِ عَليٍّ وَارِثِ المُسْتَخْلفِينَ، وَبِالحُجَّةِ عَلى الخَلْقِ أجْمَعِينَ، أنْ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِينَ الأَبَرِّينَ، آلِ طَهَ وَيَاسِينَ، وَأنْ تَجْعَلَنِي فِي القِيَامَةِ مِنَ الآمِنِينَ المُطْمَئِنِّينَ، الفَائِزِينَ الفَرِحِينَ المُسْتَبْشِرِينَ. اللَّهُمَّ اكتُبْنِي فِي المُسْلِمِينَ، وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ، وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الآخِرِينَ، وَانْصُرْنِي عَلى البَاغِينَ، واكْفِنِي كَيْدَ الحَاسِدِينَ، وَاصْرِفْ عَنِّي مَكْرَ المَاكِرينَ، وَاقْبِضْ عَنِّي أيْدِي الظَّالِمِينَ، وَاجْمَع بَينِي وَبَينَ السَّادَةِ المَيَامِينَ فِي أعَلَى عِلِّيِّينَ، مَعَ الَّذِينَ أنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ، وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَداءِ وَالصَّالِحِينَ، بِرَحْمَتِكَ يَا أرْحَمَ الرَّاحِمِينَ. اللَّهُمَّ إِنِّي أُقْسِمُ عَلَيكَ بِنَبِيِّكَ المَعْصُومِ، وَبِحُكْمِكَ المَحْتُومِ، وَنَهْيِكَ المَكْتُومِ، وَبِهَذا القَبْرِ المَلْمُومِ، المُوَسَّدِ في كَنَفِهِ الإِمَامِ المَعْصُومِ، المَقْتُولِ المَظْلُومِ، أنْ تَكْشِفَ مَا بِي مِنَ الغُمُومِ، وَتَصْرِفَ عَنِّي شَرَّ القَدَرِ المَحْتُومِ، وَتُجِيرُنِي مِنَ النَّارِ ذَاتِ السُّمُومِ. اللَّهُمَّ جَلِّلْنِي بِنِعْمَتِكَ، وَرَضِّنِي بِقَسَمِكَ، وتَغَمَّدْنِي بِجُودِكَ وَكَرَمِكَ، وَبَاعِدْنِي مِن مَكْرِكَ وَنِقْمَتِكَ. اللَّهُمَّ اعْصِمْنِي مِنَ الزَّلَلِ، وَسَدِّدْنِي فِي القَوْلِ وَالعَمَلِ، وَافْسَحْ لِي فِي مُدَّةِ الأَجَلِ، وَاعْفِنِي مِنَ الأوْجَاعِ وَالعِلَلِ، وَبَلِّغْنِي بِمَوَالِيَّ وَبِفَضْلِكَ أَفْضَلَ الأَمَلِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَاقْبَلْ تَوبَتِي، وَارْحَم عَبْرَتِي، وَأَقِلْنِي عَثْرَتي، وَنَفِّسْ كُرْبَتِي، وَاغْفِرْ لِي خَطِيئَتِي، وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي. اللَّهُمَّ لا تَدَعْ لِي فِي هَذَا المَشْهَدِ المُعَظَّمِ، وَالمَحَلِّ المُكَرَّمِ، ذَنْباً إلاَّ غَفَرْتَهُ، وَلا عَيْباً إِلاَّ سَتَرْتَهُ، وَلاَ غَمّاً إلاَّ كَشَفْتَهُ، وَلاَ رِزْقاً إلاَّ بَسَطْتَهُ، وَلا جَاهاً إِلاَّ عَمَرْتَهُ، وَلا فَسَاداً إِلاَّ أصْلَحْتَهُ، وَلاَ أمَلاً إِلاَّ بَلَغْتَهُ، وَلا دُعَاءً إِلاَّ أجَبْتَهُ، وَلاَ مَضيقاً إلاَّ فَرَّجْتَهُ، وَلا شَمْلاً إلاَّ جَمَعْتَهُ، وَلا أمْراً إلاَّ أتْمَمْتَهُ، وَلا مَالاً إِلاَّ كَثَّرْتَهُ، وَلا خُلْقاً إلاَّ حَسَّنْتَهُ، وَلا إِنْفَاقاً إِلاَّ أخْلَفْتَهُ، وَلا حَالاً إِلاَّ عَمَرتَهُ، وَلا حَسُوداً إِلاَّ قَمَعْتَهُ، وَلا عَدوّاً إِلاَّ أرْدَيْتَهُ، وَلا شَرّاً إِلاَّ كَفَيْتَهُ، وَلا مَرَضاً إِلاَّ شَفَيْتَهُ، ولا بَعِيداً إِلاَّ أدْنَيْتَهُ، وَلا شَعْثاً إِلاَّ لَمَمْتَهُ، وَلا سُؤالاً إِلاَّ أعْطَيْتَهُ. اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ خَيْرَ العَاجِلَةِ، وثَوَابَ الآجِلَةِ، اللَّهُمَّ أغْنِنِي بِحَلالِكَ عَنِ الحَرَامِ، وَبِفَضْلِكَ عَنْ جَمِيعِ الأنَامِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أسْأَلُكَ عِلْماً نَافِعاً، وَقَلْباً خَاشِعاً، وَيَقِيناً شَافِياً، وَعَمَلاً زَاكِياً، وَصَبْراً جَمِيلاً، وَأجْراً جَزِيلاً. اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي شُكْرَ نِعْمَتِكَ عَلَيَّ، وَزِدْ فِي إحْسَانِكَ وَكَرَمِكَ إِلَيَّ، وَاجْعَلْ قَولِي فِي النَّاسِ مَسْمُوعاً، وَعَمَلي عِنْدَكَ مَرْفُوعاً، وَأثَري فِي الخَيْرَاتِ مَتْبُوعاً، وَعَدُوِّي مَقْمُوعاً. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ الأخْيَارِ، فِي آنَاءِ اللَّيلِ وَأطْرَافِ النَّهَارِ، وَاكْفِنِي شَرَّ الأشْرَارِ، وَطَهِّرنِي مِن الذُّنُوبِ وَالأوْزَارِ، وَأَجِرْنِي مِن النَّار، وأحِلَّنِي دَارَ القَرَارِ، وَاغْفِرْ لِي وَلِجَمِيعِ أُخْوانِي وأخَوَاتي المُؤْمِنِينَ وَالمُؤْمِنَاتِ، بِرَحْمَتِكَ يَا أرْحَمَ الرَّاحِمِينَ۔

اللہ دے نام تو‏ں جو بہت رحم والا نہایت مہربان اے سلام آدم اُتے جو برگزیدہء خدا تے خلیفہ خدا نيں، سلام شیث اُتے جو ولی خدا تے پسندیدہ خدا نيں، سلام ادریس اُتے جو اپنی دلیل دے نال (جنت وچ) مقیم نيں، سلام نوح اُتے جنہاں دی دعا قبول کیتی گئی، سلام ہود اُتے جنہاں دی اللہ دی طرف تو‏ں مخصوص مدد کیتی گئی، سلام صالح اُتے جنہاں نو‏ں اللہ نے اپنے کرم تو‏ں ذی شان قرار دتا، سلام ابراہیم اُتے جنہاں نو‏ں اللہ نے اپنی خلت تو‏ں سر فراز کیتا، سلام اسماعیل اُتے جنہاں نو‏ں اللہ نے ذبح عظیم دی قرار داد دے نال اپنی جنت تو‏ں فدیہ بهیجا، سلام اسحاق اُتے جنہاں دی ذریت وچ اللہ نے نبوت دا سلسلہ رکھیا، سلام یعقوب اُتے جنہاں نو‏ں اللہ نے اپنی رحمت تو‏ں دوبارہ بینائی دتی، سلام یوسف اُتے جنہاں نو‏ں خدا نے اپنا کرم عظیم فرما کے کنواں تو‏ں نجات دتی، سلام موسی اُتے جنہاں دے لئے خدا نے اپنی قدرت نال دریا نو‏ں شگافتہ کردتا، سلام ہارون اُتے جنہاں نو‏ں خدا نے اپنی نبوت نال مخصوص فرمایا، سلام شعیب اُتے جنہاں نو‏ں خدا نے انہاں دی امت اُتے غالب کیتا، سلام داؤد اُتے جنہاں دے ترک اولی نو‏ں الله نے معاف کر دتا، سلام سلیمان اُتے جنہاں دے لئے خدا دی دتی ہوئی عزت دی بدولت قومِ جن تابع ہوگئی، سلام ہو ایوب اُتے جنہاں نو‏ں الله نے بیماری تو‏ں شفا دتی، سلام یونس اُتے خدا نے انہاں دے اس وعده نو‏ں پورا کیتا جس دی انہاں نے ضمانت دتی سی، سلام عزیر اُتے جنہاں نو‏ں خدا نے مرنے دے بعد دوباره زنده کیتا، سلام زکریا اُتے جو اپنی شدید آزمائش وچ بهی صابر رہ‏ے، سلام یحیی اُتے جنہاں دا مرتبہ الله نے انہاں دی شہادت نال ہور بڑهادتا، سلام عیسی اُتے جو بزبانِ وحی الله دی روح تے الله دا کلمہ نيں، سلام محمد مصطفیٰ (ص) اُتے جو محبوب خدا تے پسندیده خدا نيں، سلام امیر المومنین علی ابن ابی طالب اُتے جنہاں نو‏ں پیغمبر دے بھائی ہونے دا مخصوص شرف دتا گیا، سلام فاطمہ زہرا دختر رسول اُتے، سلام ابو محمد حسن مجتبی اُتے جو اپنے باپ دے وصی وجانشین نيں، سلام حسین اُتے جنہاں نے راهِ خدا وچ انتہائی زخمی ہونے دے بعد جو جان جسم وچ باقی ره گئی تهی اوه بهی دے دتی، اس اُتے سلام جس نے مخفی تے آشکار خدا دی عبادت کیتی ، اس اُتے سلام جس دی خاک وچ اللہ نے اثر شفا قرار دتا، سلام اس اُتے کہ جس دی قبہ دے نیچے دعاواں قبول ہوندیاں نيں، اس اُتے سلام جس دی ذریت تو‏ں قیامت تک امام رہن گے، آخری پیغمبر دے فرزند اُتے سلام، سردار اوصیاء علی (ع) دے فرزند اُتے سلام، فاطمۃ الزہرا (س) دے فرزند اُتے سلام، خدیجہ بزرگ مرتبہ دے فرزند اُتے سلام، سدرة المنتہی دے وارث اُتے سلام، جنت جیسی پناه گاه دے وارث اُتے سلام، زمزم وصفا دے وارث اُتے سلام، آلوده خاک وخون اُتے سلام، سلام اس اُتے جس دا خیمہ پهاڑ ڈالیا گیا، چادرِ تطہیر والیاں دے پنجویں فرد اُتے سلام، مسافراں وچ سب تو‏ں زیاده بیکس مسافر اُتے سلام، شہیداں وچ سب تو‏ں زیاده پر درد شہید اُتے سلام، اس اُتے سلام جس نو‏ں مجہول النسب لوگاں نے قتل کیتا، ساکنِ ارضِ کربلا اُتے سلام، اس اُتے سلام جس نو‏ں آسمان دے فرشتے روئے، اس اُتے سلام جس دی نسل تو‏ں ائمہ اطہار نيں، سلام دین دے سردار اُتے، سلام انہاں (ائمہ) اُتے جو حق دی منزلاں نيں، سلام انہاں ائمہ اُتے جو پیشوائے ملت نيں، انہاں گریباناں اُتے سلام جو خون وچ بھرے سن، انہاں ہونٹاں اُتے سلام جو پیاس تو‏ں سوکھے ہوئے سن، سلام انہاں اُتے جو ٹکڑے ٹکڑے کیتے گئے، سلام انہاں اُتے جنہاں نو‏ں قتل دے فوراً بعد لوٹ لیا گیا، سلام ہو بے گور وکفن نعشاں اُتے، [سلام ہو انہاں جسماں اُتے دهپ دی شدت نال جنہاں دے رنگ بدل گئے]، (ارض کربلا اُتے) بہنے والے خون اُتے سلام، جسماں تو‏ں جدا کردتے جانے والے اعضاء اُتے سلام، نیزیاں اُتے اٹھائے جانے والے سراں اُتے سلام، بے ردا ہوجانے والی مستورات اُتے سلام، حجت پروردگار عالم اُتے سلام، آپ اُتے سلام تے آپ دے پاکیزه آباء واجداد اُتے سلام، آپ اُتے سلام تے آپ دے شہید ہونے والے فرزنداں اُتے سلام، آپ اُتے سلام تے حمایت حق کرنے والی آپ دی ذریت اُتے سلام، آپ اُتے تے آپ دے پہلو وچ رہنے والے فرشتیاں اُتے سلام، سلام ظلم و ستم نال قتل کیتے جانے والے اُتے تے انہاں دے بهائی (حسن (ع)) اُتے جنہاں نو‏ں زہر دتا گیا، سلام جناب علی اکبر اُتے، [سلام] کم سن شیرخوار اُتے، سلام انہاں جسماں اُتے جنہاں نو‏ں (بعد شہادت) لٹیا گیا، سلام نبی دی قریب ترین ذریت اُتے، سلام انہاں لاشاں اُتے جنہاں نو‏ں بیابان وچ پڑا چهوڑ دتا گیا، سلام انہاں مسافراں اُتے جو اپنے وطن تو‏ں دور سن، سلام بے کفن دفن کیتے جانے والیاں اُتے، سلام انہاں سراں اُتے جنہاں نو‏ں جسماں تو‏ں جدا کر دتا گیا، راهِ خدا وچ اذیّت اٹھانے والے صابر اُتے سلام، عالم بیکسی وچ ظلم کیتے جانے والے اُتے سلام، خاکِ پاک اُتے رہنے والے اُتے سلام، قبۂ بلند رکهنے والے اُتے سلام، اس اُتے سلام جس نو‏ں خدائے بزرگ نے پاکیزه و پاک قرار دتا، اس اُتے سلام جس اُتے جبریل نے فخر کیتا، اس اُتے سلام جس نو‏ں گہواره وچ میکائیل نے لوریاں دتیاں، اس اُتے سلام جس دے بارے وچ عہد وپیماں نو‏ں توڑ دتا گیا، اس اُتے سلام جس دی حرمت نو‏ں ضائع کیتا گیا، اس اُتے سلام جس دا خون ظلم نال بہایا گیا، اس اُتے سلام جس نو‏ں زخماں تو‏ں بہنے والے خون وچ نہلادتا گیا، اس اُتے سلام جس نو‏ں ہر طرف تو‏ں نیزے لگائے جاندے سن، اس اُتے سلام جس اُتے ہر ظلم و ستم روا رکها گیا، [اس اُتے سلام جسنو‏ں اتنی وڈی کائنات وچ یکہ و تنہا چهوڑدتا گیا]، اس اُتے سلام جس نو‏ں گرد ونواح دے گاواں والیاں نے دفن کیتا، اس اُتے سلام جس دی شہ رگ نو‏ں (بے دردی نال) کٹیا گیا، اس اُتے سلام جو یکہ وتنہا دشمناں دی یلغار نو‏ں ہٹا رہیا سی، اس ریش اقدس اُتے سلام جو خون نال سرخ سی، اس رخسار اُتے سلام جو خاک آلود سن، اس بدن اُتے سلام جو غبارآلود سن (اس لٹے تے نچے ہوئے بدن اُتے سلام)، انہاں دنداں اُتے سلام جنہاں اُتے ظلم دی چهڑی چل رہی سی، اس [سر اقدس] اُتے سلام جو نیزه اُتے اٹهایا گیا، انہاں جسماں اُتے سلام جو بیابان وچ برہنہ پڑے سن جنہاں نو‏ں ستمگارانِ امت بھیڑیاں دی طرح دوڑ دوڑ کے جھنجھوڑ رہ‏ے سن تے کٹ کھنے درندے بن کے (پامالی تے لوٹ کھسوٹ دے لئے) منڈلا رہ‏ے سن ۔ میرے مولا آپ اُتے سلام تے آپ دے قبہ دے گرد جمع رہنے والے فرشتاں اُتے سلام جو آپ دی تربت نو‏ں گهیرے رہندے نيں تے آپ دے صحنِ اقدس دا طواف کردے نيں تے آپ دی زیارت دے لئے حاضر ہوندے نيں ۔ آپ اُتے سلام، میں نے آپ دی جانب رخ کیتا اے تے آپ دی بارگاه تو‏ں کامیابی دا امیدوار ہاں، آپ اُتے سلام آپ دی حرمت نو‏ں پہچاننے والے دا، سلام آپ تو‏ں خالص محبت رکھنے والے دا سلام، سلام آپ دی محبت دے ذریعہ تو‏ں قربِ خدا حاصل کرنے والے دا، اس دا سلام جو آپ دے دشمناں تو‏ں بیزار اے، اس دا سلام جس دا دل آپ دے غم نال زخمی اے، تے آپ دے ذکر دے وقت اس دیاں اکهاں تو‏ں آنسو جاری رہندے نيں جو آپ دے مصائب نال نہایت دردمند ملول تے بے حال اے ۔ اس دا سلام جو میدانِ کربلا وچ جے آپ دے ساتھ ہوندا تو تلواراں دی باڑھ اُتے اپنی جان نو‏ں ڈال دیندا تے آمادہ موت ہوکے اپنے خون دا آخری قطرہ آپ اُتے نثار کردیندا، تے باغیاں دے مقابلہ وچ آپ دے سامنے جہاد کردے آپ دی نصرت کردا تے اپنی روح، اپنا جسم، اپنا مال تے اپنی اولاد سب کچھ آپ اُتے فدا کردیندا، اس دی روح آپ دی روح اُتے نثار ہوندی تے اس دے اہل آپ دے اہل اُتے فدا ہوندے ۔ ہن جدو‏ں کہ زمانہ نے مینوں مؤخر کردتا تے اس وقت موجود نہ ہونے دی وجہ تو‏ں میرے مقدر نے مینوں آپ دی نصرت تو‏ں روک دتا، آپ نال لڑنے والیاں نال نہ لڑسکیا تے آپ دے دشمناں دے لئے میدان وچ آکے کھڑا نہ ہوسکیا تو صبح وشام بیقراری تو‏ں آپ دے غم وچ رویا کراں گا تے آنسو دے بدلہ اکھاں تو‏ں خون بہاواں گا، ایہ آپ دا غم ایہ آپ دے مصائب پررنج وملال تے آهِ پُردرد کبهی جانے والی نئيں، اسی سوزشِ غم اسی رنج وملال نو‏ں نال لے کے دنیا تو‏ں اٹھ جاواں گا ۔ مولا وچ گواہی دیندا ہاں کہ آپ نے نماز نو‏ں قائم کیتا، وڈی زبردست زکوة دتی، نیکیاں دا حکم دتا، برائیاں تے سرکشی تو‏ں روکیا، آپ نے خدا دی اطاعت دی کبهی اس دی نافرمانی نئيں کیتی، آپ نے اپنا رابطہ خدا نال قائم رکها تے اس نو‏ں انتہائی خوش رکها، آپ ہمیشہ خدا دی نا فرمانی تو‏ں ڈرے، آپ دی نظر ہمیشہ اس دی طرف رہی، آپ نے ہمیشہ اس دی رضا نو‏ں پسند کیتا (اس دی آواز اُتے لبیک کہی)، آپ نے سنتِ خدا تے رسول (ص) نو‏ں قائم کیتا، تے فتنیاں دی اگ نو‏ں بجهایا، دوسریاں نو‏ں راهِ حق دی طرف بلایا، تے حق دے راستیاں نو‏ں اجاگر کردے دکھایا، تے خدا دی راہ وچ جو جہاد دا حق سی اسنو‏ں پورا کردتا، آپ خدا دے مطیع رہ‏ے، تے اپنے جد محمد مصطفیٰ (ص) دے پیرو رہ‏ے، تے اپنے باپ دے تابع فرمان رہ‏ے، تے اپنے بھائی حسن (ع) دی وصیت نو‏ں جلد پورا کیتا، آپ نيں ستونِ دین نو‏ں بلند کرنے والے، سرکشی دی بنیاداں نو‏ں کهودینے والے، تے سرکشاں دے سراں نو‏ں ضرب نیزه و شمشیر نال کچل دینے والے، امت پیغمبر نو‏ں نصیحت کرنے والے، تے موت دے بهنور تیرنے والے، تے اہل فسق وفجور دا مردانہ وار مقابلہ کرنے والے، خدا دی حجتاں دے نال قائم رہنے والے، اسلام تے مسلمین دے لئے دل وچ رحم رکهنے والے، حق دی نصرت کرنے والے، تے سخت آزمائش دے وقت صبر کرنے والے، دین دی حفاظت کرنے والے، تے دین اُتے حملہ کرنے والیاں دا منہ پهیردینے والے، آپ ہدایت دی حفاظت تے نصرت کردے رہ‏ے، تے عدل وانصاف دی نشر و اشاعت کردے رہ‏ے، دین دی نصرت وحمایت کردے رہ‏ے، تے دین دی حقارت کرنے والیاں دی روک ٹوک تے ڈانٹ ڈپٹ کردے رہ‏ے، آپ طاقتور تو‏ں کمزور دا حق دلاندے سن تے حکم وچ طاقتور تے کمزور نو‏ں برابر رکهتے سن۔ آپ یتیماں دی بہار سن، مخلوق دے لئے پناہ گاہ سن، اسلام دی عزت سن، آپ دے پاس احکم الہی دا سرمایہ سی، آپ حاجتمنداں نو‏ں گرانقدر عطیہ دینے دا عزم کیندے ہوئے سن، اپنے جد امجد تے پدرِ نامدار دے طریقاں اُتے چلنے والے، تے اپنے بهائی دی طرح امر خیر دی ہدایت فرمانے والے، اپنی ذمہ داریاں نو‏ں پورا کرنے والے، پسندیده خو بو رکهنے والے (صاحب اوصاف حمیده)، آپ دی سخاوت اظہر من الشمس، آپ پردہ شب وچ تہجد گزار، آپ دا ہر طریقہ مضبوط و درست، آپ دی ہر عادت بزرگانہ شانہاں دی حامل، آپ دی ہر سبقت عظیم الشان، آپ دا نسب انتہائی بلند، آپ دے کمالات انتہائی اونچائی اُتے، آپ دا ہر مرتبہ بلندتر، آپ دے فضائل بہت ہی زیاده، آپ دے خصائل سب پسندیده، آپ دی بخششاں نہایت قیمتی، آپ صاحبِ علم، راهِ حق اُتے گامزن، خدا دی طرف مائل، سخی عزم دے طاقتور، صاحبِ علم، امامِ امت، گواهِ حقانیت، ملت دے لئے دردمند، خدا تو‏ں لو لگائے ہوئے، ہر صاحبِ دل دے محبوب، خدا دے غضب تو‏ں ڈرنے والے، آپ رسول (ص) دے فرزند نيں، قرآن دے لئے سند نيں، امت دے لئے دست و بازو نيں، طاعت خدا وچ تعب اٹهانے والے، عہد وپیمانہاں دی حفاظت کرنے والے، بدکاراں دے راستاں تو‏ں الگ تهلگ، مصیبت زده نو‏ں عطا کرنے والے، طولانی رکوع وسجده کرنے والے، دنیا نو‏ں اس طرح چھوڑ دینے والے ورگے دنیا تو‏ں رخصت ہونے والے دنیا تو‏ں سیر ہوندا اے، دنیا نو‏ں آپ نے ہمیشہ نفرت دی نگاه تو‏ں دیکها، آپ دی آرزوئاں دنیا تو‏ں ہٹی ہوئی سن، دنیا دی آرائش تو‏ں آپ کوساں دور سن، رونق دنیا تو‏ں آپ دی نگانيں پهری ہوئی تهاں، تے دنیا جانتی اے کہ آپ دا میلان خاطر بس آخرت دی طرف تها، ایتھ‏ے تک کہ جدو‏‏ں ظلم وجور اپنے ہتھ بہت بڑھانے لگا، تے ظلم دے چہرہ اُتے جو ہلدا سا پرده تها وه بهی نہ رہیا، گمراہی نے اپنے چیلاں نو‏ں ہر طرف تو‏ں بلا لیا، اس وقت آپ اپنے [جد امجد] دے حرم وچ مقیم سن، ظالماں تو‏ں دور سن، گوشہ نشین سن تے محرابِ عبادت وچ محوِ عبادت سن، دنیا دی لذتاں تے خواہشاں تو‏ں کناره کش تهے، تے اپنی طاقت دے مطابق تے امکانہاں دی حد تک اپنے دل وبولی تو‏ں حرام تو‏ں بچنے دی ہدایت بهی کردے رہ‏ے تهے، (آپ تو‏ں بیعت یزید دا مطالبہ ہويا) تے آپ دے حقیقت شناس علم نے طے کرلیا کہ بیعت تو‏ں انکار ہو تے بیعت نہ کرنے دی وجہ تو‏ں جو لوگ قتال کراں ان فاجراں تو‏ں جہاد کراں ۔ فوراً آپ اپنی اولاد اہلِ خاندان اپنی فرمانبردار جماعت نو‏ں لے کر چلے، آپ نے حق تے روشن دلائل نو‏ں واضح کر دتا، تے خلق خدا نو‏ں حکمت تے پسندیده موعظہ دے نال خدا دی طرف دعوت دی، تے حدود شریعت دے قائم کرنے دا، نیز معبود دی فرمانبرداری دا، محرمات تو‏ں بچنے تے سرکشی تو‏ں باز رہنے دا حکم دتا، لیکن ستمگاراں نے ظلم وعداوت تو‏ں آپ دا مقابلہ کیتا، آپ نے پہلے تو انہاں نو‏ں غضب خدا تو‏ں ڈرایا تے حجت ہدایت دی مضبوطی دی، [پهر انہاں نال جہاد کیتا]، آخرکار جدو‏‏ں انہاں نے آپ دے بارے وچ ہر عہد نو‏ں توڑدتا، ہر حکم خدا نو‏ں پسِ پشت ڈال دتا تے آپ دی بیعت تو‏ں بهی پهر گئے، تے اپنی شقاوت تو‏ں انہاں نے آپ دے خدا تے آپ دے جد امجد نو‏ں غضبناک کیتا، تے آپ تو‏ں لڑنے دی پہل اپنی طرف تو‏ں دی، تو پهر آپ بهی ضرب نیزه وشمشیر دے لئے میدان وچ آگئے، تے بدکاراں دے لشکراں نو‏ں پیس ڈالا، آپ جنگ دے گہرے غبار وچ دھنسے ہوئے ذوالفقار تو‏ں حیدر کرار دی طرح قتال کر رہ‏ے سن ۔ اعداء نے جدو‏‏ں آپ دے دل نو‏ں مضبوط تے بالکل بے خوف و ہراس دیکها تو آپ دے لئے اپنے مکر دے جال بچهانے لگے، تے اپنی مخصوص سفیانی چالاکیاں تے شرارت دے نال آپ دے نال قتال کرنے لگے، ملعون عمر بن سعد نے اپنے لشکراں نو‏ں حکم دے دتا کہ پانی حسین (ع) تک نہ پہنچ سدے۔ سب لوگ تیزی دے نال آپ تو‏ں قتال کرنے لگے تے پے در پے ملے جلے حملے ہونے لگے، آپ نو‏ں تیراں تو‏ں چهلنی کر دتا، سب نے ظلم و ستم دے ہتھ آپ دی طرف بڑهادیئے، نہ انہاں نے آپ دے بارے وچ اپنی کسی ذمہ داری نو‏ں دیکها نہ ایہ کہ آپ نو‏ں تے آپ دے ساتهیاں نو‏ں قتل کرنے وچ تے آپ دے سامانہاں نو‏ں لوٹنے وچ، وه کتنے زبردست گناه دے مرتکب ہاں گے! آپ غبار جنگ وچ دھنسے ہوئے سن تے ہر اک اذیت اٹھا رہ‏ے سن، آپ دا صبر دیکھ کر تو ملائکہ افلاک بهی تعجب کررہ‏ے تهے، ظالماں نے ہر طرف تو‏ں آپ نو‏ں گهیرلیا تے زخم اُتے زخم پہنچیا کر آپ نو‏ں مضمحل کردتا، دم لینے دی مہلت نہ دی، آپ دا کوئی مددگار نہ رہیا تها، بیکسی دے عالم وچ انتہائی صبر وضبط دے نال آپ اپنی مستورات تے بچاں دی طرف تو‏ں ہجوم اشقیاء نو‏ں ہٹا رہ‏ے تهے، ایہان تک کہ انہاں نے آپ نو‏ں گهوڑے تو‏ں گرادتا، آپ زخماں تو‏ں چور ہوکر زمین اُتے گرے، لشکر دے گهوڑے اپنے سماں تو‏ں آپ نو‏ں کچل ربے سن، تے سرکش ستمگر اپنی تلواراں لئے آپ اُتے چڑهے چلے آندے تهے، موت دا پسینہ آپ دی پیشانی اُتے آیا ہويا تها، تے آپ دے دست وپا ادهر ادهر سمٹتے تے پهیلتے تهے ۔ آپ چشم نیم وا تو‏ں اپنے کنبہ تے اپنے بچاں نو‏ں دیکھ رہ‏ے تهے، حالانکہ اس وقت آپ دی خود دی حالت تو ایسی تهی کہ آپ نو‏ں اپنے کنبہ دا تے بچاں دا دهیان نہ آسکدا تها، اس وقت آپ دا گهوڑا ہنہناندا تے روندا ہويا آپ دے خیام دی طرف چلا، جدو‏‏ں اہلِ حرم نے آپ دے رہوار نو‏ں بے سوار دیکها تے زین اسپ نو‏ں نیچے ڈهلدا ہويا دیکها تو بے قرار ہوکر خیماں تو‏ں نکل پڑاں تے بال بکهرائے ہوئے منہ اُتے طمانچے ماردے ہوئے جدو‏ں کہ پرده دا دهیان نہ تها نوحہ وبدا کردے ہوئے اپنے بزرگاں نو‏ں وارثاں نو‏ں پکارتے ہوئے جدو‏ں کہ اپنی اس مخصوص عزت و شوکت دے بعد حقارت دی نظر تو‏ں دیکهے جا رہ‏ے تهے، سب دے سب [آپ] دی قتل گاہ دی طرف تیزی تو‏ں جا رہ‏ے سن۔ آه شمر اس وقت آپ دے سینہ بیٹها ہويا تها، تے اپنا خنجر آپ دی گردن اُتے پهیررہیا تها، ریشِ مبارک ظالم اپنے ہتھ وچ لئے ہوئے اپنی ہندی تلوار تو‏ں آپ نو‏ں ذبح کر رہیا تها، آپ دے دست وپا بے حرکت ہوگئے (آپ دے ہوش و حواس ساکن ہوگئے) تے سانس رک گیا،نیزه اُتے سر اقدس نو‏ں اٹهایا گیا، تے اہلِ حرم نو‏ں غلاماں دی طرح قید کرلیا گیا، تے آہنی زنجیراں وچ جکڑ کر اونٹاں اُتے بٹهالیا گیا، دن دے دوپہر دی گرمیاں انہاں دے چہراں نو‏ں جهلسا رہی تهی، تے وه غریب بیاباناں تے جنگلاں وچ پهرائے جا رہ‏ے تهے، ہتھ انہاں دے گردناں تو‏ں بندهے ہوئے تهے تے بازاراں وچ انہاں نو‏ں پهرایا جا رہیا تها ۔ وائے ہو ان نافرماناں فاسقاں اُتے جنہاں نے آپ نو‏ں قتل کردے اسلام نو‏ں تباه کردتا، نمازاں نو‏ں روزاں نو‏ں معطل کردتا، شریعت دے چلن نو‏ں تے احکم نو‏ں توڑدتا، ایمانہاں دی عمارت نو‏ں ڈهادتا تے قرآنی آیات وچ تحریف دی، تے بغاوت وسرکشی وچ دهنستے چلے گئے ۔ آپ دے قتل تو‏ں رسول الله (ص) مظلوم قرار پاگئے، مظلوم بهی اوس کہ اپنے بچہ دے خون دا بدلہ نہ لے سدے، آپ دے قتل تو‏ں کتابِ خدا اُتے لاوارثی چهاگئی ۔ آپ دے ستائے جانے تو‏ں اصل وچ حق ستایا گیا ۔ آپ دے نہ ہونے تو‏ں اللہ اکبر تے لا الہ الا اللہ ان آوازاں وچ کوئی روح نہ رہی، حرام و حلال دا امتیاز، قرآن تے قرآن دے معانی دا تعین سب ضائع ہوگیا، آپ دے بعد شریعت وچ کهلی ہوئی تبدیلیاں، فاسد عقیدے تو‏ں حدود شریعت دا تعطل، نفسانی خواہشاں دا زور، گمراہیاں فتنے تے غلط چیزاں دا ظہور ہويا ۔ غرض کہ آپ دی سنانی سنانے والا آپ دے جد امجد دی قبر دے پاس کهڑا ہويا تے آپ دی سنانی برستے ہوئے آنسوواں دے نال رسول الله (ص) نو‏ں ایہ کہندے ہوئے سنائی کہ: "یا رسول الله! آپ دا فرزند آپ دا بچہ قتل کردتا گیا، تے آپ دے گهروالیاں تے جانثاراں نو‏ں ماردتا گیا، آپ دے بعد آپ دی ذرّیت نو‏ں قید کیتا گیا، تے آپ دی ذریت و اہل بیت نو‏ں وه دکھ دیئے گئے جن دکهاں تو‏ں انہاں نو‏ں بچانا امت اُتے فرض تها"۔ روح اسلام نو‏ں انتہائی قلق ہويا تے آنحضرت دا قلب نازک گریاں ہويا، ملائکہ تے انبیاء نے انہاں نو‏ں آپ دا پرسہ دتا، آپ دے قتل ہونے تو‏ں آپ دی ماں فاطمہ زہرا (س) بے تاب ہوگئياں، ملائکہ مقربین دے اک دے بعد اک لشکر اترنے لگے جو آپ دے باپ امیرالمومنین (ع) نو‏ں پرسہ دے رہ‏ے تهے، تے اعلیٰ علیین وچ آپ اُتے نوحہ وماتم کررہ‏ے تهے، آپ دے غم وچ حورانِ جنت اپنا منہ پیٹ رہی تهاں، آسمان تے آسمانہاں دے باشندے آپ اُتے روئے، تے جنت دے خزینہ دار روئے، پہاڑ قطار در قطار روئے، دریا تے دریا دی مچهلیاں، [مکہ تے مکہ دی عمارتاں]، جنت تے غلمان، کعبہ تے مقامِ ابراہیم، مشعر حرام تے حل و حرم سب ہی آپ دے غم وچ گریاں ہوئے ۔ خداوند اس بلند مرتبہ مقام دی حرمت دا واسطہ محمد و آل محمد اُتے درود وسلام بهیج، تے مجھ نو‏ں انہاں دے گروه وچ محشور فرما، تے انہاں دی سفارش تو‏ں مینوں داخل جنت فرما ۔ اے کم تو‏ں کم وقت وچ ہر اک دا حساب کرنے والے، اے ہر بزرگ تو‏ں کنيں زیاده بزرگ تر، اے عالم حاکماں تو‏ں زیاده زور حکومت رکهنے والے، واسطہ حضرت محمد مصطفیٰ (ص) دا جو تیرے آخری پیغمبر تے تمام عالم دی طرف تیرے رسول نيں، تے انہاں دے بهائی دا واسطہ جو کشاده پیشانی تے معدنِ علم وحکمت تے ہر علم وچ راسخ نيں یعنی امیر المومنین علی مرتضی (ع)، تے فاطمہ زہرا (س) دا واسطہ جو زنانِ عالم دی سردار نيں، حسن مجتبی (ع) دا واسطہ جو پاک وپاکیزه تے پرہیزگاراں دی پناه گاه نيں، تے حضرت ابوعبدالله الحسین (ع) دا واسطہ جو تمام شہدا وچ زیاده بزرگ مرتبہ نيں، تے انہاں دی قتل ہونے والی [اولاد] دا واسطہ، تے انہاں دی مظلوم ذریت دا واسطہ، تے علی بن حسین زین العابدین (ع) دا واسطہ، تے محمد بن علی (ع) دا واسطہ جو عبادت گذاراں دے قبلہ نيں، تے جعغر بن محمد (ع) دا واسطہ جو مجسمۂ صداقت نيں، تے موسی بن جعفر (ع) دا واسطہ جو دلائل حق نو‏ں ظاہر کرنے والے نيں، تے علی بن موسی (ع) دا واسطہ جو دین دے مددگار نيں، تے محمد بن علی (ع) دا واسطہ جو اہل حق دے پیشوا نيں، تے علی بن محمد (ع) دا واسطہ جو زاہداں تو‏ں کہيں زیاده زاہد نيں، تے حسن بن علی (ع) دا واسطہ جو ائمہ اطہار دے وارث نيں، تے اس فرد دا واسطہ جو تمام خلق اُتے حجت نيں، محمد و آل محمد اُتے درود بهیج جو صادقین وچ بہترین نیکیاں دے حامل جنہاں دا لقب آل طہ و آل یسین اے، تے مینوں قیامت وچ امن پانے والیاں وچو‏ں، صاحبان اطمینانہاں وچو‏ں، کامیاب ہونے والیاں وچو‏ں، خوش وخرم تے بشارت جنت پانے والیاں وچ قرار دے ۔ خداوندا مینوں اپنے فرمانبرداراں وچو‏ں قرار دے (میرا نام مسلماناں وچ لکھ لے) تے صالحین تو‏ں وابستہ رکھ، میرے بعد نیدی تے بهلیائی تو‏ں میرا ذکر ہو، جو بغاوت وسرکشی کرنے والے نيں انہاں دے مقابلہ وچ مینوں فتح دے، مینوں حاسداں دے شر تو‏ں بچا، تے بری تدبیر کرنے والیاں دی تدبیر دا رخ میری طرف تو‏ں پهیردے، ظالماں دے ہتھو‏ں نو‏ں مجھ اُتے ظلم کرنے تو‏ں روک دے، تے مینوں میرے با برکت پیشواواں نو‏ں (محمد و آل محمد) اعلیٰ علیین وچ اک جگہ مجتمع کردے، اے سب تو‏ں زیاده رحم کرنے والے مینوں تیری رحمت تو‏ں آخرت وچ انبیاء، صدیقین، شہدا تے صالحین دی رفاقت نصیب ہو کیونکہ ان حضرات نو‏ں تو نے اپنی نعمتاں تو‏ں مالامال کیتا اے ۔ قسم دیندا ہاں خداوندا وچ تجھ نو‏ں تیرے نبی معصوم (ص) دی، تے تیرے حتمی احکم دی، تے گناہاں تو‏ں بچنے دے لئے تیرے مقرره ارشادات دی، تے اس قبر مطہر دی جس دی زیارت دے لئے ہر طرف تو‏ں جن وانس وملک پہنچتے نيں جس دے پہلو وچ امام معصوم شہید ظلم وستم آرام فرما رہ‏ے نيں، کہ میرے رنج وغم نو‏ں دور کردے، تے میرے مقدر دی برائی نو‏ں ہٹادے، تے مینوں جہنم دی آتشِ سوزاں تو‏ں پناہ دے ۔ اے اللہ! میرے چاراں طرف اپنی نعمتاں دا انبار لگادے تے مینوں اتنا دے کہ وچ خوش و خرم رہاں (مینوں اپنی تقسیم دی ہوئی روزی اُتے راضی رکھ)، مینوں اپنے جود و کرم وچ چهپا، تے اپنی سزا تے عتاب تو‏ں دور رکھ ۔ خداوندا مینوں ہر لغزش تو‏ں بچا، میرے قول و عمل نو‏ں درست کر، مینوں عمر دراز دے، تے امراض و اسقام تو‏ں بچا، تے مینوں میرے پیشواواں دے وسیلہ تو‏ں تے اپنے فضل تو‏ں میری بہترین تمناواں تک پہنچیا ۔ خداوندا رحمت خاص نازل فرما محمد (ص) و آل محمد (ع) اُتے، تے میری توبہ نو‏ں قبول فرما، تے مینوں روندا دیکھ کر رحم فرما، میرے گناه بخش دے، میرے رنج و ملال نو‏ں دور کر، میری خطا نو‏ں بخش دے، میری اولاد نو‏ں نیک تے صالح قرار دے ۔ خداوند اس عظیم المرتبہ شہادت گاه تے اس بزرگ مرتبہ مقام اُتے (میری حاضری دا ایہ نتیجہ) کہ میرے گناہ تو بخش چکیا ہو، میرے ہر عیب نو‏ں تو چهپا چکیا ہو، میرے ہر غم نو‏ں تو دور کرچکیا ہو، میرے رزق وچ تو کشائش کرچکیا ہو، میرے گهر دے آباد رہنے دا تو حکم نافذ کرچکیا ہو، میرے کاماں دے ہر بگاڑ نو‏ں تو درست کرچکیا ہو، میری ہر آرزوئے دل نو‏ں تو پورا کرچکیا ہو، میری ہر دعا نو‏ں تو قبول کرچکیا ہو، میری ہر تنگی نو‏ں تو زائل کرچکیا ہو، میرے ہر انتشار نو‏ں تو اطمینان تو‏ں بدل چکیا ہو، میرے ہر کم نو‏ں تو تکمیل تک پہنچیا چکیا ہو، میرے ہر مال نو‏ں تو زیادہ تو‏ں زیادہ کرچکیا ہو، تے مینوں ہر خلقِ حسن تو ادا کرچکیا ہو، تے میرے ہر صرف دے بعد اس دا بدل دے کر اس کمی نو‏ں پورا کرچکیا ہو، تے میرے ہر حاسد نو‏ں تو تباه کر چکیا ہو، تے میرے ہر دشمن نو‏ں تو ہلاک کرچکیا ہو، تے مینوں ہر شر تو‏ں تو بچا چکیا ہو، تے مینوں ہر بیماری تو‏ں تو شفا عطا کرچکیا ہو، تے میرے ہر اک اپنے نو‏ں جو دور ہو تو اس نو‏ں قریب کرچکیا ہو، تے میری ہر پریشانی نو‏ں تو اطمینان تو‏ں بدل چکیا ہو، تے میرا ہر سوال تو مجھ نو‏ں عطا کرچکیا ہو ۔ خداوندا وچ تجھ تو‏ں اس دنیا دی بہتری تے اس جہانِ باقی دے ثواب دا سوال کردا ہاں ۔ خداوندا مینوں وجہ حلال تو‏ں اتنا دے کہ وچ حرام تو‏ں بے نیاز ہوجاواں، تے اپنا فضل اس درجہ میرے شاملِ حال رکھ کہ مینوں کسی دی ضرورت ہی نہ ہو ۔ بار الہا وچ تجھ تو‏ں اس علم دا سوال کردا ہاں جو نفع بخش ہو، تے اس دل دا جس وچ تیرا خوف ہو، تے اس یقین دا جو ہر شک نو‏ں دور کردے، [پاکیزه تے مخلصانہ عمل، مثالی صبر]، تے اس اجر دا جو فراوان ہو ۔ خداوندا مینوں توفیق دے کہ تیری نعمتاں دا شکر ادا کراں، تے اپنا احسان وکرم مجھ اُتے زیاده تو‏ں زیاده فرما، تے ایسا کر کہ سب لوگ میری بات نو‏ں ماناں، تے میرا ہر عمل تیری بارگاه وچ قبولیت دی بلندی حاصل کرے، تے نیکیاں وچ لوگ میرے نقشِ قدم اُتے چلاں (یعنی نیکاں دے لئے وچ اک نمونہ بن جاواں)، خداوندا میرے دشمن نو‏ں بر باد کردے ۔ بار الہا رحمت خاص نازل فرما محمد (ص) و آل محمد (ع) اُتے جو تیری تمام مخلوق وچ بہتر تو‏ں بہتر نيں، سلسلۂ رحمت تیرا ان حضرات اُتے شب وروز صبح وشام جاری رہ‏ے، تے شریر لوگاں دے مقابلہ وچ تو میری حمایت کر، تے مینوں گناہاں تو‏ں تے گناہاں دے بار تو‏ں پاک کردے، تے مجھ نو‏ں جہنم تو‏ں پناه دے، تے راحت وآرام دے مقام (جنت) وچ آباد کردے، تے میرے تمام دینی بهائی بہناں مومنین ومومنات نو‏ں اے سب تو‏ں زیاده رحم فرمانے والے اپنے رحم وکرم تو‏ں بخش دے۔ زیارت ناحیہ مقدسہ، اہلبیت(ع) پورٹل

زیارت دی سند

اس زیارت دا قدیم ترین ماخذ، ابن المشہدی دی کتاب المزار الکبیر (متوفٰی سنہ 595ھ ق) اے۔ انھاں نے سند حذف کرکے اس زیارت نو‏ں نقل کیتا اے تے اپنی کتاب وچ واضح کردے نيں کہ ایہ زیارت سند متصل دے ذریعے انہاں تک پہنچی اے لیکن کتاب دے اختصار دے پیش نظر ـ تے اس اطمینان دی رو تو‏ں جو انہاں نو‏ں زیارات دے معصوم تو‏ں صادر ہونے دے سلسلے وچ حاصل اے ـ انھاں نے اسناد نو‏ں حذف کرلیا اے۔ زیادہ تر علماء نے ابن المشہدی دی توثیق و تائید کیتی اے تے انہاں دی کتاب المزار الکبیر دے اعتبار نو‏ں قبول کرلیا اے؛ جداں: محدث نوری (مستدرک الوسائل وچ)، علامہ مجلسی (بحار الانوار وچ)، شیخ عباس قمی، شیخ حر عاملی، شہید اول، سید محسن امین تے آقا بزرگ طہرانی۔ لیکن آیت الله خوئی، ابن المشہدی دی کتاب المزار الکبیر دی وثاقت نو‏ں نئيں مندے تے ابن المشہدی نو‏ں مجہول شخص، قرار دیندے نيں۔

اس زیارت دے لئے قدیم تر مآخذ وی بیان ہوئے۔ علامہ مجلسی بحار الانوار وچ اس زیارت نو‏ں نقل کردے وقت کہندے نيں: شیخ مفید (متوفٰی سنہ 413ھ ق) نے اس نو‏ں اپنی کتاب المزار وچ روز عاشورا دے اعمال دے ضمن وچ ثبت کیتا اے۔ گوکہ مذکورہ کتاب دے دستیاب نسخیاں وچ ایہ متن موجود نئيں اے۔ نیز کہیا گیا اے کہ سید مرتضی (متوفٰی سنہ 436ھ ق)، ـ جو شیخ مفید دے شاگرد سن ـ نے اپنی کتاب مصباح الزائر وچ اس زیارت ـ نو‏ں ناحیۂ مقدسہ تو‏ں منسوب کیتے بغیر ـ اس دا تذکرہ کیتا اے اُتے ایہ کتاب اس زمانے وچ نایاب اے تے اس دی بعض نشانیاں سید ابن طاؤس دی مصباح الزائر وچ پائیاں جاندیاں نيں۔علامہ مجلسی نے وی اس زیارت نو‏ں نقل کردے ہوئے سید مرتضی دا حوالہ دتا اے۔

محمد ہادی یوسفی غروی دی رائے دے مطابق تن قسماں دی متداخل زیارات ناحیہ منقول نيں جو اک دوسرے دے نال متناسب نئيں نيں تے زیارت ناحیہ دے کمزور پہلؤاں وچو‏ں اک ایہ اے کہ تاریخ دے مسلمات تے مقتل دی مسلمہ روایات دے مخالف اے۔

زیارت ناحیہ مقدسہ بارے آیت اللہ محمد جواد فاضل لنکرانی دا بیان

١۔ ایہ زیارت محدثین تے فقہاء شیعه دے وڈی ہستیاں دا مورد توجہ رہیا اے بلکہ بعض مجتہداں نے اس دی کچھ جملات تو‏ں فقہی مسائل وچ استناد کیتا اے تے اسی دے مطابق فتوا صادر فرمایا اے ۔

٢۔ ابن مشہدی کہ جنہاں دا شمار بڑے علماء وچ هوندا اے ،انہاں نے اس زیارت نو‏ں المزار الکبیر وچ نقل کیتا اے تے اس کتاب دے مقدمہ وچ یاں رقمطراز اے :«فانّي قد جمعت في کتابي هذا من فنون الزيارات .... مما اتصلت به من ثقاة الرواة الي السادات»؛ انہاں دی ایہ عبارت روایات دے سند وچ موجود راویاں دی توثیق اُتے دلالت کردی اے ، تے انہاں دے نام نو‏ں ذکر نہ کرنا تے مرسل چھوڑنا انہاں راویاں دا موثق ہونا بالکل واضح ہونے دی وجہ تو‏ں اے تے اوہ وی نہ صرف انہاں دے نزدیک بلکہ تمام محدثین دے نزدیک موثق نيں ، تے ایہ بہت ہی مشکل اے کہ انہاں راویاں دے موثقہ ہونے تو‏ں مراد صرف خود انہاں دے نزدیک موثقہ ہونا ہوئے ، لہذا اس بارے وچ بعض نے جو ایہ بتایا اے کہ ابن مشہدی دا مقصد صرف بلا واسطہ مشایخ دی توثیق اے ، صحیح نئيں اے ، ایہ مطلب انہاں دی اس عبارت تے اذہان دے برخلاف اے ، جے انہاں دا مقصد ایہ ہوندا تو اس نو‏ں واضح طور اُتے بیان فرماندے ، تے مشایخ بلاواسطہ نو‏ں باواسطہ مشایخ تو‏ں جدا کردے ،لہذا انہاں دی ایہ عبارت اس بارے وچ ظہور رکھدی اے کہ انہاں روایات دے تمام راوی سب دے نزدیک یا اس فن دے اکثر افراد دے ہاں موثقہ نيں ،تے ابن مشہدی دا متاخرین وچو‏ں ہو کے انہاں دی توثیق دا حجیت نہ ہونے دا اشکال وی پیش نئيں آندا ،اگرچہ اسيں مناسب موقع اُتے ایہ وی بیان کیتا اے کہ متاخرین دی توثیق جدو‏‏ں قدماء دے اعتراض تو‏ں تعارض نہ ہو تو معتبر اے ۔

٣۔شیخ مفید نے مزار قدیم وچ اس زیارت دے ابتداء وچ فرمایا اے : : «زيارة اخري في يوم عاشوراء برواية أخري». ایہ عبارت واضح طور اُتے دلالت کردی اے کہ ایہ زیارت انہاں دے نزدیک امام معصوم علیہ السلام تو‏ں وارد ہوئی اے ، اس دے علاوہ اس کتاب دے ابتداء وچ فرمایا اے :ایہ منتخب مأثور دعاواں تے مروی اقوال دے لئے تالیف ہوئی اے ، انہاں دی ایہ عبارت وی واضح طور اُتے دلالت کردی اے کہ اس زیارت دا امام معصوم علیہ السلام تو‏ں صادر ہونا انہاں دے لئے ثابت اے ۔

٤۔ ایہ بات وی قابل توجہ اے کہ دعاواں خصوصاً زیارت تے خاص کر اس زیارت دے جعل کرنے یا جھوٹی نسبت دینے دا انگیزہ منتفی اے تے جے ابن مشہدی ایہ ادعا کرے کہ انہاں زیارتاں تے ان جیسی دوسری دعاواں کہ جو فروع تے احکم تے اعتقادات تو‏ں مربوط نئيں اے ، دے راوی سب دے سب موثق نيں تو اسنو‏ں وی غیر ممکن نئيں سمجھناچاہئے ۔

٥۔ زیارت ناحیہ مقدسہ دے کچھ خاص خصوصیات نيں :

الف: اس زیارت وچ امام حسین علیہ السلام دے مصائب دقیق تے تفصیلی طور اُتے بیان ہوئے نيں کہ ایسا کدرے وی نظر نئيں آندا ۔

ب: اس زیارت وچ عالی مضامین و معارف تے دقیق اطلاعات بیان ہوئی نيں تے اس دے نال سوز وگداز وی اے ۔ معارف تے مطالب تو‏ں اُتے مرثیہ تے معرفت تے مسؤلیت آفرین اے ۔ اس لحاظ تو‏ں ، زیارت ناحیہ مقدسہ اک مأثور مقتل اے تے اک عام آدمی دی بولی تو‏ں صادر ہونا ناممکن اے ،اوس مضامین لازمی طور اُتے اک اوس انسان دے بولی مبارک تو‏ں صادر ہونا چاہئے جو عاشورا دی خصوصیات تے کربلا دے واقعہ اُتے کامل طور اُتے عبور رکھدا اے ۔

زیارت ناحیہ دی شرحاں

اس زیارت نامے اُتے لکھی گئی بعض شرحاں دے عناوین حسب ذیل نيں:

• الذخیرة الباقیہ، بقلم: محمد جعفر شاملی شیرازی، (فارسی)
• الشمس الضاحی، بقلم: علماء دی اک جماعت، (فارسی)
• تحفۂ قائمیہ'، بقلم: حاج شیخ محمد باقر فقیہ ایمانی (فارسی)
• کشف داحیہ، بقلم: بعض ہندی علماء، (اردو)
• ہمرہ نور، شرح زیارت ناحیۂ مقدسہ، بقلم: سید ہدایت اللہ طالقانی
• سلام موعود، (زیارت ناحیۂ مقدسہ دا تحلیلی تے توصیفی بیان)، بقلم: ڈاکٹر محمد رضا سنگری۔

غیر مشہور زیارت ناحیہ (زیارت الشہداء)

یہ زیارت نامہ زیارات ناحیہ وچو‏ں اک اے جس نو‏ں سید ابن طاؤس نے اپنی سند تو‏ں اقبال الاعمال، تے روز عاشورا دے اعمال دے ضمن، وچ نقل کیتا اے۔ ایہ زیارت شہدائے کربلا دے اسمائے گرامی اُتے مشتمل اے تے اس دا آغاز جملہ "اَلسّلامُ عَلَی اَوّلِ قَتیلٍ مِن نَسلِ خَیرِ سَلیلٍ " تو‏ں ہوندا اے۔ سید ابن طاؤس تو‏ں قبل ایہ زیارت المزار شیخ مفید تے ابن المشہدی دی المزار الکبیر وچ نقل ہوئی اے۔

مآخذ

• ابن المشہدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، مؤسسۃ النشر الاسلامی، قم، 1378ھ ش
• امین، سید محسن، اعیان الشیعہ،دار التعارف للمطبوعات، بیروت، 1403ہ‍ ق
• انصاری قمی، ناصرالدین، مجلہ موعود، اسفند 82؛ شمارہ 42۔
• آيتى، دكتر محمد ابراہيم، بررسى تاريخ عاشورا، ناشر: كتابخانہ صدوق، چاپ ششم، بہار1366ھ ش
• تہرانی، آقا بزرگ، الذریعہ، چاپ دوم، دار الاضواء، بیروت، بی‌تا.
• طبسی، نجم الدین، تا ظہور، بنیاد فرہنگی مہدی موعود، تہران، 1388ھ ش
• طبسی، نجم الدین، مجلہ انتظار، بہار 86، شمارہ 20.
• قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، مکتبۃ الصدر، تہران، بی‌تا.
• مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار الجامعۃ لدرر الاخبار الائمۃ الاطہار، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1403ھ ق
• محمدی ری شہری، محمد، دانشنامہ امام حسین (ع) بر پایہ قرآن حدیث و تاریخ،انتشارات دار الحدیث قم، 1388ھ ش

باہرلے جوڑ

• پاک آن لائن نیوز اُتے زیارت ناحیہ مقدسہ
• زیارت ناحیہ مقدسہ پی ڈی ایف Archived 2019-09-09 at the وے بیک مشین