ربی
| یہودیت | |
   | |
|
عقائد
خدا (اسمائے خدا) • دس احکام • برگزیدہ قوم • انبیا • مسیح • بنیادی عقائد تاریخ یہودیت
خط زمانی • خروج • مملکت دا زمانہ • زمانہ اسیری • مرگ انبوہ • اسرائیل مؤثر شخصیتاں
مکاتب فکر
راسخ العقیدہ • اصلاحی • رجعت پسند • قرائیم • تجدیدی یہودیت • حریدی • انسان دوست • ہیمانوت ثقافت و معاشرہ
تقویم • لسان القدس • ستارہ داؤدی • یہودی شادی • اشکنازی • سفاردی • مزراحی تہوار
مقدس تھاں
| |
ربی (רבי) یہودی عالم و معلم۔ قدیم عبرانی وچ اس لفظ دے معنی سردار یا معلم دے ہُندے نيں۔ تورات دے معلمین نوں کہندے نيں۔ عربی وچ اس دے لئی حاخام دا لفظ استعمال ہُندا اے جو حکیم (חכם) توں ماخوذ اے۔ عرب ملکاں وچ یہودی پیشواؤاں نوں ايسے لقب توں پکاریا جاندا اے۔ یہود دے علما نوں احبار وی کہیا جاندا اے، جس دی واحد حبر اے، یہود اپنے علما تے فقہا دے لئی ربی‘ ربانی تے احبار دے لفظاں استعمال کردے نيں۔
درجات و القاب
سودھو- جاؤون (הרב הגאון ہرب ہجاون)۔ اس دے اقوال تے تجاویز اکثر یہودیاں دے نزدیک قابل قبول ہُندی نيں۔
- صدیق (הרב הצדיק ہرب ہصديق)۔ اخلاقی امور دا نگراں۔
- مرن (מרן)۔ صدر یشیفہ جو ہور ربیاں نوں تعلیم وی دیندا اے تے یہودی معاشرہ دا سردار وی ہُندا اے۔
- ادمور (אדמו"ר مختصر) (אדוננו מורנו ורבנו ادوننو مورنو وربنو ساڈے استاذ ساڈے ربی)۔ حسیدی یہودی معاشرہ دا سردار۔
احبار
سودھوالحبر عالم نوں کہندے نيں اس لئی کہ لوکاں دے دلاں اُتے اس دے علم دا اثر باقی رہندا اے۔ تے افعال حسنہ وچ لوک اس دے نقش قدم اُتے چلدے نيں ايسے معنی دی طرف اشارہ کردے ہوئے علی ابن ابی طالب نے فرمایا کہ علما تا قیامت باقی رہن گے اگرچہ انہاں دی شخصیتاں اس دنیا توں فنا ہوئے جاندیاں نيں لیکن انہاں دے آثار لوکاں دے دلاں اُتے باقی رہندے نيں حبر دی جمع احبار آندی اے۔ قرآن وچ اے :۔ اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَرُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ [ التوبة/ 31] انہاں نے اپنے علما تے مشائخ نوں اللہ دے سوا خدا بنا لیا اے۔[۱]
یعقوب (اسرائیل ) دے بارہ بیٹےآں وچوں اک بیٹے دا ناں لاوی سی۔ لاوی دی نسل یعنی بنی لاوی نوں یہودی قوم دے مرکزی عبادت خانہ یعنی ہیکل وچ کاہناں دے نال مل کے مختلف خدمات انجام دینے دے لئی چنا گیا سی (کتاب گنتی 5،6:3) انہاں دی خدمات دی تفصیل توریت دے عہد نامہ قدیم دی کتاب احبار وچ درج نيں۔
بائبل دے عربی ترجمہ وچ اس کتاب نوں الاویین ( لاوی دی جمع ) تے انگریزی ترجمہ وچ Leviticus دا ناں دتا گیا اے لیکن اردو ترجمہ وچ اسنوں احبار کہہ کے پکاریا گیا اے۔ ایہ لفظ حبر (عقلمند ) دی جمع اے۔ بنی لاوی دے لئی لازم سی کہ اوہ راست بازی تے عقل مندی نوں کم وچ لاندے ہوئے اپنی دینی خدمات انجام دتیاں۔
بنی اسرائیل دا قبیلہ بنی لاوی مذہبی خدمات دے سوا کوئی کم کاج نہ کردا سی۔ اس دے عوض وچ بنی اسرائیل دے باقی گیارہ قبیلے بنی لاوی نوں عشر یا اپنی آمدنی دا دسواں حصہ دیندے سن ۔ اس دے علاوہ مخصوص قربانیاں دا گوشت یا عام قربانیاں دا مخصوص گوشت جداں کندھے کا، اوہ وی بنی لاوی دا حق ہُندا سی۔ بنی اسرائیل نوں حکم سی کہ اوہ اپنے شہراں دے نال نال بنی لاوی دے لئی وی شہر بسائے تے اُنہاں دے اطراف دی اراضی وی بنی لاوی دی ملکیت ہودیاں سن۔